Morgunblaðið - 07.04.1961, Blaðsíða 6
6
MORGVTSBl AÐ1Ð
Föstudagur 7. apríl 1961
Stjórnarandstæðingar vita vel, hvað
í húfi er ef ráðstafanirnar mistakasr
Ræða IHagnúsar Jónssonar
Herra forseti. Góðir hlustend-
ur.
Þótt menn hafi ekki í ræðum
stjórnarandstæðinga í gærkvöldi
eða í kvöld fengið miklar upp-
lýsingar um það, hvernig bræðra
band stjómarandstöðunnar ætli
að leysa vandamál þjóðarinnar,
þá var ýmislegt skemmtilegt í
ræðum þeirra. Því var lýst á
skáldlegan hátt, hvemig birt
hefði yfir þjóðinni, þegar Fram-
sóknarflokkurinn kom til sögunn
ar. Ræðumanni láðist raunar að
nefna ummæli fyrrverandi for-
sætisráðherra Steingríms Stein-
þórssonar um það að árin 1950—
1954 hefðu verið mesti framfara
tími í sögu þjóðarirfnar og um
sama leyti kvartaði Tímixm yfir
því, að undanfarinn áratug hefði
Sjálfstæðisflokkurinn haft öll
lyklavöld um afgreiðslu mála.
Háttv. 4. þm. Sunnlendinga Karli
Guðj., sem átaldi mjög, að Rúss
landsviðskiptum væri ekki sinnt
sem skyldi, skal bent á að ganga
inn með Suðurlandsbraut og
skoða rússnesku bílana, sem ékki
er hægt að selja þrátt fyrir marg
vísleg fríðindi. Þá væri fróðlegt
að heyra skýringar hv. þm. Sig-
urv. Einarssonar á því hvernig á
að lækka skatta meira en niður í
ekki neitt. Það verður að hryggja
þennan sama hv. þm. á því, að
•tjórnarandstaðan hefir ekki haft
aainnstu áhrif á ákvörðunina um
vaxtalækkun. Loks ætti þm. að
hlífa Ungmennasamb. Þingey-
inga við að minna á hina furðu-
legu samþykkt þess. Fæðingar-
styrkir frá Bandaríkjunum eru
óneitanlega æskilegri en
etyrkir til að koma í veg
fyrir að hugsjónamál sjái dagsins
ljós, svo sem varð um framlagið
úr öryggissjóði Bandaríkjanna á
dögum vinstri stjórnarinnar, sem
varð til þess, að vinstri stjórnin
gleymdi að láta herinn fara.
Skemmtilegast var þó að heyra
um hina nýju stuðningsmenn
stjómarandstöðunnar, Eirík sál-
uga rauða og Cristopher Soames
hixm brezka og loks sú kátlega
fuliyrðing, að Kennedy sé á línu
stjómarandstöðunnar. Það er
næsta kaldhæðnislegt, hversu
stjómarandstæðingar fagna
hverju orði frá Bretum, sem er
andstætt íslenzkum hagsmunum.
Ghristopher Soames á áreiðan
lega léngi eftir að vera óska
bam Tíman og Þjóðviljans, en
auðvitað sér hver heilvita maður,
að hann veit engu betur en við
hér á Alþingi hvemig aiþjóða-
dómstóllinn muni úrskurða á-
gréiningsmál um landhelgi á kom
andi árum. Við vitum það eitt,
að alþjóðadómstóllinn hefh bein
línis rutt brautina fyrir okkur ís-
lendinga í þessu lífhagsmunamáli
okkar, og þótt stjórnarandstæð-
ingar nú leggi sérstaka rækt við
að gera lítið úr rétti okkar, þá
er sem betur fer ekki ástæða til
að halda, að þær fullyrðingar
hafi áhrif á alþjóðadómstólinn,
sem smáþjóðirnar öðrum fremur
hljóta að setja traust sitt á. Þau
orð, sem heyrðust hér í gær-
kvöldi, að það væri heimsmet í
réttindaafsali að leggja deilumál
fyrir alþjóðadóm eru ekki sæm
andi á þingi smáþjóðar, sem á
alla tilveru sína undir því, að
rétturinn en ekki valdið ráði í
heiminum.
Hóflaus og niðurrifskennd
í gagnrýni
Stjómarandstaða í lýðfrjálsum
ríkjum gegnir ekki síður mikil-
vægu hlutverki en stjórnarliðið.
Hennar hlutverk er að veita rík
isstjórninni aðhald og halda uppi
raunsærri og hófsamlegri gagn-
rýni á það, sem stjórnarandstað
an telur miður fara. Það skal ját
að, að allir íslenzkir stjórnmála-
flokkar hafa í stjómarandstöðu
meira og minna brotið gegn skyld
um sínum í þessu efni, en ég efast
þó mjög um, að stjórnarandstaða
hafi nokkru sinni verið jafn hóf
laus og niðurrifskennd - í gagn-
rýni sinni og núverandi stjórnar
andstöðuflokkar eða öllu heldur
flokkur, því að svo er stjórnar-
andstaðan einhuga, að þar er
naumast lengur hægt að tala
um tvo flokka.
Því er nú blákalt haldið fram,
að ríkisstjórnin og stuðningslið
, hennar stefni markvisst að því að
innleiða örbyrgð og atvinnuleysi
á íslandi. Skipulega sé að þvi
unnið að draga úr framkvæmd-
um og hindra uppbyggingu. Fram
sóknarmenn hafa af sínu alkunna
hyggjuviti fundið upp orðið sam
dráttarstefna, sem í gærkvöldi
vor orðið breytt í lömunarstefna,
og við höfum heyrt í öllum þeirra
ræðum í þessum umræðum hvem
ig þeir hafa keppst um að mála
á vegginn sem hrikalegastar
myndir af því, hvemig þessi voða
lega samdráttarstefna muni
smám saman leggja byggðir lands
ins í rúst og eyðileggja þá undra
verðu uppbyggingu, sem vinstri
stjómin hafi unnið að. Láist þá að
geta þess, að meira var keypt af
framleiðslutækjum á s.l. ári, en
nokkru sinni áður á einu ári og
er arþ hæsta upphæðin skip og
flugvélar GOO millj. kr. Kjör laun
þega sé lögð sérstök rækt við að
rýra og jafnframt sé verið að
koma öllum atvinnuvegum lands
manna á kaldan klaka. Kjarnorð
asta lýsingu á stefnu ríkisstjórn
arinnar og afleiðingum hennar er
að finna í einu nefndaráliti 1. þm.
Nl.-eystra, Karls Kristjánssonar.
Þar segir:
„Sjávarútveigúrinn erá_ heljar
þröm. Landbúnaðurinn keyrður
í kreppu. Iðnrekstur í voðia.
Verzlunin dregst saman. Fjárfest
ingarframkvæmdir að detta nið
ur. Hið almenna framtak fellt í
fjötra. Atvinnuleysi að hefjast.
Kaupmáttur launa stórlega skert
ur“. Ekki þótti þó þessum virðu-
lega þingmanni þessi kjarnyrta
lýsing nægilega stórfengleg, því
að hann sagði að ástandið
minnti á móðuharðindin, þá
skelfilegustu óáran, sem yfir ís-
lenzku þjóðina hefir gengið frá
upphafi vega.
Síðustu einkunnirnar, sem
stjórnarandstaðan hefir svo gefið
ríkisstjórninni eru „landráð og
þjóðsvik“ í sambandi við land-
helgissamninginn við Breta. í
því máli er þáttur Framsóknar
flokksins ömurlegur.
Ég veit ékki, hvort Framsókn
armenn hafa nú lifað sig svo inn
í baráttuaðferðir samherja sinna
í Alþýðubandalaginu, að þeir
telji það líklegustu aðferðina til
að sannfæra fólk um ^inn mál-
stað að Iýsa stjórnarliðinu og
verkum þess með svo öfgafull-
um fordæmingum, að jafnvel
Þjóðviljinn verði algerlega und
ir í stóryrðanotkun. Hitt er ég
sannfærður um, að margir eru
þeir í röðum óbijeyttra liðsmanna
Framsóknar og einnig Alþýðu-
bandalagsins um byggðir lands-
ins, sem lítt geðjast að slíkum
málflutningi.
Menn geta gagnrýnt núverandi
ríkisstjórn og stefnu hennar, en
að halda því fram, að ríkis-
stjórnin og þinglið hennar séu
einhuga um að reyna að gera
þjóðinni þann miska, er þeim sé
auðið, er fullyrðing, sem ekki
sæmir að bera á borð fyrir upp
lýsta og menntaða þjóð.
Samkomulag um það eitt
að draga úr áhrifum
Sjálfstæðismanna
Framsóknarflokkurnn rauf
stjórnarsamvinnu við Sjálfstæð-
isflokkinn 1956 með þeirri rök-
semd, að taka yrði upp nýja
stefnu í efnahagsmálum og gera
róttækar ráðstafanir til viðreisn
ar efnahagskerfinu, sem ekki
væri auðið að gera nema með
stuðningi verkalýðsflokkanna.
Vinstri stjómin var mynduð með
sterkum þingmeirihluta. Hennar
stóra tækifæri var um áramótin
Magnús Jónsson
1956—1957. Allir væntu þess, að
nú yrði hin mikla stefnubrejrt-
ing, en áræðið brast og samheldn
ina vantaði. Samkomulag varð
um það eitt að stefna inn á verð
bólgubrautina með enn meiri
hraða en áður. Alvarleg vinnu-
deila hófst. Aftur brast bæði
kjark og samheldni. Sú deila var
að tilhlutan ríkisstjómarinnar
sjálfrar leyst á þann veg, að óger-
legt mátti teljast að stöðva aðrar
kauphækkanir. Allt frá byrjun
kepptust ráðherrar vinstri stjóm
arinnar við að smíða naglana í
eigin líkkistu, en fólkið, sem
hafði treyst glæstum loforðum
fyrir kosningar fylltist gremju
og vonleysi. Ekki er að efa, að
þeir, sem að v-stjórninni stóðu,
hafi viljað vinna þjóð sinni gagn,
en þeim láðist í upphafi að koma
sér saman um það, sem hafði æði
mikla þýðingu — stjórnarstefn-
una. Samkomulag var gert um
það eitt að mynda stjórn, draga
með öllum ráðum sem mest úr
áhrifum Sjálfstæðismanna og
láta að öðru leyti hverjum degi
nægja sína þjáningu. Auðvitað
gerði vinstri stjórnin ýmislegt
þjóðinni til hagsbóta, en í megin
efnum varð starf hennar eða
starfleysi samfelld raunasaga og
endalokin í samræmi við það.
Því er að vísu haldið fram af
Framsóknarmönnum, að enda
þótt Hermann Jónasson hafi lýst
því yfir að ný verðbólguskriða
væri skollin yfix þjóðina, er
’hann baðst lausnar, hafi raun-
verulega efnahagsástand þjóðar-
innar aldrei ,verið betra. Vinstri
stjórnin fær þá væntanlega í sög
unni þau eftirmæli, sem senni-
lega engin önnur stjórn í ver-
öldinni hefir fengið: Að velmeg
un hafi orðið henni að bana.
Það er tilgangslaust fyrir Fram
sóknarmenn og Alþýðubanda-
lagsmenn að neita því, að vinstri
stjórnin gafst upp við að leysa
þann vanda, sem hún fyrst og
fremst var stofnuð til að leysa.
Þetta er nauðsynlegt að hafa í
huga, þegar þessir sömu menn
þykja«t þess umkomnir að finna
verkum núverandi stjórnar allt
til foráttu. Það hefði verið æði
miklu auðveldara og sársauka-
minna að framkvæma viðreisnar
aðgerðirnar 1956 heldur en 1959,
og 1960. Sú staðreynd liggur í
augum uppi.
Fyrirfram mörkuð stefna
Núverandi ríkisstjórn féll ekki
í þá sömu gröf og vinstri stjórn
in að semja um það eitt að setj
ast í ráðherrastóla. Fyrirfram
Var stefnan mörkuð og að fram
kvæmd hennar hefir verið unn
ið af meiri festu og samheldni en
áður hefir þekkst hér á landi um
samstjórnir. Við vissum það öll
í stjórnarliðinu, að með hinni
nýju efnahagsmálastefnu var ver
ið að stíga örlagaríkt spor, sem
fyrst um sinn var ekki líklegt að
valda ánægju hjá neinum og því
ylti allt á skilningi þjóðarinnar
um það, hversu til tækist. Við
höfðum ekki trú á, að auðið væri
að stökkva yfir dýrtíðargjána í
tveimur stökkum, heldur yrði
það að gerast í einu stóru stökki,
en til þess þurfti mikla einbeittni
og kjark og ábyrgðarlaus stjórn
arandstaða gat stundrað svo kröft
unum, að þjóðinni tækist ekki að
ná öruggri fótfestu á hinum bakk
anum.
Það var í upphafi og er enn í
dag sannfæring okkar í stjórnar
liðinu, að við höfum valið rétta
stefnu og engin önnur stefna hafi
verið fær til efnahagslegrar við-<
reisnar. Og þeim fjölgar nú óðum
sem viðurkenna það, að enda
þótt skurðaðgerðin hafí verið sárs
aukafull faafi hún verið óumflýj-
anleg til að ná fullum bata. Sí-
stækkandi skammtar deyfilyfja
gátu aldrei læknað hina alvar-
legu meinsemd í efnahagskerfinu.
Uppgjafarliðið úr Framsókn og
Alþýðubandalaginu hefir hins-
vegar af enn meiri kostgæfni og
samheldni unnið að því að hindra
viðreisnarstarf núverandi stjórn
ar en það vann að lausn vanda-
málanna meðan það hélt um
stjórnvölinn.
Blásið í óánægjuglóðir
Hvarvetna, þar sem vart varð
við óánægjuglóð, hafa foringjar
stjórnarandstöðunnar blásið að
kolunum af öllum kröftum, og
af svo miklu kappi hefur verið
unnið við að kynda óánægjueld-
ana, að láðst hefir að gæta nægr
ar forsjár í þessu nytjastarfi.
Þannig var samtímis á Alþýu-
sambandsþingi og fundi L.Í.Ú. af
'hálfu tveggja foringja Alþýðu-
bandalagsins haldið uppi árásum
á ríkisstjórnina, á öðrum staðn
um fyrir það að búa svo hrak-
lega að útgerðinni, að hún hefði
engan starfsgrundvöll og á hin-
um staðnum fyrir að arðræna
verkalýðinn í þágu atvinnurek-
enda og ætla jafnvel að dirfast
að veita útgerðinni stórfellda
fjárhagsaðstoð. Samtímis og aðal
blað Framsóknarflokksins birtir
grein eftir sérfræðing flokks-
ins í verðlagsmálum um
að ekki sé hægt að starf-
rækja verzlun vegna of lítillar
álagningar og haldið er fram að
sjávarútvegur og iðnaður sé fýr
ir tilverknað ríkisstjórnarinnar
í kreppuástandi, þá segir aðal-
ritstjóri þessa áama blaðs í út-
varpsumræðum fyrir nokkrum
kvöldum, að aldrei hafi stórat-
vinnurekstur rakað að sér eins
miklum gróða og í tíð núverandi
ríkisstjómar. Og það er furðu-
legt, þegar vandaðir menn eins
og hv. 3. þm. Nrl. eystra G.G.
afflytja svo staðreyndir eins og
hann gerði í útvarpsumræðum
fyxir nokkrum kvöldum. Þar
faélt hann því m.a. fram, að verr
væri nú séð fyrir lánamálum
landbúnaðarins en áður. Sann-
leikurinn er sá, að sízt hærri lán
eru nú óafgreidd hjá sjóðum
Búnaðarbankans en áður, og út-
lán bæði úr Byggingasjóði og
Ræktunarsjóði ufðu á s.l. áril
mun hærri en þau hafa hæzt
verið áður. Hitt er svo annað mál,
að afla þarf mikils nýs fjármagns
til stofnlána í landbúnaði og
koma verður sjóðum Búnaðar-
bankans á starfhæfan grund-
völl, en þau atriði ættu Fram-
sóknarmenn sjálfs sín vegna
ekki að reyna að gera
að árásarefni á aðra. Vanda-
mál landbúnaðarins eru mörg, en
ég efast mjög um það, að áður
hafi af meiri ötulleik og mcð
betri árangri verið unnið að mál
um bændastéttarinnar en af nú-
verandi hæstv. landbúnaðarráð-
herra. Jafn óraunhæfar eru ásak:
anir Framsóknarmanna á ríkis-
stjórnina fyrir það, að með stefn,
unni í bankamálum, svo sem meS
bindingu fjármagnsins í Seðla-
bankanum, sé sérstaklega verið
aðveitast að atvinnuuppbyggingui
út um land — og þá auðvitað
fyrst og fremst vegið að sam-
vinnufélögunum. Hér er ekki um/
neinn tilflutning fjármagns til1
Reykjavíkur að ræða til notkurt
ar þar. Féð er eftir sem áður eigni
viðkomandi stofnana, en binding
in er ætluð til þess, að Seðlabank
inn geti án verðbólguverkana
veitt aftur rekstrarlán til at-
vinnuveganna, að sjálfsögðu eft
ir sömu reglum um land allt og
tryggt aðstöðuna út á við. Hér
er einn þáttur efnahagsaðgerð-
anna, sem er nauðsynlegur, en
sem ekki getur verið vinsæll og
þá er sjálfsagt að blása í glóðir
óánægjunnar. Þannig má lengil
telja, en til þess vinnst ekki tími
hér. Ég skal þó aðeins minnast á
fjárframlög til samgöngiubóta,
sem haldið er fram, að núverandi
ríkisstjórn hafi mjög skert. Eru
þá notaðar prósentutölur, semi
gþfa alranga mynd, því að ríkis-
sjóður hefur nú tekið á sig hundr
uð millj. kr. útgjöld vegna auk
inna trygginga og vegna niður-
greiðslna á vöruverði. Er auðvit-
að fásinna að halda.því fram, að
önnur útgjöld ríkissjóðs hefðu
átt að hækka til að halda sömu
falutfallstölu og áður. Staðreynd
málsins er sú. að fjárveitingar
til verklegra framkvæmda hafa
faækkað mjög verulega eftir geng
isbreytinguna, alveg andstætt
því sem var stefnan, undir for-
ustu þáverandi fjármálaráðherra
Eysteins Jónssonar, bæði við
gengisbreytinguna 1950 og þegar
yfirfærslugjaldið var lagt á 1958.
Þá voru fjárveitingar til verk-
'legra framkvæmda ekkert hækk
aðar og þá var ekki talað um á-
rásir á strjálbýlið. Þannig er allt
á sömu bókina lært. Háttv. þm.
'Halldór Sigurðsson fór með mik
ið talnaflóð hér í gærkvöldi, sem
því miður .gaf mjög villandi
mynd af fjármálaþróuninni.
'Hann hefði í sambandi við for-
dæmingu sína á hinni stórfelldu
faækkim fjárlaga átt að gera
grein fyrir þeim útgjöldum rifc
issjóðs, sem hefði mátt fella nið
ur að dómi Framsóknarmanna.
'Framsóknarmenn hafa yfirleitt
verið á móti öllum sparnaðartil-
lögum núverandi ríkisstjórnar.
Eina úrræði þeirra til lækkunar
er að sameina sendiráðin á Norð
urlöndum. Meiri hluti fjárveit-
inganefndar lagði einmitt nú til
að það mál yrði tekið til sér-
stakrar athugunar, en allan þann
tíma, sem Framsóknarmenn hafa
verið í ríkisstjórn hefir þeim
aldrei hugkvæmst þessi sparnað
ur.
Hráskinnsleikur Framsóknar
Verkamönnum og sjómönnum
er sagt, að þeir eigi að fá stór
íelldar launahækkanir, en þó er
í hinu orðinu sagt að allur at-
vinnurekstur sé að stöðvast
vegna fjárskorts. Sagt er, að rík