Morgunblaðið - 15.03.1961, Blaðsíða 13
Miðvik'udagur 15. marz 1961
MORGVNBLAÐ19
13
f ÞJÓÐVILJANUM í gær er
gerð ein ofboðslegasta per-
sónuárás, sem þekkist á
iþessu landi. Blaðið segir, að
Eistlendingurinn Evald Mik-
son (nú Eðvald Hinriksson)
hafi gerzt sekur um mann-
dráp meðan hann starfaði í
Eistlandi.
/ Eðvald gerðist fslenzkur
ríkisborgari 1955 og er nú
giftur íslenzkri konu. Þau
eiga þrjú börn, 2 drengi, 4ra
og 10 ára, og eina stúlku 2ja
óra. Eðvald hefur verið
nuddari íslenzkra íþrótta-
manna og notið mikilla vin-
sælda í því starfi, en undan-
farin ár hefur hann jafn-
framt starfað í „Föt hf.“.
> Á grein Þjóðviljans er
stimpill Árna nokkurs Berg-
manns, en hún er soðin upp
úr heimildum rússneskra og
eistneskra kommúnista.
1 tilefni af þessari eln-
Þessi mynd var tekin heima hjá Eðvaldi Hinrikssyni í gær. Hann er þar með böm sín þrjú. Atla (4ra ára), Önnu Jónínu (2ja
ára) og Jóliannes Hendrik (10 ára).
Kommúnistar munu ekki geta flutt
bldðið af sínum höndum yfir á mínar
stæðu árás, sneri Morgun-
blaðið sér til Eðvalds Hin-
rikssonar í gær og spurði
hann, hvað hann vildi segja
um árásir Þjóðviljans. Hann
skýrði blaðinu frá því að
hann hefði haft fregnir af
því um áramótin, að nafn
hans hefði verið nefnt í
Moskvuútvarpinu í sambandi
við réttarhöld yfir „gömlum
fjandmönnum Eistlands", —
eins og kommúnistar hafa
orðað það. — Kvaðst hann
hafa skýrt íslenzkum yfir-
völdum þegar í stað frá þess
um upplýsingum, því hann
hefði búizt við aðgerðum
kommúnista hér á landi,
eins og nú hefur Iíka orðið
raunin á.
Eðvald taldi að bezt færi
á því að hann afhenti yfir-
lýsingu út af Þjóðviljagrein-
inni og fer hún hér á eftir:
YFIRLÝSING EBVALDS
HINRIKSSONAR
1) Það kann að vera rétt, sem
Þjóðviljinn segir, að Hjalmar
%Mae hafi verið vinur nazista
meðan þeir hersátu landið. Hann
skipaði Ain Mere, yfirmann ör-
yggislögreglu landsins. Ég hafði
engin afskipti af þessum tveim-
ur mönnum nema hvað vinir
þeirra Þjóðverjar tóku mig fast-
ann 21. nóvember 1941, rúmum
fjórum mánuðum eftir að þeir
hernámu landið. í níðgrein Þjóð-
viljans, sem vafalaust á raetur
að rekja til rússneska sendiráðs-
ins hér, og byggist á svipuðum
— segir eistneski flóttamaðurinn um árás Þjóðviljans
helmildum og önnur gögn, sem
lögð eru fram í hinum aikunnu
„rússnesku réttarhöldum", er
því haldið fram að ég hafi rek-
ið erindi nazista, jafnvel myrt
fólk, börn og fullorðið, en síðan
hafi ég verið settur í fangelsi
nazista — fyrir „þjófnað“.
,Sannleikurinn í þessu máli er
hins vegar sá, að ég var í fang-
elsi nazista í 18 mánuði, þar af
sat ég í eins manns kléfa í eitt
ár og tvær vikur í hegningaskyni
fyrir starf mitt í þágu eistneska
lýðveldisins og líka vegna þess,
að, ég neitaði að ganga í þýzku
leyniþj ónustuna.
2) Ég var í eistneska lands-
liðinu í knattspyrnu frá 1934—•
1940. Um skeið var ég einnig
lífvörður forseta Eistlands, Kon-
stantíns Pats, eða frá 1934—35.
Síðan var ég skipaður aðstoðar-
maður annarrar Tallin-Harju pre
fektúrunnar og eru þær upplýs-
ingar réttar í Þjóðviljanum. Þjóð
viljinn segir, að þar hafi ég stund
að „mannaveiðar". Ef kommún-
istar halda því fram, að barátta
fyrir frelsi síns föðurlands séu
mannaveiðar þá er það rétt.
Starf mitt var meðal annars fólg
ið í því að koma upp um út-
sendara og njósnara nazista og
kommúnista, frá Þýzkalandi og
Rússlandi.
Eins og kunnugt er var föður-
land mitt um þessar mundir lítið
peð á taflborði þessara tveggja
stórvelda, sem hvort um sig
kepptist um að senda njósnara
og agenta inn í landið til að und-
irbúa innrás og síðar valdarán
í samvinnu við eistneska land-
ráðamenn. Þetta starf mitt vann
ég fyrir síðustu lýðræðisstjórn
Eistlands og reyndi hún allt það,
sem í hennar valdi stóð, til þess
að bjarga landinu undan ofbeld-
isöflunum. Þó að margir rúss-
neskir njósnarar hafi verið hand
teknir á þessum árum í Tallin-
Harju, bar starf okkar í þágu
lýðræðislegrar stjórnar og föður-
landsástar því miður ekki þann
árangur, sem við vonuðumst til
á þeim árum og ætti bað að
verða nokkur lexía fyrir alian
þann fjölda íslendinga, sem af
einhverjum ástæðum finnst ó-
þarfi að standa á verði gegn
föðurlandssvikurum. — Að ég
hafi á einhvern hátt staðið fyrir
morðum og afbrotum, er svo níð-
ingsleg ásökun á hendur mér,
konu minni og börnum, að ekk-
ert orð er til á neinni tungu tii
að svara því.
3) í níðgrein Þjóðviljans er
m. a. komizt svo að orði:
„í Kanada býr Aksle Luitsalu,
nú varaformaður „Baltneska
bandalagsins" en áður lögreglu-
kommis|ar í Tartu og einn af
þeim, sem skipulögðu fjöldamorð
in þar. Aleksandr Laak, sem
hafði keypt sér villu í Toronto
fyrir gull, sem rifið var úr tönn-
um tékkneskra gyðinga, — Aleks
andr Laak hengdi sig, þegar
heimsblöðin tóku að rifja upp
blóðugan feril hans“.
Ég hef aldrei heyrt þessara
manna getið, en trúí því vel að
stanzlaus áróður kommúnista,
svívirðingar og rakalaus ósann-
indi hafi leitt til dauða. Árásirn-
ar á hendur mér nú og áður hafa
einmitt verið gerðar í þeim til-
gangi að ég færi að dæmi Laaks
þessa. Það má meðal annars sjá
af niðurlagi Þjóðviljagreinar-
innar, þar sem segir:
„Veit starfsfólkið í „Föt“, að
meðal þess er maður sem hefur
líf hundraða saklausra manna á
samvizkunni?"
Og ennfremur segir í niður-
laginu:
„í höfuðborg íslandg, Reykja-
vík, í húsinu númer 15 við Boga-
hlíð, býr maður sem borgarbúar
þekkja undir nafninu Eðvald
Hinriksson".
Þessar lævíslegu ábendingar
voru til þess gerðar að vinir
mínir, kunningjar og samverka-
fólk snúi við mér bakinu, kona
mín getur ekkj farið út í mjólk-
urbúð og keypt mjólk fyrir börn
in, án þess að verða fyrir að-
kasti, og börnin útilokuð fná
samneyti við önnur börn, bæði í
skóla og annarsstaðar. Sem bet-
ur fer ríkir enn lýðræði á ís-
landi og því get ég nú iromið
þeim boðum til íslenzkra komm-
únista og yfirmanna þeirra í öðr
um löndum, að ég hef sterkar
taugar og hef ekki í hyggju að
hengja mig, því samvizka mín
er hrein.
4) Þjóðviljinn segir að ég
hafi verið sæmdur Arnarkross-
inum, einu æðsta heiðursmerki
Eistlands, fyrir samvinnu við
Þjóðverja. Eins og annað í þess-
ari grein á sú ásökun ekki við
rök að styðjast. Þann 8. desem-
ber 1935 gerðu nazistar tilraun til
byltingar í Eistlandi. Uppreisnin
var undirbúin á leynifundi naz-
ista í Tallin og komumst við á
snoðir um þennan fund. Hann
sátu ýmsir af foringjum nazista
í Eistlandi. Við handtókum alla
þessa menn og voru þeir síðar
dæmdir í 20 ára fangelsi. Og fyr-
ir þetta sæmdi Pats, forseti lýð-
veldisins, mig þessu heiðurs-
merki. Mér þykir vænna um það
en flest annað sem ég hef eign-
azt, vænna um það vegna þess
að það eru laun okkar ástsæla
forseta fyrir starf mitt í þágu
hins frjálsa Eistlands. Þetta er
m.a. skýringin á því, hvers vegna
Þjóðverjar tóku mig fastan, eft-
ir að þeir hernámu landið.
5) Rússar sendu her inn í Eist-
land í október 1939 undir þvi
yfirskyni að verið væri að koma
í veg fyrir að nazistar gætu her-
numið landið. Rússar sögðust
ekki mundu skipta sér af innan-
ríkismálum okkar. En 8 mánuð-
um síðar steypti rússneska inn-
rásarliðið stjórn dr. Uluots for-
sætisráðherra af stóli og setti
sína menn í valdastóla ósköp hlið
stætt því sem Rússar gerðu í Ung
verjalands haustið 1956. En er
þetta gerðist í Eistlandi, var ég
að störfum í aðalstöðvum Tallin-
Harju prefektúrunnar. Strax
fyrsta daginn var ég handtekinn
ásamt starfsfélögum mínum og
við vorum fluttir í fangabúðir.
Sem nokkurn lærdóm fyrir ís-
lenzka vini mína og landa (ég
fékk íslenzkan ríkisborgararétt
1955) má geta þess, að Rússar
gerðu þessa byltingu í Eistlandi
með aðstoð eistneskra vina sinna,
sem höfðu ýmist starfað í „menn-
ingarfélögum", Sovétvinafélög-
um eða njósnahringum.
Eftir valdaránið hrópuðu komm
únistar af ákefð að það hefði ver
ið eistneska þjóðin sjálf, sem
byltinguna gerði. Og til þess að
slá ryki í augu erlendra sendi-
manna og annarra útlendinga í
Tallin — svo og vegná þess að
öll fangelsi voru þegar orðin full,
vorum við samstarfsmennirnir
sendir aftur til höfuðstöðvanna,
eins og ekkert hefði í skorizt. En
nú vorum við í stofufangelsi og
undir ströngum, rússneskum her-
verði.
Ég gerði mér strax grein fyrir
því, hver hætta var á ferðum og
var ákveðinn í því að reyna all-
ar undankomuleiðir. Mér tókst að
komast yfir 200 gr. af salti. Ég
leysti það upp í vatni og svolgr-
aði það í mig. Áhrifin voru skjót,
því ég fékk kvalir í magann, ég
Framh. á bls. 14.