Morgunblaðið - 03.05.1961, Page 15

Miðvikudagur 3. maí 1961
MORGVNBL4ÐIÐ
15
1
Deutsches Schauspielhaius
Leikhús í Hamhorg
HAMBORG er eins og kunnugt
er ein mesta verzlunarborg í
Evrópu. íbúafjöldi hennar er nú
um 2 milljónir og hefur hann
vaxið að mun á hinum síðari ár-
um. Sögu borgarinnar sem verzl-
unar- og hafnarborgar má rekja
langt aftur í aldir og á miðöldum
varð Hamborg ein af aðalstöðv-
um Hansakaupmanna, og ber
hún þess mörg merki enn í dag,
enda heitir borgin ,,Freie-und
Hansestadt Hamburg".
En þessi gamla borg Hansa-
kaupmanna er einnig mikill
menningarstaður leiklistar og
sönglistar, er staðið hafa þar með
folóma um langan aldur. Fyrsta
þýzka þjóðleikhúsið stóð við
Gansemarkt, skammt þaðan, sem
nú er ríkisóperan. í því leikhúsi
var fyrst fluttur hinn frægi þýzki
'gamanleikur ,,Minna von Barn-
helm‘“ eftir Lessing, árið 1767.
Á órunum 1703 til 1706 starfaði
þýzka tónskáldið Hándel í Ham
foorg og samdi þrjá söngleiki,
sem voru frumfluttir þar. Einn
‘þeirra var Almira, sem naut þar
mikillrar hylli. Leikhús Ham-
foorgar geta einnig státað af því,
að mörg öndvegisleikrit heims-
foókmenntanna hafa þar verið
frumflutt. Má í því sambandi
nefna, meðal fjölmargra annara
verka, „Don Carlos" eftir Schill
er árið 1787, ,,Clavigo“ eftir
Goethe árið 1774 og ,,Faust“ síð
ari hluta, árið 1854. Ennfremur
var ,,Dauði Dantons" eftir Georg
Buchner frumsýndur þar 1910.
Margir söngleikir haf.a einnig
verið frumsýndir í Hamborg, má
í því sambandi t.d. nefna „Ales-
sandro Stradella" eftir Friedrich
von Flotow, er var frumsýndur
þar 1844 og óperuna ,,Undine“
eftir Albert Lortzing, þann hinn
sama er samdi hinn ódauðlega
gamanleik „Zar und Zimmer-
mann“. Hin töfrandi ópera „Und
ine“, er var frumsýnd í Ham-
foorg 1845, er byggð á æfintýri
S ljóðum eftir þýzka skáldið
Friedrich de la Motte-Fouqué.
Kvæði þetta þýddi Steingrímur
Thorsteinsson á íslenzku. Fleiri
ekáld en Lortzing hafa einnig
valið sér þetta efni til leiks, svo
Bem E. Th. A. Hoffmann, er líka
samdi óperu, með sama nafni,
©g var frumsýnd 1816, og franska
skáldið Jean Giraudoux, er
samdi sjónleikinn Undine 1939.
Leikrit þetta túlkar mjög vel
hina þýzku rómantík og hefur
verið sýnt víða í Evrópu, enda
er leikritið mjog þekkt.
Af seinni tima verkum, er
frumsýnd hafa verið í Hamborg,
má nefna hið merka leikrit
Zuckmayers ,,Das kalte Licht“
er var frumsýnt í Deutsches
Schauspielhaus í september 1955.
Mætti hér telja mörg fleirri önd-
vegisverk, er fyrst hafa verið
flutt i leikhúsum í Hamborg.
Fjöldi leikhúsa er nú í borg-
Inni, svo sem vænta má í slíkri
foorg sem Hamborg er, og má
þar einkum nefna auk Deutsches
Schauspielhaus, leikhúsin Thalia
-Theater, Hamburger Kammer-
spiele, Ohnsorg-Theater, Theáter
am Besenbinderhof, Theater im
Zimmer, St. Pauli-Theater, Alt-
onaer Theater, Die kleine Kom-
ödie, auk ýmsra annara sem líka
eru í tölu merkra leikhúsa. Auk
þessa er svo að sjálfsögðu ríkis-
óperan, Hamburgisehe Staats-
oper við Stephansplatz og Oper
ettenhaus, sem er við Reeper-
bahn.
— ★ —
Andspænis aðaljárnbrautar-
stöðinni, við Kirchenalle, stend
ur stærsta og eitt merkasta leik-
hús Hamborgar, en það er Deuts
ches Schauspielhaus eða Þjóð-
leikhúsið. Það var byggt fyrir
síðustu aldamót og er mjög stíl-
hreint, fallegt hús og skrautlegt,
bæði utan sem innan. Á þeim
tímum, er flest leikhús Þýzka-
lands voru hirðleikhús, reistu í-
búar hinnar frjálsu Hamborgar
sitt eigið þjóðleikhús. Það var
vígt með mikilli viðhöfn þann
5. sept. 1900 að viðstöddum þjóð
höfðingjum og mörgum stór-
mennum þess tíma. Leikhús
þetta, sem er eitt af fegurstu
borgarleikhúsum Evrópu, hóf
starfsemi sína með því að flutt
var hið fræga leikrit Goethes
„Iphigenie auf Tauris". Fyrsti
leikstjórinn var Alfred von
Berger, er var mikill aðdáandi
klassiskrar leikmenningar og
hafði heillarík áhrif á störf þessa
lekihúss.
Síðan 1955 hefur hinn snjalli
leikari Gustaf Grundgens verið
aðalleikstjóri og leikhússtjóri í
Deutsches Schauspielhaus. Hann
er mjög þekktur listamaður og
einn mesti leikari og leikstjóri,
sem nú er uppi, enda er hann
gæddur frábærum leiklistargáf-
um og ræður yfir dramatiskum
krafti í ríkum mæli. Hann var
áður en hann gerðist aðalleik-
stjóri í Hamborg, ráðinn við
Stadtische Búhne í Dússel-
dorf. Auk Grúndgens hefur
Deutsches Schauspielhaus á að
skipa mörgum frábærum lista-
mönnum, svo sem Will Quadflieg
Paul Hartmann, Antje Weisger-
ber, Joana Maria Gorvin og fleir
um, sem of langt mál væri hér
upp að telja.
Efnisval leikhússins hefur æ-
tíð verið mjög fjölbreytt, og hafa
t.d. öll verk Shakespeares, Goet
hes, Schillers, von Kleists, Hebb
els og annarra klassískra höf-
unda, svo og að sjálfsögðu flest
verk síðari tíma höfunda verið
flutt hér í þessu leikhúsi. Á efnis
skrá þessa leikárs var meðal ann
ars „Gyges und sein Ring“, trage
dia eftir Friedrich Hebbel. Með
hlutverk Kandaules konungs í
Lydíu fór Gustaf Grúndgeus, en
með hið vandasama hlutverk
Rhodope drottningar fór Joana
Maria Gorvin. Sebastian Fisher
lék Gyges. Hin skýra framsögn
og dramatískur kraftur Gustafs
Grúndgens í þessu hlutverki
hreif okkur leikhúsgesti svo
mjög, að við eigum erfitt með
að hugsa okkur nokkum annan
þar, eða aðra túlkun þess hlut-
verks. Mesta frægð hefir Gustaf
un sína á Mephistopheles í
Grúndgens þó hlotið fyrir túlk-
„Faust“ Goethes, en bæði fyrri
og síðari hluti þessa meistara-
verks eru á leikskránni hjá
Deutsches Schauspielhaus á
þessu leikári. Vegna hins næma
skilnings og skarprar dómgreind
ar sinnar um leikræn efni, hefur
Gustaf Grúndgens um tugi ára
verið aðalleiðbeinandi og ráð-
gjafi rrVrgra ungra ledkara í
Evrópu.
Deutsches Schauspielhaus í
Hamborg telst til þeirra leikhúsa
þar sem þýzk leikmenning stend
ur hæst, og er þá oft nefnt í
sömu andránni sem Burgtheater
í Wien, Dautsches Theater í Ber
lín eða Schausppielhaus í Zúr-
ich.
I
Höfum kaupanda
að nýtízku 4—5 herb. íbúðarhæð 1. eða 2. hæð,
helzt alveg sér í bænum. Þarf ekki að vera laus fyrr
en næsta haust. Útborgun að mestu eða öllu leyti
Nýja fasteignasalan
Bankastræti, 7 sími 24300
og kl. 7,30—8,30 e.h. sími 18546.
Létt rennur
GteJoOó
AfgreiðslumaÖur
Bifvélavirki vanur afgreiðaiu í varahlutaverzlun
óskar eftir vinnu. — Tilboð merkt: „Vanur — 1122“.
Húsvörður 'óskast
við fjölbýlishús í Reykjavík. — Upplýsingar í síma
35186 kl. 8—9 næstu kvöld.
6 herbergja
Einbýlishús á, fegursta stað í borginni til sölu.
RANNVEIG ÞORSTEINSDÓTTIR hri.
Laufásvegi 2 — Sími 19960 og 13243.
Leiguíbúð öskast
5—7 herb. íbúð eða einbýlishús óskast til leigu.
Fyrirframgreiðsla ef óskað er.
FASTEIGNASALA
Aka Jakobssonar og Kristjáns Eiríkssonar
Sölumaður: Ólafur Ásgeirsson
Laugavegi 27 — Sími 14226.
BERGS verkfœrí
E. A. BERGS FABRIKS AB • ESKILSTUNA
I
BERGS-verkfæri eru talin hin beztu sænsku
verkfæri í sinni grein Hafa verið notuð hér á
landi í áratuei.
BERGS-verksmiðjurnar hafa nú verið sam-
einaðar BAHCO samsteypunni, sem afgreiðir
allar BERGS vörur í heildsölu
0
U m b o ð :
Þórður Svetnsson Co. h.f.