Morgunblaðið - 30.04.1961, Page 10

10
MORGVTSBLAÐIÐ
Sunnudagur 30. apríl 1960

'
'
Voriö komiö
1»AÐ ER vor í lofti og suð
rænn þeyr leikur um okk
ur, þegar við göngum nið
ur að höfn til þess að
ræða þar við nokkra
verkamenn um hátíðis-
dag þeirra 1. maí. Einn
þeirra segir, strax og við
komum niðureftir: — Nú
er komið vor. Ég held það
yfirgefi okkur ekki að
þessu sinni. Það hefur oft
verið kaldara hérna hjá
okkur á Eyrinni 1. maí.
Við erum aðeins að
hugsa um veðrið, ekki
hina óeiginlegu merk-
ingu, sem gæti falist í þess
um orðum, ef hugsað er
til íslenzkrar verkalýðsbar
áttu.
Við höldum niður að Gull-
fossi. Þar er verið að skipa
fram hraðfrystri síld, sem
flytja skal á Þýzkalands-mark
að. Gullfoss á að halda úr
höfn í kvöld. Undan tvölest-
inni hittum við tvo aldur-
hnigna menn, sém standa vest
an undir stafla af kössum og
gjóta áugunum af og til til
lofts. Við göngum til þeirra
og spyrjum:
— Haldið þið hann ætli að
rigna í dag, drengir?
— Nei, hann helzt áreiðan-
lega þurr, var svarið.
Við göngum upp að staflan-
um og höllum okkur makinda
— Okkur langaði eiginlega
til að spyrja þig ögn um
1. maí.
— Ég man nú ekki margt
sögulegt í sambandi við þann
dag. Það hefur að vísu oft ver
ið kaldara þá en nú. Ég er
svo fjandi gleyminn.
— Þú segist vera fæddur
Reykvíkingur, telurðu þig
vera Austurbæing eða Vestur-
bæing?
— Ég hef nú víða átt heima
í bænum.
— Hvar áttirðu heima
fyrst?
— Ég man fyrst eftir mér
sem smástrák og þá átti ég
heima uppi á löftinu hjá Jósef
gamla draug. Það var uppi í
Þigholtum.
— Hefurðu ekki tekið þátt
[
'k
í
J ó n a s Guð-
tnundsson: —
Ég e r s v o
fjandi gleym-
hjá körlunum, við löbbum á-
fram niður hafnargarðinn og
þegar við göngum fram hjá
Vatnajökli, sjáum við hvar
matsveinninn hallar sér fram
á borðstokkinn.
— Hvar ertu með kaffisop-
ann? segjum við gleiðbros-
\andi.
— Hann bíður eftir þér á
borðinu, annars hafið þið
blaðamenn ekki gott af því
að fá ykkur kaffi, þið getið
fengið illt í magann.
Allt um það höldum við
um borð í Vatnajökul og setj
umst að dúkuðu kaffiborði.
Tíminn líður við spjall um
heima og geima en hér má
ekki lengur dvelja. Mig lang-
ar til þess að ná í einn hafn-
arverkamann enn.
★
Niðri á togarabryggju hitt-
um við Ottó Ólsen, sem reyn-
ir að telja okkur trú um að
hann sé orðinn 60 ára gamall.
Við drögum þetta í efa en það
þýðir ekkert að malda í mó-
inn. Eyrarkarlarnir eru rniklu
á hátíðisdegi verkamanna
í 1. maí hátíðahöldum ykkar
verkamannanna.
— Jú, það hef ég alltaf
gert.
—■ Hvort finnst. þér þetta
nú fremur baráttudagur eða
hátíðisdagur ykkar?
— Mér finnst þetta nú Orð-
ið vera hvorttveggja, segir
Jónas. Það er kominn annar
andi í þetta nú en áður var.
Við vorum kallaðir sósíalistar
meðan við vörum í Alþýðu-
flokknum. Nú eru allir kall-
[
í
lega að kössunum og byrjum
að rabba við karlana. Innan
stundar þarf annar þeirra að
bregða sér á brott, því vöru-
bíll hefur rennt upp að skip-
inu, hlaðinn síldarpökkum.
Eftir stendur hjá okkur mið-
aldra maður, að því er okkur
finnst, Og við tökum hann tali
um leið og við segjum honum,
hverjir við erum og í hvaða
erindagerðum.
★
— Hvað heitirðu, spyrjum
við.
— Maðurinn lítur á okkur
með hægð og segir:
— Jónas.
— Og hvers son?
— Guðmundsson, svaraði
Jónas.
— Og hvað ertu gamall?
— Ég er nú orðinn 67 ára.
— Og hefurðu unnið lengi
hér á Eyrinni?
— Já, það nú orðið nokkuð
langt. Ég er fæddur Reykvik-
ingur.
Þórarinn á
Melnum: —
Maður drepst
ef maður hætt-
ir að vinna.
aðir kommúnistar, ef þeir
vilja eitthvað segja í þessum
málum.
— Finnst þér vera að dofna
yfir þessu í seinni tíð?
— Ég var mikill baráttu-
maður áður fyrr, en nú er ég
alveg hættur að skipta mér af
þessu. Mér finnst að unga
fólkið eigi að fara að taka
við.
— Og finnst þér það ekki
líklegt til að gera það?
— Það er erfitt að fá ungl-
mgana til að vinna.
— Hvað áttu mörg börn
Jónas?
— Ég á þrjú.
nokkuð fullorðin þú ert nú
— Og eru þau ekki orðin
sjálfur orðinn 67 ára.
— Ojú, ég gifti mig ungur,
20 ára. Mér fannst bezt að
byrja á þessu snemma.
— Þakka þér fyrir Jónas og
fyrirgefðu ónæðið.
•— Það var ekkert, ég hef
svo sem heldur ekkert að
segja, ég er líka orðinn svo
gleyminn.
★
Við yfirgefum verkakarlana
við Gullfoss. Næstsíðasti bíll-
inn er köminn fullhlaðinn að
hraðfrystri síld handa Þjóð-
verjanum. Jónas gengur til bíl
stjórans og fær hjá honum
vigtarseðilinn. Hans verk er
að fylgjast með, hve mikið er
komið um borð og hve mikið
er eftir.
Skammt frá Gullfóssi ligg-
ur Selfoss, hið nýja og glæsi-
lega flutningaskip, sem tók
við af gamla og farsæla Sel-
fóssi. Má hinn nýi gera vel,
ef hann ætlar, miðað við allar
aðstæður, tækni og nýjungar
tímans að bera nafnið jafnvel
og hinn gamli.
Það var verið að skipa þunn
ildum um borð í Selfoss. —
Þetta er handa Italanum, seg-
ir bílstjórinn, sem við hittum
fyrst að máli. — Þetta getum
við ekki étið, það verður að
flytja það út, þótt mörgum
þyki þunnildin einhver bezti
bitinn úr fiskinum. Það er
unnið við öl] gengi í Selfoss,
á einum stað er verið að
ferma, á öðrum stað að af-
ferma.
★
Það var einmitt þar sem ver
ið var að skipa um borð þunn
ildum sem við hittum Þórar-
in gamla Jónsson á Melnum.
— Hvað ertu orðinn gamali,
Þórarinn? spyrjum við.
— Ég er nú orðinn 92 ára
gamall.
— Og þú endist til að
nudda við þetta ennþá?
— Nú ef ég hætti að vinna,
þá er ég dauður, en það gerir
kannski ekki svo mikið til,
þetta er allt að drepast niður.
Ja, það er af sem áður var.
— Ætlarðu að taka þátt í
1. maí hátíðahöldunum?
— Ég get nú varla gengið
mikið lengur, svo ég veit ekki
hvort ég gæti fylgzt þar með.
— Þú ku vera búinn að
vinna hér lengi á Eyrinni,
Þórarinn?
— Já, alveg frá því að fé-
lagið hérna var stofnað.
— Hvaða félag?
— Nú Eimskipafélagið mað
ur. Ég vann hér við upp
skipun úr fyrsta skipi félags-
ins, sem hingað kom til lands.
Þá voru nú aðstæðurnar nokk
uð aðrar. Skipað upp í báta
og þurfti að róa með vörurn-
ar í land, síðan að bera þær
Nú nennir enginn að taka
hendi til neins. Það gerir
tæknin. Þetta er að drepa all-
an þrótt úr þjóðinni. Það
þýddi svo sem ekki mikið
núna að biðja menn að bera
saltboka á bakinu innan úr
Reykjavík og út á Seltjarnar-
nes, eins og gert var í þá
daga.
— En var þetta ekki nokk-
uð mikið á menn lagt? spyrj-
lun við.
— Það hefur haldið í mönn
um seiglunni að vinna, það er
svo sem að menn hafa drep-
izt, sem ekki þoldu þetta, en
hinir hafa hjarað og hjara
enn.
Nokkra verkamenn drífur
að okkur Þórarni, þar sem við
stöndum og tölum saman, er
þeir sjá að við höfum tekið
upp blað og blýant.
— Hvern andskotann er nú
verið að spyrja þig núna?
Þórarinn. Hvað ertu að skrifa,
segir einn og lítur á blaðið
okkar.
— 92 ára, segir hann, sagð
ist hann ekki í gær vera 95
ára.
Þórarinn steytir hlæjandi
framan í hann hnefana og
hinn stekkur í burtu. Einhver

í
Ottó Olsen:
— Ég hef aldr-
ei tekið þátt í
1. maí hátíða-
höldum.
annar segir að þetta sé alveg
rétt hjá Þórarni, hann verði
92 ára 8. maí. Karlarnir
bregða á létt glens og einn
segir að lokum:
— Það er mikill andskoti
hvað blaðamennirnir sækjast
eftir að tala við þig, Þórar-
inn.
★
Það er komið að kaffitíma
trúnaðarmaðurlnn okkar á
vinnustað. Það er rólegt hjá
þeim þar, það er verið að
landa slatta úr skipinu, sem
það kom með heim frá Eng-
landi.
En klukkan er að verða 5
og okkur finnst nú þegar búið
að fá nokkra svipmynd úr lífi
Eyrarkarlanna niður við höfn
Framhald á bls. 23.
unglegri heldur en menn
halda.
Ottó segist vera búinn að
vinna við ýmiskonar vinnu
hér í Reykjavík um 40 ára
skeið. í 30 ár var hann hjá
Kveldúlfi og rúman áratug
keyrði hann bíl.
— Og þú tekur auðvitað
þátt í 1. maí hátíðahöldun-
um? spyrjum við.
— Nei, ég hef aldrei tekið
þátt í þeim fram til þessa. Ég
hef hinsvegar verið í Dags-
brún frá því 1940.
— Jæja, svo þú hefur ekki
takið þátt í hátíðahöldum ykk
ar verkamanna?
— Þetta er alltaf svo mikil
óánægja. Mér heyrist vera ein
hver klofningur í þessu núna.
Ég vil ekkert skipta mér af
því.
— Er mikið rifizt um póli-
tík meðal ykkar á vinnustöð-
unum?
— Já mikil ósköp. Það er
heilmikið rifizt, já blessaður
vertu. En ef þú villt fá eitt-
hvað nánar um þetta að frétta,
þá væri rétt fyrir þig að ganga
þarna yfir í Júpíter, þar er