Morgunblaðið - 08.06.1961, Page 6

6
MORGUN 91 AÐIÐ
Fimmtudagur 8. júní 1961
Furtseva boðar störtíðindi á
fiokksþinginu í Kreml í haust
F R Ú Jekaterina Furtseva,
menntamálaráðherra Sovét-
ríkjanna, átti fund við ís-
lenzka fréttamenn um há-
degið í gær í rússneska
sendiráðinu við Túngötu. —
Viðstaddir voru starfsmenn
sendiráðsins, tveir rússneskir
blaðamenn og dóttir frúar-
innar, sem leggur stund á
blaðamennsku við háskól-
ann í Moskvu.
f upphafi fundarins sagði rúss-
neski sendiherrann nokkur orð,
en því næst las frúin ávarp sem
síðan var lesið á íslenzku af
rússneska túlkinum. Kvaðst hún
vera komin til íslands í boði
Gylfa Þ. Gíslasonar menntamála-
ráðherra í því skyni að kynnast
lífi íslenzku þjóðarinnar og
menningar- Og vísindastofnunum
í landinu. Sagði hún að persónu-
leg kynni stjórnmálamarma stuðl
uðu mjög að bættri sambúð
þjóða. Minntist hún í því sam-
bandi á íslenzkar sendinefndir
Og einstaklinga, sem farið hefðu
til Sóvétríkjanna. í>á vék hún Og
að verzlunarsamböndum land-
anna, kvað þau hafa þróazt á
jákvæðan hátt, og að samningn-
um um samvinnu í menningar-
málum, tækni og vísindum sem
var undirritaður hér 25. apríl sl.
• Kveðja til „ættjarðarvina“
Síðan vék frúin að alþjóðamál-
um Og sagði, að þjóðir Sóvétríkj-
anna væru eindregnir andstæð-
ingar nýrrar styrjaldar. Kvað
hún fund þeirra Krúsjeffs og
Kennedys á dögunum hafa verið
nauðsynlegan, og gæti hann orð-
ið heppilegt upphaf viðleitni við
að leysa úr alþjóðlegum deilu-
málum. „Úrslit þessara tveggja
daga viðræðna í Vínarborg hafa
hvarvetna vakið mönnum nýja
bjartsýni", sagði hún. Að lokum
kvaðst hún vera þeirrar sköðun-
ar að blöð, tímarit, útvarp, sjón-
varp og önnur upplýsingatæki
gætu haft og ættu að hafa mikil
áhrif í þá átt að skapa skilning
milli gagnstæðra skoðana og
draga úr viðsjám á alþjóðavett-
vangi.
í ávarpi sínu vék Furtseva
hvergi beint að pólitískum vanda
málum líðandi stundar, en hag-
aði orðum sínum stundum þann-
ig að ekki varð um villzt hvað
henni bjó í brjósti. Hún sagði t.
d.: „Og ég vil ekki dylja yður
þess, herrar mínir, að ráðstjórn-
arþjóðirnar kunna að meta þá
ættjarðarvini, þá frábæru syni
íslenzku þjóðarinnar, sem berjast
einart og djarflega, stundum við
erfið skilyrði, til varnar sjálf-
stæði lands síns“.
• Einar og Kristinn helztu
höfundar
Að ávarpi frúarinnar loknu var
fréttamönnum gefinn kostur á
að leggja fyrir hana spurningar.
Fyrst var hún spurð um megin-
þróunina í rússneskum skólum,
hvort enn væri lögð höfuðáherzla
á tækni og vísindi í menntakerf-
inu. Furtseva kvað stjórnarvöld-
in leitast við að halda jafnvægi
milli húmanískra fræða og vís-
inda í skólum, og væri málanám
nú snar þáttur í skólakerfinu.
Hún gat þess að nú stunduðu 4
milljónir manna nám við æðri
menntastofnanir Sovétríkjanna.
Hún var spurð um áhrif vest-
rænna bókmennta í Sovétríkj-
unum, og sagði að vestrænar bæk
ur ættu mikilli hylli að fagna
þar. T. d. hefðu bækur eftir
danska höfunda selzt í rúmlega
21 milljón eintaka. Allir helztu
höfundar á Vesturlöndum hefðu
• Einn tvöfaldur
hringur
f GÆR ræddi bréfritari, er
nefndi sig „Einn á hjólum“
hér í dálkunum um batnandi
umferðarmenningu í Reykja-
vík, en kom jafnframt . inn á
það hve mikið beri á því að
utanbæjarmenn aki án tillits
til allra umferðarreglna.
í gær þegar ég ók inn á
Miklubrautarhringinn, fór ég
að hugsa um það hvernig eig-
inlega væri hægt að ætlast
til þess að ókunnugir tækju
verið gefnir út í Sovétríkjunum.
fsland væri meðal þeirra landa
sem vel væru þekkt í bókmennta
heiminum, því bækur margra ís-
lenzkra höfunda hefðu verið
þýddar á rússnesku og gefnar út.
Meðal þeirra nefndi hún þrjár
bækur Halldórs Laxness (Sjálf-
stætt fólk, Atómstöðin og ís-
landsklukkan), eina bók eftir
Þórberg Þórðarson, ljóð eftir
Stephan G. Stephansson, Einar
Benediktsson Og Jóhannes úr
Kötlum, og bækur eftir Einar
Oleigrsson og Kristin E.
Andrésson.
• Undraðist áhugann á Olgu
Hún var spurð um greiðslur til
erlendra höfunda með tilliti til
þess að Sovétríkin eiga ekki að-
ild að Bernar-samþykktinni.
Kvað hún engar greiðslur koma
fyrir bækur sem þýddar væru á
rússnesku, nema sérstakir samn-
hann rétt. Á þessu hring-
torgi á að vera tvöföld um
ferð, og flýtir það mjög fyr-
ir umferðinni á gatnamótun-
um. Þarna gilda fastar regl-
ur, t. d. að bíll má aka fram
hjá einum gatnamótum á
ytri hring, en þó aldrei fram-
hjá einni af götunum, sem
að hringnum liggja, Miklu-
brautinni. Annars á hann að
halda sig á innri hringnum.
Þetta er nú gott og blessað
— ef allir sem hringinn aka
eru alveg vissir um þessa og
aðrar reglur, sem þarna gilda.
ingar væru gerðir í hverju ein-
stöku tilviki, enda fengju rúss-
neskir höfundar ekki heldur
greitt fyrir sínar bækur þegar
þær væru þýddar erlendis. Var
hún þá spurð um peningana sem
Pasternak átti erlendis og mála-
ferlin vegna meintra gjaldeyris-
svika Olgu Ivenskaju, en svaraði
því einu, að rússnesk lög væru
mjög hörð við þá sem hefðu fé
af ríkinu. Hún sagði að í Sovét-
ríkjunum væru ekki lengur nein-
ir pólitískir fangar, og lét í ljós
undrun yfir áhuga manna á ör-
lögum fyrrnefndrar konu.
• „Sprengjan" og íslendingar
Furtseva var spurð, hvort rétt
væri að Sovétríkin mundu varpa
kjarnorkusprengju á ísland, ef
til styrjaldar kæmi, eins og vin-
ir Sovétríkjanna á íslandi létu
liggja að. Hún kvað það vera
undir íslendingum sjálfum kom-
ið. Ef þeir tækju ekki þátt í
stríðinu kæmi ekki til slíks, en
ef rússneskt landsvæði yrði fyr-
ir árásum frá íslandi, mundu
þær verða endurgoldnar. Þetta
ætti við um öli ríki heims.
0 Vinir smáþjóðanna
Furtseva kvaðst ekki hafa haft
tíma til að mynda sér skoðun um
Keflavíkurflugvöll, þegar hún
var spurð hvernig henni hefði
þótt að lenda á bandarískri her-
stöð, en hún sagðist skilja að
flugvöllurinn skapaði ýmis
vandamál. Hún kvað fslendinga
ekki hafa neina ástæðu til að
vera í varnarstöðu gagnvart
Sovétríkjunum, því Rússar virtu
sjálfstæði landsins og þekktu
baráttuna sem það hefði kostað.
Sá tími væri nú liðinn, þegar
smáþjóðunum stóð ógn af stór-
veldunum. Nú væru stórveldin
vinir smáþjóðanna, enda yrðu
þau að kappkosta að varðveita
• Engin merking
En á torginu er ekkert
merki, sem sýnir að þarna
eigi að vera tvöföld umferð,
hvað þá til að sýna aðrar af
reglum þeim sem gilda. Ég
verð að viðurkenna, að það
virðist erfitt að koma fyrir
einföldum merkingum, sem
skiljast þarna. Bólur fara
undir snjó á vetrum og strik
mást af, auk þess sem merk-
ingakerfið, sem hér gildir, ger
ir ekki ráð fyrir þessum af-
Furtseva og túlkur hennar á blaðamannafundinum í gær.
(Ljósm. Mbl. Ól. K. M.)
valdajafnvægið í heiminum.
SvO var aftur farið að spyrja
um skólamál og upplýsti frúin
fréttamennina um það, að æðri
menntun í Sovétríkjunum hefði
verið endurskipulögð fyrir tveim
árum með það fyrir augum að
tengja námið verklegum fram-
kvæmdum. Margir legðu út í líf-
ið að skólagöngu lokinni án þess
að vita hvað þeir vildu eða gætu
gert. Nú væri ungu fólki skylt
að vinna tvö ár á búgörðum, í
verksmiðjum eða á öðrum stöð-
um að skólagöngu lokinni, en
eftir það væri því heimilt að
velja sér lífsstarf. Kvað hún
tveggja ára reynslu af þessu mjög
góða.
Furtseva sagði að í rússneskum
háskólum væri stúdentum skylt
að sækja fyrirlestra, en þó væru
undantekningar sums staðar, og
væri stúdentum þar frjálst að
sækja tíma. Sennilega mundi
þróunin liggja í þá átt, saigði
hún.
• Mjög athyglisverð tíðindi
Þegar talið barst að fyrirhug*
uðu flokksþingi kommúnista-
flokksins á næsta hausti, lifnaði
mikið yfir Furtsevu, og hafði
hún þó alls ekki verið daufleg á
blaðamannafundinum. Hún lýsti
hinum nýja fundarsal, sem verið
er að byggja í Kreml. Hann rúm
ar um 6000 manns í sæti, og þar
verður hægt að þýða jafnharðan
af 25 tungumálum. Þingið í
haust verður það stærsta sem
haldið hefur verið. Munu sækja
það kringum 5000 fulltrúar. Hún
kvaðst ekki hafa heimild til að
segja frá stefnuskrá þingsins að
svO komnu máli, en það yrði
mjög athyglisvert og mundi
koma mörgum á óvart. „Það mun
gleðja vini okkar, en sennilega
ekki óvinina", sagði hún glettn-
islega. Þingið mun leggja fram
yfirlýsingu þar sem gerð verður
grein fyrir markmiðum kommún
ismans í dag og næstu ár.
• „Gagnrýni er styrkleika-
merki“
Þegar Furtseva var spurð um
ástandið innan kommúnista-
flokksins rússneska nú, sagði
hún að alger eining ríkti í flokkn
um, þar væru engin brot eða
sérstefnur, síðan klíkan sem
reyndi að kljúfa flokkinn 1957
var kveðin niður. Hún kvað gagn
rýni leyfða í blöðum Sovétríkj-
Frarnh. á bls. 8
brigðilegu umferðarreglum.
• Afbrigðilegar reglur
g-eta rufflað
Nú ók ég í gær áfram eftir
Hringbrautinni og kom að
hringtorginu á gatnamótum
Suðurgötu. Hvernig hefði ég
nú átt að vita, ef ég hefði
verið ókunnugur, að á þeim
hring ætti að vera einföld
umferð? Það er hvergi merkt.
Semsagt á einu hringtorgi í
bænum er tvöföld umferð,
án þess að það sé nokkurs
staðar gefið til kynna með
merkingu. Hvernig eiga utan
bæjarmenn, útlendingar og
aðrir sem ekki eru þrælkunn-
ugir umferðinni í Reykjavík.
urbæ að vita um þetta? Og
ef þeir hafa einhvem grun
um að tvöföld umferð sé til
á hringtorgum í bænum, er
þetta þá ekki einmitt líklegt
til að rugla þá þegar þeir
koma að öllum hinum torg-
unum?
Nú er sektum beitt, ef bíl-
stjórar fara ekki nákvæm-
Jega eftir fyrirmælum um«
ferðarskilta á gatnamótum.
En mega þá ekki bílstjórar
treysta því að þar sem skilti
ekki segja fyrir um annað,
þar giiildi almennair reglur?
Mér sýnist að þessar annar*
svo ágætu reglur á Mikla*
torginu komi ekki að notum,
og vil jafnvel ganga svo
langt að segja að þær geti
valdið árekstrum, meðan torg
ið er ekki þannig merkt að
ókunnugir viti hvaða reglur
gilda þar.