Morgunblaðið - 29.04.1961, Side 12

12
MORGVNBrAÐIÐ
Laugardagur 29. apríl 1961 ^
JMrooutiMaMfr
Utg.: H.f. Arvakur. Reykjavík.
FraTiikvæmdastj óri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannesser.
Vi
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Lesbók: Arni Óla, sími 33045.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargjald kr. 45.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 3.00 eintakið.
VOR í
■JJndanfarna daga hefur ver-
ið milt og bjart veður
um meginhluta landsins. Hér
sunnanlands er jörð sum-
staðar að verða græn og tré
eru að byrja að springa út.
Það er vor í loftinu. Sjóa
lægir og snjóinn leysir.
Þessi veðrabrigði koma
með aukna bjartsýni og trú
á lífið og framtíðina. Vetrar-
vertíðin hefur að vísu verið
óhagstæð að þessu sinni. En
einn annatíminn leysir ann-
an af hólmi. Framundan eru
síldveiðar, smábátafiskveið-
ar, ræktunar- og heyskapar-
störf.
Átökunum á stjórnmála-
sviðinu linnir nokkuð og
þjóðin hugsar fyrst og fremst
um framleiðslu sína og að
njóta sumars og sólar. Enda
þótt ýmsir erfiðleikar steðji
að atvinnuvegunum og þá
fyrst og fremst aflabrestur-
inn við sjávarsíðuna, getur
þjóðin þó að mörgu leyti
horft bjartsýn fram á veg-
inn. Margt hefur vel til tek-
izt á sl. vetri. Fiskveiðideilan
við Breta hefur verið leyst
með stórsigri hins íslenzka
málstaðar. Horfur eru einnig
á, að innan skamms muni
handritamálinu komið í ör-
Ugga höfn. Hinir fornu þjóð-
ardýrgripir koma á næstunni
heim til íslands eftir nokk-
urra alda fjarvistir á erlendri
grund.
Lausn þessara tveggja stór
mála eru íslendingum ein-
lægt fagnaðarefni og ríkis-
stjórn landsins verðskuldar
miklar þakkir og traust fyr-
k drengilega og viturlega
meðferð þeirra.
Vonandi hefjast nú ekki
langvarandi deilur um það,
hvar koma eigi hinum fornu
handritum fyrir. Háskóli ís-
lands hlýtur að hafa forystu
um hagnýtingu þeirra í þágu
menningarlífs framtíðarinn-
ar. Og Háskólinn á heima í
höfuðborginni. Þar er einnig
Landsbókasafnið, sem hefur
sæmilega aðstöðu til þess að
veita hinum fornu dýrgripum
viðtöku þegar í stað.
Það er vor í lofti í íslenzk-
um menningarmálum. Þjóðin
á í dag glæsilegri, hraustari
og fjölmennari hóp æsku-
manna en nokkru sinni fyrr.
Þessarar æsku bíða mikil
LOFTI
verkefni. Enda þótt stórbrot-
ið uppbyggingarstarf hafi
verið unnið á undanförnum
árum skapast stöðugt ný
verkefni með nýjum tíma.
íslenzka þjóðin hlýtur nú,
eins og áður á örlagastundu,
að hlýða kalli hins nýja
tíma, hagnýta tækni og
snilligáfu mannsandans til
stöðugt nýrra framfara og
sköpunar fullkomins og
þroskavænlegs þjóðfélags.
GÖMLU HÚSIN
AÐ ÁRBÆ
j sumar eru ráðgerðar mikl-
ar framkvæmdir að Ár-
bæ. Þangað verður flutt hið
svokallaða Dillonshús, sem
er við Suðurgötu 2, reist
verður þar „Sjóbúð“, sem
var við Vesturgötu 7, og
einnig verður flutt þangað
lítið hús innan af Klepps-
vegi, sem notað verður fyrir
gæzlumann Árbæjarsafnsins.
Allar líkur benda til, að
þetta safn muni verða Reykja
víkurbæ til mikils sóma í
.framtíðinni. Má benda á
gömlu húsin á Bygdöy við
Ósló í þessu sambandi. Að
vísu eigum við engin svo
gömul hús sem Norðmenn.
En það hefur mikið gildi fyr-
ir íslenzku þjóðina að geta
kynnzt því, hvernig forfeður
hennar bjuggu á 19. öld.
Að sjálfsögðu sníður fjár-
hagurinn okkur allþröngan
stakk við gerð slíks safns,
enda er engin nauðsyn að
það sé mjög stórt. Aðalatrið-
ið er, að ekkert sé tekið til
varðveizlu nema að vel yfir-
veguðu máli. Og það hefur
vissulega verið gert varðandi
þau hús, sem n'ú á að reisa
þar. Þá hefur tekizt mjög vel
með byggingu torfkirkjunnar
og fellur hún ágætlega í um-
hverfið við hlið hins gamla
Árbæjar.
SJÁLFUM SÉR
LÍKIR
|7" ommúnistar eru alltaf
sjálfum sér líkir. Nú
hafa þeir notað meirihluta
sinn í 1. maí nefnd verka-
lýðsfélaganna til þess að
samþykkja þar ávarp, sem
fyrst og fremst er pólitísks
John Brich hreyfingin
HVAÐ er í rauninni John
Birch hreyfingin, sem vek-
ur sífellt meiri eftirtekt í
Bandaríkjunum? Hver er
Robert W. Welch, stofn-
andi og leiðtogi hreyfing
arinnar? Og hver er John
Birch, sem hreyfingin er
nefnd eftir?
Það er víst hezt að
byrja á John Birch til að
öðlast skilning á þessu
öllu. Hann var í upphafi
ungur trúboði baptista, og
Robért Welch í ræðustól.
starfaði mörg ár í Kína,
kynntist kínversku þjóð-
inni og talaði margar kín-
verskar mállýzkur.
BIRCH DREPINN
í heimsstyrjöldinni síðari
gekk hann í bandaríska ílug-
herinn og var skipaður höfuðs
maður. Var hann í 14. deild
flughersins Og hafði aðsetur í
Kína. En vegna þekkingar
sinnar ú landi og þjóð var
hann fluttur í upplýsingaþjón
ustuna (OSS). Nokkrum dög
um eftir að Japanir gáfust
upp árið 1945, drápu kín-
verskir kommúnistar hann í
nánd við Hsuchow.
Engin tilkynning var gefin
eðlis og til þess ætlað að
vekja illindi og úlfúð innan
verkalýðssamtakanna. — Af
þessu leiðir, að fulltrúar lýð-
ræðissinna munu ekki undir-
rita þetta ávarp. — Verða
verkalýðsfélögin í Reykjavík
því klofin um hátíðahöld
dagsins. Mörg af stærstu
verkalýðsfélögum Reykjavík-
ur munu því ekki taka þátt
í hátíðahöldunum með komm
únistum.
Kommúnistar hafa undan-
farið verið að tapa innani
verkalýðssamtakanna. Þeir
munu áreiðanlega ekki rétta
hlut sinn með því að rjúfa
nú enn einu sinni eininguna
um hátíðahöld verkalýðsins í
höfuðborginni.
John Birch.
út í Bandaríkjunum um lát
hans. Jafnvel faðir hans,
baptistatrúboði, sem nú býr
í Georgíu ríki í Bandaríkjun-
um, hefur enn ekki fengið til-
kynningu um fall sonarins. Og
það er þetta, sem hefur gefið
John Birch hreyfingunni til-
efni til að ráðast á fjölda hátt
settra embættismanna í Was-
hington, þeirra á meðal Allen
Dulles forstöðumann upplýs-
ingaþjónustunnar, og ásaka
þá um að vera umboðsmenn
kommúnista, sem reyni að
leyna afdrifum þjóðarhetju til
að þóknast Peking.
SÚKKULAÐI-
KÓNGURINN
Staðreyndin er hinsvegar
sú að ekkert er undarlegt við
þessa þögn. Það eru aldrei
gefnar út tilkynningar um
dauða „fulltrúa“ upplýsingar-
þjónustunnar — og það var
heldur ekki gert varðandi
John Birch.
Trúboðinn ungi hefði senni-
lega haldið áfram að vera
einn í hóp hinna fjölmörgu,
sem „saknað“ er úr síðustu
heimsstyrjöld, ef ekki Robert
Henry Winborne Welch hefði
komið til sögunnar.
Og hver er hann.
Hann er 61 árs, fyrrverandi
sælgætisframleiðandi, „súkku
laðikóngur“ í smærri stíl.
Hann er vel menntaður, stund
aði nám í átta ár við Norður
Karolina háskólann og síðan
við háskóla bandaríska flot-
ans og við Harvardháskóla,
þar sem hann stundaði um
skeið kennslu í lagadeild.
Eftir fyrstu heimsstyrjöld-
ina settist hann að í Boston
og tók að framleiða sælgæti.
Og fyrir nokkrum árum þótti
honum sér fjárhagslega borg-
ið fyrir framtíðina og dró sig
í hlé.
Þarna virtist enginn öfga-
maður vera á ferð. Hann helg
aði sig lagjörlega sælgætis-
gerðinni og víðtækum verzl-
unarstörfum og átti sæti í
stjórn samtaka verksmiðjueig
enda í Bandaríkjunum. Árið
1952 var hann einn af áköf-
ustu stuðningsmönnum Eisen-
howers 1 forsetakosningunum.
ÞÚ ERT MAÐURINN
En svo kom það. Árið 1953
var hann að leita upplýsinga
í skjalasafni bandaríska þings
ins, Og rakst þá óvart á nafnið
John Bich.
Hver er það, spurði hann
sjálfan sig, hans hef ég aldrei
heyrt getið.
Hann tók að safna upplýs-
ingurij um John Birch, og
fékk brátt gott yfirlit yfir mál
ið. Hann varð gripinn ofstæki,
eins og þingmaðurinn Mc
Carthy áður, og taldi sig sjá
leynikommúnista með eitur-
örvar sínar hvert sem litið var
í skrifstofum ríkisstjórnarinn-
ar í Washington. Þá var það
að hann fékk opinberun sína:
Þú ert maðurinn, sem á að
útrýma þessu illa!
Fyrsta skref hans var að
skrifa bókina „The Life of
John Birch“, sem út kom árið
1954. Hún varð að vísu aldrei
„bók mánaðarins“ né heldur
bezt selda bókin, en féll þó
í hendur margra og sannfærði
fjölda þekktra Bandarikja-
manna um að hér væri ekki
allt með felldu.
HREYFINGIN
Það var á grundvelli þeirra
tilfinninga, sem bókin vakti,
að Welch stofnaði „The John
Birch Society“ á köldum vetr
ardegi 1958. Eldri er hreyfing-
in ekki, en frá stofnuninni hef
ur skuggi hins látna trúboða
stækkað og stækkað sem tákn
andkommúnisma í Bandaríkj-
unum.
Hreyfingin hefur sína biblíu,
sem nefnist „Blue Book“, en
bezti kafli hennar er ræða,
sem Welch hélt við stofnun
hreyfingarinnar og hefur vak-
ið mikla athygli.
Rúmlega 100.000 manns
hafa látið skrá sig í „The John
Birch Society“. Árgjaldið er
24 dollarar (kr. 915,—) fyrir
karlmenn, en 12 dollarar fyrir
konur. Það eru miklir fjár-
muni, sem hreyfingin hefur
yfir að ráða.
Meðal félaga í hreyfingunni
eru margir þekktir menn,
þeirra á meðal Spruille Brad-
en fyrrum aðstoðar utanríkis-
ráðherra, Clarence Manion,
sem var rektor hins þekkta
Notre Dame háskóla og T.
Coleman Andrews fyrrver-
andi ráðherra auk nokkurra
þingmanna úr báðum flokk-
um.
Welch er, eins og MeCarthy,
mjög vel máli farinn — og
eins og fyrirrennari hans al-
gjörlega tillitslaus. Með sínum
öfgaaugum sér hann kommún
isma þar sem aðrir geta ekki
fundið hann með smásjá. Meir
að segja Eisenhower, sem
Welch studdi af heilum hug,
er nú í hans augum ekki fylli-
lega laus við kommúnisma.
ÓGEÐSLEG HERFERÐ
Það hefur fyrr komið í ljós
að það er eitthvað í þessu
tillitslausa lýðskrumi, sem
hrífur hugi sumra Bandaríkja
manna. Og ekki er unnt að
leyna því að áhyggjur þings
og stjórnar í Washington út
af áróðri Welch, hafa aukizt
verulegt eftir að Kennedy sett
ist í forsetastól. Sá, sem hefur
mest með þetta mál að gera
í Washington er Robert
Kennedy dómsmálaráðherra,
bróðir forsetans. Áróður
Welch náði hámarki fyrir
nokkru er hann réðist heiftar-
lega á Earl Warren, forseta
Hæstaréttar Bandaríkjanna. f
þúsundum bréfa til dómsmála
ráðherrans krefjast meðlimir
„The John Birch Society“
Framh. af bls. 15.