Morgunblaðið - 23.06.1961, Blaðsíða 11

Föstudagur 23. júní 196t
MORGUNBLAÐIÐ
11

:
NÚ er í vændum mikil bylt-
ing í símamálum okkar. Þeg-
ar hefur verið gerð áætlun
um að útrýma gamla hand-
virka smanum og koma á sjalf
virka símanum og koma á
sjálfvirku samtengdu kerfi
fyrir allt landið fyrir árslok
1968. Önnur bylting er þó
skemmra undan, því þegar
nýi sæsíminn, er lagður verð-
ur í haust, verður tekinn í
notkun, mun ísland komast í
símasamband við umheiminn,
allan sólarhringinn. Og þess
verður e. t. v. ekki langt að
bíða, að símnotendur í Reykja
vík, á Akureyri, eða annars
staðar á landinu, geti hringt
beint í símanúmer kunningja
í London eða Kaupmanna-
höfn.
Þetta segir póst- og síma-
málastj., Gurmlaugur Briem,
okkur. Hann hefur á undan-
Gunnlaugur Briem
Siálfvirkt
asamband
við útlönd kemur næst
og símamálastjóra, að sæsím-
inn verður nú lagður. For-
stjóri Stóra norræna símafé-
lagsins kom hingað í heimsókn
á afmæli símans og þá færði
Gunnlaugur þessa hugmynd í
tal við hann. Var þegar farið
að athuga hvort grundvöllur
væri fyrir rekstrinum. Fyrst
Var ráðgert að koma upp þráð
iausu troposferisku sambandi,
því stofnkostnaður við upp-
setningu slíkra stöðva er
miklu minni en við lagningu
sæsímastrengs. Hins vegar er
sæsíminn ódýrari í rekstri og
ábyggilegri, þ. e. a. s. ef hann
liggur ekki um fiskimið tog-
aranna. Hugmynd póst- og
símamállastjóra varð því ofan
á og það er fyrir stórhug hans,
að við fáum nú þetta lang-
þráða símasamband. Og við
þurfum ekki að bera kostnað
af öðru en sambandinu milli
Reykjavíkur og Vestmanna-
eyja, þar sem strengurinn
verður tekinn á iand.
* * *
— Og næsta skrefið verður
að koma á sjálfvirku sam-
bandi milli ísLands og útlanda,
heldur Gunnlaugur áfram.
Það er bana hætt við að sima-
reikninguripn verði þá hár
hjá suimum. Ég hef ofit séð
þess getið í erlendum blöðurn,
að fól'k hefur ekki varað sig
á þessu sjálfvirka langlíniu-
sambandi, t. d. maðurinn í
New York, sem alltaf var að
furða sig á því hve símareikn
r ingurinn var hár. Það kom
loks á daginn, að heimasætan
hringdi á hverju kvöldi í unn.
ustann í Kalifomiu, því það
var jafnauðvelt að hringja
þangað og í næsta hús.
* * ' *
förnum árum lagt grundvöll
að þeim stórstígu fraimförum,
sem í vændum eru. Gunnlaug
ur Briem hefur unnið að síma
málum okkar um liðlega 30
ára skeið. Og tengsl hans við
símann eru í rauninni miklu
meiri, því hann fæddist í
gamla pósthúsinu, sem nú er
Lögreglustöðin, og ólst í raun
inni upp með símianum hér á
landi. Gunn.augur Briem átti
sextugsafmæli ekki alls fyrir
löngu og okkur fannst þess
vegna vel til fallið að reyná
að ná tali af honum til þess
að ræða það, sem áunnizt hef-
ur og það, sem framundian er
í símamálum.
* * *
— Fyrsta verkefni mitt hjá
símanum’ var að sækja ráð-
stefnu eina í Prag árið 1929,
til þess að fá langbylgju fyrir
íslenzka útvarpið. Áður hafði
lítil einkaútvarpsstöð verið
starfrækt hér, en var þá hætt
störfum. — Viðtaékin voru
ekki fleiri en 400 hér — að
mig minnir — er ríkisútvarp-
ið hóf starfsemi sína. Breýt-
ingin hefur því orðið æði
mikil á þessum 30 árum og
sama er að segja um símann,
segir Gunnlaugur. Nú höfum
við á prjónunum að láta sjálf
virkan símia í alla kaupstaði,
kauptún, þorp og margar sveit
ir fyrir árslok 1966, en 1968
eiga allar sveitir og allir lands
hlutar að verða komnir í sjálf-
virka símakerfið. Um síðustu
Vibfal vib Gunn-
laug Briem, póst-
ag simamálastj.
um Jbað, sem nú
er efst á aagskrá
áramót voru símnotendur á
landinu orðnir liðlega 32,300
og nærri 4000 á biðlista og
þar af voru tæplega 10 þús-
und sem höfðu gamla hand-
virka símann. Á næstu árum
er reiknað með að tala simnot
enda aukizt ört, en handvirku
súnunum á samt sem áður að
fækka jafnt og þétt — þannig,
að árið 1968 verði símnotend-
ur 57,700 — og enginn hand-
virkur sími í notkun.
— Þá geta menn hringt um
allar trissur án þess að
hringja fyrst í landsímann og
breytir þetta vitanlega miklu
hjá fólki. Áætlað er að koma
upp margs konar þjónustu,
sem. öll landsbyggðin getur
notið sameiginlega, t. d. síma
klukku, eða „Fröken klukku“,
eins og hún er víst kölluð.
Allir eiga þá að geta hringt
í sjálfvirka upplýsingaþjón-
ustu veðurstofunnar og það
er nú komið á umræðustig,
hvort hægt yrði að stofnsetja
sams konar fréttaþjónustu, þá
í samvinnu við fréttastofu
ríkisútvarpsins.
— Áætlað er, að sjálfvirfca
símakerfið og það, sem því
fylgir, kosti okkur 500
milljónir króna, eða sem svar
ar 20 þúsund krónum á hvert
símanúmer. Þetta verður því
æði kostnaðarsamt, en þar
með bætum við líka þjónust-
una og reiknum með stóraukn
um tekjum. Ég geri ráð fyrir
að upp úr því verði hægt að
íara að lækkia simtalagjöld
stig af stigi, því kostnaður
mun minnka, en viðskiptin
aukast.
— Ég get nefnt Keflavík
sem dæmi. Eftir að sjálfvirkt
samband var komið milli
Keflavíkur og Reykjavíkur
gátum við fækbað starfsfólki
um 25, en á sama tíma þre-
faldaðist símanotkunin. Þann-
ig verður þetta víða. Afnota-
gjöldin hér munu nú vera
lægri en alls staðar annars
staðar — þar sem ég þekki til.
Á hinum Norðurlöndunum
eru þau t. d. töluvert hærri.
Á Islandi talia menn gjarnan
um að þeir hafi ekki efni á
að hafa síma, þegar reikning-
urinn kemur. En ég spyr nú
bara, hver hefur efni á að vera
án síma?
— Og þá er það sæsíminn.
Ha.nn mun breyta miklu hér.
Hingað til hefur allt talsam-
band við útlönd verið þráð-
laust og því mjög háð skilyrð
um í loftinu. Þegar sæsíminn
nýi kemst í samband í vetur
fáum við til að byrja með 3
talsímarásir til London og
tvær til Kaupmannahafnar,
allan sólarhringinn. Þar að
aufci verða margar skeytarás
ir, því í strengnum eru 24 tal-
rásir og hverri er hægt að
skipta í 20 skeytarásir, ef svo
mætti að orði komast.
— Þetta verður fyrst og
fremst til hagsbóta fyrir ýmis
fyrirtæki og einstaklinga, sem
þurfa að standa í stöðugu sam-
bandi við útlönd. Við munum
þá takia upp sama kerfi og
tíðkast erlendis, leigja út fjar
rita, (teleprinter) og svo geta
þessir aðilar leigt eina skeyta-
rás áfcveðinn minútufjölda og
sent sin skeyti um símainn,
beina leið til viðtakanda er-
lendis. Þetta flýtir auðvitað
mjög fyrir viðskiptum, því þá
þarf ekki á milligöngu sím-
stöðvanna að halda, sagði
Gunnlaugur Briem.
Fjarskiptin við N-Amerífcu
breytast á sama hátt á næsta
ári, þegar sæsíminn verður
lagður áfram til Nýfundna-
lands.
Því má skjóta hér inn í, að
það var fyrir forgöngu póst-
— Annað er það, sem ég hef
mikinn áhuga á. Þar er um að
ræða ultrastuttbylgjustöðvar,
sem ég vænti að við getum
sett upp á ströndinni umhverf
is Xandið. Tilgangurinn er að
tengja skipin við sjálfvirka
kerfið í landi. Farþegar á
strandferðaskipum gætu þá
hringt heim til þess að til-
kynna líðan sína, þegar illt er
í sjóinn — og sjómenn á ná-
lægurn miðum ættu þá að geta
hringt heim þegar þeir eru
búnir á vaktinni. Svo fer sí-
fjölgandi þeim bifreiðum, sem
hafa sendi- og móttökutæki
og geri ég ráð fyrir því, að
við reynum að koma okkur
upp aillvítæku kerfi endur-
varpsstöðva fyrir þessi tæki
um allt land, þegar fram líða
stundir.
* * *
— Þetta er það, sem við
munum glima við á næstu ár-
um. Hins vegar má ætla, að
þess sé mjög skammt að bíða,
að stórveldin komi upp full-
komnu endurvarpskerfi með
gervihnöttum. Við munum þá
að sjálfsögðu njóta góðs af
því. Við færumst þá enn nær
umheiminum, bæði hvað
venjuleg fjarskipti snertir —
og þá ekki sízt hvað sjón-
varpinu viðkemur. Þetta eru
í fáum orðum sagt mjög
skemmtilegar framfarir, sem
munu gerbreyta sambandi okk
ar við umheiminn fyrir lok
þessa áratugs.

Bandarík|aferð
Evrðpubúum ódýrusi með Loftleiðum
STÓRBLAÐIÐ Life birtir í maí-
hefti sínu almennar upplýsingar
fyrir ferðamenn, sem ætla að
heimsækja Bandaríkin í sumar.
Er þar m. a. fjallað um verð á
flugfargjöldum milli Evrópu og
Ameríku, sem eru þau sömu með
öllum flugfélögum innan Alþjóða
flugmálastofnunarinnar eða París
—- New York fram og aftur 450
doliarar.
Þó er til undantekning, sem
blaðið nefnir: hið íslenzka flug-
félag Loftleiðir. Blaðið segir:
Tökum t. d. Loftleiðir, eina flug-
félagið með áætlun í farþega-
flutningum yfir Atlantshafið,
sem ekki er í Alþjóðaflugmála-
stofnuninni. Það hefur nýlega
komið fram kostaboð, 15 daga
ferð, þar sem lægra fargjald
borgar í rauninni fyrir dvölina
í Bandaríkjunum. í samvinnu
við Greyhounds — áætlunar-
vagnanna í Bandarikjunum, býð-
ur Loftleiðir upp á 15 daga ferð
frá Luxemburg til New York Og
síðan um Montreal, Niagarafoss-
ana, Chicago og Washington og
til baka aftur fyrir 538 dollara,
sem er aðeins 50 dollurum meira
en verðið eitt á flugfarmiðum
annarra fram og aftur frá París
til New York.
Mbl. leitaði nánari fregna af
þessu hjá Loftleiðaskrifstofunni
hér, og var sagt, að Loftleiðir
hefðu lengi haft þannig sam-
vinnu við Greyhound-áætlunar-
vagnana í Bandarikjunum, að
skrifstofur félagsins gætu selt
áframhaldandi far með áætlun-
arbílunum um Bandaríkin frá
endastöð flugvélanna. Að sjálf-
sögðu gætu íslendingar tekið
Loftleiðaflugvélarnar hér, og far
ið hinar skipulögðu ferðir Grey-
houndbilanna um Bandaríkin og
kostnaður væri þá minni sem
svarar flugfargjaldinu frá megin
landinu til fslands. Þarna væri
um fjölmargar ferðir Greyhound-
bílanna að ræða um Bandaríkin.
Og mundi vera innifalinn hótel-
kostnaður en ekki fæði í 15 daga
íerðinni, sem Life talar um.
Gagarín heim-
sækir Castro
HAVANA, Kúbu, 21. júní. ( —
(Reuter) — Kúbustjórn gaf í dag
út tilkynningu um það, að sov-
ézki geimsiglingamaðurinn, Júrí
Gagarín majór, muni koma í
heimsókn til Kúbu hinn 26. júlí
n.k. — en þá teljast átta ár síðan
Fidel Castro stofnaði byltingar-
hreyfingu sína. — Er afmælisdag
urinn miðaður við það, er Castro
stjórnaði misheppnaðri árás á
Mencada-virkið við Santiago hinn
26. júlí 1953.