Morgunblaðið - 13.06.1961, Blaðsíða 3

Þriðjudagur 13. júní 1961
MORGUNBLAÐIÐ
3
☆

ÞAÐ mun hafa komið mörgum ^ ^
á óvart, þegar brezka freigát- |ÉSj||g|s ,
an Duncan, sem kom svo mjög Éftw/', 4 )
við sögu í landhelgisdeilunni,
sigldi hér inn á ytri höfnina ' * v' *'
í gær.
Ducan er þó þessu sinni
óvenju friðsamlegum erinda-
gjörðum. Yfirmaður freigát-
unnar Capt. Leslie er
þiggja gamalt boð landhelgis-
gæzlunnar um að kynna sér
starfsemi og mælingaaðferðir
landhelgisgæzluflugvélarinnar
Rán, en skipherrann gat ekki
þegið boð þetta fyrr en nú
vegna anna.
Mbl. sneri sér til Péturs Sig
Duncan á ytri höfninni
Yfirmaður af brezku her-
skipi í flugi með Rán
urðssonar, forstjóra, og ynnti
hann tíðinda af heimsókninni,
og gat hann þess í upphafi,
að boð þetta væri fyrst og
fremst sprottið af gagnkvæm-
um áhuga strandgæzlumanna
á starfsaðferðum hver annars.
íslendingar væru eina þjóð
heimsins er væri komin á rek
spöl með strandgæzlu úr lofti
og hefði öðlazt einhverja telj-
andi reynslu. Væru margir,
sem jafnvel vildu vefengja
nákvæmni staðsetningar úr
lofti. Þær færu þó fram með
sama hætti og staðsetningar á
sjó. Eini munurinn er hrað-
inn. Rán flýgur yfir með 100
sjómílna hraða, en skipin fara
með um 15 sjómílna hraða.
Ef allt er vel skipulagt Og
undirbúið, þá eru engin vand-
kvæði á nákvæmri staðsetn-
ingu úr flugvélinni, þrátt fyr-
ir hraðann. Þar eru notuð
sömu tæki og aðferðir og á
skipunum, bæði sextant og
radar og venjulegar kompás-
mælingar. Við getum líka sett
út dufl úr flugvélinni, ef þess
er óskað.
Flogið var með Leslie skip-
herra, ásamt stýrimanni af
Duncan í eftirlitsflug í gær.
Pétur Sigurðsson var einnig
með í förinni. Farið var vest-
ur og norður með landi og um
leið æft útkast á varningi og
bátum til skipa. Veður var
bjart og fagurt og var á heim-
leið flogið með Bretana yfir
Breiðafjarðareyjar og þótti
þeim mikið til koma. Ekki var
annað að heyra, en þeir teldu
mælingaaðferðir og aðstæður
hinar fullkomnustu, sagði Pét-
ur.
Duncan er fremur gamalt
skip u. þ. b. 1300 tonn og geng
ur 20—25 hnúta. Skipið fer í
kvöld eftir ánægjulega og vel
heppnaða heimsókn.
Samið um sementskaup
til steypingar vega
TTNDANFARNA mánuði hafa
staðið yfir samningaviðræður
milli Sambands íslenzkra sveitar-
félaga og Sementsverksmiðju
ríkisins um möguleika á því að
fá sement keypt af verksmiðj-
unni með hagkvæmari kjörum en
almennt gerast, ef sveitarfélög
landsins, sérstaklega kaupstaðir
og kauptún hyrfu að því ráði að
steypa akbrautir í stað þess að
malbika þær, eins og ráðgert
hafði verið að sveitarfélögin
hefðu samvinnu um, og stofnuöu
nokkrir kaupstaðir og kauptún
til félagsskapar á síðastliðnu ári
um kaup og rekstur á malbikun-
artækjum.
★
AS máli þessu hefur unnið
þriggja manna nefnd, sem stjórn
Sambands íslenzkra sveitarfélaga
tilnefndi af sveitarfélaganna
hálfu og voru í nefndinni, Jónas
Guðmundsson formaður Sam-
bands Islenzkra sveitarfélaga,
Stefán Gunnlaugsson bæjarstjóri
í Hafnarfirði og Gunnlaugur Pét-
ursson borgarritari í Reykjavík.
Af hálfu sementsverksmiðju-
stjórnarinnar önnuðust samn-
ingsgerðir þeir Ásgeir Pétursson
deildarstjóri í Menntamálaráðu-
neytinu, formaður sementsverk-
6miðjustjórnar og dr. Jón Vest-
dal framkvæmdarstjóri sements-
verksmiðjunnar.
★
Efttr að samninganefndirnar
höfðu náð samkomulagi í aðal-
atriðum var samningsuppkastið
borið undir fulltrúa allra þeirra
sveitarfélaga sem aðilar voru að
félaginu Malbik sem stofnað
hafði verið til að hrinda í fram-
kvæmd gatnagerðarmálum sveit
arfélaganna og á þeim fundi á-
kveðið, að breyta nafni félagsins
og starfsgrundvelli á þann veg
að hann yrði miklu víðtækari
en áður var gert ráð fyrir. Að
gerðum þessum breytingum á
lögum og starfsháttum félagsins,
sem nú heitir, Gatnagerðin s. f.,
var ákveðið að það félag gengi
frá fullnaðarsamningum við
sementsverksmiðjuna um kaup
á sementi til varanlegrar gatna-
gerðar í kaupstöðum og kauptún
um landsins.
Forráðamenn Sementsverk-
smiðjunnar vildu koma til móts
við sveitarfélögin eftir föngum,
þar sem hér væri um notkun
sements að ræða sem varla hefði
átt sér stað áður, en aukin notk-
un sements innanlands mjög ver
ið hagsmunamál verksmiðjunnar.
★
Samningur
Samningur sá, sem nú hefur
verið gerður milli Sementsverk-
smiðju ríkisins sem seljanda og
Gatnagerðarinnar s. f., fyrir
hönd meðlima sinna sem kaup-
anda er í aðalatriðum þannig:
1. Samningurinn nær einungis
til sölu á sementi sem notað er
til að steypa akbrautir í kaup-
stöðum og kauptúnum.
2. Sementið er selt á venjulegu
gangverði komið í höfn hvar sem
er á landinu en kaupandi greiðir
við afskipun sementsins % hluta
kaupverðs en verksmiðjan lánar
% hluta andvirðisins til 10 ára,
þannig að fyrstu fimm árin er
lánið afborgunarlaust, en greiðist
eftir það með jöfnum árlegum
afborgunum á fimm árum. Af lán
inu greiðast 5% vextir.
3. Samningurinn gildir til fimm
ára.
Gert er ráð fyrir að samanlagt
magn af sementi sem sveitar-
félögin kaupa verði ekki undir
4000 tonnum árlega.
Samningurinn var undirritað-
ur á skrifstofu borgarritarans í
Reykjavík 5. þessa mánaðar af
dr. Jóni Vestdal fyrir hönd Sem-
TAFLFÉLAG Hreyfils sendi
fjögurra manna skáksveit til
Bergen í Noregi, og tók hún þar
þátt í sveitakeppni Norrænna
sporvagnastjóra (Nordisk Spor-
vejs Skak Union), sem háð var
dagana 6.—9. júní s.l.
Sveitin tefldi í meistaraflokki,
ásamt sveitum frá Stokkhólmi,
Kaupmannahöfn og Gautaborg.
Leikar fór svo, að Hreyfill
vann Stokkhólm með 3 vinning-
um gegn 1 v., — gerði jafntefli
við Kaupmannahöfn og vann
Gautaborg með 314 vinning gegn
% v.
Sveit Hreyfils frá Reykjavík
varð því Norðurlandameistari
Norrænna sporvagnastjóra í
skák, og er það í þriðja sinn í
entsverksmiðjunnar og Jónasi
Guðmundssyni og Gunnlaugi
Péturssyni fyrir hönd sveitarfé-
laganna og kom þá þegar til
framkvæmda.
Þeir kaupstaðir og kauptún sem
eru meðlimir í Gatnagerðin s. f.
geta því nú snúið sér beint til
framkvæmdastjóra sementsverk-
smiðjunnar um kaup á sementi
með þeim kjörum sem samningur
inn veitir. Ekki er gert ráð fyrir
að Gatnagerðin s. f. hafi milli-
göngu um kaup á sementi fyrir
meðlimi sína nema þess verði
óskað sérstaklega.
Samningurinn gildir nú fyrir
eftirtalda kaupstaði og kauptún:
Reykjavík, Akureyri, Akranes,
Hafnarfjörð, Húsavík, ísafjörð,
Keflavík, Kópavog, Ólafsfjörð,
Neskaupstað, Sauðárkrók, Sel-
foss, Blönduós.
Önnur sveitarfélög eiga rétt á
að gerast aðilar að félagin-u
Gatnagerðin s. f. og öðlast þá
rétt til kaupa á sementi með
áðurgreindum kjörum.
(Frétt frá Samb. ísl.
sveitarfélaga).
röð sem sveit Hreyfils vinnur
þann titil, áður í Helsingfors
1957, og í Kaupmannahöfn 1959.
í sveit Hreyfils að þessu sinni
voru:
Þórður Þórðarson, Anton Sig-
urðsson, Dómald Ásmundsson og
Jónas Kr. Jónsson.
Norðurlanda-
keppni í bridge
KAUPMANNAHÖFN, 12. júní:
— Einkaskeyti frá Páli Jónssyni.
Bridgesamband Danmerkur
ákvað í gær að bjóða íslandi,
Finnlandi, Noregi og Svíþjóð að
taka þátt í meistarakeppni í
bridge í Kaupmannahöfn í ár.
Hrc yfílsmenn JVorð-
urlandamcistarar !
Jt
STAKSTEINAR
SÍS greiðir
herkostnaðinn
I sambandi við samninga SÍS
um að greiða sem svarar 1% af
dagvinnukaupi verkamanna í
styrktarsjóð Dagsbrúnar var
bent á það hér í blaðinu á sunnu-
daginn, að álit SÍS hefði staðið
höllum fæti í landinu vegna sér-
réttinda þess, og sízt mundi álit
þess aukast, þegar það nú færi
að styrkja áróðursherferðir
kommúnista.
En Þjóðviljinn lætur ekki
standa á þakklætinu til SÍS.
Greiðsluna í „styrktarsjóðinn“
kallar hann „veigamikinn félags-
legan árangur" og vegna samn-
inganna vill Þjóðviijinn leggja
mörg fyrirtæki eignarreksturs-
ins undir SÍS. Minni má greiðsl-
an ekki vera!
Einkarekstri verði breytt
í ríkisrekstur eða
samvinnurekstur
Um þetta segir Þjóðviljinn á
sunnudaginn:
„SÍS hefur lýst yfir því að af-
koma fyrirtækja samvinnu-
manna sé svo góð að þau geti
borið ákvæði hinna nýju samn-
inga algerlega af eigin ramm-
leik. Ef t. d. óstjórnin hjá Eim-
skipafélaginu er svo mikil að
það getur ekki greitt hærra kaup,
þarf þjóðin að tryggja bættan
rekstur þar með því að þjóð-
nýta félagið eða afhenda það
skipadeild SÍS. Ef einkáatvinnu-
rekendur starfrækja vérksmiðj-
ur sínar og önnur fyrirtæki svo
illa að þeir geti ekki keppt við
samvinnumenn í kaupgreiðslum,
verður þjóðin að tryggja það að
þeim rekstri verði breytt í ríkis-
rekstur eða samvinnurekstur“.
Leiðrétting á vöxtum
off lánsf jármálum
En Tíminn vill ekki fallast
á, að SÍS eigi sjálft að bera
kauphækkunina. Hann segir á
sunnudaginn:
„Hér hefur vissulega verið
fundinn hinn rétti meðalvegur.
Samið er um verulega kjarabót,
en þó miðað við það, að atvinnu-
vegirnir fái vel risið undir henni
ef rétt er stjórnað, t. d. með leið-
réttingu á vöxtum og lánsfjár-
málum. Engin verðbólga eða
gengisfelling þarf því að hljótast
af þessari Iausn.“
Það á að „leiðrétta vextina“
til að minnka útgjöld SÍS, og
þá verður að hafa það, þó spari-
fjáreigendur fái lægri vexti. Og
svo á að lána SÍS meira, þó viður
kennt sé, að ein helzta ástæðaa
fyrir því, að gengislækkunin 1950
náði ekki tilgangi sínum var sú,
að lánsfjárþenslan var of mikil
og verðbólgan varð því ekki
stöðvuð.
Kjarabætur einstakra
stétta
Alþýðublaðið ræddi á sunnu-
daginn um getu hinna mismun-
andi atvinnuvega til að hækka
kaupið. Þar sagði:
„Einn höfuðgalli við kaup-
gjaldsmál á íslandi er sú stað-
reynd, að það er ógerningur að
veita einni stétt kjarabætur,
nema að allar aðrar fái þær líka.
Atvinnuvegir geta verið mjög
misjafnlega á vegi staddir og að-
stæður geta oft verið slíkar, að
fyllsta ástæða sé til kjarabóta hjá
einstökum stéttum, en mjög var-
hugavert að hækka fyrir alla.
Ástandið þessa dagana er
glöggt dæmi um þetta. öll þjóðin
er sammála um, að hinir lægst
launuðu eigi kröfu á kjarabótum.
En er þörf á að láta hækkunina
ganga yfir allar stéttir þannig að
hún verði einskis virði fyrir
alla?“