Morgunblaðið - 26.04.1961, Síða 13

Miðvikudagur 26. apríl 1961
MORGUNBLAÐIb
13
Úr Neskirkju.
He'gitóníeihai í Neskirkjn
70 þús. eintök
af landkYnningarriti Menningarsjóðs
UPPLÝSINGARITIÐ „ F a c t s
about Iceland" er nú
(komið út í 9. útgáfu. Höfundur
l-itsins er Ólafur Hansson, mennta
skólakennari. Peter G. Foote, há-
skólakennari þýddi á ensku. Út-
gefandi er Menningarsjóður.
Ritið er 72 bls. að stærð, sett
með mjög drjúgu letri, prýtt
tfjölda mynda, ásamt uppdrætti
af fslandi. Efnið skiptist í 17
kafla, er fjalla um land og þjóð,
ibyggð og bæi, merkisár íslands-
sögu, stjórnarhætti, utanríkis-
mál, félagsmál, íþróttir, sam-
igöngur og ferðalög, sögustaði,
menningu, þjóðarbúskap og at-
vinnuvegi. Loks eru stutt ævi-
égrip nokkurra þjóðkunna fslend
inga og skrá um forstöðumenn og
stjórendur ýmissa stofnana Og
tfélaga. Aftast í bókinni er þjóð-
söngurinn, bæði texti og nótur.
Eyrsta útgáfa af „Facts about
lceland“ kom út árið 1951. Síðan
iiefur rit þetta verið gefið út
itvívegis á dönsku og þýzku og
einu sinni á spænsku. Útgáfa þess
NÝLEGA HEFUR verið prentuð
tfullkomin „Atvinnus- og verzl-
anaskrá" yfir alla þá aðila, sem
tengdir eru verzlun og þjónustu
við almenning. Félag ísl. stór
kaupmanna hefur séð um útgáíh
Skrárinnar og verður hún send
öllum meölimum félagsina, en,
auk þess verður hægt að fá hana
keypta á skrifstofu F.I.S., Hafnar
stræti 8.
í formála skrárinnar, sem
Kristján G. Gíslason, formaður
F.Í.S. ritar segir svo:
„Á síðasta starfsári lét stjórn
Félags ísl. stórkaupmanna semja
íyrir félaga sína skrá yfir starf
andi verzlanir i landinu.
Skrá þessi náði hylli félags-
mann, þótt hún væri aðeins fjöl-
NÝLEGA eru komin út á vegum
Ríkisútgáfu námsbóka (Skóla-
vörubúðarinnar) Myndablöð frá
Reykjavík, alls um 100 myndir.
Þatna er brugðið upp gömlum
myndum og nýjum, nokkrar eru
tfrá öldinni sem leið, en flestar
sýna borgina eins og hún er nú.
Að sjálfsögðu er stiklað á stóru
í þessu myndasafni, en það gefur
þó góða hugmynd um svip borg-
arinnar og yfirbragð, byggingar
og ýmis mannvirki.
Verulegur hluti myndanna er
helgaður daglegu lífi og störfum
tfólksins, atvinnuháttum, sam-
tgöngum, íþróttum, skólum og
tfræðslu, listum, söfnum o.s. frv.
Tilgangurinn með útgáfu þess-
ara mynda er, að börn og ung-
lingar noti þær við gerð vinnu-
'bókar um Reykjavík. Myndirnar
eru valdar með tilliti til þess, að
auðvelt sé að skrifa um þær á
þann hátt, að margvíslegur fróð-
leikur sé dreginn saman um höf-
uðborgina.
Myndirnar eru á 16 lausum
blöðum og er ætlazt til, að þær
eéu klipptar út og límdar inn í
vinnubók. Má þá skrifa sérstak-
an og sjálfstæðan texta með
hverri mynd. — Hitt er þó
skemmtilegra að nota myndirnar
sem, uppjstöðu í ritgerð um
Reykjavík. Væri myndunum þá
raðað í samræmi við þá flokkun
efnisins, sem nemandinn hyggst
hafa við uppbyggingu ritgerðar-
innar. Á þann hátt myndi fást
meiri fjölbreytni við úrlausn
verkefnisins innan hvers bekkj-
ar og vinnubrögð nemenda yrðu
persónulegri.
Ríkisútgáfan heíur hér viljað
gera tilraun um, hvort heppi-
legt sé að taka saman mynda-
tflokka um ákveðin efni til not-
kunar við vinnubókagerð. Reynsl
*m verður að skera úr um, hvort
á esperanto er nú í prentun. Með
þessari síðustu útgáfu á ensku
og esperantobókinni er heildar-
upplag ritsins komið upp í 70
þúsund eintök. Sýnir það að bók-
in hefur komið í góðar þarfir og
orðið vinsælt kynningarrit um
land og þjóð.
Bæklingur þessi er einkum við
það miðaður, að erlendir menn
geti fengið í hendur hóflega lang
an og ódýran en efnismikinn leið
arvísi um íslenzk málefni og ís-
lenzka menn. Sú hefur orðið
reynslan, að jafnt innlendir
menn sem erlendir hafa keypt
hann mikið, því bæklingurinn er
ekki aðeins hentugur fyrir gesti,
sem ber að garði, heldur einnig
fyrir íslendinga, sem reka er-
lend viðskipti eða ferðast út fyr-
ir landsteinana. Geta þeir, með
því að gefa viðskiptavinum sin-
um og kunningjum þetta ódýra
rit, gert þeim kleift að öðlast
margvíslegan fróðleik um ís-
lenzku þjóðina, land hennar, lífs-
kjör og sögu.
rituð og að ýmsu leyti ófullkom
in.
Á starfsári því, sem nú er að
líða, hefur stjórnin ráðizt í að
gefa út þessa skrá prentaða, end
urbætta og aukna. Nær nú skráin
til allra þeirra aðila, sem tengd
ir eru verzlun og þjónustu við
almenning í landinu.
Ljóst er. að slík skrá gengur
fljótt úr sér. Nýir aðilar bætast
við og aðrir falla úr. Gert er
ráð fyrir að gefa skrána út ár-
lega, þannig að hún megi sem
réttust vera á hverjum tíma“.
Atvinnu- og verzlanaskrá F.Í.S.
er 187 bls. að stærð. Hún er prent
uð í ísafoldarprentsmiðju h.f.,
og er frágangur hennar til fyrir-
myndar.
áfram verður haldið útgáfu á
slíkum myndaflokkum.
Fræðsluskrifstofa Reykjavíkur
hefur styrkt útgáfu þessara
mynda nokkuð. Val þeirra og út-
vegun hefur aðallega annazt Þor
valdur Óskarsson kemnari. Prent
un annaðist Alþýðuprentsmiðjan
h.f.
í „túngarðsgrein'* í Morgun-
blaðinu 23. marz er viðtal við
bændur í Miklaholtshelli, Einar
og Bjarna. Þar segir svo:
„Það liggur algert bann við
eldi holdanauta á íslandi, líka
þeirra blendinga, sem til eru í
landinu".
Er þetta rétt athugað — fær
þetta staðizt? Ég held ekki, ég
held að þetta sé misskilningur
á ákvæðum laga um búfjárrækt.
Ekki virðast þingmenn á hinu
háa Alþingi leggja þann skUn-
ing í ákvæði gildandi laga. Sönn
un þess er sú staðreynd, að í
fjárlögum hafa þingmenn árum
saman, um nokkurt skeið og ár
eftir ár, veitt fé „Til hreinrækt-
unar holdanautagripa" í Gunn-
arsholti. Vel hafa þeir vitað að
þar er um það eitt að ræða að
„rækta“ og halda við þeim kyn-
blendingsstofni af Galloway-
gripum, sem Runólfur heitinn
sandgræðslustjóri tók sér fyrir
hendur að safna saman og bjarga
frá frekari útþynningar-blöndun
BRÆÐRAFÉLAG Nessóknar hef
ur efnt til nokkurra kirkju-
kvölda síðastliðna tvo vetur og
nú hefur félagið fengið Martin
Gúnther Förstemann, hinn
fræga, blinda snilling, til að
halda .helgitónleika í Neskirkju
fimmtudagskvöldið kl. 8.30.
Er Neskirkja var í byggingu
gaf kvenfélagið, sem starfað
hefur allt frá því sóknin var
stofnuð, mjög vandað pípuorgel
í kirkjuna og á það mun Förste-
mann leika verk eftir sjálfan
sig, Pachelbel, Buxtehude, Lú-
beck, Bach og Reger. — Verða
þetta síðustu tónleikar Förste-
manns í þessari annarri heim-
sókn hans til íslands. — Hann
varð blindur tveggja ára að
aldri og þegar hann var fjög-
urra ára byrjaði hann að leika
á hljóðfæri. Hann fór mennta-
veginn og gerðist síðan orgel-
leikari og prófessor við tónlist-
arháskólann í Hamborg.
Bræðrafélagi Nessóknar hafa
verið falin ýms störf innan
safnaðarins og hyggur nú á
aukna æskulýðsstarfsemi og
við hinn íslenzka nautgripastofn,
en orðið var, við eftirlitsleysi og
vöntun allrar sæmilegrar forsjár
á því sviði. — Framdi Runólfur
lagabrot er hann vann þetta þarfa
verk? Og er ræktun holdanaut-
anna í Gunnarsholti lögleysa,
þrátt fyrir fjárveitingar-sam
þykki Alþingis? Ég fæ ekki skil
ið að svo sé. Hitt er annað mál
að skilja verður búfjárræktar-
lögin á þann veg, að sérstakt
leyfi þurfi til þess frá hendi
Búnaðarfélags íslands að gera
tilraunir með að kyublanda hihn
íslenzka nautgripastofn og
Galloway-blendingana sem til
eru í Gunnarsholti, og ef til vill
víðar. Er það sennilega vel farið.
Sé svo að skilningur minn á
þessu sé misskilningur einn mun
þess sannarlega þörf að ráða-
menn þessara mála skýri og
skilgreini opinberlega fyrir bænd
um hvað þeir telja gildandi að
lögum um þessa hluti.
Ekki kan,n ég við það að segja
að í Gunnarsholti sé „að finna
vonast til að geta bætt og fegr-
að umhverfi Neskirkju. Það viU
með tónleikum þessum kynna
starfsemi sína og gefa safnaðar-
fólki og öðrum Reykvikingum,
sem ekki eru í Tónlistarfélag-
inu, kost á að heyra Förste-
mann leika áður en hann hverf-
ur af landi brott.
HÚSAVÍK, 24. apríl — Sjúkra-
húsbygging í Húsavík (viðbót
við eldra húsið) er mjög mikið
rædd hér og undirbúin, og í dag
hefur viðkomandi fulltrúaráð set
ið á fundi á Húsavík um málið.
Tillöguuppdrættir af fyrirhug-
aðri stsekkun hafa verið gerðir
hjá Húsameistara ríkisins.
Stjórn Lifrarsamlags Húsavík-
ur bauð í dag þessu fulltrúaráði
til kaffidrykkju á hótel Húsavík
og tilkynnti þar formaður stjórn-
arinnar, Jóhann Hermannsson,
leifamar af holdanautastofni
þeim, er fluttur var hingað til
lands fyrir nokkrum áratugum,
skozkum að uppruna og nefnist
Galloway".
Galloway holdanauta-„stofin
inn“ sem inn var fluttur 1933
var aðeins einn tarfur og ein kýr.
Eins og kunnugt er voru hinir
innfluttu gripir allir slegnir af
áður en sóttkvíun lauk, en Gallo-
way bolakálfur sem var í heim-
inn borinn rétt áður en aftakan
fór fram bjargaðist einn. Óþarfi
er að rekja hrakningasögu hans,
hana má lesa að nokkru í bók-
inni þættir um innflutning búfjár
og Karakúlsjúkdóma — 1947. All
ir Galloway-blendingar sem til
eru á íslandi eiga auðvitað ætt
sína að rekja til bolakálfssins,
sem komst lífs af við aftökurnar
í Þerney í ársbyrjun 1934, — eru
það miklar „leifar" af litlum
stofni, ef þannig skal að orði
komast.
1. apríl 1961
Á. G. E.
Kulusuk-
flugvöllur
stœkkaður
Kaupmannahöfn, 24. april
(Frá Páli Jónssyni)
BL.AÐI© Information skýrir
frá því að Bandaríkjamenn
hafi fallizt á að stækka mjög
Kulusuk-flugvöllinn á Austur
Grænlandi og gera úr honum
fullkominn flugvöll, sem hægt
verði að nota til farþegaflugs.
Með þessu móti er þess
vænzt að samgöngur við
Austur-Grænland verði ör-
uggari en nú er. fslenzkar
flugvélar hafa notað Kulusuk
flugvöllinn mikið við birgða-
flutninga til Grænlands, þótt
hann sé ekki fullkominn.
Aldrei hefur neitt slys orðið
við lendingar á honum. Er
það álit danskra flugyfirvalda
að eins og flugvöllurinn er nú
þurfi mjög færa flugmenn til
að lenda á honum.
Heildarafli
Olafsvíkurbáta
6714 tonn
ÓLAFSVÍK 19. apríl. — Heildar
afli 14 Ólafsvíkurbáta var 16.
apríl sl. 6714 torrn í 856 róðrum.
Á sama tíma í fyrra var heildar-
aflinn 8342 tonn. Eftirfarandi bát
ar eru aflahæstir: Valafell með
625 ton í 72 róðrum, Baldvin Þor
valdsson 604 tonn í 67 róðrum,
Jón Jónsson 590 tonn í 70 róðr-
um, Steinunn 570 tonn í 70 róðr-
um, Bjarni Ólafsson 576 tonn i
71 róðri. — Afli hefur verið treg
ur síðan um helgi. — Fréttaritari
að eigendur Litfrarsamlagslns,
sem nú nýlega hafa selt Lifrar-
bræðsluna, hafi ákveðið að gefa
Sjúkrahúsinu í Húsavik allt sölu
andvirðið, 250 þús. kr. til vænt-
anlegrar viðbyggingar við sjúkra
húsið.
Formaður Sjúkrahússstjórnar-
innar, Friðrik A. Friðriksson
þakkaði þessa höfðinglegu gjöf.
Lifrarbræðslan var eign sjó-
manna á Húsavík og núverandi
stjórn skipa: Jóhann Hermanns-
son, Ásgeir Kristjánsson, og Sig-
mundur Halldórsson.
— Fréttaritari.
— Krúsjeff
Framh. af bls. 8.
í flokknum, sem Boris Nicola-
evsky kallar „meðalbændur“ ger-
ir Krúsjeff hins vegar erfitt um
vik. Eftir því, sem bændum f jölg-
ar í flokknum og dreifing valds
ins veldur með þeim hreppapóli
tík og endurskoðunarsinnun,
verður krafan um frið og umbæt
ur æ háværari, bæði innan og ut
an flokksins. Krúsjeff og fylgis
menn hans virðast ákafir að
koma til móts við þessar kröfur,
með því að gera djarfar breyting
ar á grundvallarhugmyndum eins
og „óhjákvæmileik styrjalda" —
þeir segja nú að stríð sé ekki
nauðsynlegt, jafnvel þótt kapital
isminn sé ennþá við líði, og þeir
segjast vilja aukin viðskipti við
vestræn ríki.
Eins og.Krúsjeff hefur bent á,
geta verkamenn ekki unnið, þeg
ar stríð er talið óumflýjanlegt.
Áætlun eins Og sú sem fyrir
dyrum er, mun því ekki fá mik
ið fylgi flokksmanna eða ann-
arra íbúa Sovétríkjanna nema
takmark hennar sé friðsamleg
uppbygging.
Fél. ísl. stórkoupmonna gefur út
„Atvinnu- og verziunuskrú".
Myndablöð frá Reykjavík
Árni C. Eylands skrifar •
Hugsað til holdanaufa
Höfðingíeg gjöf
húsvískra sjómanna