Morgunblaðið - 26.04.1961, Blaðsíða 1

iS. árgangur
92. tbl. — Miðvikudagur 26. apríl 1961
Prentsmiðja Morgunblaðsina
Fyrir danska
þingið í dag
Mynd þessi er tekin við Porte de Saint-Cloud í úthverfi Parísar aðfaranótt mánudags. Þá var
mjög óttazt að uppreisnarmenn í Alsír reyndu að senda fallhlífalið til borgarinnar og mikiil
viðbúnaður hafður til að mæta þvi.
Kaupmannahöfn, 25. apríl.
Einkaskeyti frá Páli
JónssynL
Á FUNDI dönsku ríkisstjórn-
arinnar í dag skýrði Jörgen-
sen menntamálaráðherra frá
samþykki íslendinga á til-
boði Dana um afhendingu
handritanna og lagði fram
tillögur um það hvernig af-
hendingin skuli fara fram.
í tillögum Jörgensens eru
breytingar á skipulags-
skránni er gerð var í sam-
bandi við erfðaskrá Árna
Magnússonar, en samkvæmt
henni gaf hann danska há-
skólanum handritin.
Samkomulagið milli íslend
Dregur til úrslitu í Alsír
Uppreísnarmenn yfirgefa Oran og Constantine
París, London og Algeirsborg, 25. apríl — (Reuter) •
DE GAULLE forseti hefur skorað á þann hluta franska
hersins í Alsír sem fylgir honum að málum, að „útrýma“
uppreisnarmönnum, en uppreisnarleiðtogarnir hafa boðað
almenna hervæðingu á yfirráðasvæði sínu.
Borgin Oran, sem uppreisnarmenn höfðu á sínu valdi,
er nú í höndum franska stjórnarhersins. Fallhlífarlið það er
hélt borginni, dró sig i dag til baka til Algeirsborgar. Þá
hefur fallhlífarlið þa'ð er hélt borginni Constantine, haldið
til herbúða sinna.
25 frönsk herskip sigldu í dag úr höfnum í Frakklandi
áleiðis að ströndum Alsír.
Er jafnvel talið að nú dragi til úrslitaátaka í Alsír, því
uppreisnarmenn virðast vera að safna liði sínu saman í
Algeirgborg. Óttazt er að uppreisnarmenn kunni að grípa
til örþrifaráða — jafnvel innrásar í Frakkland. Þeir hafi
aðeins um tvo möguleika að velja, borgarastyrjöld eða
uppgjöf. —
BJARXSÝNI f PARlS
De Gaulle skoraði I dag á
herinn 1 Alsír, að grípa til
hverra þeirra ráða, sem gætu
bundið endi á uppreisnina í
Alsír, jafnvel beita vopnum. —
Skoraði hann á herinn að
brjóta niður og útrýma bylting-
armönnum. Sagði forsetinn að
ekkert værl jafn áríðandi og að
flýta fyrir ósigri uppreisnar-
manna, sem nú væri yfirvof-
andi.
Parísarbúar voru í dag von-
góðir um að uppreisnin væri að
renna út í sandinn eftir að til-
kynnt hafði verið að fallhlífa-
liðar hefðu yfirgefið borgina
Oran í Vestur-Alsír og dregið
sig til baka til herbúða sinna í
Constantine í Austur-AIsír. —
Stjómarherinn hefur nú allt
svæðið umhverfis Oran á sínu
valdi og er búizt við að hann
taki Constantine innan stundar.
Olie hershöfðingL yfirmaður
stjórnarhersins í Alsír, fyrir-
að beita valdi gegn valdi. Sagði
hann að öll ábyrgð hvildi á
öxlum uppreisnarmanna.
FLOTINN ÚR HÖFN
Franski flotinn lagði úr höfn
í Toulon í dag, en ekki er gefið
upp hvert förinni er heitið. Er
hér um 25 herskip að ræða,
þeirra á meðal tvö flugvélamóð-
urskip, Arromanches og Lafay-
ette, en á þeim eru um 70 flug-
vélar. Þarna eru einnig skip bú-
in öflugum radartækjum, sem
geta komið í góðar þarfir ef
uppreisnarmenn hafa enn í huga
árás á Frakkland. Einnig eru í
flotanum stót beitiskip og fjöldi
tundurspilla.
í dag hófst heimflutningur á
herliði því er Frakkar hafa haft
í Vestur-Þýzkalandi, og um
10.000 menn úr varaliðinu voru
kvaddir til vopna. I her Frakka
í Vestur-Þýzkalandi eru um
60.000 menn, búnir fullkomn-
ustu vopnum, stórskotaliði og
skriðdrekum. Hafa þeir verið
þarna á vegum Atlantshafs-
bandalagsins. Eru þeir kallaðir
heim til varnar, ef árás verður
gerð.
EINRÆÐISVALD
Fundur var í franska þinginu
í dag og tilkynnti de Gaulle for-
seti þá að hann hefði tekið sér
einræðisvald vegna ógnunar við
sjálfstæði ríkisins. Ekki flutti
de Gaulle þetta ávarp sjálfur,
Kjarnorkusprengia
París, 25. apríl — (Reuter) —
FRAKKAR sprengdu í morg-
un fjórðu kjarnorkusprengju
sína á Reggane-tilraunastöð-
inni í Sahara. Sprengjan var
mjög lítil, sprengiaflið að-
eins um 3 til 4 kílótonn. —
En fyrsta kjarnorkusprengja
Frakka, sem sprengd var 13.
skipaði hermönnum sinum í dag fcbrúar 1960, var 60 til 70
kílótonn.
Talsmenn frönsku stjórnarinn-
ar neita harðlega þeim orðrómi,
að sprengingin hafi verið gerð
nú til að fyrirbyggja að sprengj
an félli í hendur uppreisnar-
manna í Alsír. Segja þeir að
tilraunastöðin sé ekki í hættu.
— Hinsvegar hafi áætlun um
sprenginguna verið gerð fyrir
nokkuð löngu, og aðeins beðið
eftir heppilegum veðurskilyrð-
um.
heldur þingforsetarnir. Þing-
menn allir, nema um tólf rót-
tækir hægrimenn og kommún-
istar, risu úr sætum meðan til-
kynning forsetans var lesin.
Sendiherra Bandaríkjanna í
Frakklandi, James Gavin hers-
höfðingi, flutti de Gaulle í dag
þá kveðju frá Kennedy forseta,
að bandaríska þjóðin væri reiðu
búin að veita hverja þá aðstoð
er á þyrfti að halda.
TVEIR KOSTIR
Forsætisráðherra Frakklands,
Frh. á bls. 2
inga og Dana, sem ákveðitr
að íslendingar skuli fá 1749
handrit og falla frá frekari
kröfum, verður einnig lagt
fyrir þingið, en sennilega
seinna.
Dagblaðið Berlingske Tid-
ende bendir á það að þriðj-
ungur danska þingsins geti
krafizt þess að afhendingar-
tilboðið verði borið undir
þjóðaratkvæðagreiðslu, en
ekki segir blaðið neitt um
líkur fyrir því hvort það
verður úr.
Ný sijórn
í Belgíu
Biissel, 25. apríl (Reuter).
BALDVIN Belgíukonungur
samþykkti í dag tillögur kaþ-
ólikka og jafnaðarmanna lun
myndun nýrrar ríkisstjórnar í
Belgíu. En þingkosningar fóru
fram í landinu í síðasta mán-
uði.
Forsætisráðherra hinnar
nýju stjórnar verður kaþól-
ikkinn Theo Lefevre, en Paul
Henri Spaak, sem er jafnað-
armaður, verður aðstoðarfor-
sætisráðherra. Spaak mun auk
þess gegna embætti utanríkis
ráðherra og Afríkumálaráð-
herra. Alls verða í ríkisstjóm-
inni 11 ráðhérrar úr flokki
kaþólikka og níu jafnaðar-
menn.
Samningar um stjórnar-
myndun hafa verið mjög erf-
iðir milli þessara tveggja
stærstu flokka landsins, enda
var barátta þeirra fyrir kosn-
ingarnar mjög hörð.
Báðir aðilar sam-
þykkja vopnahlé
Vientiane, Laos, 25. apríl.
— (Reuter) —
HÆGRI stjórnin í Laos til-
kynnti í dag að hún vonað-
ist til að vopnahléið gengi í
gildi á morgun, en talsmenn
vinstrisinna hafa heitið því
að skipa uppreisnarhernum
að hætta bardögum, en ekki
er tekið fram livenær það
verði.
Er þetta svar við sameiginlegri
áskorun Breta og Rússa á deilu-
aðila að semja um vopnahlé í
landinu hið bráðasta, en sú á-
skorun var birt í gær. En full-
trúar Breta og Rússa skipuðu
forsæti á ráðstefnunni í Genf
1954, sem kom á vopnahléi í
Indó-Kína. Ákveðið hefur verið
að boða nýja ráðstefnu 14 ríkja
í Genf hinn 12. næsta mánaðar,
en sérstök nefnd skipuð fulltrú-
um Indlands, Kanada og Pól-
lands mun taka til starfa strax
og vopnahlé er komið á og fylgj-
ast með því að farið sé eftir skil-
málum vopnahlésins.
Sambandslausir við herstjórnina
Home lávarður, utanríkisráð-
herra Breta, sagði í brezka þing-
inu í dag að Bretar tækju því
aðeins þátt í 14 ríkja ráðstefn-
unni í Genf að engin hætta væri
á því að bardagar brytust út að
nýju á meðan á henni stæði.
Sagði ráðherrann að þessi stefna
brezku stjórnarinnar væri Rúss-
Frh. á bls. 23