Morgunblaðið - 21.06.1961, Blaðsíða 10
10
MORGUNBLAÐ1Ð
Miðvik'udagur 21. juní 1961
jntettðfstlrifafrifr
Utg.: H.f. Arvakur Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannesser.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Lesbók: Arni Óla, sími 33045.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgieiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargjóild kr. 45.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 3.00 eintakið.
BARÁTTAN UM SJÓÐINN
t LÝÐFRJÁLSUM löndum
er verkfallsrétturinn með
al þeirra lýðréttinda, sem
sjálfsagt er talið, að borgur-
unum séu tryggð. Enda
þótt þeim rétti sé freklega
misbeitt og jafnvel stund-
tun hagnýttur andstætt hags
munum verkalýðs, þá reyna
menn í lengstu lög að vera
umburðarlyndir.
Að vísu er það svo víða
í hinum þróuðustu lýðræðis-
ríkjum, að fyllri skorður eru
settar við misbeitingu verk-
fallsréttar en hér er gert,
og er það vissulega mál, sem
þarf að taka til íhugunar.
Því er ekki að leyna að
uppi hafa verið um það há-
værar raddir, ekki sízt með-
al verkamanna, sem verst
hafa orðið fyrir barðinu á
verkfallinu, að ríkisvaldið
’áefði átt að hafa af því bein
Bfskipti.
Viðreisnarstjórnin hafði
fyrirfram lýst því yfir, að
hún teldi það mál launþega
og vinnuveitenda að semja
um kjörin. Eftir að SÍS brást
hlutverki sínu sem ábyrgur
vinnuveitandi í lýðræðisþjóð
félagi má að vísu segja að
ekki sé lengur um vinnu-
deilu að ræða heldur póli-
tíska baráttu. Samt sem áður
hefur stjórnin sýnt umburð-
arlyndi, sem réttmætt er,
þótt sumir áfellist hana fyrir
að taka ekki í taumana.
Nú stendur vinnudeilan
þannig, að virinuveitendur
bjóða betri kjör en verka-
menn fara fram á. Barizt er
um það, hvort 1% skuli
renna í svonefndan styrktar-
sjóð verkalýðsfélaganna. Ef
verkfallið væri ekki mjög
alvarlegt fyrir þjóðarheild-
ina og sérstaklega efnalitla
verkamenn, þá væri þessi
aðstaða beinlínis brosleg.
Meginatriði málsins erþað,
að enginn meinar verka-
mönnum að leggja 1%, 2%
eða 3% í slíkan styrktarsjóð.
Þeir geta auðvitað ráðstafað
tekjum sínum á hvern þann
veg, sem þeir æskja. Ef verka
menn raunverulega óska
þess að hluti tekna þeirra
renni í sjóðínn, þá liggur
beint við að semja á grund-
velli tillögu vinnuveitenda,
greiða síðan 1% í einhvern
slíkan sjóð með frjálsri á-
kvörðun og halda samt eftir
nokkurri kauphækkun af eft-
ir- og næturvinnuálagi fram
yfir það, sem Dagsbrún og
Hlíf nú krefjast. Þetta er
svo augljóst mál, að um það
ætti engin orð að þurfa að
hafa. Ef forystumenn verka-
lýðsfélaganna vilja ekki
skilja þessa einföldu stað-
reynd, þá verða verkamenn
sjálfir að tryggja hag sinn
með því að taka af þeim
ráðin.
VIÐ ÁFELLUMST
ENGAN
T HINNI ágætu ræðu, sem
Ólafur Thors, forsætisráð-
herra, flutti af svölum Al-
þingis 17. júní sagði hann
m.a., er hann ræddi um
handritamálið:
„Engan skal undra að á-
greiningi hafi valdið, hvort
svo stórmannlega skyldi fram
komið. Andstæðingar máls-
ins eru margir og sjónarmið
þeirra ólík. Þetta ber okkur
að skilja og engan að áfell-
ast, heldur láta þessa and-
stöðu verða til þess eins að
auka aðdáun okkar og þakk-
ir til þeirra, sem fyrir því
hafa barizt að orðið yrði að
óskum íslendinga í þessu
máli.....
Við sendum dönsku þjóð-
inni kveðjur okkar yfir
hafið, þökkum skilning henn
ar á heitustu óskum okkar
og göfuglega og bróðurlega
framkomu í okkar garð.“
Undir þessi orð tekur ís-
lenzka þjóðin. Hún vísar á
bug fullyrðingum um að
frestun afhendingarinnar hafi
vakið reiði eða hatur í garð
dönsku þjóðarinnar. Þvert á
móti metum við afstöðu mik-
ils meirihluta hennar og er-
um óhræddir að eiga endan-
lega lausn málsins undir vel-
vild hennar og samvizku;
einnig þeirra mannr, sem
talið hafa eðlilegt að fresta
afhendingunni.
FRAMKVÆMD
RAUNHÆFRA
KJARABÓTA
¥ VIÐTALI, sem birtist hér
í blaðinu fyrir nokkr-
um dögum, var rætt um nýtt
fyrirkomulag við ákvæðis-
vinnu í Vefaranum. Hef-
ur þar verið tekið upp svip-
að skipulag og Morgunblaðið
hefur margbent á, að sem
víðast þyrfti að viðhafa til
að auka afköst og launatekj-
ur, samhliða því að hagur
fyrirtækja væri bættur.
í Vefaranum vinna
menn saman í afkastahóp-
um. Þeir hafa hver sín á-
kveðnu vinnulaun, en fá auk
þess framleiðsluuppbót fyrir
aukin afköst. Þessi háttur
hefur gefizt svo vel, að raun-
verulegar kjarabætur hafa
ATTí/Ai
Serkir sitja við dómínó í veitingahúsi í París.
Þeir lifa í dtta
a3 ríkisstjórnin reki serkneska
verkamenn úr Frakklandi.
Þetta er eitt umræðuefnið á
ráðstefnunni í Evian.
SKAXTHEIMTA
Hundruð ef ekki þúsundir
manna hafa verið drepnir, að-
allega í hinni blóðugu „borg-
arastyrjöld" milli tveggja
helztu þjóðemishreyfinga
Serkja, FLN, sem stendur að
útlagastjórninni, og MNA,
sem er undir forustu Messali
Hadj, en hann situr nú í
stofufangelsi í Chantilly í ná-
grenni Parísar. Ein ástæðan
fyrir bardögunum er barátt-
an um rétt til að innheimta
„skatta" hjá serkneskum
verkamönnum, og rennur fé
þetta til þjóðemishreyfing-
anna.
Til að spara fé búa Serk-
irnir þrír, fjórir og jafnvel
fimm í herbergi á ódýrum
gistihúsum, sem sum útvega
jafnvel ekki dýnur í rúmin.
Oftast sofa þeir til skiptis,
einn eða tveir sofa meðan hin
ir vinna eða fara í veitinga-
hús. Þeir framreiða sjálflr
ódýran mat á herbergjum sín-
um.
FYRIR ykkur er þetta
óverulegt vandamál, sem
varðar söguna og er stjórn
málalegs eðlis. Fyrir okk-
ur er það ótti, ofsi, of-
beldi, líf og dauði.
Maðurinn, sem mælti
þessi orð var Serki frá
Alsír og var hann að tala
um styrjöldina þar í landi.
Sérstaklega var hann að
ræða um aðstæður þeirra
rúmlega 400.000 Serkja,
sem búsettir eru í stór-
borgum Frakklands og
vita ekki hvað morgundag
urinn — eða dagurinn í
dag — ber með sér.
VÉLBYSSUSKRÖLT
Ég hef, í miðri Parísorborg,
svo oft heyrt hvellina af vél-
Skothvellirnir, sem hann
talaði um — eins og þér, sem
orsökuðu dauða ellefu manna
fyrir rúmri viku — eru nú
orðið svo til daglegir viðburð
ir í hverfum þeim í norðaust
urhluta Parisar, þar sem flest
ir Serkjanna búa og í Serkja-
hverfum annarra stórborga
Frakklands.
Á þessum „vígvalla“ svæð-
um ríkir sífelld spenna.
PENINGAR HEIM
Serkirnir eru óvissir um
framtíðina. Flestir eru þeir
verkamenn og senda allt að
helming launa sinna til að-
standenda í Alsír. Án þeirrar
yfirfærslu gætu fæstar fjöl.
skyldurnar lifað.
En de Gaulle Frakklands-
forseti hefur hótað að ef Alsír
slítur sambandi við Frakkland
og vísar Evrópumönnum, sem
þar búa á brott, geti svo farið
SVIKNAR VONIR
Flestir höfðu Serkirnir gert
sér háar hugmyndir um Frakk
land er þeir fóru þangað. Þeir
hugsuðu um Frakkland líkt
og margir innflytjendanna til
Ameríku, að þar væru götur
gulli lagðar og hunang drypi
af trjám. Þess í stað var þeim
staflað inn i þessi gistihús þar
sem staðinn óþefur af mat-
reiðslu og vælandi Arabatón-
list smjúga inní hvern krók og
kima. Til að afla aukatekna,
sinna þeir margvíslegum tóm
stundastörfum, selja gólfá-
breiður eða grænmeti og á-
vexti. Ef þeir eignast frístund,
standa þeir saman á götuhom
um eða fá sér kaffibolla á
dapurlegum veitingahúsum
þar sem þeir geta leikið
dómínó eða kúluspil.
Þeim finnst Frakkar vera
þeim fjandsamlegir, sum-part
vegna styrjaldarinnar í Alsír.
f aðalatriðum endurgjalda
þeir þennan fjandskap.
(W. Gardner Smith í
New York Herald
Tribune).
byssuskothríð, að við liggur
að ég sé ekki lengur hræddur,
sagði hann. Ég hef orðið vitni
jið skyndiárásum lögreglunn-
ar. Ég hef horft á bardaga
deiluaðila, bardaga við vara
lögregluna (sem skipuð er
Serkjum). Ég hef séð fátækt.
iKynnisferð með Castro
í%^W<M^%ffWHAVANA, 16. júní (Reuter). —sprengjuflugvél, sem hafði verið
fengizt, sem verulega munar
um, án þess að fyrirtækið
væri verr sett.
Forráðamenn Vefarans
telja einnig að fólk sé
ánægðara við störf sín og
samstilltara, enda mundi það
ekki vilja hverfa aftur að
gömlu tilhöguninni.
Hér er um svo merkilegt
nýmæli að ræða, að vissu-
lega verður að skora á aðra
vinnuveitendur og starfsfólk
hjá öðrum fyrirtækjum að
sameinast um að koma því
á hjá sér, að svo miklu leyti
sem við verður komið. Þá
er von um að hagur beggja,
vinnuveitenda og launþega,
batni.
Tuttugu útlendir blaðamenn eru
nú á ferðalagi um svæði það á
suðurhluta Kúbu, þar sem inn-
rásarheriim gekk á land í apríl sl.,
en var sigraður. Fararstjóri blaða
mannanna er enginn annar en
Fidel Castro. Hefur hann unað
sér hið bezta í hópi þeirra og
flutt langar tölur yfir þeim um
innrásina og lífið á Kúbu, milli
þess sem hann keðjureykir
Havanavindla.
— ★ —
í hópi blaðamannanna eru
fjórir bandarískir blaðamenn, og
hefur CastrO gert sér sérstakt far
um að fræða þá um atburði inn-
rásarinnar. CastrO kom með
blaðamennina til bæjarins Playa
Ciron, sem harðir bardagar urðu
um. Hann sýndi þeim hús, sem
lögð höfðu verið í rúst í sprengju
árásum innrásarhersins. Einnig
sýndi hann þeim fiakið £if B-26
skotin niður.
— ★ —
Castro stýrði bílalest blaða-
mannanna, tuttugu bílum af
amerískri gerð, heim á alþýðubú
og ræddi lengi við unglinga, sem
voru að uinna akuryrkjustörf, og
við stúlkur, sem önnuðust lestr-
arkennslu. Þá bauð hann blaða-
mönnunum upp á „ekta“ kú-
banskan mat, steik með soya-
baunum og hrísgrónum. Loka
.kom hann inn á torg í smábaa
einum, fór upp á svalir veitinga
húss Og ræddi þar góða stund
við bæjarbúa, bað þá að gagn-
rýna stjórnarstörfin ef þeir vildu
og gefa sér góð ráð, hvernig úr
mætti bæta. Þótti Castro hinn
alþýðlegasti og mjög skrafhreyf-
inn í allri ferðinni.