Morgunblaðið - 28.03.1961, Blaðsíða 8

8
MORCVNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 28. marz 1961
Hagkvæm og sanngjörn lausn
á mikiivægu réttindamáli
Lr ræðu Ragnhildar Helga-
dóttur um launajafnaðarfrv.
FRUMVARPIÐ um launajöfnuð karla og kvenna var til
2. umræðu sl. laugardag. Urðu talsverðar umræður um
málið þá, en nóttina áður höfðu þingfundir staðið til klukk-
an rúmlega hálf þrjú, og hafði Hannibal Valdimarsson þá
sett nýtt málþófsmet, 4% klst. — Þessir þingmenn tóku
til máls á laugardag: Birgir Finnsson, frsm. heilbrigðis- og
félagsmálanefndar, Jón Skaftason, Hannibal Valdimarsson,
Ragnhildur Helgadóttir, Gísli Jónsson, Gunnar Jóhannsson,
Einar Olgeirsson, og að síðustu Hannibal Valdimarsson
enn einu sinni. — Eins og áður segir flutti Ragnhildur
Helgadóttir ræðu við umræðuna, og fara nokkur atriði úr
ræðu hennar hér á eftir:
Ferill Sjálfstæðismanna
í upphafi ræðu sinnar gerði
Ragnhildur Helgadóttir nokkra
grein fyrir fyrri frv. um þetta
má^ og sagði m. a.:
„Við skulum nú athuga lítil-
lega, hver hraðinn hefur verið
á framkvæmdum í þessum mál-
um á uríÖanförnum árum og
halda okkur þá við tillögur, sem
samþykktar hafa verið.
Árið 1953 báru 7 þm. Sjálfstæð-
isflokksins fram þáltill., sem hljó^
aði svo:
„Tillaga til þingsályktunar um
staðfestingu samþykktar alþjóða
vinnumálastofnunarinnar um
jöfn laun karla og kvenna", og
tillögugreinin hljóðaði svo:
„Alþingi ályktar að skora á
ríkisstjómina að beita sér fyrir
því, að samþykkt alþjóðavinnu-
málastofnunarinnar um jöfn
laun karla og kvenna «verð; stað
fest að því er varðar ísland.
Jafnframt undirbúi ríkisstjórn-
nauðsynlegar ráðstafanir, til
þess að samþykktin komist í
framkvæmd".
í grg. þessarar þáltill. sagði
m. a.: „Eins og kunnugt er, hef-
ur ísland um skeið verið aðili
að alþjóðavinnumálastofnuninni,
en á þingum hennar hefur jafn-
rétti karla og kvenna í launa-
málum verið rætt og gerðar um
það ályktanir. Með samþykkt,
sem gerð var á þingi stofnunar-
innar árið 1951 var lagt til við
aðildarríkin, að þau tryggi það,
að reglan um jöfn laun kvenna
og karla fyrir jafn verðmæt
störf komi til framkvæmda hjá
þeim og taki til alls starfsfólks".
f meðförum þingsins var þess
ari tillögu breytt nokkuð og sú
breyting var byggð á skýrsiu,
sem nefnd þeirri, sem um mál-
ið fjallaði í þinginu hafði bor-
izt frá félagsmálaráðuneytinu.
f skýrslunni sagði svo:
„Samkv. samþykktinni sjálfri er
ekkert því til fyrirstöðu, að hún
sé fullgilt án þess að ákvæðum
hen.nar sé fullnægt á þeim tíma,
er fullgilding fer fram, en þá er
hlutaðeigandi skuldbundinn til
að bæta úr því innan árs frá því
að fullgildingin var skráð. Al-
mennt fylgja þó menningarríki
þeirri reglu að koma málum sín
um fyrst í það horf, sem hlutað-
eigandi samþykkt krefst og full-
gilda síðan samþykktina, enda
er það með þeim hætti öruggast,
að farið verði eftir samþykkt-
inni og ríkið geti staðið fyllilega
við sínar skuldbindingar‘“.
Samkv. þessu var þáltill.
breytt í það horf, að Alþingi
ályktaði, að gerðar skyldu ráð-
stafanir til að undirbúa, að
ákvæði þessarar alþjóðasam-
þykktar gætu komið til fram-
kvæmda hér á landi, en ekki
eins og Hannibal Valdimarsson
sagði í ræðu sinni í gær, að til-
lagan hefði fjallað um, að Al-
þingi skyldi láta athuga, hvað
gera þyrfti til að ákvæði þess-
arar samþykktar kæmust hér í
framkvæmd, heldur var ríkisstj.
Verz'unarhúsnœði
ásamt skrifstofuhúsnæði við Laugaveg, Bankastræti
eða Austurstræti óskast til leigu. Tilboð merkt:
„Bimbo — 97“ sendist afgr. Mbl. fyrir miðviku-
dagskvöld.
}
|
$
l
í
}
l
}
l
i
}
l
l
}
l
}
l
i
|
Lög um launa'
jafnrétti
FRUMVARPIÐ um launa-
jöfnuð karla og kvenna
var afgreitt sem lög frá
Alþingi á síðdegisfundi
neðri deildar í gærdag. —
Var frv. samþykkt með 21
atkvæði þingmanna Sjálf-
stæðisflokksins og Alþýðu
flokksins, en kommúnistar
og framsóknarmenn, sem
hafa barizt hart gegn frv.
í þinginu undanfarna
daga, treystust þó ekki til
þess að greiða atkvæði
gegn því, þegar til kast-
anna kom, og sátu hjá við
atkvæðagreiðsluna.
Ragnhildur Helgadóttir
beinlínis falið að undirbúa ráð-
stafanir til þess.
Stærsta skrefið
Næsta skrefið, sem stigið var
á Alþingi í þessu máli, var sam-
þykkt lagafrv. um réttindi og
skyldur opinberra starfsmanna.
Það frv. var samið af núv. fjár-
málaráðherra, Gunnar Thorodd-
sen, og í því var ákvæði I lok
3. gr. frv., sem hljóðaði svo:
,,Konur og karlar hafa jafnan
rétt til opinberra starfa og til
sömu launa *fyrir sömu störf“.
Þetta má segja að hafi verið
stærsti, raunverulegi áfangi,
sem náð hafi verið með lagasetn
ingu í þessum málum og í raun
og veru allt fram á þennan dag.
Árið 1957 gerðist það á Alþ., að
ríkisstj. bar fram þáltill. um, að
Alþ. heimilaði henni að stað-
festa samþyk'kt alþjóðavinnu-
málastofnunarinnar um jöfn
laun (kvenn,a og karla. Vegna
þess að í ljós kom, að ríkisstjórn-
in hafði ekki framkvæmt þær
undirbúningsráðstafanir, sem
henni þó bar skv. þingsályktun-
inni, sem samþykkt var að til-
lögu sjálfstæðismannanna 7,
leyfði ég mér að bera fram svo-
hljóðandi viðbótartillögu, sem
náði samþykki:
Jafnframt ályktar Alþingi að
skora á ríkisstjórnina að gera
hið fyrsta ráðstafanir til þess að
ákvæði alþjóðasamþykktarinnar
komizt í framkvæmd.
Ég hygg, að þetta ágrip af
sögu málsins, þeirn þætti þess,
sem hefur hlotið framgang hér
á Alþ., geti sýnt, hver þáttur
Sjálfstfl. hefur verið í þessum
málum“.
PÁSKABAKSTURINN
Þær falla ekki kökumar, ef þér
notið ILMA lyftiduftið
Biðjið alltaf um ILMA
bökunarvörur, þær
fást í flestum verzl-
Síðan sýndi Ragnhildur Helga
dóttir fram á, hvernig Hannibal
Valdimarsson og flok'ksbræður
hans létu þau tækifæri, sem þeir
óneitanlega höfðu á tímum
vinstri stjórnarinnar til þess að
sýna hug sinn til launajafnréttis
baráttu kvenna. Þá hefðu þeir
haft sterkasta aðstöðu til þess að
koma fram stefnu sinni í þessu
máli, en ekkert að gert, og gerðir
þeirra þá sýndu ljóslega sýndar-
mennsku þeirra og yfirboðstil-
lögur þeirra nú.
Mikið hagsmunamál kvenna
f lok ræðu sinnar fórust Ragn
hildi Helgadóttur orð á þessa
leið:
Ég vil láta þess getið almennt
um þetta mál, sem lengi hefur
verið baráttumál kvenna í öllum
löndum, og þá ekki síður hér á
landi, að konur telja vafalaust,
að hér sé um mikið hagsmuna-
þeirra að ræða. Kvennasamtök-
in hafa haft þessi mál mjög á
oddinum, og ekki sízt Kvenrétt-
indafélag fslands, svo að óhætt
er að fullyrða, að þau telji þýð-
j ingarmiklu máli komið í höfn.
Það getur vitanlega engum
I sanngjörnum mönnum blandazt
hugur um réttmætti þess, að kon
um og körlum séu greidd sömu
laun fyrir sömu vinnu. Deilan
á undanförnum árum hefur að-
eins staðið um það, hvernig fram
r kvæma mætti þetta með s'kyn-
j samlegum hætti. Ég tel hiklaust,
að í þessu frv. sé borin fram til
laga um hagkvæma og sann-
| gjarna lausn á þessu mikilvæga
réttlætismáli.
Þeir, sem vilja halda sér við
raunveruleikann í þessu máli, og
óska þess, að hagur þeirra laun-
þega, sem það fjallar um, kvenn
anna, batni raunverulega hljóta
að sjá að sú lausn, sem felst í
þessu frv., hefur mikl yfirburði
fram yfir þá leið, sem stjófnar-
andstæðingar benda á. Auðvitað
vijlum við öll að allt það rang-
læti, sem ríkir í dag, verði af-
numið strax á morgun, ef við
sjáum að það sér raunverulega
framkvæmanlegt. Það sem upp-
fyllir ósk okkar á einu sviði, get
ur dregið úr uppfyllingu annarr-
ar óskar okkar. Ég á við, að lög,
sem kveða mundu á um skyndi-
lega breytingu á atvinnulífinu
til launajafnaðar, gætu skapað
•hættu á, að konum yrði bægt
frá vinnumarkaðinum að ein-
hverju leyti. Þetta eru hlutir,
sem verður að horfast í augu
við, og af þessum ástæðum eru
tillögur stjórnarandstæðinga
mjög óhyggilegar. Við skulum
gera okkur grein fyrir því, að
þessi breyting er mjög kostnað-
arsöm og atvinnuvegir ökkar
hafa takmarkað greiðsluþol.
Þetta er öllum réttsýnum mönn-
um ljóst og þá ekki síst konum,
sem þarna eiga hagsmuna að
Efni hinna nýju laga er
þríþætt:
1) Laun kvenna skulu
hækka til jafns við laun
karla fyrir sömu störf í
eftirfarandi starfsgreinum:
almennri verkakvenna-
vinnu, verksmiðjuvinnu
og verzlunar- og skrif-
stofuvinnu.
2) Fullum Iaunajöfnuði
skal náð í áföngum á 6 ár-
um.
3) Greiða skal sömu
laun fyrir sömu störf, en
ekki miðað við mat á
því, hvað séu jafnverðmæt
störf.
gæta. Réttur þeirra er betu-r
tryggður með því, að atvinnu-
vegunum sé gefið ráðrúm til að
aðlagast þessari breytingu, svo
sem fyrir er lagt í þessu frv.
f næstu ræðu hér á undan
féllu þau orð, að þetta frv. væri
bæðí háðung og svívirða (HV).
Mér finnst satt að segja, að þeir,
sem láta sér slík orð um munn
fara, væru menn að meiri, ef
þeir styddu nú þær tillögur, sem
hér eru fram bornar um fram-
kvæmanlega, hagkvæma og sann
gjarna lausn á þessu máli og
hættu því öllu hjali um óheil-
indi annarra, sem fram hefur
komið í þessu máli. Ég legg ein.
dregið til, að þetta írv. nái fram
að ganga í þeirrl mynd, sem það
er fram borið og hygg, að þetta
sé einn stærsti áfangi, sem náð
hefur verið í þessum málum á
siðari árum ef þetta frv. verður
samþykkt, og okkur beri hik-
laust að stuðla að því, að svo
verði“.
Hannibal
slœr mál-
þófsmet
ÍÁ FUNDI neðrl dcildar aðf
|faranótt laugardags vm
blaunajafnréttið sló Hanni-
Ibal Valdimarsson málþófs-
?met flokksbróður síns Lúð;
o
|víks Jósepssonar (3V2
|klst.) frá því í umræðun-
lum um landhelgismálið á
Idögunum. Talaði Hannibal;
\í 4V2 klst. samfleytt þá;
|um nóttina, eg á laugar
>dag talaði hann svo í lí^f
fklst. í tveim ræðum um!
>ma mál, svo að alls hef
íur hann talað í 6 klst.
|um málið, eða sennilegaf
ílengur en allir aðrir þing-
|menn samanlagt.
í ræðu, sem Gísli Jóns-
!>son hélt um málið a laug-l>
lardag vakti hann athygli á||
|því, að Hannibal Valdi-f
hnarsson hefði á þessuf
|þingi slegið tvö met. Hannf
Ihefði í fyrsta lagi haldiðS
llengstu ræðu þingsins, og|
ísvo í öðru lagi staðið lengf
|ur þegjandi í ræðustólif
Iþingsins en nokkur annar!