Morgunblaðið - 07.05.1961, Blaðsíða 7

y Sunnucfagur 7. maí 1961
MORGl’lSBLAÐIÐ
7
SKAK
ÞESSARI spurningu hefur verið
varpað fram margsinnis síðasta
mánuðinn, og það má segja að
með hverjum deginum sem líður
færumst við nær svarinu! Eftir
16 skákir í einvígi þeirra Bot-
vinniks og Tals hefur Botvinnik
hlotið 10% — Tal 5%. Þessi mikli
virmingamismunur er meiri en
Við var búizt á hvorn veginn
eem var. Það er því ekki að
undra þótt menn segi að Bot-
vinnik sé orðinn öruggur sigur-
vegari úr þessu, enda þyrfti Tal
að lyfta þvílíku Grettistaki, til
þess að sigra, að vart verður
hægt að búast við því af mennsk
um manni. ^
Mörgum leikur að sjálfsögðu
hugur á að vita hverju það sæti,
að Tal skuli ekki standa sig betur
en raun ber vitni. Sumir vilja
kenna um bílslysi, er hann varð
fyrir rétt áður en Ólympíumótið
í Leipzig fór fram. Aðrir vilja
kenna um of mikilli þátttöku i
skákmótum upp á síðkastið. Ég
er þeirrar skoðunar, að orsökina
sé ekki að finna í þessum get-
gátum. T. d. var taflmennska
Tals á Ólympíumótinu mjög góð,
þótt hann tapaði síðustu skákinni
fyrir Penrose.
Að vísu hefur Tal verið alltíð-
ur gestur á skákmótum upp á
síðkastið, en samt sem áður ætti
hann að hafa haft næga hvíld
frá því á skákmótinu í Stokk-
hólmi í janúar. Ég held að orsök-
ina sé að finna í skákstíl Bot-
vinninks. Eins og þegar hefur
komið fram hefur Botvinnik
undirbúið þetta einvígi sérlega
vel, og teflir nú mun djarflegar
en 1960 án þess þó að missa sjón-
ar af takmarkinu. Áberandi er
að hann forðast að gefa Tal færi
á langvarandi sóknaraðstöðu.
Jafnframt hefur honum tekizt að
þvinga Tal til erfiðar varnartafl-
mennsku með svörtu mönnunum,
og þar með hafa fléttuhæfileikar
Tals verði saltaðir í það skiptið.
Nei, það er engum vafa undir-
orpið að Botvinnik er fjölhæfari
skákmaður en Tal enn sem kom-
ið er. Það getur tekið Tal ein
10 ár að öðlast þá getu, sem Bot-
vinnik hefur í uppbyggingu Og
þróun á stöðu. Aftur á móti virð-
ist mér minni styrkleikamunur
á þeim í endatafli en búast mætti
við, þar sem endatafl er allmikið
komið undir reynslu teflandans.
Þó hefur mér alltaf virzt að
menn gerðu meira úr endatafls-
reynslunni en ástæða er til. Vel
flestir, sem náð hafa mjög langt
hafa snemma orðið sterkir enda-
taflsmen. Eftirfarandi skák er af-
ar skemmtileg og fróðleg frá flest
um stigum skáklistarinnar, en þó
vakti hún sérstaklega undrun
mína fyrir þá sök, að Botvinnik
beitir Franskri vörn, sem hann
hefur ekki notað síðan eftir ósig-
urinn í I. skákinni 1960. Byrjunin
er heppileg fyrir stíl Tals, og
það veit Botvinnik áreiðanlega.
Þess vegna þótti mér það furðu-
legt að Botvinnik skyldi ekki
halda áfram með Caro-Kann vörn
ina, sem hefur ef til vill átt
drýgstan þátt í hinni glæsilegu
frammistöðu hans, og hinni herfi
legu uppgjafartaflmennsku Tals
í sumum skákunum.
12. skák
Hvítt: M. Tal.
Svart: M. M. Botvinnik.
Frönsk vörn.
c5xd4
1. e2—e4
2. d2—d4
3. Bbl—c3
4. e4—e5
5. a2—a3
e7—e6
d7—d5
Bf8—b4
c7—c5
Bb4xc3t
Botvinnik hefur oft og tíðum
leikið hér 5. — Ba5, sem hvítur
svarar með 6. b4, cxd4! 7. Rb5,
Bc7. 8. Rf3, Rc6. 9. Rc7f, Dxc7.
10. Bb5, Rc7. 11. Bb2, Bd7. 12.
Bxc6, Rxc6. 13. Bxd4, Rd4. 14.
Dd4, Bb5.
6. b2—c3 Dd8—c7
Þetta afbrigði hefur Botvinnik
notað mjög mikið um dagana,
og m.a. í fyrstu skákinni í ein-
víginu 1960. Af mörgum er 6. —
Re7 álitið öruggara afbrigði.
7. Ddl—g4 f7—f5
S. Dg4—g3 Rg7—e7
Þessi leikur felur í sér peðsfórn,
sem leiðir til flókinnar og vanda
samrar stöðu, en reynslan hefur
sýnt að hvítur hefur nokkuð
betri möguleika.
9. Dg3xg7 Hh8—g8
Á v Æ jxM X ~ v> [1 -t * 0 S
1 ^ — —■ Wá '1 S t 'R N » ii. s ~s E ¥ 9
: .,.11 ii'i ti it Xí x K •fl u 'fí 3. N X s g T
E A ú & x U L E a u R 15 L 'o •þ j 5 fí
F fí' & ' ■■ E II e £. 9 '& H T K 9 n K T F
JL U T f K K N N X N. & S. o T x T Ff L R 1 R
K R w|j F x 2 "o X S U E T ta s t± o
£ Ea au! ÍTfl L K T s T t i( >D "o R S T x T
* C’ 3 m Ik; a K F L 0 x V T L — F J cr N
I Rp £ F? u J± fí T5 X o F JZ 1 p i? x
u S T F 1 — x 8 x K T T ’O L ia Rj b 3 |x o
'0 i x '0 X s K ’fí K H L 1 x s o p F
’■ ®*‘ X x K 5 L '0 L x M »<« J> Tr~* fl' (5 u l/ x
s x T R S 5 M T y y s K T ■R ffi R Æ L
H; V E 'X 0 R K F? i K F i? T fí B N E
4 »>o R K ~fí F JL F D' X T R D E E "B 0 T S 1
E f? 0 F x T 'I 5> u T K T f? 11 K IÞ
0 T R X IV* 1 ¥ fl x Sí MH s x R x ÍL T fl
10. Dg7xh7
11. Kel—dl!
Þessi staða kom upp í skákinni
Gligoric—Petrosjan 1959 og í 1.
einvígisskák Tals og Botvinniks
1960. Petrosjan lék 11. — Rbc6
og lenti í erfiðleikum, þótt hon-
um tækist að halda jafntefli.
11. — Bc8—d7!
12. Dh7—h5f Ke8—d8!
Endurbót Botvinniks. 1 áður-
nefndri einvígisskák lék hann
12. — Rg6ien lenti í erfiðleik-
um eftir 13. Re2!
13. Rgl—f3 c7xc3
Eftir 13. — dxc3. 14. Rg5! hefur
svartur óyfirstíganlega erfiðleika
að glíma við.
14. Hal—a2 Rb8—c6
Hér yrði Í4. — Ba4 svarað með
15. Bd2, og svarta drottningin
yrði að hörfa á mjög óheppi-
lega reiti, eins og sjá má við
nánari athugun.
15. Ha2—b2
Eftir 15. Bd2, Dc5, er hvítur
skyndilega kominn í algjör
vandræði á báðum vængjum.
15. — Kd8—c7
16. Hb2—b5!
M. Botvinnik
ABCDEFGH
I!. ^ lly| tl
ABCDEFGH
M. Tal
Staðan eftir 16. Hb5!
Þessi staða er mjög athyglis-
verð, og ákaflega vandasöm fyr-
ir báða aðila. Botvinnik tekur
ákvörðun um að láta af hendi
skiptamun í staðinn fyrir frum-
kvæði í skákinni, en gallinn við
þessa fléttu er sá að ekki er
hægt að komast hjá drottning-
arkaupum. En á þessu stigi máls
ins virðist svarta drottningin
mun betur stáðsett en sú hvíta.
Þess vegna hefur mér komið til
hugar að hægt væri að pressa
hvítu kóngsstöðuna með 16. —
Dal! Hvítur á ekki svo ýkja
marga möguleika. T.d. 17. Hb2,
sem er e.t.v. bezti leikur hvíts.
Þá 17. — f4! 18. Dh7, Rg6! (Ef
19. Hxb7f Kxb7. 20. Dxd7f Kb6,
og hvítur hefur ekki neina sókn
fyrir skiptamuninn). 19. Bb5!
með mjög tvíeggjuðu tafli.
16. — Hg8—h8(?)
17. Dh5xh8 Ha8xh8
18. Bcl—b2 „ Dc3xf3
Svartur hefur um nokkra aðra
möguleika að velja, en varla er
nokkur þeirra eins góður og
textaleikurinn.
19. g2xf3 Re7—g6
20. h2—h4! Rg6xe5
Eftir 20. — Hxh4. 21. Hxh4,
Rxh4. 22. f4, Rg6. 23. Bcl vinn-
ur hvítur.
21. h4—h5 Re5—f7
22. f3—f4 Rf7—d6
23. Hb5—b3 Rd6—e4
24. Kdl—el Hh8—h6
25. Bfl—e2 Bd7—e8
26. Hb3—d3 Re4—f6
27. Bb2xd4 Rc6xd4
28. Hd3xd4 Be8xh5
29. Hd4—d3 Hh6—h7
30. Hd3—h3 Bh5—g6
31. Hh3xh7 Rf6xh7
32. Hhl—h6 Rh7—f8
33. Hh6—h8 Rf8—d7
34. Hh8—g8 Bg6—f7
35. Hg8—g7 Bf7—e8
36. Hg7—e7 Kc7—d8
Frá því í 21. leik hafa velflestir
leikir Botvinniks verið þvingað-
ir, og nú er vitaskuld ekkert
eftir nema að gefast upp.
37. He7xe6
38. He6—h6
39. Be2—d3
40. Hh6—h5
41. Hh5—g5
Be8—f7
Kd8—e7
Bf7—e6
Rd7—f6
gefið.
I. R. Jóh.
-K Sunnudagskrossgdtan -K