Morgunblaðið - 31.05.1961, Page 10
10
MORGVISBLAÐIO
Miðvikudagur 31. maí 1961
Síðan hata ég
Rondo Capriccloso
BREZKI PÍANÓLEIKARINN
Adeline de Lara er ein af ör-
fáum eftirlifandi nemendum
frú Klöru Schumann, hins
fræga píanóleikara og eigin-
konu tónskáldsins góða. De
Lara stendur nú á níræðu og
er löngu hæit að leika opni-
herlega á píanó. Enn tekur
hún þó í hljóðfærið og hefur
á því furðulegt vald, eftir því
sem heimilisvinir hennar
segja.
í eftirfarandi línum segir
de Lara dálítið frá kynnum
sínum af Klöru Schumann,
sem kenndi henni píanóleik
í full sex ár, frá 1886—1892,
en frú Schumann lézt árið
1896.
Frú Klara Schumann, í æsku.
De Lara segir í fyrstu frá
því er hún fór að frumkvæði
píanóleikarans Fanny Davies,
á fund Klöru S ;humann og
óskaði eftir að gerast nem-
andi hennar. Svo segir hún
m.a.: Klara Schumann var
stór kona — ekki falleg, — en
hún hafði fínlega andlits-
drætti svo að hún virtist eldri
en hún í raun og veru var.
Þegar ég kom til Frankfurt
fór ég fyrst í tíma til tveggja
dætra frúarinnar, þeirra
Marie og Eugenie svo sem
venja var. Skömmu síðar
fékk ég að hefja námið hjá
Klöru sjálfri og þau sex ár,
sem ég dvaldist í Frankfurt,
var ég í tímum hjá henni á
þriðjudögum og föstudögum.
Hver kennslustund stóð yfir í
klukkustund og fimmtán mín.
og lágmarksæfingatími hvern
dag var þrjár klst. Kennslu
stundirnar voru afar erfiðar,
venjulega skyldi Bach leikinn
fyrst, síðan Beethoven eða
Mozart og loks Schumann eða
Chopin.
Klara Schumann sagði
venjulega fátt. Hún sat alveg
við nótnaborðið og átti það
til að kippa í olnboga minn
til þess að áherzlur yrðu á-
kveðnari — syngjandi skýr
hljómur var að hennar áliti
hið mikilvægasta í leiknum.
„Þú leikur þetta án minnstu
tilfinningar — þetta er ein-
tóm tækni“ sagði hún oft
reiðilega og stundum ýtti hún
mér frá hljóðfærinu og sýndi
mér hvernig skyldi leika
verkið. Hún lagði mikla á-
herzlu á smáatriði — hún gat
lyft einum fingri og maður
vissi til hvers hún ætlaðist.
Til dæmis á einum stað í
fyrsta þætti píanókoncertsins
eftir Schumann — hún snerti
aðeins við öxlinni á mér og
ég vissi, að hún ætlaðist til að
hljðmfallið nægðist. Annað
themað í þættinum sagði hún
að ætti að leikast hægt —
með pedal. Stundum sagði
hún: — Róbert féll það bezt
þannig" en yfirleitt talaði
hún lítið um hann og nefndi
hann nær alltaf Schumann.
Samt virtist hún ekki taka
sér nærri að gera smávegis
breytingar á verkum hans.
Til dæmis sleppti hún alltaf
fúgutilbrigðinu í Synfónísku
tilbrigðunum og mörgum
töktum í enda verksins.
— ★ —
Eg heyrði Klöru Schumann
oft leika verk eftir Schumann
Adelina de
Lara með
góðan vin
mynd af
Myru Hess,
píanóleikara.
heldur de Lara áfram tyá-
sögn sinni, en hún lagði að
því er virtist lítið af sjálfri
sér í leikinn. Hún var mennt
aður píanóleikari, en sem per
sóna virtist mér hana ætíð
skorta eitthvað. Tækni henn
ar var afbragð Og þó var leik
ur hennar langt frá því að
vera leiðinlega tæknilegur.
En maður fann alltaf ■ heila
hennar í leiknum en of sjald
an hjartað.
Klara Schumann var góð
kona og missti aldrei stjórn
á skapi sínu, en hún gat verið
afar ströng. Eitt sinn átti ég
að leika Rondo Capriccioso
eftir Mendelssohn á nemenda
hljómleikum. Meðan ég lék
sagði hún ekki orð, en á eftir
fékk ég það óþvegið. Ég hefði
enga tækni, sagði hún, enga
túlkun og ekkert vald yfir
verkinu. Svo sagði hún lágt
og rólega: „Ég get ekki með
nokkru móti leyft nemanda
mínum að leika á nemanda-
hljómleikum svo illa sem þér
hafið nú leikið“. Ég hljóp í
burtu með tárin streymandi
niður kinnarnar. Síðan hata
ég Rondo Capriccioso.
Ég geri ráð fyrir að hinn
hörmulegi dauði Roberts
Schumann og undanfari hans
hafi sett sín spor á Klöru
Schumann. Jóhannes Brahms
var mikill vinur hennar og
reyndi mikið til að hýrga
hana. — Hvers vegna ertu
svona þungbúin í dag, Klara
litla, sagði hann stundum þeg
ar, hann kom og klappaði
henni á kollinn um leið og
hann brosti til okkar hinna.
Stundum stóð Brahms fyrir
aftan mig í kennslustundum.
Hann hafði þá kannske hend
urnar á öxlum mínum, meðan
ég lék og gaf mér merki um
áherzlu eða hraðabreytingar
með misjafnlega þungum
þrýstingi handanna á öxlun-
um. — Eða hann sló mér á
bak og brosti og þá vissi ég
að allt var í lagi. Yfirleitt
sagSi hann ekkert um tónlist
sína en lagði þó mikla á-
herzlu á sterka vinstrihandar
túlkun. StiS'dum fletti ég fyr
ir hann og frú Klöru er þau
léku fjórhent tmgversku dans
ana hans.
Frú Klara Schumann gerði
mig alltaf mjög óstyrka, eink
um vegna þess að mér fannst
sem henni félli alls ekki við
Englendinga. En fyrir síotistu
hljómleikana mína í Frank-
furt spurði hún mig hverju
ég ætlaði að klæðast. Er ég
svaraði því, tók hún fram fag
urt gullslegið ítalskt hálsmen
og gaf mér. Þegar við kvödd
umst föðmuðumst við og tár-
felldum báðar í fyrsta sinn.
Ég sá hana aldrei framar.
Kristíu
Minningarorð
HINN 8. apríl s.l. andaðist frú
Kristín Björnsdóttir Briem í
Landsspítalan-um í Reykjavík
eftir strang-a sjúkdómslegu, og
fór jarðarför hennar fram hinn
14. apríl frá Fossvogskirkju.
Hafði Kristín um árabil kennt
sjúkdóms þess, sem varð henni
að aldurtila. Bar hún veikindi
sín með ró og æðruleysi, þótt vita
mætti að hverju stðfndi. Með-
fædd þrauts-eigja og kjarkur, á-
samt sterkri og lifandi trú, mun
hafa veitt henni þar drýgstan
stuðning.
Frú Kristín fæddist á Hofsstöð-
um í Skagafirði 17. desember
1889 og var því á 72. aldursári,
þegar hún lézit. Hún var dttir
merkishjónanna Björns Péturs-
sonar bónda á Hofsstöðum Og
konu hans Unu Jóhannesöóttur
frá Dýrfinnustöðum. Stóðu að
þeim hjónum traustar skagfirsk-
ar bændaættir. Björn bjó stórbúi
á Hofsstöðum um rúml. hálfrar
aldar skeið eða frá 1861 til 1912,
lengst af í tvíbýli við Sigurð
bróður sinn. Var Hofsstaðaheim-
ilið rómað rausn-ar- og myndar-
heimili. Björn var tvíkvæntur.
Var fyrri kona hans Margrét
Pálsdttir, og átti hann með henni
margt barna. Með síðari konu
sinni Unu Jóhannesdttur átti
hann tvö börn, sem upp komust,
Briem
Kristínu og Jóhannes. sem tók
við búi á Hófsstöðum eftir föður
sinn og bjó þar fil ársins 1933,
er hann flutti til' Reykjavíkur.
Út af Birni á Hofsstöðum er mik
ill ættstofn kominn, þar í þjóð-
kunnir menn.
Frú Kristín ólst upp í föður-
garði, þangað til hún fór innan
við tvítugt til Reykjavíkur og
var þar tvo vetur við nám, aðal-
lega á hússtjórnarskóla. Árið
1911 gekk hún að eiga eftirlif-
andi mann sinn Kristin, son Páls
Briem amtmanns og fyrri konu
hans Kristínar Guðmundsdótt-
ur frá Auðnum á Vatnsleysu-
strönd. Eru þannig í ágústmán-
uði n.k. liðin 50 ár frá giftingu
þeirra. Árið 1912 fluttu þau til
Sauðárkróks, þar sem Kristinn
setti á stofn verzlun, sem h-ann
hefur rekið síðan.
Þau hjón eignuðust átta börn.
Dóu þrjú þeirra við fæðingu, en
eitt þeirra, einkar efnileg dótt-
ir, Una Kristín, andaðist úr löm
unarveiki hálfs árs gömul. Var
hún foreldrum sínum mikill
harmdauði.
Þau börn, sem upp komust,
eni þessi:
Páll, bankafulltrúi í Reykja-
vík, kvæntur Jónínu Jóhannsdótt
ur frá Álftamýri í Arnarfirði.
Björn, sem starfar við verzlun
föður síns á Sauðárkróki, ókvænt
ur.
Gunnlaugur, lögfræðingur,
kvæntur Hjördísi Ágústsdóttur
Kvaran.
Elín, gift Sigurði Sveinssyni,
lögfræðingi.
Auk þess ólu þau hjón upp að
meira eða minna leyti þrjú fóst-
urbörn, Sverri, trésmið í Reykja
vík, Ásthildi, verzlunarmæir á
Sauðárkróki og Kristínu dóttur
hennar.
Frú Kristín Briem var fríð-
leikskona, björt yfirlitum og
virðuleg í framkomu. Hún var
skapfestukona, kjarkmikil og
raungóð, en hlédræg. Hún mætti
öllum erfiðleikum lífsins með ró
semi og jafnaðargeði, þótt hún
væri tilfinninganæm. Hún bar
það ekki utan á sér, þegar hún
missti dótturina, en ekki löngu
fyrir andlát sitt gat hún þess, að
hún hefði aldrei náð sér að fullu
eftir dótturmissinn og hl-akkaði
til endurfundanna, þegar jarð-
lífinu lyki.
Frú Kristín helgaði heimili
sínu og börnum -alla krafta sína.
Hún var frábær húsmóðir, skap
aði fjölskyldu sinni fallegt heim-
ili af mikilli smekkvísi og var
gestrisin svo af bar. Munu marg
ir minn-ast fyrr og síðar ágætrar
móttöku á heimili hennar.
Hún er k-vödd með þakklátum
'huga fyrir göfugt ævistarf.
Blessuð veri minning hennar.
S. S.
Erindi um ein-
angrun húsa
TSAFIRÐI, 24. maí. — í gær-
kvöldi flutti Haraldur Ásgeirs-
son, verkfræðingur, erindi um
ein-angrun í húsu-m. Erindið var
'flutt á vegum Byggingaþjónust-
unnar í Reykjavík og Iðnaðar-
mannafélaigs ísfirðinga. Jafn-
framt voru sýndar skuggamynd-
ir. —
í dag er gott veður, en snjór
er talsverður á götum bæjarins
eftir norðanáhlaupið, sem gerði
hér í gær. — GK.
„Fálkinn"
með sérstakt
Noregsblað
X TIEFNI alf konungskomunni er
Vikublaðið Fálkinn, sem kemur
út í dag, helgaður Noregi og
Norðmönnum. Blaðið er stærra
en venjiulega, alls 44 síður með
litprentaðri forsíðu af Ólafi Nor
egskonungi og er kápuprentun
ein-staklega vönduð.
Fjölmargir landskurmir menn
rita greinar um Noreg í blaðið,
og má af þei-m" nefna Skúla
Skúlason, fyrrveraindi ritstjóra
Fálkans, sem skrifar um tvo síð
ustu Noregskonunga, — Sigurð
Nordal Prófessor sem skrifar
grein um Norðmenn og Krist-
mann Guðmundsson rithöifund,
sem skrifar um sum-ardýrð í Nor
egi. Birtar eru myndir af kunn,
um Norðmönnium búsettum hér
á landi á skemmtun, sem Nord,
mannslaget hélt í Þjóðleikhúss,
kjallaranum 177. maí s.l. Smásög
ur blaðsins exu allar eftir norska
höfunda, m.a. Knut Hamsun og
Arnulf Överland. — Auk efnis
um Noreg eru hinir föstu þættir
blaðsins.
Margrét
Gísladóttir
Kveðja
í DAG 31. maí verður til moldar
borin frá Eyrarbakkakirkju
Margrét Gísladóttir. Kveðja frá
frænku.
Þú ert hor-fin -hja-rtans frænka
mín
ég í anda vildi minnast þín
og þakka þér það allt er varst þú
mér
í gleði og rau-n ég skjólið fa-nn
hjá þér. *
Ég fann þig fyrst sem barn af
ferðalagi
og fann þ-að strax þú varst af
bezta tagi.
Þú brostir blí-tt og baðst mig
gang-a inn
og tókst mig hlýtt í sterka
faðminn þinn
og hrygg ég var þú huggaðir mig
fljótt
og vangann kyssitir bauðst mér
góða nótt.
Því að morgni árla skyldi risa
í veganesti veginn vildir vísa,
Og síðan hafa haldist tryggða,
bönd,
nú ert þú horfin himing upp i
lönd
Guð þig leiði góða frænka mín
um landið fagra sem að við þér
skín.
Og vinirnir sem áður voru
horfnir
Þeir er-u allir blítt af englum
bornir.
Vertu sæl við sjáumst ei oftar
hér
hafðu hja-rtans þa-kklæti frá mér.
Kallið kom og kær var komin
stund
Drottinn vora hrellda hressir
lund.
Þetta er lögmál sem að lífið
krefur
Góða nótt ég býð þér sem að
sefur.
Jóna Jóhannsdóttir,
Hafnarfirði.
Miklar fram-
kvæmdir
SANDGERÐI, 29. mai. _ Hafn,
arframkvæmdir hafa verið mikl
ar hér síðustu árin og er unnið
að öfliun fjár til frekiari fram-
kvæmda. — Hér eru í smíðum
16 íbúðarhús með 20 íbúðum og
má telja það miklar framkvæmd
I ir, því við síðast-a manntal voru
! íbúarnir í Miðneshreppi um 930
i talsins.