Morgunblaðið - 11.04.1961, Blaðsíða 10

10
MORGVNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 11. apríl' 1961
Réttarhöldin í máli Eichmanns
í DAG heíjast í Jerúsalem í ís-
rael réttarhöld í máli Adolfs Eioh
manns, nazistaforingjans sem
sakaður er um beina hlutdeild í
lífláti nær sex milljóna Gyðinga
(Það líður því senn að lokum
fangelsisvistar hans — og þar
með kann einnig að ljúka jarð-
vist hans.)
Aðfaranótt miðvikudags sl. var
Eichmann fluttur með ítrustu
leynd frá dvalarstað sínum,
skamt frá Haifa, til hinnar nýju
byggingar ,,Beit Ha’am“ í Jerú-
salem, þar sem réttarhöldin fara
fram.
Áhorfendur að réttarhöldunt-
um verða um það bil eitt þúsund
— fultrúar stjórna hinna ýmsu
ríkja, diplómatar og blaðamenn,
sem verða á sjötta hundrað, eða
fleiri en nokkru sinni fyrr hafa
verið viðstaddir réttarhöld.
Líklegt er talið, að réttarhöld-
in muni standa yfir í þrjá til
fjóra mánuði. Allan þann tíma
fær Eichmann ekki að stíga fseti
á aðra staði, en hinn skothelda
klefa sinn í réttarhöldunum vist
arveru sína, sem er einhvers
staðar á leyndum stað í bygging
unni, og leynigöngin þar í milli.
Og þegar réttarhöldunum er lok
ið vænta menn þess að leið Eich
manns liggi beinustu leið í gálg-
ann.
★
Síðan á laugardag hafa vopn-
aðir hermenn skipzt á að sitja
vörð í skothelda klefanum i rétt
arsalnum, til þess að varna því,
að eitri verði laumað þar inn.
Göngunum milli klefanna
tveggja er haldið svo stranglega
leyndum að jafnvel verðir eru
fluttir þar um með bundið fyrir
augu.
Byggingin „Beit Ha’am" er
sem fyrr segir nýreist og verður
fyrst tekin í notkun með réttar-
höldunum. Síðustu daga hefur
nærliggjandi götum verið lokað
með þriggja metra háu stálneti.
Og þegar er rökkva tekur er
kveikt á öflugum ljóskösturum,
sem fílelfdir lögregluþjónar
standa vörð um hundruðum sam-
an.
Hinn þýzki verjandi Eich-
manns, Dr. Robert Servatíus hef
ur nú lagt síðustu hönd á undir-
búning varnarinnar. Vænta
menn þess, að hann hefji mál
sitt með þvi að draga í efa rétt-
mæti réttarhaldanna á þeim for-
sendum, að Eichmann hafi verið
rænt í Argentínu og fluttur nauð
ugur til fsrael. Verður þá vænt-
anlega meðal fyrstu vitnanna,
flugmaðurinn, sem flaug vélinni,
sem Eichmann var fluttur með
til ísrael.
í svari ákærandans, Gideons
Hausener verður þá eflaust vís-
aS til hins brezka réttarfars, þar
sem segir, að rétturinn hafi ekki
leyfi til þess að fetta fingur út
í það hvernig sakborningur sé
fyrir réttinn kominn — þegar
hann er einu siimi kominn þang
atS. Ennfremur getur ákærandinn
vísað til hæstaréttar dóms. sem
hefjast í dag
felldur var I Bandaríkjunum áT-
ið 1952 þar sem kveðið er svo á
að það hafi engin áhrif á lög-
mæti dómsins, þótt sakborning-
ur hafi verið fluttur fyrir rétt-
inn með valdi.
★
Sem fyrr segir, hefur Eich-
mann verið fluttur til Jerúsalem
frá Haifa, en þar hefur hann ver
ið í öflugu haldi, síðan hann kom
frá Argentínu í maí síðastliðn-
um. ,
Sum ísrael-blöðin halda því
fram, að Eichmann hafi verið
gefið svefnlyf í mat sínum á
þriðjudagskvöldið og fluttuir
sofandi með brynvörðum sjúkra
vagni á aðfaranótt miðvikudags
sl. Hafi iseknir setið við hlið hans
alla leiðina. Segja blöðin, að Eich
mann hafi verið ákaflega tauga
óstyrkur og örvæntingarfullur
síðustu dagana og menn því ótt-
azt að hann reyndi að flýja eða
svipta sig lífi. Lögreglan og yfir-
völdin neita að segja nokkuð um
flutninginn, svo að þessar um-
sagnir blaðanna verða ekki sann
aðar.
Til þessa hafa yfirvöldin í fs-
rael með öllu neitað að gera upp-
skátt hvar Eichmann væri
geymdur. Menn vissu aðeins að
hann væri í öflugu varðhaldi ein
hversstaðar skamt frá Haifa. Nú
hefur hins vegar verið skýrt frá
því, að hann hafi verið geymdur
í gömlu vígi nærri þorpinu
Djalameh, sem er um 10 km. ut-
an við Haifa. Hefur vígið nú feng
ið nfnið Iyar, en það er heiti
Gyðinga á maí-mánuði.
Mál Eichmanns er viðamesta
mál, sem yfirvöld fsraels hafa
haft með höndum. Þegar hann
var fluttur til ísraels í maí sl.
var mönnum ljóst, að hann yrSi
ekki hafður í venjulegum fanga
búðum, þar sem hann gæti haft
samband við aðra fanga t.d. með
merkjamáli. Því var ákveðið að
velja honum stað í einu hinna
svokölluðu Taggart-vígja, sem
Bretar' reistu á sínum tíma. Eru
ein sextíu slík vígi víðs vegar í fs
rael. Þau eru flest eins og sér-
stök velvarin borg, sem næsta
útilokað er að ráðast til inngöngu
í með nokkrum árangri .
Taggart-vígið, sem Eichmann
var geymdur í, stendur á lítilli
hæð, þar sem sér yfir fagran og
frjósaman dal. Fanginn fékk þó
ekki að njóta hins fagra útsýnis.
Hann var hafður í klefa inni í
miðri „borginni“ og fékk ekki
daglega að njóta sólar og úti-
veru í garði þar fyrir utan. Þar
gat að líta hvítt strik samskonar
og þau sem tíðkuðust í fangabúð
um nazista í styrjöldinni og
dauðarefsing lá við að ganga yf-
ir. Eiohmann var ekki leyft að
fara út fyrir þessi hvítu strik,

Dr Robert Servatius,
verjandi Eiclunanns
sökum þess að þá mátti sjá hann
í sjónauka utan frá víginu,
★
Allt hefur verið gert til þess
að varna því að Eichmann yrði
allur áður en réttarhöldin hæf-
ust. Hundruðum saman stóðu
hermenn vörð í víginu og við
klefa hans, sem var stór og bjart
ur. Að honum var um maraar
Gideon Hausner,
hinn opinberi ákærandi
stáldyr að fara. f klefanum var
fátt húsgagna — járnrúm með
góðri dýnu, borð og stóll, auk
stóls fangavarðar, sem dvaldist
inni hjá honum dag og nótt. Þess
utan voru þrír verðir við klefa-
dyrnar. Enginn þeirra var vopn-
aður en allir höfðu þeir nægilega
krafta í kögglum til þess að slá
Eichmann niður á andartaki, ef
hann gerði tilraun til flótta.
Enginn þessara manna mátti
ræða við Eichmann. Fyrstu vik-
urnar reyndi hann oft og tíðum
að rjúfa þögnina spyrja þá og
segja þeim eitt og annað, en þögn
in varð ekki rofin — Hann varð
að segja það steininum .
Það var því ef til vill engin
furða þótt Eichmann reyndist
fús til að tala, þegar byrjað var
að yfirheyra hann. Hann talaði
og talaði, sagði frá, játaði, út-
skýrði og afsakaði .Allt var það
ritað niður á fjögur þúsund fólíó
arkir, sem hann síðan skrifaði
undir. En svo voru lagðar fyrir
hann skýrslur og sönnunargögn
um aðild hans að fundunum
skömmu fyrir Wannessráðstefn-
una 1942 — og þá þagnaði Eich-
mann.
Til þessa virtist hann hafa ver-
ið þeirrar skoðunar, að hann
gæti skotið sér undan ábyrgð
með því að segjast hafa unnið
samkvæmt skipunum annarra —
að hann hefði aðeins verið „eitt
tannhjól í gífurlegri morðvél".
Virðist hann jafnvel hafa búizt
við fremur vægilegri meðferð
sökum þess ijóss, sem hann hefði
brugðið yfir hina óhugnanlegu
Moshe Landau,
forseti hæstaréttar ísraels
sögu nazistastjórnarinnar t
Þýzkalandi.
En sennilega varð Eichhmann
ljóst, að mál hans stóð mun verr
en hann hafði ætlað og þá byrj-
aði þrek hans að bila.
★
Verjandi Eichmanns, sem
hafði hótað að hætta við vörnina
nema hann fengi að ræða við
sakborninginn, fékk nú það leyfi
og færði skjólstæðingi sínum
enn ógnlegri fréttir. Israelsþing
hafði þá fyrir skömmu samþykkt
að dauðarefsing — henging —
skyldi liggja við stríðsglæpum
og öðrum glæpum gegn mann-
kyninu — en frá 1953 hefur
dauðarefsing ekki tíðkazt í ísra
el.
Síðan þetta Var hefur Eich-
mann rætt daglega við Servatíus
fulltrúa hans Dieter Weuchten-
berg eða einkaritara Servatíusar.
Lisu Gade, en ávallt aðskilur þau
þykkur glerveggur. Þau hafa
skýrt frá því, að Eichmann hafi
fengið hvert taugaáfallið á fæt-
ur öðru, þrátt fyrir ágæta með-
ferð í fangelsinu. Hafi hann grát
ið og beðið þau að reyna að flýta
málinu eins og unnt væri —.
hann héldi ekki út öllu lengur.
Þegar ákveðið var að fresta rétt
arhöldunum, en • þau áttu upp-
haflega að hefjast 15. marz sh.
jókst örvænting hans að miklum
mun. Hann hætti að lesa og varð
sljórri og sljórri með hverjum
degi .Síðustu dagana áður en
hann var fluttur til Jerúsalem
Framh. á bls. 15
Nýjasta myndin af Eichmann. Tekin í klefa hans í Taggart-víginu rétt áður en hann var fluttur til Jerúsalem.