Morgunblaðið - 26.04.1961, Qupperneq 12
12
JHofgttstHafr
Utg.: H.f. Arvakur. Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Steíánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason fx'á Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Leshók: Arni Óla, sími 33045.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgieiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargjald kr. 45.00 á mánuði innanlands.
1 lausasölu kr. 3.00 eintakið.
EITT MESTA ATHAFNAARIÐ
^ MORGUNBLAÐ1Ð Miðvikudagur 26. apríl 1961
UTAN ÚR HEIMI
-------- -----*
Bandarískir fiski-
menn í kröggum
Þeir hata orðið undir í samkeppninni við
erlenda aðila — þar á meðal íslendinga
í GÆR birtist hér í blaðinu
samtal við Ásgrím Hart-
mannsson, bæjarstjóra í
Ölafsfjarðarkaupstað. Grein-
ir bæjarstjórinn þar frá því,
að árið 1960 hafi verið eitt
mesta athafnaár í sögu
Ólafsfjarðar. Kemst hann
m. a. að orði um þetta á
þessa leið:
„S.l. ár er eitt það bezta
sem komið hefur yfir Ólafs-
fjörð. Atvinna var með ein
dæmum og stórhugur ein-
staklinga aldrei meiri til
ýmissa framkvæmda. Skipa-
stóll byggðalagsins var mjög
endurnýjaður á árinu, keypt-
ir voru þrír stórir fiskibátar
100—150 tonná, og 5 minni
dekkbátar. Samtals voru skip
keypt fyrir 20 millj. kr.“
Bæjarstjórinn skýrir enn-
fremur frá því, að hafin hafi
verið á árinu smíði fjögurra
allstórra fiskiðjuvera og 2
fullgerð á árinu. Ennfremur
hafi verið imnið að hafnar-
gerð, byggingu félagsheimil-
is og nýlega hafi verið tekið
í notkun nýtt póst- og síma-
hús, sem verið hefur í bygg-
ingu á undanförnum árum.
Á þessu ári hafi þegar verið
sótt um lóðir fyrir 10 íbúð<a-
hús. Ennfremur sé unnið að
byggingu stórs verzlunar-
húss, bílaverkstæðis, véla-
verkstæðis og tveggja 3ja
hæða trésmíðaverkstæða.
★
Af þessari frásögn verður
það auðsætt, að í þessu þrótt
mikla norðlenzka framleiðslu
byggðalagi, standa yfir stór-
feldar framkvæmdir og upp-
bygging. Þar starfar svo að
segja hver vinnfær hönd,
beint eða ó^beint að ýtflutn-
ingsframleiðslu. Ólafsfirðing-
ar eru harðfengir og dug-
andi sjómenn. Þeir hafa á
liðnum áratugum dregið
mikla björg í hið íslenzka
þjóðarbú um leið og þeir
hafa byggt upp myndarleg-
an kaupstað, sem veitir
íbúum sínum góð afkomuskil
yrði.
En hið þróttmikla athafna-
líf á Ólafsfirði er sem betur
fer ekkert einsdæmi. Svipuð
saga er að gerast í fjölmörg-
um byggðarlögum í öllum
landshlutum. Fólkið vinnur
af því af dugnaði og bjart-
sýni að byggja v bjarg-
ræðisvegi sína skapa
sjálfu sér á annan hátt
bætta aðstöðu í lífsbarátt-
unni. Því fer svo víðs fjarri,
að sú efnahagslega viðreisn,
sem núverandi ríkisstjórn
hefur beitt sér fyrir, hafi
haft í för með sér kyrrstöðu
eða stöðnun, eins og flokkar
stjórnarandstöðunnar hafa
haldið fram af mikilli þrá-
kelkni en minni fyrirhyggju
og rökvísi. Sem betur fer
er haldið áfram uppbyggingu
og margskonar umbótum um
land allt í skjóli viðreisnar-
innar. Og engum er það ljós
ara en Sjálfstæðismönnum
að þessi þróun verður að
halda áfram. Það sem er að
gerast á Ólafsfirði er gleði-
legt tímanna tákn.
NYIR SKÓLAR
IIÉR í Reykjavík eru nú
11 6 nýir skólar í byggingu.
Á s.l. vetri voru rúmlega 12
þús. nemendur í skólum bæj-
arins og kennarar og skóla-
stjórar hátt á 5. hundrað.
Það getur vissulega verið
höfuðborgarbúum mikið fagn
aðarefni, hve vel hefur ver-
ið vandað til skólabygginga
þeirra á undanfömum áratug
um. Forráðamenn bæjarins
hafa lagt áherzlu á það að
búa eins vel að æsku hans
og frekast hefur verið kost-
ur. Hinn öri vöxtur bæjar-
ins hefur að sjálfsögðu skap-
að ýmisleg vandamál. Til
dæmis hefur oft orðið að
tví- og þrísetja í kennslu-
stofur einstakra skóla. En
með hinum nýju skólabygg-
ingum, sem nú eru að rísa-
standa vonir til að þess muni
ekki þörf á næstu árum.
Æskan er dýrasta verð-
mæti hverrar kynslóðar. Líf
hennar og heilbrigði er fjör-
egg framtíðarinnar. Þess
vegna má einskis láta ófreist
að til þess að búa vel í
haginn fyrir hana og gera
hana sem færasta um að
gegna hlutverki sínu. For-
ráðamenn Reykjavíkurbæj-
ar starfa að skólamálunum
í bænum af framsýni og
dugnaði. Fyrir það eiga þeir
skildar þakkir allra bæjar-
búa.
GREITT FYRIR
UMFERÐINNI
M þessar mundir er verið
að taka í notkun um-
ferðavita á nokkrum nýjum
FYRIR skömmu birti stór-
blaðið New York Herald Tri-
bune greinaflokk um fisk-
veiðar frá Nýja-Englandi í
Bandaríkjunum, og hafði
greinarhöfundur einkum
gatnamótum í Reykjavík.
Er þeim stjórnað af klukku,
en ekki jafnframt með tal-
ingu bílanna, sem um við-
komandi götur fara, eins og
gert var við hin eldri um-
ferðarljós. Nýju ljósin eru
því einfaldari í uppsetningu,
en koma að fullum notkum,
þar sem umferðin er mikil
og tiltölulega jöfn. Og þannig
er það orðið við mörg gatna
mót í bænum.
Umferðarljósin veita mik-
ið öryggi og hagræði í um-
ferðinni. En þau munu mjög
dýr í stofnkostnaði og við-
haldi. Umferðavitarnir hafa
þó að mestu sloppið við
skemmdarfýsnina, sem svo
lengi virðist ætla að loða
við nokkurn hluta þjóðarinn-
ar.‘
Umferðin er mikil og
stöðugt vaxandi í Reykja-
vík og nágrenni. Margt er
réttilega gagnrýnt í sam-
bandi við umferðarmálin.
Allir sanngjarnir menn
munu þó viðurkenna, að stórt
átak hefur verið gert af
hálfu bæjarfélagsins til að
greiða fyrir umferðinni og
auka öryggið.
Skortur á bílastæðum er
jafnan mikið vandamál. Þó
hefur þeim fjölgað mjög að
undanförnu í og við Miðbæ-
inn. Stöðumælarnir voru
mikil og góð nýjung á sínum
tíma, sem sumir litu horn-
auga, enda var Reykjavík
ein fyrsta borg í Evrópu, þar
sem stöðumælar voru settir
upp.
Nú amast enginn við þeim
lengur og hafa jafnvel mörg
verzlunarfyrirtæki farið fram
á, að stöðumælar yrðu sett-
ir upp fyrir framan hús
þeirra, þar sem slíkt þykir
greiða fyrir viðskiptum.
Stöðumælarnir eru einnig
drjúg tekjulind og er öllum
hagnaðinum af rekstri þeirra
varið til að koma upp nýj-
um bílastæðum og greiða á
anna hátt úr vandamálum
umferðarinnar. Gegna stöðu-
mælarnir því tvíþættu hlut-
verki, sem hvorttveggja er
hið mikilvægasta.
kynnt sér þessi mál í borg-
inni Gloucester, sem verið
hefir helzta miðstöð fisk-
veiða á þessum slóðum um
meira en þriggja alda skeið.
í greinunum kemur ljóslega
fram, að þessi atvinnuveg-
ur á nú við mikla erfið-
leika að stríða, er raunar
á fallanda fæti, og virðist
vart eiga sér viðreisnar von,
nema til komi víðtæk aðstoð
hins opinbera á einhvern
hátt — og það fyrr en
seinna. Verður nú endursagt
lítið eitt af efni þessara
greina í Herald Tribune, en
segja má, að þær komi okkur
íslendingum nokkuð við, því
að niðurstaðan þar er sú, að
samkeppni erlendra aðila —
þar á meðal íslendinga — sé
meginorsök þess, að fisk-
veiðar manna í Nýja-Eng-
landi og víðár í Bandaríkjun
um virðast nú vera að kom-
ast á kaldan klaka.
•k Hraðminnkandi floti
Fiskveiðar hafa verið stund-
aðar frá Gloucester í Massa-
chusetts allt frá stofnun borg-
arinnar, árið 1632, segir í upp-
hafi. — Fyrir einum 15 árum
var mikið um að vera í Glouc-
esterhöfn, því að þá kepptu
411 fiskiskip um bryggjuplássið
þar að sumrinu. í>rír fjórðu
hlutar þessa myndarlega flota
eru nú horfnir. Af þeim ca. 100
skipum, sem enn sækja veiðar
frá Gloucester, eru 30 stórir
togarar, er leita einkum á mið-
in á norðanverðu Atlantshafi, en
hin stunda aðallega dragnóta-
veiðar undan ströndinni. Eitt
helzta útgerðarfélagið í Glouc-
ester á 42 slíka báta. Forstjóri
félagsins tjáði greinarhöfundin-
um, að einungis fimm bátar í
þessum flota hefðu borið sig að
undanförnu — hinir séu á kafi
í skuldum. Þannig bendi allt til
þess, að fiskiskipunum í Glouc-
ester fari enn hraðfækkandi á
næstu árum. Margir sjómenn
séu m/ög svartsýnir og telji all-
ar líkur til þess, að þessi gamal
Þessi stytta af fiskimanni
stendur við höfnina í Glouc-
ester. Mörgum sjómönnum í
borginni finnst vera kominn
áhyggjusvipur á hann í seinní
tíð — vafalaust af því, að þeir
sjálfir bera kvíðboga fyrir
framtíðinni.
gróna fiskimiðstöð eigi ekki
lengur eitt einasta fiskiskip eft-
ir nokkur ár.
J^ótt ástandið sé líklega allra
verst í Gfoucester, er svipaða
sögu að segja frá Nýja-EnglandL
Þannig er nú t.d. fiskiskipafloti
Boston helmingi minni en hann
var fyrir 15 árum. Það versta
er, að fiskimennirnir eru að
hverfa úr sögunni einmitt þegar
allt virðist benda til þess, að
þjóðin muni í framtíðinni fyrst
og fremst þurfa að leita til sjáv
arins til þess að afla aukinnar
fæðu. — Aðalorsök þessarar ugg
vænlegu þróunar er samkeppni
erlendra aðila, segir greinarhöf-
undur. Vegna nútímatækni við
hraðfrystingu fisks eiga nú
fiskimenn annarra þjóða, allt
frá Islandi til Japans, auðvelt
með ‘að koma afla sínum á
markað í Bandaríkjunum, en
vegna ýmissa orsaka hafa
heimamenn ekki spjarað sig í
hinni hörðu samkeppni.
ÍC Njóta lítillar aðstoðar
Þrátt fyrir fækkunina í fiski-
skipaflota Gloucester, er það þó
fiskvinna í einhverri mynd, sem
enn brauðfæðir flesta íbúa borg-
arinnar. Þar *ru 25 fiskvinnslu-
stöðvar, en gallinn er bara sá, að
Framh. á bJs. 16.
Bátur frá Gloucester kemur nær tómur heim til hafnar eftir
misheppnaða veiðiferð. Margir bátanna sökkva dýpra og
dýpra í skuldafenið, svo að eigendumir sjá þann kost vænst-
an að selja þá — ef einhver vill kaupa.