Morgunblaðið - 04.06.1961, Blaðsíða 10
10
MORCUNBLAÐIÐ
Sunnudagur 4. júní 1961
(
Stutt á hnapp
EF RÚSSAR gerðu árás
á N-Ameríku og þeim
tækist að brjóta and-
spyrnu Bandaríkjanna og
Kanadamanna á bak aft-
ur, gætu Rússar á svip-
stundu jafnað allar borg-
ir og bæi í Norður-Amer-
íku við jörðu. Þess ýrði
þá ekki langt að bíða að
lýðræðisríki Evrópu féllu
í hendur kommúnista og
dagar annarra frjálsra
ríkja yrðu þá líka taldir.
Það er af óttanum við
yfirgangsstefnu og her-
veldi kommúnista, að
lýðræðisríkin hafa bund-
izt varnarsamtökum. Flest
ið er hafa Kanada- og Banda-
ríkjamenn ekkert öruggt við-
vörunarkerfi gegn geimskeyt-
um. En innan nokkurra ára
mun varnarveggurinn ósýni-
legi hækka mjög og teygja sig
langt út í geiminn. Rússar
munU innan tíðar, ef ekki nú
þegar, hafa birgðir lang-
drægra flugskeyta, sem þeir
geta skotið til hvaða staðar
sem er í N.-Ameríku. Og
Rússar eiga núna yfir 1,200
langfleygar sprengjuþotur
ásamt 450 kafbátum, sem
margir hverjir eru vafalaust
búnir litlum flugskeytum. Þot
urnar </g kafbátarnir eru
helzti ógnvaldurinn, en hætt-
an á flugskeytaárás frá Rúss-
landi vex með hverju árinu,
sem líður.
* * *
Það var fyrir liðlega 10 ár-
um, að bygging varnarkerfis-
Ilandtökin verða hröð, ef ratsjár-viðvörunarkerfið verður vart við „óþekkt“ flugfar. Eftir
fáeinar mínútur eru orrustuþotur frá nærliggjandi flugstöð komnar á loft til þess að athuga
hvort hér er um árásarflugvél að ræða. Þetta eru þrjár F-106 þotur, sem fljúga með 1,500
mílna hraða á klst., eða með tvöföldum hraða hljóðsins. Skotvopnum þotunnar er stjórnað af
ratsjá — og F-106 þarf ekki að komast í sjónfæri við „óvininn“ til þess að geta skotið hann
niður. —■
þeirra verja geysiháum
fjárhæðum til landvarna
og Bandaríkin þá mestu,
eða liðlega helmingi þjóð-
arteknanna. Á meginlandi
N-Ameríku er höfuðvígi
hins frjálsa heims og því
til varna hafa Kanada-
menn og Bandaríkjamenn
1 byggt upp í sameiningu
öflugasta varnarkerfi, sem
sögur fara af.
* * *
Yfir 200 þúsund manns
vinna dag og nótt allan ársins
hring við varn'arstöðvar, frá
hjarnbreiðum Norður-Kanada
og suður að Mexicö-flóa, aust
an frá Kyrrahafseyjum til
stranda Atlantshafsins. f varn
arkerfinu eru um 700 stöðvar
þar sem liðsmenn landhers,
flughers og flota hlusta og
horfa, bíða eftir því, sem þeir
vona, að aldrei komi: Skyndi-
árás Rússa.
Ratsjárstöðvarnar, sem eru
grundvöllur viðvörðunarkerf-
isins, mynda 70 þúsund feta
náan 'skjöld meðfram 15 þús-
■ und mílna strandlengju Og um
j iykja 10 milljónir fermílna
þar sem 200 milljónir manna
búa. Það hefur verið æði
' kostnaðarsamt að reisa þessi
mannvirki, en hvers virði yrði
lífið frjálsum mönnum, ef
, þeir yrðu einn góðan veður-
1 dag hlekkjaðir fjötrum komm
únismans. Þess vegna eru
traustar varnir aldrei of dýr-
ar.
* ★ *
Varnarkerfi N.-Ameríku er
miðað við hálofts-sprengju-
þotur Rússa, því enn sem kom
ins hófst. Rússneska kjarn-
orkusprengjan og Kóreustríð-
ið sannfærðu N.-Ameríku-
menn og aðra frjálsa menn
um að skjótra ráða væri þörf.
Árangurinn varð sá, að nú
hafa N.-Ameríkumenn girt
lönd sín ratsjár-keðjum, kom-
ið upp sveitum orrustu- og
sprengjuflugvéla, sem reiðu-
búnar eru að svara öllum árás
um samstundis — og þeir hafa
líka komið upp stöðvum fyrir
fjarstýrð flugskeyti umhverf-
is stórbörgir og iðnaðarhéruð.
Þetta eru skammdræg skeyti,
en nægilega öflug til þess að
granda óvininum í háloftun-
um, ef hann kemst í gegn um
ytri varnarmúrana.
Þetta sameiginlega varnar-
kerfi er merkt. NORAD
(North American Air Defence
Command). Miðstjórn þess er
í Colorado Springs, við rætur
Klettafjalla, inni í miðjum
Bandaríkjunum. Þar er heili
viðvörunar- og varnarkerfis-
ins. Þaðan er stöðugt sam-
band við alla útverði, allt við-
vörunarkerfið, og allar her-
stöðvar — og þaðan er hægt
að gefa merki til allra stöðva,
allra flugsveita á jörðu og í
lofti, ef þörf krefur. Þaðan er
hægt að stjórna vörnum þessa
stóra meginlands — og þar eð
hver sekúnda gæti orðið dýr-
mæt, sjá rafmagnsheilarnir
um mestan hluta verksins.
Með því að styðja á hnapp í
Colorado Springs er hægt að
setja alla „varnarvél“ N.-
Ameríku í gang á einni mín-
útu.
* * *
DEW-Line (Distant Early
Warning) heitir nyrsta ratsjár
keðjan og nær frá Aleuta-eyj-
um, yfir Alaska, til Græn-
lands. Könnunarvélar, sem
eru á lofti allan sólarhringinn,
lengja þessa „keðju“ í báða
enda, út á mitt Kyrrahaf og
lengst út á Atlantshaf. Ef
Rússar sendu sveitir sprengju
þota stytztu leið yfir til N.-
Ameríku yrði DEW-Line fyrst
vör við þoturnar. Varnarmið-
stöðin í Colórado Springs
fengi samstundis vitneskju
um hinar óþekktu þotur og
varnarstöðvar um öll Banda-
ríkin Og Kanada mundu óðar
látnar vita. Sveitir orrustu-
þota yrðu sendar á loft til þess
að athuga betur óþekktu þot-
urnar.
Sex hundruð mílur suður af
DEW-Line er önnur ratsjár-
keðja, „Mið-Kanada línan",
þvert yfir Kanada, til frekara
öryggis. Og síðan kemur
þriðja „keðjan", í nánd við
landamæri Kanada og Banda-
ríkjanna. Meðfram allri
strandlengjunni, bæði í austri
og vestri, er samfelld keðja
ratsjárstöðva og undan strönd
unum eru tugir ratsjárskipa
stöðugt á verði. Auk þess eru
tugir ef ekki hundruð rat-
sjárflugvéla á verði yfir út-
höfunum nótt sem nýtan dag
og mynda þær ásamt skipun-
um margfaldan viðvörunar-
vegg. Þá eru ratsjárstöðvar á
víð og dreif um öll Bandarík-
in ög í þéttbýlustu hlutum
Kanada þannig að hægt er að
fylgjast með ferðum óvina-
flugvéla, enda þótt þær kæm-
ust langt inn fyrir viðvörun-
ar-„vegginn“.
* t *
Ef reiknað væri með, að
óvinaþoturnar flygju með 600
mílna hraða á klst. veitti
DEW-Line syðstu héruðum
Kanada Og nyrztu héruðum
Bandaríkjanna tveggja stunda
frest til viðbúnaðar. Viðvör-
unar- og varnarkerfið er ná-
tengt í Colorado Springs og
ekki liðu nema nokkrar mín-
útur þar til orrustuþoturnar
yrðu komnar á loft. Sveitir
orrustuþota eru staðsettar á
víð og dreif um Norður-
Ameríku, þær eru búnar sjálf
stýrðum rakettum, sem
granda óvinaflugvélum í mik-
illi fjarlægð — og ef allt þetta
bregzt taka loftvarnaflug-
skeytin Bomarc og Nike-Ajax
við, en þessum skeytum hefur
verið komið fyrir umhverfis
alla mikilvægustu staði í N.-
Ameríku.
Ef ljóst yrði, -að Rússar
hefðu hafið árás mundi fjöldi
bandarískra sprengjuþota þeg
Þessi mynd gefur örlitla hug
mynd um stærð ratsjárnet-
anna í „BMEWS“-stöðinni á
Grænlandi.
ar fljúga til kjarnorkuárása á
mikilvæga staði í Rússlandi.
Til þess að tryggja, að komm-
únistum tækist ekki að lama
varnarmátt N.-Ameríku ger-
samlega með skyndiárás, þ. e.
að eyða flugflotanum á jörðu
niðri áður en hægt yrði að
koma nægilega stórum hluta
hans á loft, er jafnan fjöldi
þota (með kjarnorkusprengj-
Framh. á bls. 16.
Þetta er ein ratsjárstöðvanna, sem mynda þrjár ratsjár-„keðjur“ yfir þvert meginland N-Ameríku. Þar er staðið á verði dag
og nótt, allan ársins hring og beðið eftir því, sem allir vona, að aldrei komi: Skyndiárás Rússa.