Morgunblaðið - 14.03.1961, Qupperneq 2

2
MORGVTSBLAÐIÐ
Þriðjudagur 14. marz 1961
— Alþingi
Frh. af bls. 1
Þá sagði Jónas, að athugun hefði
farið fram á því, hvernig mætti
efla iðnlánasjóð og hvaða stór-
iðju msetti helzt koma upp hér á
landi. Þá hefði ríkisstjórnin beitt
sér fyrir stórfelldum sparnaði í
ríkisrekstrinum, útgjöld til al-
mannatrygginga hefðu verið stór
hækkuð og sömuleiðis framlög til
verklegra frarflkvæmda. Þá ræddi
Jónas nokkuð lausn fiskveiðideil-
Unnar við Breta og ávinning okk
ar af þeirri lausn, sem fengizt
hefði. Það væri okkur ómetan-
legt, að þjóð, sem um undanfarin
ár hefði leitazt við að beygja okk
ur með valdbeytingu héti því að
láta af því hátterni og beygja sig
undir dóm alþjóðadómstóls, ef til
nýrra deilumála kæmi.
Hermann Jónasson var fyrsti
ræðumaður kvöldsins. Taldi
hann sennilegast, að nýjar hót-
anir Breta um ofbeldi hafi átt
mestan þátt í því, að ríkis-
stjórnin gekk til samninga við
þá um landhelgismálið. Hættu-
legasta atriði samkomulagsins,
sagði Hermann, að væri ákvæð-
ið um málskot til Alþjóðadóm-
stólsins, sem jafngilti í raun og
veru afsali réttinda um aldur
og ævi og því, að Bretum væri
selt sjálfdæmi í landhelgismál-
um íslendinga.
Karl Kristjánsson ræddi efna-
hagsráðstafanir ríkisstjórnarinn-
ar í upphafi ræðu sinnar.
Sagði hann, að stefna núver-
andi ríkisstjómar væri önnur
og verri en ríkt hefði undan-
farna þrjá áratugi, sem fyrir
frumkvæði Framsóknarflokksins
hefði verið tímabil vaxtar og
velmegunar. Viðreisnin hefði
skert kjör almennings og vald-
ið lömun á þjóðarlíkamanum.
Og höfundar lömunarstefnunn-
ar væru nú sjálfir lamaðir af
henni.
Ólafur Thors forsætisráðherra
var næsti ræðumaður. Er ræða
hans birt í heild á bls. 13.
Finnbogi Rútur Valdimarsson
taldi samkomulagið við Breta
undanhald, réttara hefði verið
að halda sig við einhliða
ákvörðun strandríkis um land-
helgi sína. Óforsvaranlegt taldi
Finnbogi að hætta málum sín-
um undir dóm Alþjóðadómstóls-
ins, sem kosinn væri af valda-
klíkum vestrænna ríkja innan
Sameinuðu þjóðanna og réðu
öllu innan hans, enda hefðu
mörg ríki skorast undan að
leggja mál sín undir hann. í
lok ræðu sinnar lýsti Finnbogi
því yfir, að samningurinn við
Breta væri ekki aðeins afbrot
gegn öllum núlifandi íslending-
um heldur og gegn komandi
kynslóðum.
Ný stefna óumflýjanleg
Gylfi Þ. Gíslason viffskipta-
málaráffherra rakti efnahags-
þróun landsins síðustu árin
fram til þess tíma, er núver-
andi ríkisstjóm tók við völd-
um, og sýndi fram á þá nauð-
syn, sem þá var á því, að snú-
ið yrði við.
Sagði Gylfi, að allir sérfræð-
ingar hefðu verið sammála tun,
að ástandið 1958 hefði verið orð
ið mjög slæmt, en þó væru enn
til stjórnmálamenn, sem héldu
því fram, m.a.s. að því er virt-
ist í blákaldri alvöru, að ástand
ið þá hefði verið ágætt. Það
væri einkennilegt, að Alþýðu-
bandalagið og Framsóknarflokk-
urinn vildu nú helzt ekki heyra
á það minnzt, að um nokkurn
ágreining hefði verið að ræða
innan vinstri stjórnarinnar,
hvað þá, að hún hefði átt við
nokkur vandamál að etja.
Páll Þorsteinsson kvað fullkom
ið ósamræmi milli orða og gerða
núverandi ríkisstjórnar. Fyrir
kosningar hefðu stjórnarflokkarn
ir heitið bættum iífskjörum, en
eftir kosningar hefðu þeir tekið
upp hina örgustu afturhalds-
stefnu og lagt þungar fjárhags-
byrgðár á alþýðu landsins. Þá
hefðu stjórnarflokkarnir gefið
heit um afkomuöryggi, en nú
ógnuðu vinnustöðvanir afkomu
alls almennings. Og fyrir kosn-
ingar hefðu þeir heitið því að
standa fast við 12 mílna land-
helgi, en nú gerðu þeir ráðstaf-
anir til að hleypa ótölulegum
fjölda erlendra skipa inn í ís-
lenzka landhelgi.
Andstæðingunum
afhent vopnin
Daníel Ágústínusson sagði, að
ríkisstjórnin hefði með samkomu
laginu við Breta afhent sigruðum
andstæðingi vopn sín að nýju
svo að hann geti tekið upp sinn
fyrri leik. Nú ætlaði ríkisstjórn-
in að senda mörg hundruð út-
lendra togara á miðin til að þeir
geti skafið þar upp hvern ugga,
sem færi gefst á og Bretum væri
afhent hvert veiðisvæði, þar sem
fiskigengdin er mest.
Þá sagði Daníel, að Ólafur
Thors ætti að líta sér nær áður
en hann færi að hafa áhyggjur
af forystumönnum Framsóknar-
flokksins og sambandi þeirra við
kommúnista, því að Bretar hefðu
gleypt hann með húð og hári og
væri ekkert útlit fyrir, að þeir
mundu selja honum upp.
Harðvítug
samdráttarstefna
Björn Jónsson rakti loforð rík-
isstjómarinnar, sem hann kvað
um síðustu kosningar knappan
meirihluta þjóðarinnar hafa
treyst. Hann kvað þau nú öll svik
in. Komin væri á harðvítug sam
dráttarstefna, lífskjör vinnustétt
anna hefðu verið skert. Nýting
atvirmutækjanna hefði aldrei
verið minni.
Hann kvað nauðsyn vaxandi
uppbyggingar en nú væri verið að
stöðva hana og runnið væri upp
tímabil minnkandi þjóðarframi-
leiðslu. Með svikum stjórnarinn-
ar væru forsendur fyrir því, að
hún sæti áfram brostnar.
Eðvarff Sigurffsson kvað laun-
þega í landinu eiga mest undir
því að vantraust það sem nú hefði
verið lagt fram á Alþingi, vaéri
samþykkt, þar sem stjórnin hefði
með framkvæmdum. sínum geng-
ið hvað harðast að þeim. Hann
sagði, að ef stefnu ríkisstjórnar-
innar yrði fram haldið myndi hún
verða til þess, að til stórátaka
drægi milli stétta þjóðfélagsins.
Hann tók fram að verkalýðs-
hreyfingin beitti ekki verkfalls-
vopninu fyrr en allar aðrar leiðir
væru lokaðar. Kvað hann kjörum
verkafólks nú svo komið, að ekki
yrði lengur við unað. Ríkisstjórn-
in ætti því að beita sér fyrir samn
ingum við verkafólk án verkfalla.
Furðuleg vinnubrögð
Jón Þorsteinsson var síðastur
ræðumanna kvöldsins og gerði
fyrst efnahagsmálin að umræðu-
efni. Sagði hann aðgerðimar ’60
hafa verið gerðar til að bæta úr
vanstjórn sem verið hefði á efna-
hagsmálum þjóðarinnar frá stríðs
lokum og sagði, að þessar aðgerð-
ir myndu leiða til þess, að þau
mál myndu rétta við, ef kommún-
istar og framsóknarmenn
sprengdu ekki allt upp með óhóf-
legum kröfum í verkalýðsfélög-
unum.
Hann fordæmdi misnotkun
verkalýðshreyfingarinnar í póli-
tískum tilgangi. Sagði hann
stefnu Alþýðuflokksins í verka-
lýðsmálum ekki vera að styðja
eða fella ríkisstjórnir heldur að
hafa vinsamlega samvinnu við
hvaða ríkisstjórn sem væri um
hagsmunamál verkalýðsins. Þá
benti hann á hin furðulegu vinnu
brögð framsóknarmanna í verka
lýðshreyfingunni.
Enn um
ræsivökva
Að gefnu tilefni biður Olíu-
salan h.f. þess getið að Sinclair
ræsivökvi fyrir diesel- og benzín
vélar hafi verið í notkun hér á
landi s.l. 10 ár og reynst mjög
ákjósanle'ga.
Lægðin yfir Grænlandshafi
var á hreyfingu NA í gær.
Var brúizt við, að hvessa
mundi í bili á vestan eða norð
vestan með snjókomu, en sú
hrina yrði sennilega liðin hjá
í dag, og snerist þá vindur
aftur til suðvestums. Skilin
lágu um Vestfirði á hádegi
með snjókomu og vægt frost
norður undan, en þokuloft og
rigning suður undan.
500 tonn af freð-
síld frá Akranesi
Akranesi, 13. marz.
215 lestar af fiski bárust hér á
land um helgina. 130 lestir á
sunnudag og voru þá aflahæstir
Sigurður AK með 16,8, Sveinn
Guðmundsson 11,8 og Svanur
10,5 lestir. Á laugardag öfluðust
85 lestir alls. Hæstir voru þá
Sveinn Guðmundsson með 17,6,
Sigurður AK með 12 og Ólafur
Magnússon með 10,6 lestir.
Þrír línubátar eru á sjó héðan
í dag, og þorskanetabátamir voru
að smátínast út í morgun.
Hér var Lagarfoss í gær og lest
aði 500 tonn af frosinni síld og
eitthvað af skreið. Hann sigldi
beint héðan til Póllands og Þýzka
lands. Akranesmet var sett hér
í gær í útskipun á freðsíld.
— Oddur
Slaðráðnir að imna sam-
þykki Gizenaa
Tananarive, og Leopoldville
13. marz (Reuter NTB-AFP)
STJÓRNMÁLALEJBTOGARNIR
frá Kongó, sem setiff hafa á rök-
stólum í Tananarive undanfarna
daga, héldu heimleiffis í dag, staff
ráðnir í því, aff fá Antoine
Gizenga, arftaka Lumumba og
yfirmann stjómarinnar í Stanley
ville, til þess aff fallast á sam-
komulag þeirra um aff Kongó
verffi sambandsríki.
öruggar heimildir herma, að
mikilvægasta hlutverk stjórnar-
forystumannanna í Leopoldville,
Katanga og Suður-Kasai, verði
nú, að telja Gizenga á að sitja
nreð þeim tvo fundi, sem fyrir-
hugaðir eru til nánari ákvörðun-
ar um framkvæmd breytinga á
stjórnarháttum.
Gizenga tók, sem kunnugt er,
ekki þátt í ráðstefnunni í Tanan-
arive á þeim forsendum, að svik-
arar hefðu stofnað til hennar.
Ráðstjómarríkin, Kína og nokk-
ur Asíu og Afríkuríki hafa við-
urkennt stjórnina' í Stanleyville
sem hina einu löglegu stjórn
Kongó en stjórnmálaafstaða
Gizengas sjálfs þykir mjög óljós.
Ennfremur hefur verið orðrómur
um, að hann hafi verið settur
af stóli forsætisráðherra og sé
jafnvel flúinn frá Oriental. Hef-
ur ekki reynzt unnt að fá örugga
vissu um hvað rétt er í því máli.
LONDON, 13. marz (Reuter) —
Forsætisráffherrar brezku sam-
veldislandanna samþykktu á
fundi sínum í dag, aff veita
Kýpur upptöku í brezka sam-
veldiff. Jafnskjótt og þaff hafffi
veriff ákveffiff — sem ekki tók
langa stund — var Makariosi
erkibiskupi, forseta Kýpur, boff-
iff aff koma til London, til þess
aff taka þátt í þeim fundum
ráffstefnunnar, sem eftir eru.
Er hans vænzt þangaff á morg-
un.
Er Kýpurmáliff hafffi þannig
verið afgreitt, hófust umræffur
um mögulega affild Suffur-
Afríku aff samveldinu eftir lýff-
veldistökuna og stefnu stjórn-
arinnar í kynþáttamálunum.
Fundir voru í dag fyrir lukt-
um dyrum. Þeir voru langir og
ekki búizt við, að umræðum
um þetta mál Ijúki fyrr en ein-
hverntíma á morgun. Einungis
forsætisráðherrarnir og einn
fulltrúi hvers þeirra sátu, fund-
ina í dag.
Nokkrir
Herja SÞ ekki lengur þörf
Hinir tveir fyrirhuguðu fund-
ir stjómmálaleiðtoganna eiga
að verða í Bakwanga og Elisa-
hethville — hinn fyrri eftir
tvær vikur, en sá síðari eftir
rúmar fjórar vikur.
Þótt ekki hafi verið kveðið
ljóst á í tillögum þeim, sem
samþykktar voru í Tananarive
virðist greinilegt að þeir Kasa-
vubu, Tshombe og Kalónji séu
sammála um, að herja Samein-
uðu þjóðanna sé ekki lengur
þörf í Kongó, þegar hin hern-
aðarlega samvinna þeirra er
komin á laggimar. Opinberlega
hafa þeir slegið því föstu, að
tæknileg og fjárhagsleg aðstoð
við Kongó verði áfram að fara
að milligöngu Sameinuðu
þjóðanna. Hins vegar hafa þeir
krafizt þess, að Sameinuðu
þjóðirnar lýsi ómerka síðustu
samþykkt Öryggisráðsins um
valdbeitingarheimild til handa
herliði SÞ, ef nauðsyn beri til.
Belgíski utanríkisráffherrann,
Pierre Wigny, sagffi í Brussel í
dag aff úrslit ráffstefnunnar í Tan
anarive væru í fullu samræmi viff
afstöðu Belga til Kongómálsins,
sem fyrst og fremst væri byggff á
því aff virffa sjálfstæffi Kongó.
Kvaff hann hugmyndina um ríkja
samband hljóta aff vera affgengi-
lega fyrir alla affila, eins og mál
um væri nú háttaff.
réðust mjög harkalega á stjórn
Suður-Afríku fyrir stefnu henn-
ar í kynþáttamálum. Gekk þar
harkalegast fram forsætisráð-
herra Malaya, Abdul Rakman
prins, en aðrir munu hafa ver-
ið forsætisráðherrar Kanada,
Indlands, Pakistan, Ceylon,
Ghana og Nígeríu.
Er þeir höfðu lokið máli sínu,
talaði Verwoerd, forsætisráð-
herra Suður-Afríku, í eina
klukkustund og svaraði ásökun-
um —
„Engill
horfðu heim“
Á MORGUN verður leikritið
„Engill horfðu heim“ sýnt í síð-
asta sinn og er það 32 sýningin
á því í Þjóðleikhúsinu. Leikur-
inn var frumsýndur í byrjun
október sl. og hefur gengið óslit-
ið síðan við ágæta aðsókn. Á
síðustu sýningu leiksins voru all
fsvestia í Moskvu segir hinsveg
ar, að „samsærið" í Tananarive
sýni bezt hversu alvarleg misiök
það hafi verið, að öryggisráð SÞ
skyldi ekki samþykkja tillögu
Rússa um að handtaka þá Tshom
be og Mobutu, afvopna hermenn
þeirraj og vísa öllum Belgum burt
frá Kongó.
Pravda skrifar, að það séu
Bandaríkin og Atlantshafsbanda-
lagið sem standi að baki ráðstefn
unni í Tananarive, þar sem ákveð
ið hafi verið að lima Kongó í
sundur.
Le Monde í París segir, að sam
þykktin um að koma á sambands
ríki í Kongó hafi verið sigur fyr
ir Tshombe, en of snemmt sé að
spá nokkru um, hvort Kongóbú
ar fái þar með sjálfir Xeyst
vandamál sín.
Talsmaður utanríkisráðunéytis
ins í Bandaríkjunum hefur lýst
nokkurri ánægju vegna ráðstefn
unnar í Tananarive, en jafnframt
tekið skýrt fram, að viss atriði í
samkomulagi leiðtoganna séu
vafasöm. í fyrsta lagi sé mjög
óljóst hvort og hvernig unnt
verður að framkvæma ráðagerð
þeirra og í öðru lagi sé mjög urn
hugsunarvert, hve afstaða þeirra
til Sameinuðu þjóðanna er nei-
kvæð.
Aðalfundur
Blaðamannafélags
Islands
AÐALFUNDUR Blaðamannafé-
lags íslands var haldinn að
Hótel Borg á sunnudaginn, og
var hann mjög fjölsóttur. Frá-
farandi formaður, Andrés Krist-
jánsson, flutti skýrslu stjórnar-
innar um hag félagsins á liðnu
ári. Formaður stjórnar Menn-
ingarsjóðs Blaðamannafélags ís-
lands, Sigurður Bjamason, og
gjaldkeri, Ingólfur Kristjánsson,
skýrðu frá styrktarsjóðum fé-
lagsins. í menningarsjóði eru
nú 259 þús. kr., og er þá með
talinn Finsenssjóður, sem nem-
ur 28 þús. króna. Minningarsjóð
ur Hauks Snorrasonar nemur
nú 81 þús. kr. Á árinu voru
veittar 48.500 kr. I utanfarar-
styrki til blaðamanna úr menn-
ingarsjóði. Stjórn menningar-
sjóðs, sem sér jafnframt um
varðveizlu hinna sjóðanna, var
endurkjörin, en hana skipa Sig-
urður Bjarnason, Ingólfur Krist
jánsson og Hendrik Ottósson,
Þá var endanlega gengið frá
stofnun Lífeyrissjóðs blaða-
manna á árinu.
Tveggja félaga, sem létust á
árinu, var minnzt. Það voru
Vilhjálmur Finsen, sem var
heiðursfélagi, og Karl ísfeld.
1 stjóm félagsins voru kosn-
ir: Indriði G. Þorsteinsson, for.
maður, Atli Steinarsson, Jón
Magnússon, Högni Torfason og
Björn Jóhannsson.
forsætisráðherranna ir miðar uppseldir.
Kýpur fær aðild að
Brezka samveldinu