Morgunblaðið - 16.06.1961, Blaðsíða 12

MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 16. 3úní 1961
Jtsttfrfðfóft
Utg.: H.f. Arvakur Reykjavík.
Fraxukvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Steíánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson
Lesbók: Árni Óla, sími 33045.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgieiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargjald kr. 45.00 ó mánuði innanlands.
1 lausasölu kr. 3.00 eintakið.
FRESTUN HANDRITAMALSJNS
t'NDA þótt danska stjórn-
in líti ekki svo á, að lög-
in um afhendingu handrit-
anna feli x sér eignarnám,
ákvað hún á fundi sínum í
gær að beygja sig fyrir 61
þingmanni, sem skrifað hafa
nafn sitt undir frestunar-
beiðni. Jörgensen mennta-
málaráðherra lagði jafn-
framt áherzlu á, að 110 þing-
menn stæðu á bak við lögin
og forsendur undirskriftanna
orkuðu tvímælis, því ekki
væri um að ræða eignar-
nám.
Islendingar taka undir orð
Ólafs Thors, forsætisráð-
herra, sem hann viðhafði þeg
ar fréttist að 60 danskir þing-
menn hefðu fengizt* til að
skrifa undir áskorunarbeiðni
ixm frestun á afhendingu
handritanna. Forsætisráð-
herra sagði: „Þessi tíðindi
koma Islendingum á óvart
og valda sjálfsagt miklum
vonbrigðum, en skipta að því
leyti ekki aðalmáli að danska
þjóðþingið hafði með 110 at-
kvæðum gegn 39 tekið þá
göfugu ákvörðun, að afhenda
íslendingum handritin. Þeirri
ákvörðun breyta áreiðanlega
engar kosningar. Biðina, sem
mest gæti orðið rúm þrjú ár,
hörmum við auðvitað, en Is-
lendingar hafa beðið lengur.“
Engin breyting —
Engum íslendingi dettur í
hug, að réttlætiskrafa þeirra
til handritanna verði for-
smáð. Þeim dettur ekki ann-
að í hug, en sú ákvörðun
danska þjóðþingsins, að
handritin skuli send til ís-
lands, nái fram að ganga.
Við íslendingar lítum svo
á, að frestunin geti að-
eins tafið fyrir endanlegri
lausn handritamálsins, en
engu breytt um yfirlýstan
vilja danska þjóðþingsins.
— Kristilegt Dagblad
bendir réttilega á í rit-
stjórnargrein í gær, að varla
geti til þess komið, að undir-
skriftasöfnunin hindri af-
hendingu handritanna og
Politiken segir í forystugrein
sinni um handritamálið, að
enda þótt ílla hafi til tekizt,
þá geti undirskriftirnar ekki
breytt framvindu málsins,
eins og blaðið kemst að orði.
Blaðið segir, að engin á-
stæða sé til að ætla, að breyt
ing verði á málinu og bend-
ir á, að eftir nýjar kosning-
ar gefist nýtt tækifæri til að
koma því í höfn. Eftir fund
sinn í gær lýsti danska
stjórnin yfir því, að það yrði
gert.
Það kemur líka fram af um
mælum Poul Möllers, þing-
manns danska Ihaldsflokks-
ins, sem mest hefur beitt sér
fyrir undirskriftasöfnuninni,
að hann hefur fyrst og
fremst verið óánægður með
undirbúning málsins og máls
meðfer&ina, og því krafizt
þess að „framkvæmd lag-
anna verði frestað þar til
kosningar hafa farið fram til
þjóðþingsins", eins og hann
komst að orði í fyrradag.
Enn fremur þótti honum
rétt að leggja áherzlu á, að
undirskriftasöfnuninni hefði
„ekki á neinn hátt (verið)
beint gegn íslandi og hinni
íslenzku þjóð, og hún er ein-
göngu sprottin af þeirri að-
ferð, sem menntamálaráð-
herrann hefur beitt“.
Af þessum orðum þing-
mannsins er augljóst, að
hann telur ekki að nein-
ar breytingar verði á af-
greiðslu handritamálsins, sem
yrðu íslendingum í óhag, að
öðrum kosti hefði hann ekki
getað tekið svo til orða, að
aðgerðunum „hefði ekki á
neinn hátt verið beint gegn
íslandi og íslenzku þjóðinni“.
Það kemur ekki heldur fram
af ummælum ýmissa þeirra,
sem studdu handritafrum-
varpið í þinginu, en undirrit-
uðu frestunarbeiðnina af ýms
um ástæðum, að þeir líti svo
á, að breyting verði á af-
greiðslu málsins þó því hafi
verið frestað, heldur teljá^eir
frestunina aðeins réttari að-
ferð við lausn málsins. Þann-
ig sagði Ole Björn Kraft í
samtali við fréttamann Morg
unblaðsins um málið: Eg er
eindregið fylgjandi því, að
handritin verði afhent . . .
Það hefur ekki úrslitaþýð-
ingu, hvort málið leysist ör-
lítið fyrr eða seinna, heldur
að það leysist þannig að það
njóti almenns stuðnings í báð
um löndum? Hanna Budz
sagði: Eg harma málsmeðferð
ina og hve lítill tími var til
að ræða málið. Eg álít að
handritin eigi að vera á ís-
landi. . .“ og Ravn, dýralækn
ir sagði: „í grundvallaratrið-
um hef ég alltaf verið fylgj-
andi því, að handritin verði
afhent íslendingum, en ég vil
sem mesta einineu um afhend
inguna“.
Af þessum og fleiri um-
mælum má sjá, að frestun-
in breytir engu um ákvörð-
unarstað handritanna, kjarni
málsins er hinn sami og áð-
ur: Að hancfritin koma heim
til íslands. Þó íslendingar
séu óánægðir með frestun
láta þeir hana ekki á sig fá.
Þeir hafa beðið lengur en
Hvað gerist í Kóreu?
FRÉTTIRNAR frá Suður-
Kóreu gerast nú aftur fá-
breyttari, eftir því sem
lengra líður frá herforingja-
byltingunni, sem enn einu
sinni beindi kastljósum
fréttastofnananna að þessu
Asíulandi. Virðist nú ríkja
nokkuð óákveðið millibils-
ástand í Suður-Kóreu, svo
að ekki er auðvelt að átta
sig á því, hvert stefnt verð-
ur í nánustu framtíð. — Við
vitum, að hinir 32 herfor-
ingjar þyltingarráðsins, menn
irnir, sem hrifsuðu völdin
hinn 16. maí sl., hafa setzt
að í húsnæði fulltrúadeildar
þingsins og rekið þjóðkjörna
þingmenn heim til sín — og
að Chang Do Yung, hers-
höfðingi, leiðtogi byltingar-
manna og forseti byltingar-
ráðsins, hefur hreiðrað um
sig í skrifstofum hins brott-
rekna forsætisráðherra, John
M. Changs, og ráðuneytis
hans. — Frá þessum valda-
stólum hafa herforingjarnir
Svo verið að glíma við það
vandamál, sem blasir við
öllum byltingarmönnum, þeg
ar skothríðinni er lokið —
hvernig á að beita fengnu
valdi til raunhæfra stjórnar-
aðgerða.
■ár Gamalkunn yfirlýsing
Herforingjarnir lýstu því
yfir, er þeir höfðu náð völdum,
að stjórn landsins yrði á ný
fengin borgaralegum yfirvöld-
um í hendur, svo fljótt sem
unnt reynist, eða jafnskjótt og
tilgangi byltingarinnar hefði
verið náð. Yfirlýsing, sem menn
kannast við frá herforingjabylt-
ingum í öðrum löndum — yfir-
lýsing, sem hefur reynzt mis-
jafnlega haldgóð í framkvæmd.
—■ En samkvæmt skilgreiningu
Chang Do Yungs og fylgifiska
hans, var tilgangurinn með
byltingunni þessi í megindrátt-
um: Að efla hina andkommún-
ísku stöðu landsins; að upp-
ræta pólitíska spillingu og
hvers konar óheiðarleika í op-
inberum störfum; og að styrkja
efnahagslegan grundvöll ríkis-
★ Boð og bönn
Tilraunir byltingarráðsins til
þess að ná þessum markmiðum
sínum komu helzt fram í því
fyrstu vikurnar, sem það var
við völd, að gefin var út hver
tilskipunin af annarri, þar sem
ýmis borgaraleg réttindi voru
skert eða numin úr gildi, stjórn
málaflokkar voru leystir upp,
svo og ýmis verkalýðssamtök
og sambönd bænda og sjó-
manna — og loks var blaðaút-
gáfa bönnuð að mestu. Mjög
hefur og verið hert á refsingum
fyrir ýmis afbrot. Sem dæmi
má nefna það, að sl. miðvikudag
gaf byltingarráðið út ný lög,
þar sem dauðarefsing er lögð
þrjú ár, eins og Ólafur Thors,
forsætisráðherra sagði, og
þeir eru staðráðnir í að bíða
þangað til draumur þeirra
um afhendingu handritanna
hefur rætzt. Það er í senn
vilji Islendinga og yfirlýst
ósk danska þjóðþingsins.
íslendingar þakka öllum
þeim ágætu mönnum, sem
hafa stuðlað að lausn hand-
ritamálsins.
EITT PRÓSENT
TIL VERKA-
MANNA EÐA
KOMMÚNISTA ?
C'jaldan hefur eðli og inn-
^ ræti kommúnistaleiðtog-
anna komið betur í ljós en
þegar þeir í fyrrinótt gerðu
það að ágreiningsatriði í
samningaviðræðunum við
vinnuveitendur, hvort verka-
menn ættu að fá 1% meiri
kauphækkun eða hvort þetta
1% skyldi renna til áróðurs-
starfsemi kommúnista. Höfðu
vinnuveitendur fallizt á að
ganga að sömu samningum
og SlS að öllu öðru leyti en
því, að í stað herkostnaðarins
til kommúnista skyldi kaup-
hækkunin til verkamanna
vera 1% hærri en samning-
urinn við SlS gerir ráð fyrir.
Það er auðséð af kommún-
istablaðinu í gær, að undir
niðri skammast það sín fyr-
ir þetta hátterni manna
sinna. Það forðast eins og
heitan eldinn að minnast á
það einu orði, á hverju samn
ingaviðræðurnar raunveru-
lega strönduðu, en lét þá
„skýringu“ nægja, að vinnu-
veitendur hafi ekki viljað
ganga að kröfum um „þýð-
ingarmikil atriði“, eins og
blaðið kallar það, þó aðeins
hafi verið um þetta eina
ágreiningsatriði að ræða. —
Því skal að sjálfsögðu ekki
neitað, að það sé þýð'ingar-
mikið fyrir kommúnista að
fá sem svarar 12 millj. kr. á
ári til áróðursstarfsemi sinn-
ar, en ekki verður séð, að
það geti talizt brýnir hags-
munir verkamanna. — Og
hvort ætli óbreyttir verka-
menn meti meira, framlag í
baráttusjóð kommúnista eða
meiri kauphækkun sjálfum
sér til handa?
Það er auðvitað ekkert
nýtt, að kommúnistar setji
flokkshagsmuni sína ofar
hagsmunum verkamanna,
það gera þeir alltaf. Enn
einu sinni hefur það áþreif-
anlega sannazt, sem einn úr
þeirra hópi ljóstaði upp fyr-
ir nokkru, að kommúnistar
líta aðeins á verkalýðinn
sem tæki til þess að lyfta
sér til áhrifa og valda.
Nú reynir á það, hvort
verkalýðshreyfingin er til
vegna verkalýðsins og hags-
muna hans eða á aðeins að
vera tæki til þjónustu komm
únistum.

Chang Do Yung.
— Eru völdin sæt?
•
við því að gefa rangar upplýs-
ingar um eignir sínar, svo og
við skjalafölsun! — Flestar ráð-.
stafanir byltingarmanna hafa ó-
neitanlega virzt nokkuð handa-
hófskenndar og einkennzt. mest
af hvers konar bönnum og ein-
ræðislegum yfirlýsingum og ráð
stöfunum. Er því von, að menn
spyrji, hvort nokkrar líkur séu
til þess, að þessir menn eigi
eftir að klæðast kápu lýðræðis
og frelsis.
Einræði í stað lýðræðis
Fyrir skömmu gaf bylting-
arráðið út enn eina tilskipun-
ina, sem gerði slíkar spurningar
enn áleitnari. Með umræddri
tilskipun, sem var í 24 liðum,
var stjórnarskrá lýðveldisins
raunverulega numin úr gildi og
algert einræði hersins staðfest
— að sjálfsögðu með því fororði
af hálfu byltingarmanna, að
slík ráðstöfun væri nauðsynleg
vegna nokkurra lagabreytinga
— einkum að því er kosninga-
lögin varðar — sem gera þyrfti
áður en borgaralegri stjórn
verði afhent völdin, til þess m.
a. að fyrirbyggja kosningasvik,
sem átt hafi sér stað æ ofan í
æ í Suður-Kóreu á undanförn-
um árum. — 1 augum þeirra,
sem líta atburðina úr fjarlægð,
mun þessi róttæka tilskipun
hins vegar yfirleitt hafa styrkt
vaxandi grun um það, að her-
foringjastjórnin hyggist sitja
lengi á valdastóli — og muni að
líkindum aldrei, af frjálsum
vilja, koma aftur á borgara-
legri stjórn í landinu. Að gamla
byltingarsagan endurtaki sig —.
að óbilgjarnt einræði komi f
stað þess endurfædda lýðræðis,
sem lofað var.
★ Vesturveldin uggandi
Vesturveldin horfa greinl-
lega uggandi augum til Suður-
Kóreu þessa dagana, en Banda-
ríkin þó líklega öðrum fremur.
Þau voru andvíg byltingunni,
en létu að mestu kyrrt liggja,
í von um að byltingarráðið
tæki varkára og hógværa stefnu
—. enda vart um annað að
gera, eftir að það hafði endan-
lega náð völdunum í landinu.
Bandaríkin eru bundin Suður-
Kóreu á ýmsan hátt, bera þar
nokkra ábyrgð og hafa hags-
muna að gæta. Bandaríkin
stóðu í fylkingarbrjósti í Kór-
eustyrjöldinni (1950—’53), sem
háð var x nafni Sameinuðu
þjóðanna, vegna kommúnista-
innrásarinnar í Suður-Kóreu.
Herstöðvar Bandaríkjamanna f
landinu eru mikilvægir hlekkir
í varnarkerfi vestrænna ríkja á
Kyrrahafs-svæðinu. Bandaríkin
hafa veitt S-Kóreu drjúga efna-
hagsaðstoð, og þannig mættf
áfram telja. Loks má svo geta
þess. að her Suður-Kóreu er
Framh. á bls. 19.