Morgunblaðið - 04.06.1961, Blaðsíða 8

8
MORCVlVnL AÐ1Ð
Sunnudagur 4. júnl 1961 i

Bjarni með skipshundinn Kát. Hann er „fæddur“ til sjós
á togaranum Júní.
fiskirí, alveg sama hvar er.
Við fengum eitthvað um 120
tonn eftir níu daga túr.
— Hvað gaf túrinn ,í aðra
hönd?
— Við fengum 113 krónur
á dag í þrettán daga og hlut-
inn. Þetta gerði samanlagt um
2500 krónur Og ég verð að
segja að þetta var lélegur túr.
Bezta túrinn, sem ég hefi far-
ið, fór ég í fyrra. Þá seldum
við fyrir 17 þúsund sterlings-
pund í Hull, ög þá fékk ég
14 þúsund krónur fyrir 22
daga.
— Hvernig líkar >ér að
koma til Hull?
— Ja, bjórinn er eina áægj
an manns þar. Það vantar bjór
hér, og ég get sagt ykkur, að
yfirleitt eru flestir íslenzkir
sjómenn hlynntir bjórnum.
— Hefur þú siglt á fleiri
erlendar hafnir?
— Til Þýzkalands, segir
Bjarni, og það hýrnar yfir hon
um. — Þeir eru miklir höfð-
ingjar heim að sækja Þjóðverj
arnir. Það er allt miklu frjáls-
ara hjá þeim en t. d. í Hull.
— Hvað um kjör sjómanna?
— Mér finnst það lélegt að
fá ekki nema 80 þúsund krón-
ur fyrir að vera á sjó 330—
340 daga ársins. En fiskiríið
Silungsveiði ágœt til-
breyting trá bobbinga-

þvarginu
Bjarni Veturliða, háseti, hefur reynt
allar tegundir sjómennsku utan
millilandasiglingar
BJARNI Veturliða, þrítugur
háseti á togaranum Agli
Skallagrímssyni, hefur verið á
sjó í tíu ár samfleytt, og reynt
allar tegundir sjómennsku, að
millilandasiglingum undan-
skildum. Bjarni hefur verið á
togurum, bátum, hvalföngur-
um og fengist við síldveiðar.
Við skruppum um borð í
Egil Skallagrímsson, þar sem
togarinn lá við Faxagarð fyrir
helgina, og hittum Bjarna að
máli í brú togarans.
— Við erum nýkomnir úr
túr, sagði Bjarni. — Fiskuð-
um í ís einhvers staðar vest-
ur af Látrabjargi.
— Hvernig var fiskiríið?
— Það er óhætt að segja að
það hafi verið öðru megin
uppá hund. Það er hvergi neitt
er að vísu happdrætti, og mik
ið er undir því komið.
— Hyggstu taka þátt í há-
tíðahöldunum á sjómanna-
daginn?
— Eg er nú eiginlega að
hugsa að halda upp á hann
með því að fara upp á fjöll og
veiða silung. Maður verður
seint þreyttur á fiskiríinu,
skal ég segja ykkur. Strák-
arnir um borð segja að það
sé ekki nema fyrir feita kon-
tórista í landi að veiða silung,
en ég hefi verið að segja þeim,
að þetta væri ágæt afslöppun
frá bölvuðu bobbingaþvarg-
inu. Þeir myndu sleppa við að
heyra karlinn öskra „hífa“,
„slaka“, ef þeir gerðu sér ferð
út í náttúruna.

Allt tómir yfirmenn
jSTÐUR VIÐ verbúðarbryggju
liggur mótorbáturinn Freyr ís.
161, 51 smálest að stærð. Þar
hittum við að máli Steindór Ara
son, skipstjóra, borinn og barn-
fæddan ísfirðing. Hvað eruð þið
vestanmenn að dunda hér suður
í Babýlon þessa lands? Við erum
að fara suður i Grindavík á hum
ar, svarar Steindór. Lengi? Ja,
leyfið er til 15. ágúst, en í fyrra
var það víst framlengt um mán
uð, svo maður veit aldrei. /
Hefurðu verið lengi á sjónum,
Steindór?
Síðan á 13. ári. Fyrst á síld og
síðan samfellt á togurum og
bátum fyrir vestan og er núna 31
árs, það gera 18 ára á sjó, ekki
satt?
Hvaða munur er helztur á bát
og togara?
Hvað segirðu maður, segir
Steindór, ertu fæddur í gær?
Fyrirgefðu, ég átti nú við kjör
og aðbúnað,
Ja, það er ekki gott að segja.
Það er meiri regla á togurnum
með vaktir og annað, en ég kann
illa við þessa löngu túra, líkar
betur við bátafiskiríið, alltaf
stutt til konunnar.
Hefurðu áður verið á humar?
Nei, en ég hygg gott til glóðar
innar. Annars er þetta sama lott
eríið og svo getur maður misst
veiðileyfi.ð hvenær sem er. Þeir
ku kontrollera fiskmagnið sem
veiðist með humarnum og þegar
þeim hér í Reykjavíkinni finnst
það úr hófi, nú þá taka þeir bara
af manni leyfið fyrirvaralaust.
Hvernig verður aðbúnaðurinn
hjá ykkur þarna fyrir sunnan?
Við búum um borð. Það er
kannske ekki neinn lúxus, eins
Og þú sérð væntanlega, en við
því er víst ekkert að segja. Það
venst, eins og annað.
Hvar takið þið humarinn?
Á 60—100 faðma dýpi, tveggja
sólarhringa útivist, troll, svipað
rækjutrolli en grófara.
Og þénustan?
Hvað er þetta maður, þú ert
alveg úti á þekju. Þénustan fer
vitanlega eftir aflanum. Maður
vonar alltaf það bezta.
Hvernig er hlutaskiftingin?
Við skulum sjá, það eru 37%
til manna og 63% til útgerðarinn
ar.
Svo mikið?
Ja, sjáðu til, þessi 37% fara í
heilan hlut til áhafnarinnar,
fimm manna. Svo er „dauði hlut
urinn“ tekin af 67%.
„Dauði hluturinn?"
Já, „dauði hluturinn" er það
sem fer fram yfir heilan hlut.
Það. er heill hlutur tíl viðbótar
til formanns, hálfur til stýri-
Steindór Arason
manns og meistarans, og einn
fjórði til kokksins og annars
meistara.
Engir hásetar?
Blessaður maður, allt tómir yf
irmenn, segir Steindór, og hlær
við. Við eigum bátinn tveir um
borð og svo tveir í landi, sem
sjá um reiðaríið.
Ætlarðu að halda upp á sjó-
mannadaginn hér í Reykjavík?
Já, ætli það ekki, ætli maður
Framh. á bls. 9.
Húsrými fyrir 70 - 80
manns um áramótin
Happadrættið er eini
tekjustofn D.A.S.
Einar Thoroddsen
í tilefni af sjómannadeginum
er gengið niður að höfn. Á efstu
hæð í Hafnarhúsinu hittum við
að máli Einar Thoroddsen, yfir-
hafnsögumann form. sjómanna-
dagsráðs. Einar býður okkur til
skrifstofu sinnar.
Þú ert ættaður að vestan Ein-
ar?
Já, úr Rauðasandshreppi.
Verið lengi til sjós?
Ja, ég byrjaði að róa heima á
opnum bátum 9 ára gamall. Síð-
an 1933 á togurum og þar til ég
varð hafnsögumaður hér í Reykja
vík 1955. Eg byrjaði sem háseti
svo hjálparkokkur, bátsmaður,
stýrimaður og skipstjóri. Ég var
búinn að vera samfleytt 22 ár á
togurunum, svo að mér finnst aS
mörgu leyti gott að vera kominn
í land.
Hvenær var fyrst haldið upp á
sjómannadaginn, Einar?
Það var 1937, svo að þetta er
24 sjómannadagurinn.
Hver átti hugmyndina?
Það er ekki hægt að segja, að
það hafi verið neinn ákveðinn
einn maður. Einn af forystu-
mönmun sjómannadagsins var
Henrý Hálfdánarson_ í fljótu
bragði man ég einnig eftir Sigur
jóni Ólafssyni og Birni í Mýrar.
húsum, en það lögðu margir aðr.
ir hönd á plóginn, svo að ég noti
nú orðatiltæki úr landbúnaðin-
um.
Hver var tilgangurinn?
Sá sami og ennþá. Að kynna
störf sjómanna og auka sam.
heldni þeirra og félagsanda. Síð-
ast en ekki sist til þess að koma
upp Dvalarheimili Aldraðra Sjó
manna. Að því hefur verið unn.
ið frá byrjun og því verður hald.
ið áfram. Ég vil geta þess, að á
næsta ári verður tekið í notkuu
húsrými fyrir 70—80 manns,
Tekjustofn þessarra fram.
kvæmda er eingöngu happdrætt.
ið, a.m.k. eins og stendur.
Er nokkuð, sem þú vildir
segja að lokum?
Já vissulega. Ég vil hvetja sjó.
menn og aðra til þess að taka
virkan þátt í hátíðahöldum sjó-
mannadagsins og hafa í huga til-
gang hans og markmið.
Tvisvar upp fyrir
stígvélin í síðasta túr
Um borð í togaranum Jóni For-
seta við Faxagarð, voru nokkrir
sjómenn að vinnu á þilfari. Verk
fallsverðir höfðu komið um borð
skömmu áður en okkur bar að, og
tilkynnt að vinna mætti alla
venjulega vinnu um borð annað
en að ryðberja skipið og mála.
Eftir að hafa árangurslaust rætt
við tvo unga háseta sem greini-
lega vildu ekkert hafa við blaða-
menn að sælda vegna f eimni, hitt
um við Gunnar Sumarliðason há-
seta að máli.
Gunnar er Reykvíkingur, 33
ára að aldri, og hefur stundað
sjóinn meira og minna í sjö ár,
mestmegnis á togurum, en einnig
róið á bátum.
— Ég hefi unnið talsvert við
ýmis störf í landi, en alltaf verið
á sjónum á milli, segir Gunnar.
— Nú síðast fiskuðum við á
heimamiðum, og komum heim
fyrir viku.
— Hvernig aflaðist?
— Sæmilega.
— Hefur þú siglt á erlendar
hafnir með afla?
— Af og til.. Ég var í Grimsby
fyrir skömmu.
— Hvernig var umhorfs þar?
— Líkt og venjulega. Að vísu
voru allir togararnir bundnir við
bryggju, en að öðru leyti virtist
eins og allt væri í stakasta lagi.
Við urðum ekki fyrir neinu að-
kasti, enda skyldi maður ætla
að Grimsbymenn hefðu litla á-
stæðu til þess að amast við okk-
ur.
— Mannstu eftir nokkru sér-
stöku, sem fyrir þig hefur borið
á sjómannsférli þínum.
— Nei.
— Víst, gellur nú við I öðrum
háseta á þilfarinu. Hann fór tvis
var upp fyrir stígvélin í síðasta
túr.
— Þið farið nú ekki að skrifa
um það, segir Gunnar.
— Hm. Hyggstu taka þátt f há
tíðahöldunum á sjómannadag.
inn?
.— Ég veit það svo sem ekkl,
segir Gunnar. — En maður verð-
ur áreiðanlega einhversstaðar
nærri þessu.
Gunnar Sumarlið&son