Morgunblaðið - 28.03.1961, Blaðsíða 12

12
MORGVNBLAÐIB
Þriðjudagur 28. marz 1961
JtttffgtsitlritaMfr
Utg.: H.f Arvakur Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Lesbók: Arni Óla, slmi 33045.
Auglýsmgar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgieiðsla: Aðalstræti 6 Sími 22480.
Asknftargjald kr. 45.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 3.00 eintakið.
FLOKKUR ÁN UTANRÍKIS-
MÁLASTEFNU
Cerrja má, að það sé sök sér,
^ þó að Framsóknarflokk-
urinn hafi enga ákveðna
stefnu í efnahagsmálum eða
innanlandsmálum almennt.
Menn eru orðnir því vanir,
að Fr^msóknarflokkurinn
hagi þar seglum eftir vindi,
eins og til dæmis þegar hann
flutti vantraust á Sjálfstæðis-
flokkinn fyrir efnahagsmála-
ráðstafanirnar 1950, en gekk
síðan til samstarfs við hann
um framkvæmd þeirra sömu
tillagna. Hitt er miklu alvar-
legra, þegar stór stjórnmála-
flokkur er eins og algjört rek
ald í utanríkismálum.
í öðru orðinu segist Fram-
sóknarflokkurinn styðja varn
arsamtök lýðræðisþjóðanna,
en í hinu berst hann af al-
efli fyrir því að veikja varn-
ir þeirra og reka varnarliðið
burtu úr landi. Einn ritstjóri
Tímans á sæti í stjórn
NATO-félagsins íslenzka, en
annar talar á fundum komm
únista. Á einni síðu Tímans
er skorað á íslendinga að
skrifa upp á Móskvuvíxilinn,
en á þeirri næstu er — að
vísu með hangandi hendi —
lýst yfir að Framsóknarflokk
urinn styðji Atlantshafs-
bandalagið.
Samræmingarmeistarinn er
Þórarinn Þórarinsson, sem á
að verða utanríkisráðherra í
samstjórn kommúnista og
Framsóknar, ef þeir ná völd-
um. Hann telur sig sérstakan
sérfræðing í utanríkismálum,
og skal nú skarpskyggni
hans athuguð ofurlítið nánar
en hún birtist í utanríkis-
málastefnu flokks hans:
„Ástand heimsmálanna" er
uppáhalds-umræðuefni hans.
Það mótast á skrifstofu hans
í Skuggasundi og byggist
hverju sinni á því, hvemig
átökin í Framsóknarflokkn-
um breytast frá degi til dags
og einkum þó á því, hvort
flokkurinn er í stjórn eða
stjórnarandstöðu. — Þegar
Framsóknarfl. sprengdi stjórn
ina 1956 varð skyndilega
mjög friðvænlegt í heiminum
og sjálfsagt að reka varnar-
liðið úr landi. Eftir að flokk-
urinn var á ný kominn í
stjórn með Alþýðuflokknum
og kommúnistum, varð
heimsástandið svo ískyggilegt
að styrkja þurfti varnir ís-
lands. Þetta hélzt alveg þar
til Framsókn var á ný oltin
út úr stjórn, en þá sáust eng-
ar blikur á lofti í heimsmál-
unum.
LAOS - KÓREA
- UNGVERJA-
LAND
Ástandið í Laos er nú orðið
mjög uggvænlegt, svo að
leiðtogar heims óttast jafnvel
að þar brjótist út ný „Kóreu
styrjöld". Að vísu má segja,
að ekki sé mikið ófriðvæn-
legra í heiminum í dag, þeg-
ar lengra er skyggnzt, en
var til dæmis í fyrra. Undir-
rótin er og hefur verið fyrir
hendi um langt skeið og að-
eins tímaspursmál, hvar og
hvenær átök geta brotizt út.
Þetta sannaðist rækilega
bæði í Kóreustyrjöldinni og
eins í uppreisninni í Ung-
verjalandi. Um það þarf ekk-
ert að deila, að varnarsam-
tök lýðræðisþjóðanna hafa
forðað þeim frá áþján komm
únismans, og allir menn vita,
að Laos mundi nú þegar vera
orðið alkommúnistiskt, ef
ekki hefði verið spyrnt við
fótum. Vonandi tekst að
forða þeirri þjóð eins og öðr-
um frá kúgun kommúnism-
ans, og vonandi kemur þar
ekki til alvarlegra styrjaldar
átaka. Ef þessar vonir rætast,
þá er það eingöngu vegna
þess, að styrkur lýðræðisþjóð
anna er það mikill að komm
únistar treysta sér ekki til að
leggja til atlögunnar.
Frelsið verður því miður
eingöngu tryggt í dag með
öflugum vörnum lýðræðis-
þjóða og spurning er aðeins
um það, hvort við íslending-
ar viljum vera menn til að
taka að einhverju leyti þátt
í þeim, eða hvort við ætl-
umst til þess að aðrir tryggi
sjálfstæði okkar, þótt við
sjálfir veikjum aðstöðu
þeirra til þess.
FRAMSÓKN
OG LAOS
¥ Ttanríkismálaspekingur
^ Framsóknarflokksins,
sem sjálfur heldur að hann
þekki hræringar hvarvetna í
heiminum manna bezt, hefur
lýst því yfir, að nú sé ágætt
að láta varnarliðið fara, því
Reglur um hœ lisvisf
hjá SÞ í Kongú
DAG Hammarskjöld fram-
kvæmdastjóra S.Þ. hefur
borizt skýrsla frá sérleg-
um fulltrúa sínum í
Kongó þar sem fjallað er
um „versnandi ástand með
tilliti til borgaralegra rétt-
inda í Kongó og viðleitni
Sameinuðu þjóðanna við
að vernda einstaklinga
gegn gerræðislegum hand
tökum og brotum á al-
mennum mannréttindum“,
Samkvæmt skýrslunni leita
æ fleiri Kongóbúar hælis hjá
Sameinuðu bjóðunum
þeirra á meðal ýmsir kunnir
stjórnmálamenn. í skýrslunni
eru upplýsingar um fjölda
þeirra Kongóbúa og annarra,
sem leitað hafa hælis á örygg
issvæðum Sameinuðu þjóð-
anna víðs vegar í Kongó.
Eftirfarandi atriði koma til
álita þegar Sameinuðu þjóð-
irnar veita mönnum hæli:
1. Hæli er aðeins veitt
þeim mönnum sem fært
geta að því viðhlítandi
rök, að þeir hafi ástæðu
til að óttast morð, gerræð-
islega handtöku, misþyrm
ingu eða aðrar ofsóknir
vegna kynþáttar, þjóð-
flokks eða þjóðernis, trú-
arbragða og pólitískra
að allsstaðar sé sérstaklega
friðvænlegt. Þessi yfirlýsing
birtist að vísu áður en veru-
lega tók að syrta í álinn aust
ur í Laos. Ef hann væri sjálf
um sér samkvæmur ætti
hann því nú að segja: Við
skulum doka við með að láta
FYRIR skömmu var haldin
minningarhátíð í Leopoldville
I Kongó í tilefni þess að
Gizengastjórnin í Stanleyville
lét taka af lífi 15 yfirmenn
úr hernum og stjórnmála-
menn, sem andvígir höfðu
verið Lumumba fyrrum for-
sætisráðherra. Mobutu her-
stjóri mætti í Notre Damc
kirkjunni í Leopoldville og er
meðfylgjandi mynd tekin við
það tækifæri.
varnarliðið fara úr landi, því
að heimsástandið hefur versn
að á ný.
Vel má vera, að Þórarinn
Þórarinsson gefi líka yfirlýs-
ingu, ef til beinna styrjaldar
átaka dregur í Laos milli
stórvelda. Má segja að hann
væri sjálfum sér samkvæm-
ur, er hann gerði það, en
hins vegar er ekki hægt að
segja að í því felist sérstök
yfirsýn yfir undirrót átak-
anna. Baráttan á sér hvar-
vetna stað og það hefur því
miður margsannazt, að hún
getur brotizt út þegar minnst
sannfæringa eða sam-
banda.
2. Sameinuðu þjóðimar
veita ekki hæli í því
skyni, að hlútaðeigandi
menn geti skotið sér und-
an lögsókn sem byggist á
gildandi lögum, en hins
vegar geta menn notið
þess að vafi leiki á máls-
sókn, þegar hún virðist
vera af pólitískum rótum
runnin eða þegar bersýni-
lega er um líf og dauða
að tefla.
3. Allir þeir, sem hlot-
ið hafa hælisvist hjá S.Þ.,
verða að hætta afskiptum
af stjómmálum og mega
ekki láta frá sér fara aðr-
ar yfirlýsingar eða orð-
sendingar en þær, sem
flokkast undir mannúðar-
mál, eins og til dæmis upp
lýsingar til náinna ætt-
ingja um að sendandinn
sé öruggur um líf og limi.
Þeir sem leitað hafa hælis
hjá Sameinuðu þjóðunum
geta yfirgefið það umráða-
svæði þegar þeim sýnist, en
jafnskjótt og þeir hafa farið
út af hinu verndaða öryggis-
svæði Sameinuðu þjóðanna
bera þær ekki lengur ábyrgð
á öryggi þeirra.
vonum varir.
Þess vegna verðum við Is-
lendingar að gera það upp
við okkur, hvort við viljum
leggja okkar litla lóð af
mörkum til þess að styrkja
aðstöðu lýðræðisþjóðanna,
þar til raunverulegur árang-
Tökirt hert
í Póllandi
ÞINGKOSNINGAR eiga bráð-
lega að fara fram í Póllandi og
hefur i>ólska ríkisstjórnin n,ú á-
izt frjálsar í lýðræðislegum skiln
ingi, en þó fengu kjósendur tak
markaðan rétt til að velja á
milli frambjóðenda. Nöfn fram
bjóðenda á listanum, sem komm
únistaflokkurinn bjó I hendur
kjósenda voru nokkru fleirl
en þingsæitin, sem um var kosið.
Þetta gerði almenningi kleift að
strika út óvinsælustu frambjóð-
ur næst af tilraunum til að
kveðið að hverfa aftur að nokkru
enurna. Nú hefur fólkið verið
lægja öldur kalda stríðsins
— eða hvort við viljum
veikja aðstöðu þeirra, sem
næst okkur standa, og stuðla
ad því að hætturnar, sem
yfir okkur og öllum öðrum
vofa, aukist.
leyti til hinnar gömlu, kommún-
ísku stefnu um fyridklom,,• j’l,
kosninganna. Eftir uppreisnina í
Pozan (Posen) 1956, þegar Vladis
lav Gomulka komst til valda, var
slakað nokkuð á hinum pólitísku
taumum. Kosningarnar, sem þá
fóru fram, gátu að vísu ekki tal
svipt þessum vísi að lýðræðis-
legum rétti. Frambjóðendalist-
arnir til kosninganna 16. apríl
n.k. hafa jafnmörg nöfn að geyma
og þingsætin eru mörg. Þannig
hverfur þessi smáréttur, sem
átti að láta líta svo út, að um
vísi að lýðkjöri vseri að ræða.