Morgunblaðið - 22.04.1961, Blaðsíða 11

Laugardagur 21. aprfl 1961
MORGU N BLAÐIÐ
11
Sjötugur í gær:
Gunnar Andrew
EF MENN hyggja vel að, munu
þeir yfirleitt komast að raun um,
að þeir eigi marga kunningja,
en. fáa vini. Og ekki mun þetta
eizt verða niðurstaðan hjá þeim,
sem teknir eru að reskjast og
hafa helgað sig ákveðnum verk-
efnum og hugðarmálum, svo að
þeir eru lítt orðnir á ferli í um-
ferðinni á hinum ysmikla þjóð-
yegi lífsins.
f septembermánuði 1919 kom
ég á húmguðu kvöldi að Þing-
eyri í Dýrafirði á leið austur á
land. Þingeyri hafði um langan
aldur verið verzlunarstaður Lok-
(inhamramanna og auk þess hafði
Ég verið þar þrjú sumur á skút-
tim. En%amt sem áður átti ég
þar enga verulega kunningja,
hvað þá vini. Mér fannst lífið þar
hálfframandlegt og hafði aldrei
komizt þar nema á varinhelluna.
í Þingeyrarhreppi hafði þá um
langt skeið verið mestur ráða-
rnaður Jóhannes Ólafsson. Hann
hafði um skeið verið alþingis-
maður Vestur-ísafjarðarsýslu og
var nú hreppstjóri, oddviti, spari
ejóðshaldari, póstafgreiðslumað-
ur og bókavörður sýsluþóka-
6afnsins. Hann var af góðum
esttum úr Haukadal, bróðir Krist
ínar í Yztabæ, sem ég hafði dval-
ið hjá einn vetur og mat mjög
mikils. Hún var skörungur og
höfðingi og minnti í sjón á mynd
ir af Viktöríu Englandsdrottn-
ingu, og nú tel ég það til inntekta
fyrir drottninguna, en ekki fyrir
Kristínu. Bróðir Jóhannesar var
Matthías alþingismaður, sem
lengi var verzlunarstjóri og síð-
an kaupmaður í' Haukadal. Jó-
hannes var kvæntur Helgu Sam-
sonardóttur, Samsonarsonar, sem
eettaður var úr Húnaþingi, smið-
ur góður og hvatyrtur og hag-
mæltur á húnvetnska vísu. Hún
var skaprík kona, sköruleg og
raungóð með afbrigðum.
Nú er það, þegar ég ráfa fram
og aftur um Þingeyri, einn míns
liðs, að allt í einu komur til mín
ungur maður, lágur vexti og
grannur, snarlegur með afbrigð-
um og skírlegur. Hann segir:
„Þarft þú hér engan að hitta?“
„Nei“, svaraði ég, „og getur
varla heitið, að ég sé hér neinum
verulega málkunnugur".
„Komdu þá heim með mér“,
segir hann.
Ég man ekki til þess, að við
hefðum áður hitzt, en með hon-
um fór ég.
Maðurinn var Gunnar Andrew,
ein af sonum þeirra Jóhannesar
og Helgu, þá 28 ára gamall,
stúdent, hafði eitthvert háskóla-
nám að baki og var nú starfs-
maður Proppé-bræðra, sem þá
höfðu mikla verzlun og enn meiri
atvinnurekstur á Þingeyri. Ég
þekkti Gunnar í sjón og af af-
spurn, hafSi ég heyrt að hann
væri einstakur gleðimaður í góð
um hóp, mjög fljótvirkur og dug
andi starfsmaður, frábærlega lag
inn og duglegur í félagsmálum.
Hami var sagður allra manna
fimastur og hélt ávallt uppi vel
æfðu íþróttafélagi á Þingeyri,
var góður söngmaður og drif-
fjöður í allmargbreytilegu söng-
lífi Þingeyringa. Hann var kvænt
ur maður, hafði gengið að eiga
Guðlaugu Jósefsdóttur Kvaran,
og heim til þeirra var nú haldið.
Þar var mér vel tekið, og þarna
var ég, unz Sterling gamli hafði
blásið tvisvar til brottfarar.
Það var á margt drepið þetta
kvöld, og víst er um það, að létt
var gripið á sumu, en fjör Gunn-
ars, dálítið hvatleg hreinskilni
hans og óhátíðleg velvild ®g
hlýja hreif mig svo, að þessar
samverustundir urðu mér ógleym
anlegar. Hann sagði við mig,
þegar við skildum:
„Það er ekki gott að segja,
hvort við eigum eftir að hittast
aftur, en gjarnan vildi ég það,
og það get ég sagt þér, að gam-
an hefur mér þótt að því að hitta
þennan skrýtna strák með haus-
inn fullan af skandínavískum og
enskum bókmenntum í sambýli
við karla og kerlingar, sem ég
hélt mig þekkja, en hafa eins og
fengið nýjan svip, já, nýtt mann-
gildi, nýja þýðingu, við að heyra
þig segja frá þeim og herma eft-
ir þeim“.
Ég sagði víst ekkert svona, en
þegar ég lét frá landi, fannst
mér, að ég hefði eignazt vin, sem
ég gæti treyst, sem mundi verða
mér að liði eftir því sem aðstæð-
ur leyfðu, en um leið segja mér
kankvíslega kost og löst á mér
og mínu, en aldrei vega að baki.
Síðan liðu níu ár, án þess að
fundum okkar bæri saman, en þá
fluttist ég til ísafjarðar, og hann
var þar fyrir. Hann var þar
íþróttakennari, forustumaður um
bindindismál um langt skeið,
skátaleiðtogi, lengi formaður
íþróttaráðs, og loks sjúkrahús-
ráðsmaður. Á öllum þessum svið-
um lágu leiðir okkar meira og
minna saman, og aldrei bar okk-
ur alvarlega á milli. Það gilti,
sem ég hafði kynnzt fyrsta kvöld
ið, sem við hittumst: Hann sagði
meiningu sína, kost og löst af-
dráttarlaust, reyndist hverju
sinni vinur í raun og vó aldrei
að baki. Á þessum grunni voru
reist öll okkar samskipti. Hann
var afbrigða starfsmaður, ágæt-
ur kennari og á frjálsum vett-
vangi skátastarfsins einstæður
maður. Hann hafði hæfileika til
að vekja karlmennsku og frama-
þrá ungra manna á þann hátt,
að það hefur mótaS þá ævilangt.
Sjálfur var hann stundum veill,
en þótti aldrei sómi að skömm-
unum. Ef honum hafði orðið eitt-
hvað á, var víst, að hann játaði
það, en hins vegar var hann eng-
an veginn á að láta slíkt beygja
sig, hvað þá brjóta. Og hatm
sagði hverjum og einum til synd-
anna, þegar honum sýndist, án
tillits til eigin veilna og hver
áhrif það kynní að hafa fyrir
hann sjálfan. En það var engin
höggormstönn í hans munni.
Beztu stundir okkar Gunnars
voru utan við öll hans störf. Ég
reyndi sem bókavörður að búa
Bókasafni ísafjarðar bókakost,
sem væri allgirnilegur. Og fáir
voru þeir, sem höfðu annan eins
áhuga á að nota sér hann og
Gunnar Andrew. En hann var
þar eins og á öðrum sviðum. Ef
ég bar á borð fyrir hann mjög
sérstætt nýmeti, var hann viss
með að koma til mín og segja:
„Reyndu nú að sýna mér fram
á, að þetta sé list“.
Við áttum margar ánægjuleg-
ar samræður ~um þessi efni, og
glaður var hann, ef ég gat bent
honum á eitthvað, sem greiddi
honum leið til skilnings og nautn
ar á nýmetinu. En ef til vill nut-
um við aldrei meiri ánægju sam-
an, en ef við gripum til hest-
anna okkar og fórum á fögrum
sumardögum vestur í firði. Gunn
ar átti rauðan, stóran og vitran
fjörgapa, sem ég þorði ekki að
koma á bak á. En ég átti traust-
an hest og líflegan, og oft svall
okkur móður, þegar þessum klár
um var hleypt. Síðan var riðið
fót fyrir fót, talað, hlegið, sagt
frá, og stundum var numið stað-
ar í anganlaut, lítið sagt, en
margs notið. Og svo var þá kom-
ið við á góðbýlum, leitað gist-
ingar, spjallað, spilað, jafnvel
heiðbjarta sumarnótt, og spilin
voru ekki spil, heldur tæki, sem
gáfu færi á kostulegum athuga-
semdum og tilvitnunum. Margar
stundir okkar Gunnars á þessum
ferðalögum hafa orðið stjörnur
í móðu minninganna.
Gunnar fluttist til Reykjavik-
ur, var fyrst lengi vel starfsmað-
ur hjá Rauða krossi íslands, en
síðan ráðsmaður stúdentagarð-
anna. Ég fluttist einnig suður, og
samband okkar hefur ávallt hald
izt, hann verið vinur minn og
fjölskyldu minnar, alltaf jafn-
hressilegur, bersögull og drengi-
legur.
Gamlir vinir á ísafirði, menn,
sem nú eru þar í ábyrgðarstöð-
um og hafa ýmsar skoðanir á
mönnum og málefnum, en allir
finna, að þeir eiga Gunnari
Andrew mikið að þakka frá
bernsku og æsku, buðu honum
I vestur sjötugum, en hann kaus
að þiggja heimboð Bolla, sonar
síns, fulltrúa Loftleiða í New
York, og konu hans, Erlu Ólafs-
dóttur. Þangað flaug hann, og
þar var hann í gær.
Auk Bolla á Gunnar þrjá sonu
og eina dóttur. Synirnir eru:
Kjartan, kvæntur Dóróteu Jóns-
dóttur — hann er lyfjafræðingur
í Laugavegsapóteki, Jósef, sem
er sjúklingur, og Kári bifreiða-
stjóri, kvæntur Kamillu Einars-
dóttur. Dóttirin heitir Lilja og
er gift Ingimundi Magnússyni,
trésmíðameistara.
Hress og glaður flaug Gunnar
vestur um haf, og vel mun þar
að honum búið, en ekki mun
líða á löngu, unz hann flýgur á
ný til „gamla landsins hvíta" og
horfir bjarteygur á tindana rísa
úr sjó. Ef til vill sér hann þá
koma út úr vorloftsins svipfylk-
ing gamalla vina — og máski fer
þar fremstur Stóri-Rauður, reist-
ur og mikill yfirlitum.
Guðm. Gíslason Hagalín.
Undra
þvottalögurinn
kominn aftur
*
Asgeir Sigurðsson h.f.
Hafnarstræt
OSRAM-
BÍLAPERUR
Höfum oftast fyrirliggj-
andi flestar tegundir af
bílaperum.
Athugið að kaupa ávallt
góðar bílaperur því þær
eru ódýr hlutur, sem
mikilvægt er að sé í
lagi.
Vegna
gæðanna
OSRAM- BILAPERUR
Jóh. Ólafsson & Co.,
Hverfisgötu 18 — Reykjavík
Sími 1-19-84
Atvinnurekendur
Stúlka, vön afgreiðslustörfum, óskar eftir atvinnu nö
þegar. — Margt kemur til greina. — Tilboð merkt:
„Atvinna — 1065“, leggist inn á afgr. Mbl. fyrir
29. þ.m.
C arðyrkj umaður
Duglegur garðyrkjumaður sem gæti lagfært og ann-
ast nokkra trjágarða nú í vor og sumar, óskast
Fæði og húsnæði fæst á staðnum. — Tilboð send-
ist afgr. Mbl. fyrir hádegi á mánudag, merkt:
„Kjósarsýsla — 1151“.
til leigu
Á hitaveitusvæðinu í austurbænum er til leigu hús-
næði í timburhúsi fyrir hreinlegan iðnað. Húsnæðið
er á tveim hæðum alls um 100 ferm. Leigist í einu
eða tvennu lagi. — Verzlunarhúsnæði á jarðhæð
gæti fylgt ef þörf krefði. Þeir, sem vildu sinna
þessu, sendi tilboð til afgr. Mbl. merkt:
„30. apríl - 1152“.