Morgunblaðið - 08.07.1961, Blaðsíða 6

6
MORGVTSTiL AÐIÐ
Laugardagur 8. júlí 1961
— Pencilín
Framh. af bls. 1.
mjóHdnni úr þessum kúm í 3
til 4 daga eða u.þ.b. í 6 mál.
Bændunum er vitaskuld gert að
fleygja mjólkinni þennan tíma,
að minnsta kosti senda hana
ekki á markaðinn. Ekkert eftir-
lit hefur þó verið með því, að
þessar reglur séu haldnar og hef
ur komið í ljós, að mikill mis-
brestur er á því. Mbl. hefur
aflað sér upplýsinga um það, að
töluvert penicillín hefur reynzt
vera í mjólk frá allt að tíunda
hverjum seljanda að jafnaði.
Afleiðingar af neyzlu slíkrar
mjólkur geta verið mjög skað-
legar, eins og gert verður grein
fjrrir hér á eftir, auk þess sem
slíkt penicillíninnihald truflar
mjög allan mjólkuriðnað og
gerir t. d. osta- og skyrgerð
ókleifa.
HÆTTAN
Má fullyrða, að mjólkurafurð-
ir þær, sem landsmenn neyta
nú, mjólk, ostar, skyr og mjólk-
ur- og rjómaís innihaldi penicil-
lín að staðaldri, sem getur haft
eftirfarandi skaðlegar verkanir.
í fyrsta Iagi: Nokkuð margir
hafa ofnæmi fyrir penicillíni.
Þegar það liggur fyrir, þá er
penicillíni ekki beitt gegn mein-
semdum þeirra. Mjólk með
penicillíninnihaldi, sem slíkt fólk
neytir, getur framkallað ofnæm-
isverkanir, t. d. útbrot, í verri
tilfellum lost, í verstu tilfellum
getur slíkt lost leitt til dauða.
I öðru lagi: Stöðug notkun
penicillíns við júgurbólgu, eink-
um ef notað er of lítið í einu,
eins og hætt er við að bændur
geri, þar sem lyfið er nokkuð
dýrt, veldur ónæmi ýmissa sýkla
f kúm fyrir penicillíni, sem geta
síðan borizt til manna, t. d. í
mjólkurafurðum, og þá verið erf
iðir viðfangs, þar sem penicillín
dugar ekki gegn þeim. Þess má
geta, að streptococcar þeir, sem
valda júgurbólgu í kúm, eru
mjög svipaðir þeim, sem valda
hálsbólgu og öðrum kvillum í
mönnum.
Stöðug neyzla mjólkur með
vægu peniciMíninnihaldi getur
gert ýmsa sýkla, sem valda sjúk
dómum í mönnum, ónæma fyrir
penicillíni. Það gerir penicillín
gagnslaust gegn þeim sjúk-
dómum.
í þriðja Iagi má nefna það
tjón, sem mjólkurbúin geta orð-
ið fyrir, þar sem penicillíninni-
hald mjólkurinnar truflar mjög
osta- og skyrgerð.
FLEIRI PENCILLfNAFBRIGÐI
Að vísu eru til ýmis afbrigði
af penicillínlyfjum. Munurinn á
þeim er þó ekki á sjálfu penicil-
Kninu, heldur þeim efnum, s_em
það er blandað, og breyta eig-
inleikum þess lítillega. Það er
þó álit sérfræðinga, að sé ein-
staklingur ofnæmur fyrir einu
penicillínafbrigði, þá séu flest-
ar líkur á þvi, að hann sé of-
næmur fyrir hinum. Svipaðir
möguleikar eru fyrir ónæmi.
Nýtt enskt penicillínafbrigði,
celbenín, er komið á markað-
inn, en það er mjög dýrt, auk
þess sem líkur eru fyrir því, að
sýklar verði ónæmir fyrir því
fljótlega, sem ónæmir eru fyrir
öðrum afbrigðum.
LEIHIR TIL ÚRBÓTA
Þess var áður getið, að bænd-
um væri gert að halda eftir
mjólk 3—4 daga eftir peniciilín-
meðhöndlun við júgurbólgu.
Með þessu er hins vegar lítið
sem ekkert eftirlit, ekki með
sjálfri inngjöfinni, hvað mikið
og hvað oft, ekki með því hvort
penicillín er í þeirri mjólk, sem
berst til mjólkurbúanna. Mikil
brögð er því að því, að bændur
sendi frá sér mjólk, þrátt fyr-
ir penicillínmeðhöndlun, af
gleymsku eða skeytingaleysi.
í öðrum löndum, t. d. Dan-
mörku, eru mjög strangar regl-
ur og eftirlit með þessum mál-
um. Aðeins dýralæknar mega
sprauta penicillíni í kýr. Peni-
cillínið er litað, þannig að mjólk
in er lituð þann tíma, sem peni-
cillínið er í henni og því óselj-
anleg. Auk þess liggja við háar
sektir og skaðabótaskylda, ef út
af er brugðið. Þessar reglur eru
frá 1954 og voru settar með aug
lýsingu landbúnaðarmálaráðu-
neytisins frá 26. júlí 1954 um
bann gegn fúkkalyfjum og
fúkkaeyðandi efnum í mjólk og
rjóma. Slíkar reglur verður að
setja hér á landi hið fyrsta.
Rannsóknir lækna og dýra-
lækna hér á landi á þessu vanda
máli eru á frumstigi, en Mbl.
hefur heimildir fyrir því, að
slíkum rannsóknum verði hald-
ið áfram.
UMSÖGN YFIRDÝRALÆKNIS
Mbl. sneri sér til heilbrigðis-
yfirvaldanna og óskaði eftir um
sögn á grein þessari. Barst blað
inu síðan umsögn frá yfirdýra-
lækni, þar sem segir m. a.:
„Hið síðari ár hefur notkun
fúkkalyfja til lækninga á júg-
urbólgu í kúm aukizt mikið,
einkum eftir að fáanleg urðu
fúkkalyf í umbúðum, sem sér-
staklega voru ætluð til inndæl-
ingar í júgur, um spenagat. Þar
sem júgurbólga gerir árlega
mikið tjón, hefur ekki verið
hægt að komast hjá notkun
fúkalyfja, því að þau hafa
reynzt lyfja bezt við flestar
tegundir þessa sjúkdóms.
Lengi hefur dýralæknum ver-
ið ljós sú hætta, að fúkalyf
blönduðust saman við neyzlu-
mjólk. Hafa þeir því þegar í
upphafi brýnt fyrir bændum að
halda mjólk úr kúm, sem gefin
hafa verið fúkalyf sér, og gæta
þess að blanda henni ekki sam-
an við neyzlumjólk. í byrjun
mun þetta hafa borið góðan ár-
angur, en þegar almennt var
farið að nota mjög langvirk
fúkkalyf var örðugra við þetta
að eiga....
Á fundum dýralækna hafa
mál þessi oft verið rædd, og
Jón Guðbrandsson greindi á síð-
asta aðalfundi Félags dýralækna
frá niðurstöðum rannsókna, sem
hann hefur gert á vegum Mjólk
urstöðvarinnar um penicillíninni
hald í neyzlumjólk. Hefur iðu-
lega orðið vart við slíka íblönd-
un hjá einstökum framleiðend-
um.
íblöndun fúkalyfja í neyzlu-
mjólk er mikið vandamál víðar
en hér á landi. Því er víða um
lönd unnið að rannsóknum til
þess að finna aðferðir, sem eru
nægilega öruggar og fljótvirkar
til þess að finna, hvort mjólk
frá framleiðendum, sem berst
til mjólkurbúa, er menguð
fúkalyfjum, áður en mjólkin er
tekin inn í stöðina.
Ég átti þess kost að kynnast
nokkuð þessum rannsóknum í
Svíþjóð og Danmörku fyrr á
þessu ári. Þeir sem að rann-
sóknum þessum unnu voru von-
góðir um það, að takast mætti
að finna áður en langt um liði
fljótvirkar og ódýrar aðferðir til
þess að greina fúkalyfjainni-
hald í mjólk. Ennþá mun þó
viðunandi lausn eigi fengin.
Jafnframt var unnið að rann-
sóknum, er miða að því að leysa
vandamál þetta á annan veg, en
það er með því að blanda sam-
an við júgurbólgulyfin litarefni,
sem haldast í júgrinu og lita
mjólkina álíka langan tima og
fúkalyfin haldast í mjólk úr
júgrinu. Lítil hætta ætti að vera
á, að lituð mjólk blandaðist
venjulegri neyzlumjólk.....
Þegar uppvíst varð, að fúka-
lyf fundust í mjólk, sem send
var til mjólkurbúa, lagði ég
fyrir alla dýralækna landsins
að gera það sem í þeirra valdi
stæði til þess að girða fyrir að
mjólk, sem kynni að innihalda
fúkalyf, væri blandað saman
við neyzlumjólk og jafnframt
að forðast alla misnotkim þess-
ara lyfja, en nokkur hluti fúka-
lyfja ætluðum til dýralækninga
fer um hendur dýralækna. Síð-
ar hafa þessi tilmæli verið end-
urtekin.
Hins vegar hefi ég eigi haft
nein afskipti af dreifingu fúka-
lyfja, sem héraðslæknar og
lyfjabúðir selja og ætluð eru
fyrir skepnur, en þessir aðilar
selja í sumum héruðum mikið
af þessum lyfjum eins og yður
er kunnugt.“
Síðastliðinn miðvikudag kom /
Ólafur Noregskonungur í 3ja »
daga opinbera heimsókn til
Finnlands og voru þá 33 ár
liðin frá því norskur konung
ur kom síðast í heimsókn.
Ólaíur konungur kom til
Helsingfors klukkan 10,20 með
snekkju sinni Norge og í fylgd
með konungsskipinu var beiti
skipið Oslo. Norsku skipinr
lögðust við akker' á Krón-
bergsfirði og heilaði norska
herskipið þar með nokkrum
fallbyssuskotum en Sveaborg
virkið svaraði.
Þegar konungur steig á land
tók Kekkonen Finnlandsfor-
seti og kona hans á móti hon
um á bryggjunni. Þar voru
einnig mættir flestir æðstu
embættismenn Finnlands og
starfsmenn norska sendiráðs-
ins Helsingfors.
Eins og fram kemur í umsögn
yfirdýralæknis, staðfestir hann
þá skoðun blaðsins, að hér sé
um vandamál að ræða, þó hann
vilji ekki gera eins mikið úr
því og ýmsir heimildamenn
blaðsins.
Það er því augljóst að herða
verður allt eftirlit með þessum
málum, bæði notkun lyfsins og
innflutningi. Hraða verður öll-
um rannsóknum og leysa þetta
mál, áður en komið er í algjört
óefni.
* Ferðamenn —
^og^ferðamem^
Um þessar mundir streyma
til landsins erlendir ferða-
menn, lúxusflakkarar á stóru
skemmtiferða»kipunum og vís
indamen* eða nemendur
þeirra til náttúrufræðirann-
sókna. Þessir ferðamenn eru
með æði misjöfnu sniði, með
ólík sjónarmið og þurfa ólíka
fyrirgreiðslu.
Ferðaskrifstofumar hafa til
búin skipuleg ferðalög fyrir
þá fyrmefndu, þar sem al/lt
verður að ganga liðlega og
með hraða og ekkert má fara
úr Skorðum. Eii þeir síðar-
nefhdu þramma um landið,
kæra sig kollótta um þægind-
in, ónáða bara vísindamenn-
ina ökkar, sem flestir hafa að
eins þetta stutta sumar til
eigin athugana og rannsókna,
þar sem þeir eru bundnir við
kennslu og brauðstrit á vetr-
um.
Sennilega fer síðarnefndi
hópurinn þó að öðru jöfnu á-
nægðari héðan eftir heimsókn
ina. Eins dags ferð eða nokk-
urra daga dvöl krefst blíð-
skaparveðurs, svo landið geti
skartað sínu fegursta. En á
því vill verða misbrestur,
eins og sést á því að stórskip-
ið Caronia er í 10 ár búið að
færa hingað yfir 5 þús. ferða-
menn og al'lir hafa þeir séð
landið í rigningu og þoku.
+ Fuglaskoðarar
Meðal þeirra náttúruunn-
enda, sem koma í sumar, eru
12 fuglaskoðarar frá írlandi.
Fuglaskoðarar, eins og þeir
gerast út 1 heimi, eru hér
varla til. Eh það em menn
sem næstum lifa fyrir það eitt
að sjá sja'ldgæfa fugla. Þeir
ferðast langar leiðir og sitja
tímum saman á afviknum
stöðum til að fylgjast með lífi
fuglanna. Þessi hópur er svo
stór út um víða veröld, að
gefin eru út blöð fyrir þá i
þúsundum eintaka, og fugla-
áhugamannafólög telja tugi
þúsunda meðlima.
Ástæðan fyrir því að þessir
menn eru svo fáir hér, er
sennilega sú, að þetta væri
svo auðvelt sport hér á landi
— og ódýrt. Hér flýgur mergð
alls kyns fugla, sem erlendir
fuglaskoðarar þykjast heppn-
ir að sjá nokkrum sinnum á
ævinni, og því er ísland hrein
asta Paradís fyrir þá. For-
maður bandarísku náttúru-
verndarsamtaikanna, sem hér
var á ferð fyrir skömmu,
sagðist aldrei hafa séð eina
fjölbreytt fuglalíf nokkura
staðar í veröldinni. Hann
hafði farið að Mývatni og var
alveg yfir sig hrifinn atf þvi
fjölbreytta fuglalítfi sem hann
sá þar.
• TJm 200 fugla-
tegundir
í fyrra gaf dr. Finnur Guð-
mundsson út lista yfir nöfn
á islenzkum fuglum á ís-
lenzku, latínu og ensku, til
atfnota fyrir fugttaskoðara.
Þar eru taldir 70 fuglar, sem
verpa á íslandi, • 30 fuglar,
sem korna hér reglulega, og
nefnir auk þess um 70 teg-
undir sem sjást hér við og við.
Þannig eru fuglategundirnar
um 200. Þetta er vissulega
Paradís fyrir fuglasboðara, og
þeir e-ru lífelegir til að njóta
hér lífsins alveg án tilflits til
veðurs, lítilflar fyrirgreiðslit
við ferðamenn og þess háttar
annmarka.