Morgunblaðið - 10.05.1961, Síða 11

Miðvikudagur 10. maí 1961
MORGUISBLAÐIÐ
11
*
Hlutlaus rannsókn
færustu manna
FÍB mótmælir aðdróttunum
Krisljáns Thorlaciusar
f RÆÐU, sem formaður Banda-
lags starfsmanna ríkis og bæja,
Kristján Thorlacius, hélt í ríkis-
útvarpinu hinn 1. maí sl., ve-
fcngdi ræðumaðurinn, að treyst-
andi væri reikningum og skýrsl-
um einstaklinga og félaga um að
úfflutningsframleiðslan væri
fjárhagslega á heljarpröm.
Ræðumanininum er kuramugt,
eð ýmis útgerðarfyrirtæki, þar á
jneðal Bæjarútgerð Reykjavíkur
birta reikninga sína opinberlega
ár hvert.
Ræðumanninum er eiranig vel
Jcunraugtt um þær mörgiu rtann-
sóknir, sem framkvæmdar hafa
verið á undanförnum árum á
Ihiag sjávarútvegsins og sérstak-
lega togaraútgerðarinnar. Þar
Ihafa margir þjóðtkuranir meran
étt hlut að máli og skiiað ítar-
Hegium greinargerðum, sem sanna
hve útgerðin stendur höllum
fæti.
Aðdróttanir ræðumannsins i
garð fyrirtækja, sem starfa við
útfliutniingsfnamleiðsluna, eru því
óröksltuddiar og blekkjandi.
f ræðunni var gefið í skyn á
lævísan hátt, að um ranga reikn-
ingsfærslu væri að ræða hjá fyr-
ártælkjum ú'tfiu'tningsfraimleiðsl-
unnar. Þessu mótmælir Félag is-
íenzkra botnvörpueigenda og
vísar máli sírau til sbuðnings tiil
ef tinfanamdi:
Hlutlaus nannsókn fænustu
manna hefur hvað eftir annað
farið fram á rekstri* togaraút-
gerðar á íslandi. Frá 1954 hefur
Alþingi tvívegis kosið milliþinga
nefndir í þessu skyni og sátu
í þeirn nefndum fulltrúar allra
etj órramáliaíiokfka. Miargir nefnd-
armanna hafa gegnt ráðherra-
embætti, svo sem Bjöm Ólafs-
son, Emil Jónsson, Hermann
Jónaseon og Lúðvik Jósefsson, og
aðrir hafa valizt til annarra
mi.kilvægra trúnaðiarstarfa með
þjóð vorri.
Báðar þessar milliþingamefhd-
Sr höfðu greiðan aðgang af reikn
ingum íslenzkra togara og skil-
uðu glöiggum akýrslum um rann-
sóknir sínar.
Aulk þessa hafa rfkisstjómdr
land.sins á hverjum tírraa látið
hliðstæðar rannsóknir fram fara
ýmist undír umsjón atvinnumála
ráðuneytisins, Hagstofunnar eða
útflutningssjóðs.
Lóks ber að geta þeirrar rann-
sökniar, er nú fer fram skv. lög-
um nr. 48/1961, og stofraláraadeild
Bjávarútvegsins annast. Verða
mú allir þeir, er að sjávarútvegi
starfa og sækja um lán skv. lög-
um þessum, að láta í té nákvæm-
er og sumdfurliðaðar skýrslur um
tfjárhag sirnn og rekstursafkomu.
Em jafnframt alliar eignir þessa
eðilja metnar til endiurikaups
verðs I dag.
Hér fer á eftir yfirlit um helzitu
mannsóknir, er fram hafa farið
é rekstrl íslenzkra togaraútgerð-
e.r á síðustu árum.
1. Samikvæmt þingsályiktuin 13.
Bipríl 1954 kaius Alþingi þessa
mienn í raefnd til að athuga hag
togaraútgerðarinnar:
' Bjöm Óliafsson, alþm.,
Davíð Ólafsson, fislkimálastj.,
Emil Jónsson, alþm. ,
Hermann Jónasson, alþm.,
Jóhannes Eliasson,
hémðsdómslögmann,
Lúðvílk Jósefsison, alþm.,
Ólaf Bjömsson, prófessor.
Við störf sín aflaði ne&i'din
upplýsinga um rekstrarafkomu
31 togiara. f>á var og aflað upp-
lýsingum um afla og aflaverð-
tnæti, verðlag á afúrðum, oliu,
veiðarfærum o. þ. h., úthalds-
tíma togaranna og fleiri slfk atr-
iði, sem máli skipta um athugun
á rekstrarafkiomunn i.
Nefndin lauk störfum 2. júlí
1954 og Skilaði ítarlegu áliti, þar
sem segiir m. a.:
„Af þeim athugunum, sem
nefndin hefir gert og lýst er hér
að firaman, er Ijóst, að toganaút-
gerð landsma‘nraa hefir með fá-
um undaratekningum verið rekin
með stórtapi sl. ár. Tap flestra
skipanna er svo mikið að von-
lítið virðist að halda þeim úti
að óbreyttum aðstæðúm.“
Áliti nefndarinnar lauk með
þessum orðum:
„Nefndin ályktar með tilvísun
til þess, sem að framarr greinir,
að það rekstrartap, sem rétt sé
að miða við hjá hverjum meðal-
togara sé um kr. 950.000,—.“
Undir álitið rituðu ailir nefnd-
awnenn, og var enginn ágrein-
ingur um niðurstöðuna.
Á grundvel'li þessarar rann-
sóknar ákvað ríkisstjórnin að
leiðrétta rekstursgiundvöR tog-
laranna með greiðslu kr. 2.000,00
fyrir hvem úthaldsdag hvers
skips.
2. Árið 1955 fékik Atvinnumáia
ráðuneytið Svavar Pálsson, end
urskoðanda, til að fara yfir
relkstuxisáætiun fyrir . islenzka
togaraflotann. Sfcilaði hann áliti
15. desember 1955 og komst að
þeiirri niðurstöðu, að rekistrar-
halli togana af eldri gerð, þ. e.
hinna svonefndu nýsköpunartog-
ara, yrði árið 1956 um 1,8 millj -
ónir króna að meðaltali. Hins
vegar yrði reksturskostnaður og
þar með reksturshalli nýrri
(stærri og dýrari) togara miklu
meiri, sem stafar af hærri trygg-
ingiariðgjöldium, vöxtum og fyrn
iragu, en tekjur þeirna mjög lítið
ef noklkuð hærri.
Að fengnum niðurstöðum þess
arar rannsóknar, á'kvað ríkis-
stjórnin að auka enn greiðslur
sínar til leiðréttingar á rekstur
grundvelli útgerðarinnar.
3. Árið 1957 lét hagstofustjóri
eftir fyrirmælum rikisstjórnar
Hermanns Jónassonar semja
rekstursáætlum fyrir togara af
eldri gerð. Vann Svavar Pálsson,
endurskoðandi, það verk og ski'l-
aði skýrslu sinni 30. október 1957.
Var nú sem áður byggt á hinni
umfaragsmkiki rannsókn milli-
þinganefndarinnar 1954, en fulllt
tillit tekið til breyttra aðstæðna.
Niðurstaða raransókraariraraar
leiddí til þess, að meðalreksturs-
halli togara var talinn mundu
verða um 444 þúsund krónur.
4. Árið 1958 var enn gerð at-
hugun á rekstursgrundvelli tog-
aranna, þá að fyrirlagi útflutn-
ingssjóðs. Niðurstöður þessarar
athugunar hafa ekki verið birtar
opinberlega.
5. Hinn 27. marz 1956 var sam
þyikfct á Alþingi að kjósa fimm
manna nefnd til þess m. a. að
athuga alla efraahagsaflkomu og
rekstursfyrirfcomulag útgerðar-
innar. í nefnd þessa voru kosnir:
Davíð Ólaifsson, fiskimálastj.,
Jóhannes Elíasson, fulltrúi,
Gisli Jónsson, alþm.,
Kristinn Guranarsson jforstj.,
Lúðvík Jósefmon, alþm.
Nefndin tók til starfa 30. apríl
1956. Var þegar hafizt handa um
öflun ýmissa gagna, bæði innan
lands og utan. Skilaði nefndin
síðan 20. desember 1958 löngu
áliiti til Alþingis um einn þátt
rannsóknar sininar, togaraútgerð-
ina. Eru þar margvíslegar tillög-
ur, sem einstakir nefndarm. töldu
að 'bætt gætu hag útgerðarinnar,
en mikill ágreiningur um leiðir
til úrbóta.
Er af þessu augljóst, hve frá-
leit sú fuliyrðing er, að ekki
hafi farið fram rannsókn á rekst-
ursaÆkomu íslenzlkra togaxa og
ekiki hafi verið lagðir fram þeir
reifcninglar, sem tzeystandi sé.
Síðan 1954 hafa rannsófcnir á
rékstri togaraútgerðárinnar farið
fram hvað eftir anraað og tekið
þátt í þeim forystumenn úr öllum
Framhald á bls. 14.
Spilakvöld
Spiluð verður félagsvist í félagsheimili Kópavogs
kl. 9. — Dansað til kl. 1.
Síðasta spilakvöldið.
Kópavogsbúar fjölmennið.
NEFNDIN.
Hafnfirðiiigar Reykvíkingar
Lokadansleikur í Alþýðuhúsinu í Hafnarfirði
í kvöld.
Hljómsveit Bahlurs — Helgi stjórnar.
NEFNDIN.
Svissneskar þrýstiioftsflöskur
hentugar til að pumpa upp bílhjólbarða,
vindsængur, gúmmíbáta o. fl-,
fyrirliggjandi.
BERGUR LÁRUSSON
Brautarholti 22 — Sími 17379.
íbúð óskast
Róleg eldri hjón utan af landi óska að leigja 3—4
herbergja íbúð frá 15. júní.
Nánari upplýsingar í síma 22546.
MELAVÖLLUR
í kvöld (miðvikudag) kl. 8,30 koppa
Þrótfur — Fram
Dómari: Einar Hjartarson.
Línuverðir: Ólafur Hannesson og Jón Þórarinsson.
Nýkomið
Vindsængur, ódýrar
Sundhringir, Strandtöskur
Vœntanlegt
Crepe-sundsölur og
Crepe-sundbolir.
H
F
Hverfisgötu 6.
Tilboð óskast
í White Sorp bifreið 8 tonna, árgerð 47. Tilboðum
sé skilað fyrir 20. maí 1961 til Þórðar Þórðarsonar
Áhaldahúsi Hafnarfjarðarkaupstaðar sem veitir
allar nánari uppl.
Til sölu
mjög nýtízkulegt 6 herb. fokhelt einbýlishús
í Silfurtúni. Fullgert að utan.
Nánari upplýsingar gefur
Málflutningsskrifstofa
Einars B. Guðmundssonar, Guðlaugs Þorlákssonar
og Guðmundar Péturssonar
Aðalstræti 6 — símar 1-2002, 1-3202, 1-3602.
Fulltrúi
Eitt af eldri innflutningsfyrirtækjum
bæjarins óskar að ráða sölustjóra, sem
einnig gæti, í forföllum, tekið að sér störf
fulltrúa. Tilboð er greini menntun og fyrri
störf sendist Mbl. fyrir 15. þ.m. merkt:
„Einkamál — 494“.
I\íý 5 herb. íbuðarhæð
130 ferm. með sér hitaveitu og tveim geymsluher-
bergjum í Austurbænum til sölu. Bílskúrsréttindi.
Skipti á góðri 2ja—3ja herb. íbúðarhæð í bænum
æskileg.
IMýja fasteignasalan
Bankastræti, 7 sími 24300
og kl. 7,30—8,30 e.h. sími 18546.