Morgunblaðið - 25.06.1961, Blaðsíða 13

r
Sunnudagur 25. júní 1961
MORGVISBLAÐIÐ
13

REYKJAVÍKURBRÉF
Jekaterína Furtseva
\oldu<íasta
kona í heimi
T AS fróðra manna sögn var
það meðal annars snarræði
Fúrtsevu, sem forðaði Krúsjeff
frá valdamissi og niðurlægingu
í júni 1957. Þá höfðu Molotov
og bandamenn hans notað sér
fjarveru Krúsjeffs í opinberri
heimsókn til Helsingfors og
undirbúið að svipta hann völd-
um, er hann kæmi heim aftur.
Fúrtseva er þá talin hafa átt
hlut að því, að Zukov, þáver-
andi yfirhershöfðingi Rússa,
sendi herflugvélar til að smala
saman flokksráðsmönnum víðs-
vegar að. Sá liðssafriaður varð
til þess að hrinda áhlaupi
þeirra Molotovs. Hann og
bandamenn hans voru reknir
frá völdum en Krúsjeff síðan
notið þeirra af því meiri ákefð.
Fúrtseva var talin atkvæðamikil
þegar fyrir þessa atburði og veg
ur hennar óx mjög við þá. Hún
er nú tvímælalaust í hópi vold-
ugustu manna Rúsálands og er
sennilegt, að engin kona í heimi
sé henni valdameiri.
Það sætir því vissulega
nokkrum tíðindum, að slíkur
höfuðskörungur skuli hafa gefið
sér tíma til að dveljast hér á
landi vikutíma í opinberri heim-
sókn. Ekki skal hér um það
sagt, hvernig frúnni hefur þótt
um að litast í þessu litla lýð-
ræðislandi. Hitt er víst, að allir
þeir, sem hana hittu, eru sam-
mála um að þar hafi verið
gerðarleg skörungskona á ferð.
Hún var vingjarnleg í fram-
komu, kryddaði tal sitt með
sögum og málsháttum og talaði
auðsjáanlega eins og sá, er vald-
ið hefur, endia til með „að
kreppa hnefana eða eitthvað
svoleiðis", eins og hún sagðist
hafa gert í Kaupmannahöfn,
þegar piltur fór að tala um
dr. Zivago.
„Tók fólkið henni
ekki velu?
Ein af þeim hættum, er steðja
að valdamönnum, er sú, að þeir
rugli saman sínum eigin kenj-
um og hagsmunum við skoðan-
ir og hag almennings. — Ef
marka má viðtal það, sem
Fúrtseva átti við Morgunblaðið,
er hún engin undantekning í
þessum efnum. 1 viðtalinu segir
frúin:
„Dr. Zivago er slæm bók og
margt í henni móðgandi fyrir
Sovétþjóðirnar. í Vesturlöndum
var sagt, að bókin væri skrifuð
gegn kommúnismanum, en það
er ekki rétt. Hún er árás á fólk
ið í Sovétríkjunum og þess
vegna tók það henni ekki vel,
heldur gagnrýndi hana af öll-
um mætti“.
En skömmu síðar er frúin
*purð um þessa sömu bók:
„Hefur hún verið gefin ut í
bókarformi í Sovétríkjunum?“
Þá svarar frúin:
„Nei, það er enginn áhugi á
henni þar“.
Af þessu tilefni hljóta menn
að velta fyrir sér, hvernig það
megi vera, að „fólkið í Sovét-
ríkjunum taki ekki vel heldur
gagnrýni af öllum mætti“ bók,
sem því hefur alls ekki verið
gefinn kostur á að lesa eða
kynnast af eigin sjón. Hætt er
við, að flestir telji að hér setji
menntamálaráðherrann sínar eig
in skoðanir í stað skoðana fólks
ins. í lýðfrjálsu landi þykir
þetta einkennilegt, í einræðis-
ríki er það sjálfsagt.
. Laugaid, 24. júní
„Maður verður
annað hvort
að velja“
Ekki er á þetta drepið Fúrt-
sevu til lasts, heldur til að
sýna, að jafnvel hinir mikil-
hæfustu menn eru lokaðir inni
í sínum eigin hugarheimi og
háðir þeim takmörkunum, sem
starfshættir þeirra skapa þeim.
Einmitt vegna þess að Fúrtseva
svaraði hreint og beint, eru um-
mæli hennar harla athyglisverð,
svo sem er hún sagði:
„----trú á lif eftir dauðann
getur alls ekki farið saman við
hugsjónir kommúnismans. Mað-
ur verður annað hvort að
velja trúna, og þá kristna trú
í þessu tilfelli, eða hugsjónir
kommúnismans. Og líf eftir
dauðann er í algerri andstöðu
við kenningar kommúnismans
Þar getur ekki orðið nein mála-
rniðlun".
Ekki fara sagnir af því,
hvernig hinum nytsömu sakleys
ingjum í prestastétt, sem nú
ganga erinda kommúnista hér á
landi, hafi orðið við þessi um-
mæli frúarinnar. En þótt Bryn-
jólfi Bjarnasyni sé ekki annt
um kristna trú, er líklegt, að
honum hafi brugðið við að vera
sviptur voninni um að fá að
sitja við fótskör Stalins í öðru
lífi. Ekki mun þó þurfa að ótt-
ast neina upplausn í söfnuði
kommúnista hér af þessum sök-
um. Til þess er hann of fast
samanreirður. Prófessor Jóhann
Hannesson líkti réttilega áhrif-
um heimsóknar Fúrsevu á komm
únista hér við heimsóknir Páls
postula til hinna kristnu frum-
safnaða fyrir 1900 árum.
Efndir Moskvu-
yfirlýsingar
Meðal meginatriða ályktunar
flokksþings kommúnista í

Moskvu í nóvember og desem-
ber sl., þess, er Einar Olgeirs-
son og Kristinn Andrésson voru
kvaddir til, var, að magna
skyldi stéttabaráttu og niðurrif
innan allra þjóðfélaga annarra
en kommúniskra. — Islenzkir
kommúnistar hafa ekki þurft
sérstakrar hvatningar í þessa
átt. Störf þeirra hafa látlaust
miðað að þessu. Þeir hafa t. d.
aldrei farið dult með, að ætlun
þeirra væri að hindra viðreisn-
arráðstafanir núverandi ríkis-
stjórnar. Hinsvegar létu þeir
ekki til skarar skríða í þeim
efnum fyrr en um sl. mánaða-
mót, þ. e. örfáum dögum áður
en hinn postullegi erindreki frá
Moskvu skyldi koma til ís-
lands. Fyrir kommúnistasöfnuð-
inum hér hefur það verið
ánægjuleg „tilviljun“ að geta
einmitt um þær mundir sýnt
mátt sinn til að láta hjól fram-
leiðslunnar stöðvast. Þar með
var á bersýnilegan hátt sannað
að einnig hér á norðurhjara ver
aldar er dyggilega unnið að
framkvæmd boðskaparins frá
Moskvu. Þeir, sem svo hressi-
lega standa sig, eru óneitanlega
sérstakrar umbunar verðir. —
Þannig horfir málið við ^rá
kommúnistum. Við hinu er bú-
ið, að öðrum þyki minna koma
til vinmæla sovézkra valda-
manna meðan sá háttur er hafð-
ur, að þeir láta erindreka sína
og skjólstæðinga hvarvetna
grafa undan frjálsu stjórnskipu-
lagi og reyna að spilla þeim
ráðstöfunum, sem gerðar eru í
samræmi .við vilja meirihluta
þjóðar í hennar eigin landL
Vcrkföll gegn
% hagsmnnum
almennings
En er það rétt, að verkföllin
nú séu af stjórnmálalegum rót-
um runnin? Eru þau ekki gerð
til að knýja fram bráðnauðsyn-
legar kjarabætur almenningi til
handa?
Auðvitað óska allir eftir betri
lífskjörum. Viðfangsefnið er
hvernig þeim verði náð. Kaup-
gjaldssamningar, sem leggja
þyngri byrðar á atvinnuvegina
en þeir geta staðið undir,
stefna þar ekki til framdráttar
heldur afturfarar. Forystumenn
kommúnista í verkalýðsfélögum
vita þetta eins vel og aðrir. Ef
þeir 'væru raunverulega að
reyna að bæta kjörin, þá
mundu þeir viðurkenna stað-
reyndir og vinna í samræmi við
þær.
Þá mundu þeir viðurkenna
það, sem skýrslur óhagganlega
sanna, að til dæmis hér í
Reykjavík voru meðaltekjur
verkamanna á árinu 1960 yfir
75 þúsund krónur. Því til við-
bótar komu á meðalfjölskyldu
fjölskyldubætur nær 6000,00 kr.
Þar með eru tekjurnar orðnar
rúmar 80 þúsundir. Er þá þess
einnig að gæta, að slík fjöl-
skylda hefur á sl. ári fengið
bættan hag sinn með stórlækk-
un á tekjuskatti og útsvari. 1
stað þess að viðurkenna þessar
staðreyndir og starfa í samræmi
við þær, er látlaust hamrað á
lágmarkstaxta, sem ekki segir
rétt frá um hinar raunverulegu
tekjur og talað eins og fjöl-
skyldubætur skipti engu máli
fyrir afkomu almennings. Með
slíkum blekkingum eru menn
ginntir til þess að gerast sinir
eigin böðlar, að knýja fram ð-
raunhæfar kröfur, sem því mið-
ur verður ómögulegt að full-
nægja á þann veg að lífskjör
batni í samræmi við kauphækk
anir.
Ranp;fenp;imi
trúnaður
Með völdum sínum í Dagsbrún
hafa kommúnistar fengið lykil-
stöðu í verkalýðshreyfingunni
og eru þess vegna skyldugir til
að sýpa henni trúnað. önnur
félöig telja, að óþolandi misrétti
skapisit, ef Dagsbrún fær meira
en þau. Þar með ræður Dags-
brún stefnunni, jafnvel þó að
allur þorri manna skilji að út
í ófæru sé haldið.
Völd kommúnista innan Dags-
brúnar byggjast á þrennu: Fé-
lagsstjómin ræður því hverjum
hún hleypir inn í félagið, held-
ur því miklu fámennara en
efni standa til og greinir að eig-
in vild milli fullgildra félags-
manna og aukafélaga. Stjórnin
lagar kjörskrá félagsins í hendi
sér og neitar lýðræðissinnum
um að fylgjast með og hafa það
eftirlit, sem frumreglur lýðræðis
ins segja til um. Á félagsfund-
um og við atkvæðagreiðslur er
beitt „terror", svo að friðsamir
ménn skirrast við að láta skoð-
anir sínar uppi og koma á kjör-
stað til að greiða atkvæði.
Styrhtarsjóðir
Glöggt dæmi þessara aðfara
bjrtist nú í sambandi við hina
svokölluðu styrktarsjóði verka-
lýíísfélaganna. 1 sjálfu sér lætur
vel í eyrum að verkalýðsfélög
komi sér upp styrktarsjóðum.
Víst veitir tímakaupsmönnum
eikki aif utanaflkomandi hjálp,
ef veikindi eða önnur óhöpp ber
að. Um hitt má deila, hvort
hyggilegra sé að koma slíkri
hjálp við fyrir milligöngu hvers
einstaks félags með allri þeirri
skriffinnsku og tilkostnaði sem
slíku er samfara, eða með efl-
ingu almannatrygginga.
En látum það vera. Ef hvert
einstakt félag óskar eftir sínum
eigin styrktarsjóði, þá hefur það
rétt til þess og getur komið
honum upp. Eins og nú stendur
hafa atvinnurekendur boðizt til
að hækka kaup sem nemur
fyrirhuguðu framlagi í styrktar-
sjóð og raunar vel það. — Um
fjárhæðina er þess vegna ekki
deilt. heldur fyrirkomulag. Þeg-
ar svo til háttar, getur verka-
lýðsfélag kveðið á um að leggja
tilskilið gjald á félaga sína og
verða atvinnurekendur þá skyld
ir til að innheimta gjaldið
ásamt öðrum félagsgjöldum.
Sviftino
mannréttinda
Hvor hátturinn, sem á er
hafður, þessi eða hinn, að at-
vinnurekendur greiði beint í
styrktarsjóðinn, er um raun-
veruleg laun að ræða og kostn-
að, sem leggst á atvinnurekstur-
inn. Hvorttveggja mundi dregið
frá skattskyldum tekjum. —
Heyrzt hefur að komimúnistar
haldi því fram að einungis í
fyrra tilfellinu mundi greiðslan
beinlínis talin til kaupgjalds og
þar með hafa áhrif á verðlag
landbúnaðarafurða, en í hinu til
fellinu ekki. Fullvíst er, að af
bænda hálfu verður sá munur
ekki viðurkenndur.
Hjá kommúnistum ræður úr-
slitum að þeir vilja fá í sjóðinn
gjald, bæði af þeim, sem þeir
viðurkenna alls ekki sem fé-
laga og geta því ekki heimt fé-
lagsgjöld af og hinum, sem þeir
halda á aukaskrá utan eigin-
legra félagsréttinda. Þeir vilja
láta menn vera gjaldskylda án
þess að njóta þeirra mann-
réttinda, sem slíkri skyldu
hljóta að sjálfsögðu að ver-a
samfara. Ef fullgildir félags-
menn taka löglega ákvörðun
um að láta kommúnista valsa
með fé þeirra, þá er það sök
sér. Hitt er fyrir neðan allar
hellur að fela þeim öll ráð yfir
fjármunum manna, sem þeir
neita um einföld mannréttindL
Liðsauki
kommúnista
Við öllu þessu mátti búast af
kommúnistum. Allt er þetta í
samræmi við þeirra venjulegu
starfsaðferðir. í þessum átökum
hefur þeim hinsvegar bætzt liðs
auki. — Framsóknarbroddarnir
hafla beitt völdum sínum innan
SÍS og kaupfélaganna til að
opna rásir fyrir verðbólguskrið-
unni að nýju. Þeir gera sér full-
ljóst hvað af þeim aðförum
muni leiða. Það er gamall hátt-
ur Tímans að ásaka andstæð-
inga sína fyrir það, sem Fram-
sóknarbroddarnir þá og þá
keppa að, en þykir henta^ að
kenna öðrum um. Vegna skulda
súpu SlS vilja þeir nú knýja
fram verðbólgu og gengisfall. —
Það er einmitt af því að þeir
vita, að slíkt hlýtur að fylgja f
fótspor þeirra nú, sem þeir saka
ríkisstjómina um, að hún vilji
það, sem þeir sjálfir berjast fyr-
ir, en hún reynir að hamla á
móti. Við þetta bætist, að brodd
arnir hafa talið sér trú um að
með þessu geti þeir ruðzt til
valda á ný.
Ekki skiptir miklu máli hver
af Framsóknarbroddunum ber
ábyrgð á glæfraspili þeirra nú.
Meðan enginn þeirra skerst úr
leik, eru þeir allir samábyrgir.
Þess vegna stoðar þá lítið, þó
að þeir beri það nú út sér til
afsökunar, að þetta sé allt að
kenna Eysteini Jónssyni og
Hirti Hjartar. Það séu þeir, sem
hafi tekið ráðin og aðrir hafi
ekki fengið að gert. Sjálfir segj-
ast þeir ekki þekkja Eystein
lengur fyrir sama mann, því að
hann geri nú allt það, sem hann
í fyrri verkföllum hafi mest
varað við. Þetta ' er rétt. Ey-
steinn Jónsson var á móti verk-
fallinu mikla 1955, þá var það
Hermann Jónasson sem réði ó-
farnaðinum. Eysteinn reynir nú
að sanna, að rangt sé, að Her-
mann standi sér framar í slíkum
bellibrögðum fremur en öðru.