Morgunblaðið - 03.05.1961, Síða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 3. maí 1961
Leiðangursbílarnir, níu talsins, saman komnir við Bæjarstaðaskóg. (Ljósm'.: Jón Ingibergur).
í heimskautsferð
M A Ð U R hefði næstum
getað trúað að bílalestin,
sem ók upp hjá Lögbergi,
austur yfir Sandskeið og
áfram yfir Hellisheiði,
væri að fara í heimskauta
leiðangur.
Þarna geistust tíu tonna
trukkar áfram með drifi á
öllum hjólum með alls-
kyns útbúnaði til ferða-
iaga um ófærur og öræfi.
Þarna voru samankomnir
í einni bílalest níu beztu
f jallabílar landsins með
togvindum og stálvírum,
brynjaðir í bak og fyrir
gegn öllum hættum ó-
byggðanna.
Halló, halló
Og í fremsta bílnum sat
sjálfur fjallagarpurinn Guð-
mundur Jónasson og kallaði í
sendistöð leiðangursins:
— Halló, halló, halló. —
Gufunes Radíó. Ferðaradíó
R-73 kallar. Heyrið þið til
mín? Skipti.
Og hvert var þessi hávaða-
sama bílalest að fara? Átti nú
að aka þvert yfir Suðurskauts k.
landið? Auðvitað kæmist Guð
mundur Jónasson þá leið með
leik, þó Bretanum Fuchs ætl-
aði að ganga það treglega á
sínum tíma. Það er varla hægt
að ímynda sér, að til sé nokk-
ur farartálmi svo slæmur að
Guðmundur fjallakóngur geti
ekki komizt yfir hann með
bros á brá.
—Og þó var þetta aðeins
skemmtiferð. Um 60 manns
höfðu kosið að nota páska-
fríið til að fara með þessum
alþekkta fjallabílstjóra í ferða
lag austur í Öræfi. Það er
helzt snemma vors, sem mögu
legt er að komast yfir Skeið-
ará, því að þá er hún vatns-
minnst. Að þessu sinni höfðu
þó verið óvenju mikil vor-
hret og fannkoma svo mikil
sérstaklega á Suðausturlanöi,
að slíks var varla dæmi —
eftir að komið var austur í
Skaftafellssýslu. Því veitti
ekki af að vera við öllu bú-
inn, því að þó jökulárnar séu
vatnslitlar að vorinu er hætt
við að þær leggi þegar 10
stiga frost er dag eftir dag og
þá skarar árnar og ísinn get-
ur hrönglast upp svo það
verði hinn mesti barningur að
komast yfir þæ-

með Guðmundi
í leiðangrinum voru sem
fyrr segir 9 bílar. Fjóra þenra
átti Guðmundur sjálfur, fjóra
áttu aðrir bílstjórar. Einn bíl-
anna seha kallaðist Soffía var
kominn ofan úr Borgarfirðx.
Hópur manna í þeirri ví'Vx
sveit hafði tekið sig saman og
langaði að kynnast öræfa-
sveitinni. Þeir séu ekkert ráð
vænna, en að biðja Guðmund
um að taka við forustunni.
Sjö bílanna voru farþegabílar.
Einn var eldhúsbíl' og ann.xr
með flutning ýmiskonar.
Útlendingabíllinn og
„Jólatréð“
Vinsælasti bíllinn varð
fljótt nýr fjallabíll, sem
Bjarni í Túni austur í Flóa á.
Þakið á honum er úr gleri og
því er birta og- útsýni meira
í honum en hinum bílunum.
Landanir voru svo kurteisir,
að þeir buðu útlendingum í
ferðinni að vera í honum.
Þessir útlendu ferðamenn
voru piltar og stúlkur sem
dvalizt hafa á landinu í vetur
við nám eða ýmis störf. Þessi
för var alveg tilvalin fyrir þá.
Þeir nestuðu sig vel, en öðru-
vísi en íslendingarnir. Meðan
íslendingarnir komu hlaðnir
af hangiketi í túrinn höfðu út-
lendingarnir sekki af ávöxt-
um með sér og stýfðu agúrk-
urnar úr hnefa.
Flaggskip ferðarinnar var
hinn frægi bíll Guðmundar
„Jólatréð". Hann er stór og
voldugur trukkur með 10
hjól og er hann festist getur
hann dregið sjálfan sig áfram
með vindu. Hann tekur 20—25
farþega eftir því hvort kjapta
stólar eru notaðir eða ekki.
„Jólatrénu" stjórnar Heiðar,
sem ekki hefur látið sér neitt
fyrir brjósti brenna í leiðöngr
um inn í Þórsmörk og upp í
Landmannalaugar.
Talstöðvarbíllinn heitir
Rauður og tók 12—14 farþeg’a.
Hann er ekki eign Guðmund-
ar. Þó keyrði Guðmundur
hann lengst af
Það gerði mikinn byl á skír-
dag. Skaftfellingarnir sögðu
að þetta hefði eiginlega verið
fyrsta sinn, sem veturinn
sýndi sig á þessu ári og fylgdi
honum 10 stiga gaddur. Áður
en þetta kast kom í hann var
rabarbarinn í görðunum far-
inn að vaxa, orðinn hálft fet
á hæð.
Tvær kaldar heimasætur
Snjókoman og frostið spillti
samgönguleiðum, sérstaklega
þegar komið var austur í
Skaftafellssýslu. Við Hafurs-
ey ók leiðangurinn fram á nýj
an stóran vörubíl, sem var að
fara með sementsfarm austur
í Álftaver, en var þar fastur
í skafli. í honum voru auk
bílstjórans tvær blómarósir,
heimasætur úr Álftaverinu.
Það var langt síðan þau fest-
ust og þeim var orðið kalt.
Það var ekki lengi gert að
kippa þeim upp og síðan
fylgdu þau leiðangrinum, aust
ur í Álftaver.
Það var gist á Kirkjubæjar-
klaustri. Næsta dag var ekið
viðstöðulaust að Núpsstað,
sem er undir Ló'magnúpi. Þar
kom Hannes bóndi og tók
vinsamlega á móti ferðafólk-
inu. Ekki varð farið lengra í
bili, því að ferlegur blindbyl-
ur var á Skeiðarársandi. Skaf
bylsstrokan stóð langt ofan af
Skeiðarárjökli. Hún náði hátt
í loft upp og langt út á haf.
Þar var beðið nokkra stund
og m. a. skoðað bænhús, sem
sagt er að sé frá kaþólskri tíð.
Loks lægði vindinn seinni-
hluta dagsins og þá var lagt
á sandinn, en menn voru eftir
væntingarfullir, hvort það
væri krap í ánum eða hvort
þær væru skaraðar. Væri svo
þurfti að höggva leið fyrir
bílana gegnum skarirnar. En
allt var þetta eins og bezt
varð á kosið. Kvíslar Skeið-
arár, Blautakvísl, Súla og
Sandgígjukvísl voru allar
mjög vatnslitlar og sama og
ekkert skaraðar svo hægt var
að aka nærri viðstöðulaust
yfir þær.
Hvannadalshnúkur sigraður
Þar með var komið í Ör-
æfasveitina. Hún var eins og
aðrar sveitir Skaftafellssýslu
á kafi í snjó og mundu elztu
menn varla eftir þvílíku fann
fergi. Tíminn var nú notaður
til að ferðast um þessa dásam-
lega fögru sveit. Tvær nætur
var gist 1 samkomuhúsinu á
Hofi og þar voru hafðar tvær
kvöldvökur, í gömlum og góð-
um stíl. Þangað kom margt
fólk úr sveitinni og voru ýms-
ar skemmtanir og loks stiginn
dans.
Hámarki náði skemmtunin
seint annað kvöldið þegar
hópur manna kom heim eftir
erfiða ferð og var tilkynnt að
þeir hefðu þá um daginn ver-
ið að sigra Hvannadalshnúk,
hæsta fjall íslands. Yar það
ekki nema sjálfsagt og eðli-
legt að þessir fjallagarpar
væru teknir og tolleraðir.
Það er margt að sjá í Ör-
æfasveitinni. Þar er Bæjar-
staðaskógur einn fegursti og
hlýjasti reitur á landinu. Þang
að kom leiðangurinn í glamp-
andi sól og þótt 10 stiga frost
væri í sveitinni fannst mönn-
um hitinn í skóginum steikj-
andi. f skóginum var snjólaust
og virtist enginn klaki vera
í jörð.
Á Hofi var skoðuð gömul
kirkja og nýuppgrafinn blót-
stallur frá því í heiðni á ís-
landi. Við Skaftafell var Bæj-
argilið og Svartifoss. Gerðist
Ragnar í Skaftafelli leiðsögu-
maður hópsins á Skaftafelli
og uppi í Bæjarstaðaskógi og
er alltaf gaman að því þegar
kunnugir menn fylgja með og
segja sögu staðanna. Farið var
að Fagurhólsmýri og austur
að Kvíárjökli en þangað er
útsýnið vítt yfir alla skrið-
jöklana sunnan úr Vatna-
jökli, alla leið austur að
Hornafirði.
ísinn brotnaði
öræfaheimsókninni var lok-
ið og snúið við sömu leið til
baka, en nú var ástandið orð-
ið annað á Skeiðarársandi.
Frostið hafði staðið nógu lengi
til þess að kvíslarnar voru nú
lagðar hálum og hættulegum
ís. Guðmundur var í fyrstu
alllengi að velja leiðina yfir
ísinn. Fóru minni bílarnir
fyrst og komust klakklaust
yfir, en síðan kom röðin að
þungu trukkunum og þá gerð-
ist það óhapp að ísinn brast
undan þeim o.g kostaði það
mikið erfiði og þolinmæði að
brjóta ísskörina og hlaða und-
ir þessa þungu vagna svo
þeir gætu haldið förinni á-
fram. Þá kom það i ljós, að
það var ekki að ófyrirsynju,
sem fjallabílarnir eru búnir
margskonar tækjum til að
komast úr ófærum.
Stórfljótið Skeiðará

I