Morgunblaðið - 30.03.1961, Síða 8

8
MORCTJNP * * PIÐ
Fimmtudagur 30. marz 1961
Gísli og Guðrún í „Kennslustuiidinni“.
lonesco í Iðnd
Tveir einþdttungar eftir skdldið fmmsýndir
aðalhlutverkin, gömlu konuna
og gamla manninn, en Gísli
Halldórsson, leikur hlutverk
ræðumannsins.
Helga og Þorsteinn komu
nú inn á sviðið í gerfi hinna
háöldruðu hjóna, Helgi Skúla-
son tók sér sseti í salnum,
tjaldið var dregið fyrir, en síð
an frá strax aftur. Ljósin
höfðu verið deyfð og birtan
á sviðinu var mjög dauf. Hefst
leikurinn á því að gömlu hjón
in eru að ræða saman og rifja
upp minningar frá fyrri tím-
um og fylgir þeim ýmist hlát-
ur eða grátur.
Leikurinn gerist á heimili
gömlu hjónanna, en þar lifa
þau í sínum eigin hugarheimi,
einangruð frá öðrum mönn-
um.
Hlutverk þeirra Helgu og
Þorsteins eru afar erfið, en á-
reiðanlegt er að með þessu
verki munu þau sanna enn
einu sinni hvílíkir afburða-
leikarar þau eru. Þau tala
þarna hvíldarlaust, fyrst sam
an og síðan yfir auðum stól-
unum, við ímyndaða gesti sína
sem að lokum eru orðnir svo
margir, að gömlu konunni
finnst hún vera að hverfa í
mannhafið.
„Stólarnir" er athyglisvert
verk og áreiðanlega eitt það
sérkennilegasta, sem sézt hef-
ur á leiksviði hér á landi.
Auk æfinga á „Stólunum"
standa einnig yfir hjá Leik-
félaginu æfingar á öðrum ein-
þáttungi eftir Ionesco
„Kennslustundin“. Leikendur
í þeim þætti eru einnig þrír,
þau Gísli Halidórsson, Guðrún
Ásmundsdóttir og Árni
Tryggvason.
Ég fékk því miður ekki
tækifæri til að sjá æfingar á
honum, því að þær féllu niður
þetta kvöld vegna veikinda
Guðrúnar. Engum efa er
bundið að þar er einnig athygl
isvert verk á ferðinni og sagði
Helgi Skúlason, að það væri
gjörólíkt „Stólunum“. „Stól-
arnir“ eru sorglegur skopleik-
ur, en „Kennslustundin“ skop-
legur sorgleikur.
Þessir einþáttungar verða
sýndir saman og verður frum
sýning fimmtudaginn næsta
eftir páska. Eins og áður er
sagt hefir Helgi Skúlason leik
stjórn á hendi, leiktjöldin eru
gerð af Hafsteini Austmann,
listmálara. Þýðinguna á „Stól-
unum“ gerði Ásgeir Hjartar-
son, en „Kennslustundina"
þýddi Bjarni Benediktsson frá
Hofteigi.
Einþáttungarnir voru fyrst
frumsýndir í París, „Kennslu
stundin" 1951 og „Stólarnir"
ári síðar.
Það má segja, að verk hins
fræga leikritahöfundar Iones
cos eigi ekki að fara fram hjá
reykvískum leikhúsgestum,
og er það vel, því að eins og
kunnugt er hafa þau verið
sýnd í leikhúsum víða um
Evrópu og vakið gífurlega eft-
irtekt og umtal.
Þjóðleikhúsið frumsýnir
leikrit hans „Nashyrningana“
annan páskadag og Leikfélag-
ið fylgir í kjölfarið með upp-
færslu á einþáttungunum
tveimur.
Er ekki að efa, að leikhús-
gestir bíða í eftirvæntingu eft-
ir að fá að kynnast verkum
þessa umdeilda höfundar af
eigin raun.
Gamli maðurinn og gamla konan ná í stóla handa gestum
sínum.
ÞEGAR fréttamaður blaðsins
brá sér niður í Iðnó sl. þriðju-
dagskvöld, var þar ekki margt
um manninn. Engu að síður
var greinilegt að þarna var
eitthvað um að vera. Ljós var
á sviðinu, og birtan féll á sér-
kennilegu leiktjöldin, sem þar
hafði verið komið fyrir. Bak-
sviðs úði og grúði af stóium
og það var ekki undarlegt, því
að æfing var um það bil að
hefjast á leiknum „Stólarnir"
eftir Eugéne Ionesco.
Helgi Skúlason, leikstjóri,
bauð fréttamanninum að taka
sér sæti í salnum og fylgjast
með æfingunni. Boðið var
þegið með þökkum, því mér
lék forvitni á að sjá verk eftir
þennan umdeilda höfund.
Leikendurnir í „Stólunum",
sem er einþáttungur, eru þrír.
Helga Valtýsdóttir og Þor-
steinn ö. Stephensen fara með
Sýning Jóhannesar
Jóhannessonar
JÓHANNES Jóhannesson hefur |
efnt til sýningar á málverkum |
í Listamannaskálanum nú um
bænadagana. Á sýningunni eru
28 málverk, sem listamaðurinn
hefur unnið að undanförnu og
ekki sýnt áður, og segja má með
sanni, að bæði skemmtilegt og
fróðlegt sé að kynnast því, er
Jóhannes hefur nú til sýnis. All
langt er einnig, frá því að Jó-
hannes Jóhannesson hefur hald-
ið jafn veigamikla sýningu og
þessa.
Um fjölda ára hefur Jóhannes
Jóhannesson verið í flokki efni-
legustu málara okkar af yngri
kynslóðinni, og langt er síðan
verk hans voru talin með því
eftirtektarverðasta, er fram kom
í myndlist hérlendis. Jóhannes
er óvenjulegur listamaður, sem
hefur verið í jafnri og stöðugri
framför síðustu ár. Hann stendur
nú á miðjum aldri, og verður
ekki annað sagt, er maður lít-
ur þau nýju verk, er hann nú
sýnir, en að hann hafi ekki svik-
ið þær vonir, er við hann voru
tengdar, sem listamann. Honum
tekst að gæða verk sín sterku
og persónulegu svipmóti, sem
einkennist jafnt af litameðferð
sem formbyggingu. Verk hans
eru mikið unnin, og hann nær
jafnan þeim árangri, er hann
hefur sett sér að markmiði. Á
stundum getur maður greinilega
séð, hvernig sú barátta hefur
átt sér stað, ef vel er að gáð.
Formum breytt fram og aftur,
nýir litir settir inn hvor yfir
annan, þar til verkið hefur feng-
ið þann hljóm, er listamaðurinn
leitar eftir. Efniskennd litanna
fær að njóta sín og styrkir oft
formin að mun.
Heildarsvipur þessarar sýn-
ingar er sterkur og hreinn og
hvergi ofhlaðið á veggi. Hvert
verk hefur nægilegt svigrúm til>
að njóta sín, og það er róandi
að eyða nokkrum tíma með þess
um verkum. List Jóhannesar er
fastmótuð í alla staði. Litameð-
ferð örugg og sérkennileg, en
samt nokkuð þröng. Það er eins
og honum láti bezt viss litaskali,
sem hann notar að vísu mikið,
en samt tekst honum að brjóta
þá hlekki við og við, og verða
þá oft til mjög góð verk. Lítil
mynd No. 15, „í hrauni“, er gott
dæmi um það. Yfirleitt byggir
Jóhannes verk sín meir á sjálf-
um litnum en á formspili eða
hrynjandi formsins. Það er nokk
uð áberandi hvað honum tekst
miklu betur að ná sannfærandi
krafti í litaspennur sínar en !
sjálft formið. Samt er hann full-
komlega gjaldgengur í bygginyu
formsins og hefur þar mika
reynslu, en ég fæ samt ekki bet-
ur séð en að aðalkraftur flestra
verka hans sé falin-n í litnum
sjá'lfum fyrst og fremst.
Jóhannes Jóhannesson á það til
að gera verk sín þung og torráð-
in í byggingu litar og forms.
Framh. á bls. 10