Morgunblaðið - 14.06.1961, Blaðsíða 10

10
MORCUNBLAÐIÐ
Miðvik'udagur 14. Júní 1961
JMtfvgpmtirífofrife
Utg.: H.f. Arvakur Reykjavík.
Franikvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson
Lesbók: Arni Óla, sími 33045.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalotræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargjuld kr. 45.00 á mánuði innanland'
1 lausasölu kr. 3.00 eintakið.
STJORNARANDSTAÐAN VILL
STOFNA TIL 540 MILLJ. KR.
ÚTGJALDAAUKNINGAR
■'ramsóknarmenn og komm-^
* únistar halda því nú fram
dag hvern, að ekki þurfi
annars en lækka útlánsvexti
viðskiptabankanna lítillega
til þess að atvinnuvegirnir
séu einfærir um að taka á
sig þau auknu útgjöld, sem
þessir flokkar vilja nú
leggja á þá. Reyna þeir þá í
lengstu lög að dylja menn
þess, hve gífurleg hækkun-
aráhrif kaupkröfur þeirra
hafa á útgjöld atvinnuveg-
anna, og samtímis reyna þeir
að mikla vaxtagjöld þeirra
sem mest.
Samanburður á þessu
tvennu gefur góða mynd af
því, hversu fjarstæður mál-
flutningur þeirra er.
Aðeins 1% almenn launa-
hækkun er talin jafngilda 30
millj. kr. auknum útgjöld-
um hjá atvinnuvegunum, en
samningur SÍS og Dagsbrún-
ar gerir raunar ráð fyrir 18-
faldri þeirri prósentutölu. Er
þar um að ræða 14% beina
kauphækkun, breytingu á
eftirvinnukaupi, sem nemur
u. þ. b. 2% hækkun, hækk-
un orlofsfjár 1% og 1% af
kaupi á SÍS að greiða í málflutning sem þennan. —
„styrktarsjóð“ félagsins. Að
vísu má segja, að síðast-
ma
nefnda upphæðin renni ekki
beint til verkamanna sem
hækkuð laun og reyndar
má fullvíst telja,'að komm-
únistar hyggist nota það fé,
er þannig næst, til áróðurs-
starfsemi sinnar. En hvert
sem það rennur og hvernig
sem það á endanum verður
notað, yrðu það auðvitað ný
útgjöld atvinnuveganna. —
Yrði nú almennt samið á
þessum grundvelli, eins og
framsóknarmenn og komm-
únistar stefna að, mundi út-
gjaldaaukning atvinnuveg-
anna vegna kjarasamning-
anna nema sem svarar 18%
launahækkun, eða 540 millj.
kr. —
Heildarupphæð árlegra út-
lána viðskiptabankanna nem
ur nú 3.500 millj. kr. Vaxta-
tekjur þeirra af þessum út-
lánum eru u. þ. b. 300 millj.
kr. Þó að atvinnuvegirnir
fengju þannig öll rekstrar-
lán sín í viðskiptabönkunum
vaxtalaust, mundi sú upp-
hæð ekki gera betur en rétt
hrökkva fyrir helmingi út-
gjaldaaukningarinnar! Auð-
vitað dettur engum í hug,
að þeir fái lán sín vaxta-
laust, og því skal ekki hald-
ið fram, að framsóknarmenn
og kommúnistar hafi nokk-
urntíma krafizt þess. — Af
málflutningi þeirra verður
ekki annað skilið en að þeir
telji ca. 2% vaxtalækkun
mundu nægja til þess að
vega á móti útgjaldaaukn-
ingu atvinnuveganna vegna
kauphækkananna. — Væri
vaxtafóturinn þá kominn
niður í það, sem hann var
fyrir viðreisnarráðstafanir
ríkisstjórnarinnar á sl. ári.
Mundi það jafngilda 70
millj. kr. útgjaldalækkun,
eða aðeins tæpum 13% af
útgjaldahækkuninni. — Og
þetta er sú upphæð, sem
framsóknarmenn og komm-
únistar ætla til þess að jafna
kauphækkanirnar. Mismun-
urinn, 470' miHj. kr., er ekki
til í þeirra augum!
Það er auðvitað þarflaust
að fara mörgum orðum um
Staðreyndirnar tala sínu
máli og kveða upp réttlát-
asta dóminn yfir honum. En
almenningur, sem skemmdar
starfsemi framsóknarmanna
og kommúnista kemur harð-
ast niður á að lokum, dæmir
hann einnig, og sá dómur
verður ekki vægari.
MÁLAKENNSLA
CJkýrt hefur verið frá því,
^ að menntamálaráðuneytið
danska hafi ákveðið að
leggja fram 50 þús. danskar
krónur til kaupa á bókum
og öðrum kennslugögnum til
notkunar í íslenzkum skól-
um. —
Þetta er höfðingleg gjöf,
sem ber mjög að þakka. En
sérstaklega mun hún reyn-
ast okkur mikilvæg, ef hún
verður til þess, að upp verði
tekinn árangursríkari mála-
kennsla en verið hefur í
skólunum.
Mjög mikill tími fer í
málakennslu hér á landi. —
Óárennilegir andsfæðingar
þurfa að takast á við slíka
bardagamenn heldur en vel
vopnum búna hermenn — því
að þeim hefir varla þótt for-
svaranlegt að beita skotvopn-l
um sínum gegn þeim, þótt hin|
ir innfæddu geystust hins
vegar fram í mikilli bardaga-
fýsn, með hakana reidda til
höggs og æpandi heróp sín.
EFTIR fregnum að dæma að
undanförnu, er nú tiltölulega
rólegt og kyrrt í því rótlausa
og sundraða ríki, Kongó. —
í>egar ástandið var verst,
lentu hermenn Sameinuðu
þjóðanna oft í átökum við
ýmsa flokka innfæddra, semj
voru meira og minna stjórn-J
lausir — og búnir hinum frum
stæðustu vopnum, ef vopn
skyldi kalla. — Hér sést einn
slíkur hópur orrustufúsra
Katangamanna í Elisabeth-
ville. Þeir eru vopnaðir hök- .* M ' ^ ■
um, kyifum, sveðjum, hnifum — einkuiii i vanprouðum Sosid “
og öðru „dóti“, sem þeim hef- •■•^ -m • •
um, er mikio aliyggjuemi
r ■■
Or fólksf jölgun
ir tekizt að grafa einhvers stað
ar upp.
Hermönnum Sameinuðu
þjóðanna hefir þótt verra að
ÖR FÓLKSFJÖLGUN í heim-
inum, einkum í þeim löndum,
Fyrst er það okkar eigið
mál, sem erfitt er að læra
til hlítar. Enda er námið
gert óþarflega erfitt með
smásmugulegum eltingarleik
við ýmis minni háttar af-
brigði varðandi byggingu
málsins. Á hinn bóginn geta
menn verið við nám í tvo
áratugi í íslenzkum skólum
án þess að nokkur alvarleg
tilraun sé gerð til að kenna
þeim að leita gagna og
skrifa læsilegar ritgerðir. —
Hvað þá að kennt sé að
halda stuttar ræður.
Það er mikill misskilning-
ur, að það séu aðeins stjórn-
málamenn og trúarleiðtogar,
sem þurfa að vera færir um
að koma fyrir sig orði. Fjöl-
mörg störf krefjast nokkurr-
ar æfingar á þessu sviði,
jafnframt því sem sjálfs-
traust manna eykst við það,
að geta látið skoðun sína í
ljós.
Á kennslu erlendra tungu-
mála þarf einnig að verða
breyting. Námið kemur ekki
að hálfu gagni, ef nemend-
urnir geta ekki stunið upp
nokkru orði að því loknu.
Dönskuna verðum við að
læra vegna þeirra tengsla,
sem við viljum halda við
hin Norðurlöndin, og sér-
staka áherzlu ber að leggja
á enskuna vegna hins mikla
hagnýta gildis hennar. Þessi
tungumál verða að nægja
þeim sem ekki hyggja á
langskólanám, en hinir ættu
að bæta við einu erlendu
tungumáli, og fá þá að velja
um nokkur mál.
Að læra fleiri en þrjú
erlend tungumál, svo að
nokkru gagni sé, er öllum
þorra fólks algerlega ofvax-
ið. Aðeins sérstöku hæfi-
leika fólki til tungumála-
náms ætti að vera leyft að
reyna sig við fleiri mál
meðan það stundar almennt
skólanám.
Það er svo margt sem
þarf að læra, á þessari öld,
sem við lifum, að okkur
verður að skiljast, að út úr
skólakerfinu verður að taka
námsgreinar, sem segja má
að engum komi að neinu
gagni. Annars munu fram-
farimar vissulega láta á sér
standa.
þar sem lífskjörin eru hvað
bágbornust, er sífellt áhyggju
efni þeirra, sem bezt fylgjast
meff þróuninni. — Eugene
Black, forstjóri Alþjóðabank-
ans, drap nokkuð á þessi mál í
hinni árlegu skýrslu sinni til
Efnahags- og félagsmálaráðs «
Sameinuðu þjóðanna, sem i
hann lagði fram nýlega — og |
var hann mjög áhyggjufullur
vegna þeirrar offjölgunar
fólks, sem hann telur eiga sér
stað í hinum fátækari löndum
lieims.
* * *
— Hin gífurlega fólksfjölg-
un getur hæglega gert að engu
allar tilraunir okkar til þess
að bæta lífskjörin í vanþró-
uðu löndunum, sagði Eugene
Black í ræðu er hann lagði
fram skýrslu sína. — Þetta
er svo alvarlegt mál, að ef við
getum ekki takmarkað fólks-
fjölgunina með einhverjum
ráðum er ekki annað sýnt en
við neyðumst til að gefa upp
alla von um að geta bætt lífs-
kjör þeirrar kynslóðar, sem nú
lifir, í hinum þéttbýlu lönd-
um Asíu t. d.
* * *
Black sagði í skýrslu sinni,
að vissulega bæri að fagna
þeim árangri, sem náðst hefir
í baráttunni við ýmsa skæða
sjúkdóma, og að það skuli
jafnvel hafa tekizt að ráða
niðurlögum sumra. — En um
leið skapast ný vandamál, sem
krefjast úrlausnar, sagði hann.
Um leið og mönnum tekst að
lækka dánartöluna af völdum
sjúkdóma verulega í hinum
þéttbýlu löndum, verður hin
Framhald á bls. 19.