Morgunblaðið - 13.04.1961, Síða 15
Fimmtudagur 13. apríl 1961
VORGUNBLAÐIÐ
15
Reykvík-
ingar rækt-
uðu
ÁÆTLAÐ er, að Reyk-
víkingar hafi ræktað um
10,500 tunnur af kartöfl-
um á síðasta ári, eða ná-
lega 10% af allri kartöflu-
framleiðslu landsmanna.
Þannig hafa Reykvíkingar
skapað milljónaverðmæti
í frístundavinnu, sem sam
einar bæði teknaukningu
og holla útiveru.
★
Kartöfluframleiðsla Reyk-
víkinga hefur vaxið á undan-
förnum árum enda þótt garð-
löndin hafi minnkað að flat-
armáli. Árið 1957 voru 38
hektarar lands leigðir Reyk-
!
Frá kartöfluuppskeru i Reykjavík
V iðski pti
og efnahagsmál
Gengisskráning
7. apríl 1961 Kaup Sala
1 Sterlingspund 106,36 106,64
1 Bandaríkjadollar .... 38,00 38,10
1 Kanadadollar 38,40 38,50
100 Danskar krónur .... 550,15 551,60
100 Norskar krónur .... 531,60 533,00
100 Sænskar krónur .... 735,70 737,60
100 Finnsk mörk 11,85 11,88
100 Franskir frankar .... 774,55 776,60
100 Belgískir frankar .... 76,10 76,30
100 Svissneskir fr 879,00 881,30
100 Gyllini 1057,60 1060,35
100 Tékkneskar kr 527,05 528,45
100 V-þýzk mörk 957,20 959,70
1000 Lírur 61,11 61,27
100 Austurr. sch 145,95 146,35
100 Pesetar 63,33 63,50
10,500 tunnur
víkingum undir matjurta-
garða, en á síðasta ári hafði
þetta landsvæði minnkað um
10 hektara. Aldamótagarðarn-
ir voru lagðir niður svo og
garðar í Fossvogi, Kringlu*
mýri, við Seljaland og víðar.
Aðalgarðlöndin eru nú ofan
við Elliðaár, við Rauðavatn
og í Borgarmýri, ofan við
Ármannsbrekku.
Enda þótt garðlöndin hafi
minnkað hefur framleiðslan
aukizt, eins og fyrr sagði. —
Ástæðan er sú, að núverandi
garðlönd hafa verið nýtt mun
bétur en áður var — og
ekki hefur einni einustu um-
sókn um garðland verið synj-
að. —
★
Á síðasta ári voru garð-
leigjendur í bæjarlandinu 927
talsins og hafði þeim fækkað
um 329 á sl. þremur árum.
Margt roskið fólk, sem flutzt
hefur til Reykjavíkur utan af
landi og haldið áfram að
rækta kartöflur hér syðra,
hefur á þessum árum sagt
görðum sínum lausum. All-
margt ungt fólk hefur bætzt
x hóp garðleigjenda, en samt
ekki nógu margt til þess að
fylla garðlöndin.
Samkvæmt athugun garð-
yrkjustjóra Reykjavíkur, Haf
liða Jónssonar, fengust 8,290
tunnur af kartöflum upp úr
garðlöndunum í fyrra, en ár-
ið áður var uppskeran að-
eins 6,600 tunnur. Jafnframt
er mikið kartöflumagn rækt-
að í einkagörðum og sam-
kvæmt athugun garðyrkju-
stjórans eru kartöflur rækt-
aðar í 11 hekturum lands til
viðbótar við garðlöndin svo-
nefndu. Skólagarðarnir í
Aldamótagörðunum eru þar
meðtaldir. I fyrra varð upp-
skeran á þessum 11 hektur-
um því sem næst 2,200 tunn-
ur — og hefur heildarupp-
skeran því orðið 10,500 tunn-
ur. —
★
Eft þegar Reykvíkingar
ætluðu að koma kartöflum
sínum til geymslu á síðasta
hausti kom heldur en ekki
babb í bátinn. Grænmetis-
verzlun landbúnaðarins, sem
rekur Jarðhúsin við Elliðaár,
sá sér ekki fært að taka
kartöflurnar til geymslu, svo
sem hún hefur jafnan gert
áður. Jarðhúsin þurftu við-
gerðar við og kartöflu-„velta“
Grænmetisverzlunarinnar hef
ur aukizt svo mjög, að hún
telur sig nú þurfa nýtt hús-
næði.
Bæjaryfirvöldin brugðu
skjótt við til að bjarga verð-
mætunum, því skammt var
þá til haustsins. Var horfið
að því að útbúa bráðabirgða-
geymslu í Laugalækjarskóla,
sem nú er í byggingu. Að
sjálfsögðu var ekki hægt að
búa þar til fullkomna
geymslu, bæði vegna þess,
að varanlegt húsrými var
ekki að fá með skömmum
fyrirvara — og að það kost-
ar ærinn pening og mikinn
tíma að fullgera slíkt mann-
virki.
★
Eini möguleikinn var því
að setja loftblásturskerfi í
geymslyrýmið og var því vit-
að, að hitastigið mundi verða
háð breytingum á veðurlagi.
1 fullkomna kartöflugeymslu
er hins vegar sett frystikæl-
ingarkerfi, því heppilegasta
hitastig til kartöflugeymslu
er 3—4 stig.
Var kartöflueigendum síð-
an boðið þetta húsnæði, en
með þeim fyrirvara, að það
væri ekki fullkomið — og
mætti reikna með því, að
kartöflurnar geymdust ekki
jafnvel og í Jarðhúsunum. —
Margir seldu kartöflur sínar
Grænmetisverzluninni af þess
um sökum og fylltist allt
geymslurými hennar á
skömmum tíma. Fékk hún
inni í Bændahölíinni nýju og
var þar geymt allmikið magn
við svipaðar aðstæður og í
Laugalækj ar skóla.
★
Hin óvenjumiklu hlýindi í
vetur ollu dálitlum erfiðleik-
um i Laugalækjarskólanum.
Einkum reyndust tveir staðir
í geymslunni óöruggir og
voru kartöflurnar því fluttar
til. Hitinn inni fór samt
aldrei úpp fyrir 9 stig, enda
þótt lofthiti úti kæmist upp
í 14—16 stig. Vonandi rætist
úr geymslurýmisskortinum,
svo að Reykvíkingar geti
ræktað kartöflur í sumar,
helzt meira en í fyrra.
Bifreiðasala
Reykjavík
af kartöflum
Happdrœtti S.Í.B.S.
kr.
200.000.00
11233
100.000.00 kr.
14598
50.000.00 kr.
57
10.000.00 kr.
8513 14537 18303 22204 22574 30968 39605
41729 43764 44928 22004 22051 26828
87143 60008 63852
5000 kr.s
»823 8291 12646 15888 16875 18098 20148
1.000.00 kr.
, »17 1437 4802 4832 5496 5958 6265
7244 7630 9512 11529 12937 12975 .15835
17672 18593 19117 20218 21382 21617 22516
83521 24030 24036 24406 26120 29428 31057
»2449 34329 38670 43917 47957 43975 44162
47280 47436 47882 50270 52421 52767 53741
»5094 55776 56593 57796 58825 60383 62548
932
1576
1784
2157
2902
3693
5251
4991
•4097 146 387 500 kr. 410 415 546 832
»89 992 995 1015 1487 1556
1686 1698 757 1763 1774 1779
1784' 1824 1833 1855 1938 2126
»209 2303 2372 2407 2424 2819
»958 3041 3259 3400 3410 3637
»757 3998 4081 4090 4116 4222
4302 4319 4361 4467 4502 4512
4631
5287
6109
6481
7384
8121
8725
9156
9901
4636
5424
6115
6608
7399
8137
8741
9358
9938
4661
5429
6183
6846
7403
8166
8843
9461
9947
4663
5464
6191
7166
7406
8328
8860
9465
4764
5504
6279
7224
7575
8403
8902
9631
5009
5683
6283
7297
7972
8634
9102
9633
5279
5837
6360
7315
7976
8672
9123
9672
9971 10038 10204 10432
10408 0470 10539 10592 10663 10776 10876
10897 11043 11128 11254 11269 11557 11564
11569 11633 11638 11721 11778 11824 11836
11902 11956 11960 12045 12083 12089 12150
12180 12390 12432 12473 12738 12754 12769
12845 12887 12905 12957 13119 13167 13420
13488 13506 13535 13539 13763 13915 13946
13951 14042 14091 14498 14518 14687 14793
15010 15230 15370 15451 15477 15667 15681
15803 15841 16405 16434 16576 16602 16610
16652 16750 16763 16764 16795 16880 16946
1734 17127 17186 17220 17252 17300 17499
17530 17553 17614 17720 17761 17926 17972
18091 18092 18115 18197 18226 18266 18305
18395 18429 18682 18686 18703 18736 18821
18939 19006 19009 19055 19134 19248 19286
19513 19518 19670 19819 19860 19886 19903
20060 20152 20170 20253 20426 20558 20884
20910 20929 21111 21127 21227 21265 21275
21292 21385 21438 21808 22157 22174 22246
22332 22348 22439 22467 22502 22576 22595
22659 22740 22833 22909 22024 22069 23002
23115 23316 23397 23759 23809 23825 23842
23848 24419 24429 24507 24653 24704 24850
24900 25010 25094 25281 25424 25430 25572
25637 25656 25658 25701 25912 25922 26021
26177 26287 26187 26287 26353 26453 26572
26588 26703 26851 26876 26920 27352 27489
27506 27666 27704 37822 27991 28048 28196
28233 28282 28302 28361 28390 28468 28704
28735 28777 28857 28921 29048 29170 29538
29600 29601 29637 29855 29862 29926 30018
39292 30248 30291 30353 30359 30539 30563
30567 30848 30876 30918 30937 30940 30979
31111 31119 31141 31195 31287 31328 31428
31437 31474 31539 31748 21855 31939 31999
32071 32197 32291 32334 32369 32395 32474
32625 32646 32938 32958 33030 33091 33094
33419 33632 33714 34257 34354 34356 34397
34532 34534 34539 34642 34710 34837 35031
35146 35162 35202 35363 35507 35666 35696
35719 35741 35806 35831 35848 35867 36058
36284 36329 36399 36407 36490 46496 36646
36657 46037 37128 37129 37192 37217 37241
37292 37365 37534 37544 37564 37670 37817
37871 37892 38079 38099 38115 38117 38175
38371 38477 38522 38611 38720 38724 38730
38782 38802 39118 39151 39173 39341 39374
39575 39772 39887 39913 39935 40035 40039
40092 40359 40633 40654 40902 40919 40920
40948 40952 41013 41185 41197 41246 41254
41301 41327 41362 41383 41404 41432 41454
41517 41538 41601 41652 41676 41677 41678
A UNDANFÖRNUM árum hafa
risið upp margar bílasölur í
Reykjavík, sem hafa milligöngu
um sölu á notuðum bílum. Áð-
ur en þessi starfsemi hófst seldu
bíla sína að jafnaði sjálf-
ir, og um skeið var eins konar
bílamarkaður um helgar við
Leifsstyttuna á Skólavörðuhæð.
En bílunum fjölgaði stöðugt og
svo mjög ganga þeir nú kaup-
um og sölum, að margir hafa
atvinnu af að stunda þessi við-
skipti.
Nú er aðalsölutíminn einmitt
að hefjast, þar sem mest er
,selt á vorin, í mánuðunum
apríl og maí. Ahuginn fyrir
sumarferðalögum eykur mjög
söluna, og eins hafa margir oft
getað lagt fram álitlega útborg-
,un eftir vetrarvertíðina. En bú-
ast má við, að aflaleysið hafi
sín áhrif á þessu sviði, eins og
ffleirum, að þessu sinni. Að
jafnaði er salan minnst í nóv-
ember og desember. Munar oft
5—10% á söluverði bíla, eftir
því hvort selt er þegar verðið
•er hæst eða lægst á ári hverju.
Verð á bílum er nú heldur
'lægra en í fyrra og hefur sölu-
verð þeirra því ekki fylgt hinu
almenna verðlagi. Jafnframt
efur útborgun yfirleitt lækkað
[nokkuð og er nú að jafnaði um
helmingur af söluverðinu. Eftir-
stöðvarnar eru þá oft greiddar
með 1500—2000 kr. á mánuði.
Vextir eru yfirleitt ekki greidd-
ir af eftirstöðvunum, en þá er
gjarnari tekið tillit til þess við
tákvörðun á söluverðinu. Verða
hinir raunverulegu vextir þann
ig stundum býsna háir. Margir
kaupendur virðast setja það
Tneira fyrir sig, að þurfa að
greiða venjulega vexti, heldur
'en þó að söluverðið sé hækkað
töluvert. Gjalda þeir þá gjarnan
andúðar sinnar á vaxtagreiðsl-
um. Þyrftu bílasalar að geta
,gert viðskiptavinum sínum grein
■^Jrfyrir eðlilegum samanburði á
vöxtunum og hækkuðu sölu-
verði, ef þeim er sleppt.
Þegar bílar eru með afborg-
unum gera margir þá vitleysu,
að taka ekki veð fyrir greiðsl-
unni, því að víxlar eru lítils
virði, ef samþykkjandinn á ekk-
ert til að greiða með. Bezt er
að fá veð í fasteign. En annars
er að jafnaði tekið veð í bíln-
um sem seldur er. Þegar það
er gert, er sjálfsagt að krefjast
þess að kaupandinn láti kaskó-
tryggja bílinn, því að hugsan-
lagt er að verðið geti orðið
einskis virði í árekstri eða
öðru slíku. Eigi að gæta
fulls öryggis, þarf kaskótrygg-
ingarskírteinið að vera í hönd-
um seljanda þar til kaupverðið
er greitt. í einu tilfelli dugir
þetta þó ekki til, því að ef
það sannast, að ökumaðurinn
hafi verið drukkinn, þegar slys
bar að höndum, þá fæst ekkert
■1
Framh. á bls. 17. út úr kaskótryggingunni!
Stundum eru bílar seldir án
útborgunar, en yfirleitt eru það
þá einhverjir gallagripir, sem
eigendumir vilja endilega losna
við. Margir bjóða háar mánað-
arlegar greiðslur, þegar þeir
ætla að kaupa bíl, jafnvel 3 til
5 þús. kr., ekki sízt, þegar lítið
eða ekkert á að borga út. Er
oft lítt skiljanleg bjartsýni
manna á eigin sparnaðargetu,
sem ekkert hafa lagt fyrir áð-
ur. Enda eru margir, sem ekki
hafa átt bíl áður, sem ekki gera
sér neina grein fyrir útgjöld-
unum við reksturinn. Það má
telja, að 1000 kr. á mánuði
séu lágmarksrekstrarútgjöld við
venjulegan bíl. Og þegar tekið
er tillit til afskrifta, þá má
segja, að það kosti 1800 til 3000
kr. á mánuði, eftir stærð farar-
tækisins, að eiga og reka bíl.
Væntanlegir bílaeigendur þurfa
að gera sér grein fyrir þessu.
Og þeir, sem hafa bíla á kostn-
að fyrirtækjanna, sem þeir
vinna hjá, geta glaðzt yfir
þeirri skattfrjálsu tekjuviðbót,
sem þeir njóta, miðað við það,
ef þeir myndu sjálfir sjá sér
fyrir ökutæki.
En eins og bílar eru seldir án
útborgunar, eru þeir líka alloft
seldir gegn staðgreiðslu. Eru
það einkum nýir bílar af minni
gerðum. Það eru einmitt bílarn-
ir, sem mest er spurt eftir.
Stórir amerískir bílar eru seld-
ir tiltölulega lægra verði. En
annars gildir sú regla almennt
nú, að nýir bílar eru seldir lítið
eða ekkert hærra verði en þeir
myndu kosta, ef þeir væru
fluttir inn gegn gjaldeyris- og
innflutningsleyfum. Og jafnvel
lægra verð þekkist. Það er því
ekki mikill gróðavegur, að flytja
inn nýjan bíl og ætla að selja
hann. En annað getur verið
uppi á teningnum, þégar fluttur
er inn notaður bíll. Hagnaður
þjóðarbúsins af slíkum inn-
flutningi er þó ærið vafasamur,
svo mikið sem til er af lélegum
bílum í landinu.
Að þessu sinni verða ekki
gefnar upp neinar tölur í sam-
bandi við gangverð á bílum,
enda er tegundafjöldi þeirra
svo mikill og ásigkomulag svo
mismunandi, að það yrði langur
listi, en vonandi koma ofan-
greindar upplýsingar einhverj-
um að notum, sem er í bítahug-
leiðingum.
Cengislœkkun
f Brasilíu
Gengismálin í Brasilíu hafa
lengi verið með þeim hætti, að
erfitt hefur verið að skilja þau
fyrir utanaðkomandi aðila. Þó
ættu þau ekki að hafa verið
óskiljanleg öllum slíkum, eins og
sjá má af því sem hér fer á
eftir. Gengi „cruzeiros“, brasi-
líska gjaldmiðilsins hefur verið
miðað við Bandaríkjadollar, þ.
e. 18,92 cruzeiros í einum dollar.
En þetta gengi hefur verið
óraunhæft, þar sem margs konar
gengi var ákveð.ð af hinu opin-
bera. Sérstakt gengi gilti fyrir
útflutninginn og mörg gengi
fyrir innflutninginn. Gjaldeyrir
sem fékkst fyrir útflutning var
að nokkru leyti settur á opinber
uppboð og síðan var hagnaður-
inn af þeim skattlagður mjög.
Verðlag fór stöðugt hækkandi
og verzlunarjöfnuðurinn var
mjög óhagstæður. Þegar gjald-
eyrir var seldur til innflytjenda,
var reynt að halda verði hans
í þremur flokkum, eftir því hvað
flytja átti inn. Var þar stuðst
við hina gamalkunnu skiptíngu
Framh. á bls. 17.