Morgunblaðið - 11.06.1961, Blaðsíða 16

16
MORCVNBLAÐIÐ
Sunnudgur 11. júní 1961
Litir og lökk
Með tilliti til sölu á úrvals vöru, óskar dönsk verk-
smiðju, sem fyrst, eftir sambandi við öruggan umboðs-
mann eða heildsala, sem er vel kunnugur málafa-
meisturum og málningarverzlunum. Tilboð með ýtar-
legum upplýsingum, merkt: 5091“, sendist A/S D. E. A.
Reklamebureau for Danske Erhverv, Rádhuspladsen 16,
Köðenhavn V., Danmark.
f lUORip* .
sts_---
QGemiHaliá
§
n
st ófcilorcýi
l^eiýbjcivíb
fagnar nú stúdentsprófi fjölmargra
æskumanna.
!\)inir uanclamenn
færa hinum ungu stúdentum og öðrum er
prófum ljúka heillaóskir sínar og margir
staðfesta þær með
......ú
miniaatoí
óskum sínum og vonum og þökkum til
áherzlu.
Cjall ocj clýrir óte
inar
er nú, sem áður fyrr óskagjöfin
Jl
nn^ar
og aðrir skartgripir eru jafnan sýndir í
stóru úrvali í verzluninni — og viðfangs-
efni verkstæða okkar er listsmíði í gulli,
silfri og dýrum steinum.
Gullsmiðir — (Trsmiðir
Jön öipunösson
Skarlpripaverziun
7
J} SracflUir c^npur
er ce
tií ujncliá
Kverið varð að læra
tótt kait væri
Rætt við Svanlaugu Árnadóttur sem verður
níræð á morgun
í LITLU lágreystu húsi, sem
einu sinni þótti stórt, býr ekkj-
an Svanlaug Árnadóttir frá
Hrútatungu í Hrútafirði, sem er
nú fyrir löngu orðin Keflvíking-
ur.
Svanlaug verður 90 ára 12. júní
n.k. Þar er löng leið að baki
og því nokkur forvitni bæði mér
og öðrum að fá fréttir úr for-
tíðinni hvað þá helzt, þegar
greinargóð kona á í hlut, og
hvorki minni, sjón né heyrn að
neinu bilað.
Svanlaug er fædd 12; júní 1871
að Hrútatungu, þar sem foreldr-
ar hennar Helga Þórðardóttir og
Árni Björnsson, bjuggu á parti
úr jörðinni. Þaðan fluttist hún,
4 ára gömul að Óspakstaðaseli.
Hér verður fátt eitt fært í
letur af því sem Svanlaug sagði
mér úr fortíðinni eitt síðkvöld,
þegar lógn var í Keflavík og sól-
in á leið að Snæfellsjökli.
— Þar var mikil fátækt í búi,
og bygging léleg, kotið var úr
torfi með porti og hlóðirnar eini
hitagjafinn, þegar eitthvað var til
að brenna. Ég grét af mjólkur-
og matarskorti, og var þó víst
gert fyrir mig allt, .sem unnt var.
Bústofninn var nokkrar kindur
og eftir fráfærur var sauðamjólk
ursopinn mikil búbót, því engin
kýr var á bænum og engin
mjólk á vetrum. Það var spart
farið með, það voru blessaðar
kindurnar, sem héldu í okkur
lífinu og svolítill köku eða brauð
biti úr verzluninni —
— Jú það voru 2 verzlanir á
Borðeyri, aðra átti Pétur Eggertz,
en hitt var Briide-verzlun. Það
var langt að fara þangað úr heiða
kotinu. Alltaf var farið að vorinu,
þegar siglingin kom, ef hafís
hamlaði ekki. Svo var farið að
haustinu eftir sláturtíð — þá
voru engar kartöflur eða jarðar-
vöxtur til búsílags. — Það var
mikil fátækt. Mér er nú í alls-
nægtum nær því óskiljanlegt
hvernig við skrimtum af.
— Foreldrar mínir og við syst
kinin þrjú fluttum svo að Tungu
seli, þar voru nokkuð fleiri kind-
ur en engin kýr, og var afkom-
an heldur betri, en þá komu
harðindaárin 1881 og 1882, þá lá
hafísinn á, framá höfuðdag, allt
var kalið og dautt. Kuldinn var
óskaplega mikill og ekkert elds-
neyti til að bíta kuldaklærnar
af. — Ég man að ég vafði mig
inn í sængurleppana mína og
ekkert stóð útundan nema nefið
og augun — ég gat varla haft fing
urna bera til að fletta með blöð-
unum í kverinu — því kverið
varð að læra þó kalt væri.
— Jú það varð að farga
nokkru af skepnunum, því hey-
skapurinn var erfiður þá — mýr-
arnar voru frosnar og grasið hél
að og blautt, stráin af túninu
þornuðu ekki — ég var blaut og
köld að bisa við grasið, sem
var einasta vonin til að skrimta
veturinn af — en svo kom höfuð-
dagurinn með sól og þey, þar á
eftir tókst að heyja nokkuð.
— Það bezta við þessi ár úr
ævi minni — frá 8 til 13 ára
var að ég gat lesið mikið af bók-
um, sem ég fékk að láni hjá Sig-
urlaugu minni á Melum, þar var
mikið af bókum, allar íslendinga
sögur og Noregskonungasögur, ég
held nærri allur bókakostur, sem
þá var til. Ég lærði af móður
minni að lesa bæði Hólaprent og
latínuletrið Og skriftina kenndi
eldri systir mér — en reikning
langaði mig mest til að læra, en
litla tilsögn var að fá. Þegar ég
var í Tunguseli, lá ég oft vak-
andi, til að reikna í huganum,
því blað og skriffæri voru ekki
til.
Eftir ferminguna varð ég
svo að hætta við bækurnar og
fara að vinna, mér var sagt að
engin lifði af bóklestri — það
þyrfti að vinna og til þess að
vinna þyrfti ekkert að læra. —
Það er meiri munurinn nú —
nærri því of mikill, nú fá allir
að læra eitthvað — og vinna
kannski of lítið.
— Mig vantar þarna í bóka-
skápinn minn Jónsbók, sem ég
las úr húslestrana og Sjöorða-
bókina og fleiri — þær voru látn
ar í kistuna með henni mömmu —
— Jón minn Vídalín var alltaf
beztur og skemmtilegur, þó hann
væri nokkuð stórorður á stund-
u/n, þá skín frjálslyndið í gegn
— hann var hreinskilinn og harð-
orður. Við hefðum þurft að hafa
hann núna — ég er viss um að
hann hefði sagt eitthvað, sem
krassaði — eitthvað þarf að
segja —
— Jú ég kann vel við nýja
tímann — útvarpið, rafmagnið,
fallegu húsin og hitann — allar
góðu bækurnar, sem ég fæ núna
Og svo blöðin með fréttum og
frásögnum um alla skapaða hluti
— ég kemst ekki yfir nema rétt
að grípa í blessuð blöðin — en
sleppi alveg þrasinu.
— Nú er alltaf nóg að borða
og allt svo gott — börnin mín
og fólkið. — Mér finnst helzt
skorta á að unga fólkið kunni að
meta þessi gæði — en þeim er
vorkunn — þau þekkja ekki ísa
vetur, fátækt og harðindi.
— Eftirminnilegast? Það skeð-
ur svo margt á langri leið. Það
eru sorglegar minningar þegar
SkrifsfofustúSka
Óskum eftir að ráða stúlku til starfa við farþega-
bókanir o. fl. í afgreiðslu vorri, Lækjargötu 4.
Skriflegar umsóknir ,er greini aldur, menntun og
fyrri störf, skulu sendar afgreiðslu vorri, Lækjar-
götu 4, eigi síðar en 14. þ.m.
fólkið var að flýja til Ameríku.
i Hafísinn lá að landinu og fólkið
þurfti að bíða fram í ágúst til
að komast burtu — það var 1887
— fólkið veiktist og börnin dóu
úr kulda og kröm. — Það var
erfitt að komast burtu og líka
erfitt að vera.
- Ég man þegar 'hvalrekinn
t mikli 1882 varð til að bjarga
• fólkinu. — Þeir voru blessaðir
j mennirnir að veikjast ög deyja
! við hvalskurðinn, en áfram var
haldið, því það var ekkert annað
að hafa en hvalinn, sem Drottinn
sendi okkur með hafísnum — það
var engin sigling — ekkert skip
og ekkert annað til bjargar.
— Ég kom til Keflavíkur um
aldamótin og hefi verið hér síð-
an nema að ég fór í kaupavinnu
til átthaganna fyrstu árin. — Þá
j var Keflavík ekki stór. — Duus-
I húsin voru reisuleg eins og þau
J eru enn í dag, svo var Norðfjörðs
i húsið, Petersensshús, bakaríið og
Þorvarðarhús — hitt voru mest
litlir torfbæir. — Litla húsið mitt
þótti stórt þegar það var byggt
árið 1905. '— Þá var hér engin
kirkja — hún fauk kirkjan á
Norðfjörðstúninu árið sem ég
kom. — Við Guðjón minn vorum
gift að Útskálum, þá var séra
Friðrik Hallgrímsson prestur —.
það var mikill dagur, farið á
hestum til kirkju og mikið sungið
og spilað.
— Guðjón dó 1954 — við eig-
um 4 börn á lífi, Eyjólf, Þorvald,
| Ólaf og Helgu, sonur okkar Ólaf-
I ur dó ungur. — Þau eru nú 10
I barnabörnin þeirra — það er fall-
j egur og gæfusam\ir hópur og ég
er líka gæfumanneskja að fá að
i vera með þessu blessaða fólki —
nú líður mér vel — harkan og
kuldinn var gott uppeldi og gikt-
in er bara gamalt slit. —
— Ég lít björtum augum á ell-
' ina og tilveruna. Það skiptast á
skin og skúrir á langri leið — en
! svo er þetta allt gott þegar það
j er liðið, þó eitthvað hafi verið
1 mótdrægt. — Hugurinn leitar oft
' til æskustöðvanna og æskuvin-
i anna — en það er flest af mína
] samferðafólki farið — allir prest-
! arnir mínir og aðrir vinir — og
I ég fer nú bráðum að hitta það
hinum megin.
— 100 ára! Ég veit ekki hvað
guð ætlar með mig — en það er
ekkert gagn orðið að mér — þá
ég sé að lesa að gamni mínu,
taka í prjón eða rölta úti þegar
gott er veður. — Ég get nú rennt
upp á könnuna ennþá — en hann
Eyjólfur minn vill alltaf hafa
mig hjá sér á afmælisdaginn, í
húsinu sínu við Hringbrautina —-
hann um það blessaður drengur-
inn. —
★
Það er gaman að rabba við
Svanlaugu, hún kann frá mörgu
að segja á sinn skíra og skemmti-
lega hátt. Á sinni löngu leið hef-
ur hún öðlazt glögga yfirsýn yfir
lífið og þróun lifnaðarhátta —«
en henni hættir til að færa allt
til betri vegar — það er fágætt
aðalsmerki en skart á hverjum
sem ber það með réttu.
Innilegar hamingjuóskir berast
Svanlaugu á níræðisafmælinu, og
óskir um heiðríkju hugans og
sátt við guð og menn á ókomnum
árum.
, — hsi.