Morgunblaðið - 07.06.1961, Blaðsíða 10

10
MORVVNBLAÐ1B
Miðvik'udagur 7. júni 1961
Jttrogtsiiltitafrí t*
Utg.: H.f Arvakur. Reykjavik.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason fx-á Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsscr
Lesbók: Arni Óla, sími 33045.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480
. Askriftargjald kr. 45.00 á mánuði innanlands.
1 lausasölu kr. 3.00 eintakið.
MIÐLUNARTILLAGAN HAGKVÆM-
UST LAUNÞEGUM
1V|ORGUNBLAÐIÐ hefur
margsinnis biyt greinar í
allan vetur, þar sem skorað
var á launþega og vinnu-
veitendur að fara kjarabóta-
leiðina. Bent var á, að hér
ætti að fara líkt að og ná-
grannaþjóðirnar hafa gert,
en þær hafa bætt lífskjör
sín jafnt og þétt meðan
kaupmáttur launa hefur
stað'ið í stað á íslandi.
Nokkrum vikum áður en
verkfall var boðað var samn-
ingarnefndarmönnum Dags-
brúnar og Hlífar kunnugt
um það að vinnuveitendur
væru tilbúnir til að greiða
3% launahækkun árlega, en
auk þess var samkomulag
um ákvæðisvinnufyrirkomu-
lag, sérstök verðlaun fyrir
afköst, vikulaunagreiðslur
og ýmislegt af því, sem
fyrst og fremst leiðir til
raunhæfra kjarabóta.
Vinnuveitendur töldu sig
þannig geta stað'ið undir
sömu raunhæfu kjarabótum
og góðar þykja erlendis.
Þarna var þó ekki um loka-
svar þeirra að ræða heldur
markaður samkomulags-
grundvöllur og má vel vera,
að þeir hefðu treyst sér til
að hækka eitthvað hundraðs
töluna í fyrsta áfanga, þótt
þeir teldu hins vegar miðl-
unartillögu sáttasemjara um
6+4% of háa.
Miðlunartillagan var víð-
ast felld af báðum að'ilum.
Ef launþegar hefðu hins
vegar samþykkt tillöguna,
má telja öruggt að vinnu-
veitendur hefðu ekki getað
staðið gegn samþykkt henn-
ar, heldur orðið að freista
þess að semja á grundvelli
hennar og standa sjálfir und-
ir þeim kjarabótum, sem
hún gerði ráð fyrir. Morg-
unblað'ið getur ekki lagt
dóm á, hvort þeim hefði
reynzt það auðið, en á þann
hátt hefði þó verið gerð
ítrasta tilraun til að ná öll-
um þeim raunhæfu kjara-
bótum, sem nokkur von var
um að grundvöllur væri
fyrir.
VERÐBÓLGU-
STEFNAN VERST
ÓTT miðlunartillagan væri
felld, þá var atkvæða-
munur ekki meiri en svo,
að enn voru mestar líkur
til þess að unnt reyndist að
fara kjarabótaleiðina og ná
heilbrigðum samningum,
sem tryggðu vinnufrið um
2—3 ára skeið og bætt kjör
jafnt og þétt.
Þegar það lá fyrir að nú
væri í fyrsta skipti í hálfan
annan áratug grundvöllur
fyrir því að tryggja fjárhags
kerfið, þá bregður svo við
að þeir leiðtogar Framsókn-
arflokksins, sem gert hafa
fóstbræðralag við kommún-
ista, létu undirtyllur sínar í
SÍS þegar í stað krefjast
samningafunda, þar sem
kaupgjald yrði sprengt upp,
samið til skamms tíma og
verðbólguskriðu komið af
stað.
Funda þessara kröfðust
3ÍS-herrarnir sama daginn
og úrslit atkvæðagreiðslunn-
ar lágu fyrir, til þess að
örugglega yrði komið í veg
fyrir að kjarabótaleið yrði
farin og efnahagslíf treyst.
Þorðu þeir ekki einu sinni
að bíða í einn eða tvo daga
eftir því að reynt yrði að ná
samkomulagi um raunhæfar
kaupgreiðslur, því að þá
kynni svo að fara að draum-
ar þeirra um nýja verðbólgu
rættust ekki.
Framganga SfS-herranna
var að dómi kommúnista
með þeim ágætum, að Þjóð-
viljinn helgar þeim meiri
hluta forsíðu sinnar í gær
og syngur dýrðaróð til SÍS.
„VERKAMENN
OG BÆNDUR
SAMEINIZT!"
CjVO vel hafa SÍS-herrarn-
^ ir staðið sig í fjandskap
við þjóð'félagshagsmuni, að
kommúnistar geta nú dregið
fram gömlu slagorðin sín,
sem glumdu um heim allan
fyrir 30—50 árum: „Verka-
menn og bændur sameinizt!“
Á sameiginlegan fána þeirr-
ar fylkingar, sem nú ætlar
sér að brjóta niður efna-
hagskerfi íslendinga, er letr-
að merki Sambands íslenzkra
samvinnufélaga og hamar og
sigð.
Hitt er svo annað mál, að
þeir verkamenn, sem kynnzt
„Frelisfarar“, hvítir og svartir, í einum vagninum. — Þaö kiemur okkur íslendingum víst
undarlega fyrir sjónir, að það skuli vera deiluefni, hvort fólk með misjafnan litarhátt
skuli fá að ferðast í sömu farartækjum eða ekki.
„Frelsisfararnir"
Munu þeir hafa erindi sem erfiði
— eðo var skotið yfir markið?
EINS og kunnugt er af
fréttum, kom til mjög al-
varlegra kynþáttaóeirða
síðarihluta maímánaðar í
Montgomery, höfuðborg
ríkisins Alabama, sem er
eitt hinna svonefndu Suð-
urríkja Bandaríkjanna.
Voru þetta alvarlegustu
kynþáttaárekstrar, sem
orðið hafa í Bandaríkjun-
um síðan 1957, er bærinn
Little Rock komst á hvers
manns varir vegna átak-
anna, sem þar urðu þá.
★
Það var koma hinna svo-
nefndu „Frelsisfara" til borg-
arinnar, sem kom óeirðunum
af stað, eins og menn munu
minnast — en „Frelsisfararn-
ir“ eru hópar hvítra og
svartra, sem ferðast saman í
langferðavögnum til þess að
mótmæla því þannig, að ekki
skuli eitt látið yfir hvíta og
þelþökka ganga, einkum í far
artækjum og dvalarstöðvum
á leiðum bifreiða og járn-
hafa Framsóknarflokknum
af langri reynslu, eiga erfitt
með að átta sig á því, að
sá flokkur sé nú orðinn for-
ystuflokkur í baráttu þeirra
fyrir bættum kjörum. Er
ekki ólíklegt að þeir hug-
leiði, hvort ekki muni eitt-
hvað saman við þennan
skyndilega áhuga þess flokks
fyrir hækkuðum launum.
Þarf raunar ekki lengi að
leita skýringanna. SÍS er
langskuldugasta félag lands-
ins, skuldar mörg hundruð
milljónir króna. í rauninni
hefur félagið aldrei þurft að
borga vextf eða afborganir
af þessum skuldum, verð-
bólgan hefur séð fyrir því
og þar með hafa greiðslurn-

ar lent á almenningi. SÍS-
herrarnir krefjast þess að
almenningur greiði áfram
skuldir þeirra og þess vegna
vilja þeir verðbólgu. Að
hinu leytinu eru leiðtogar
Framsóknarflokksins svo
glámskyggnir að halda að
ríkisstjórnin muni gefast upp
fyrir hinum hálfkommúnist-
isku bardagaaðferðum
þeirra. En framkoma þeirra
í stjórnarandstöðunni hefur
einmitt verið með þeim
hætti að engum getur dottið
í hug að hægt sé að hafa
við þá samstarf. Þeir hafa
dæmt sig úr leik í íslenzkri
stjórnmálabaráttu um langa
tíð.
brauta. Ekki eru menn á eitt
sáttir um það, hvort málstaðj
hins svarta manns hafi verið,
þjónað sem skyldi með þessari
frumlegu baráttuaðferð. Sum
ir telja jafnvel, að þarna hafi
verið verr farið en heima set-
ið.
+ Andstaða án ofbeldis
Á síðari árum hafa banda-
rískir negrar gerzt æ her-
skárri í baráttu sinni fyrir
fullu jafnrétti við hvíta menn,
sem þeir að vísu eiga að lög-
um, en er oft meinað fram-'
kvæmd í daglegu lífi. Oþolin-
mæði svartra hefir farið vax-
andi með almennari og betri
menntun þeirra —og eflaust
hefir það einnig alið á metn-
•*<aði þeirra, hve sjálfstæðis- og
frelsisbaráttan hefir verið
(áköf og hörð í hinum „svörtu"
Afríkuríkjum.
Að því er viðvíkur kosninga
rétti og skólagöngu hefir hinn
"svarti maður í Bandaríkjun-
:
a
um verulega bætt hlut sinn a
undanförnum árum, á mótum
,norðurs“ og „suðurs“ —-
þ. e. a. s. í ríkjum þeim, sem
liggja þar á mörkunum — en
ríkin „djúpt í suðri“ (in the'
Deep South), eins og banda-
rískir nefna það, halda enn
býsna fast við hinn gamla
„rétt“ hvíta mannsins umfram
hinn þeldökka. — Framfarirn
ar í málefnum svartra hafa aði
mestu orðið að réttarlegum
leiðum — og hafa gengið hægt }
og bítandi. En nú upp á síð-
kastið hafa baráttumenn
þeirra gerzt óþolinmóðari að1
fá ekkl fullar réttarbætur í
lframkvæmd — og sama er að
Isegja um þá hvíta merm, sem
1 Framh. á bls. 13.