Morgunblaðið - 23.07.1961, Blaðsíða 12

12
MORGVNBL4Ð1Ð
Sunnudagur 23. júlí 1961

Utg.: H.f Arvakur Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Steíánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason fz-á Vigur.
Matthías Johannesserv.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Lesbók: Arni Óla, sími 33045.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgieiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargjald kr. 45.00 á mánuði innanlands
í iausasölu kr. 3.00 eintakið.
BARDAGARNIR í BIZERTA
■JI/IENN undrast að vonum,^
hvers vegna skyndilega
skyldi draga til styrjaldar-
átaka við flotahöfnina Biz-
erta í Túnis. Bourgiba Tún-
isforseti hefur lengi verið sá
meðal stjórnmálaleiðtoga
Arabaþjóðanna, sem fúsastur
hefur verið til að setja nið-
ur deilur og taka öfgalausa
afstöðu. Hann hefur verið
milligöngumaður um sættir
milli Araba í Alsír og Frakka
og hlynntur Vesturveldun-
um.
Án sérstaks tilefnis krefst
Bourgiba forseti þess skyndi-
lega, að Frakkar lofi að yfir-
gefa flotahöfnina Bizerta og
samþykki kröfur hans um
hluta Sahara og gefurloks að
eins sólarhrings frest til svars.
Frakkar töldu sig ekki geta
látið undan slíkum kröf-
um, og er hörmulegt til þess
að vita að til vopnaviðskipta
skyldi draga og Frakkar
leggja undir sig landsvæði í
Túnis.
Ekki er fullljóst, hvað
valdið hefur þessari afstöðu
Bourgiba forseta. Líklegt er
þó, að hann vilji beina at-
hyglinni að Bizerta til stuðn-
ings við kröfur sínar um
yfirráð í Sahara, sem upp-
reisnarmenn í Alsír eru síð-
ur en svo hrifnir af, þar sem
þeir telja Sahara alsírskt
land. Er það mjög athyglis-
vert, að alsírskt^ uppreisnar-
mennirnir skuli halda á-
'fram samningaviðræðum við
Frakka meðan stríð geisar
milli Túnismanna og Frakka.
Er það nokkur vitnisburður
tun, að grunnt muni vera á
því góða milli Araba í Túnis
og Alsír og sýnir Ijóslega
hvern vanda de Gaulle á við
að etja. Fram að þessu hefur
honum þó furðu vel tekizt
að greiða úr þeim flækjum,
sem óleysanlegar virtust, og
verður að treysta því, að
stjórnvizka hans nægi til
þess að komið verði í veg
fyrir ófriðarbál við Miðjarð-
arhaf, og fyrirætlanir hans
um sjálfsákvörðunarrétt Al-
sírsbúa nái fram að ganga,
jafnframt því sem sjálfstæði
Túnis verði styrkt.
NÝTT AFREK
BANDARÍKJAMENN hafa
enn á ný skotið mönn-
uðu geimfari og unnið stór-
afrek fyrir opnum tjöldum.
I kjölfar þessa afreks undir-
ritaði Kennedy forseti lög,
sem gera ráð fyrir nægileg-
um fjárveitingum til að
undirbúa ferð manna til
tunglsins.
Bandaríkjamenn gefa fyr-
irfram út tilkynningar um
geimskot sín og leyfa öllum
að fylgjast með þeim, Rúss-
ar aftur á móti hafa full-
komna leynd yfir sínum til-
raunum og haga þeim þann-
ig, að jafnvel veldur efa,
hvort þeir nokkru sinni hafi
komið manni út í geiminn og
lifandi til jarðar. Engar sann
anir eru þannig fyrir því, að
Juri sá Gagarín, sem einmitt
kemur hingað í dag, hafi far-
ið ferð þá, sem talin er fyrsta
geimför manna. Mun það
vafalítið um alla framtíð
verða dregið mjög í efa
vegna leyndar þeirrar, sem
yfir geimskotum Rússa hef-
ur verið.
FRJÁLS MENNING
OAMTÖKIN Frjáls menning
^ eru nú að hefja öfluga
starfsemi hér á landi og hafa
efnt til nýstárlegs happdrætt
is til styrktar henni. Þessi
samtök eru öflug meðal
flestra frjálsra þjóða og ein-
beita sér einkum að aðstoð
við hin svokölluðu vanþró-
uðu ríki í Afríku, Asíu og
Suður-Ameríku.
Meðal þess, sem hin ís-
lenzku samtök hyggjast beita
sér fyrir, er menningarsam-
band við Afríku- og Asíu-
þjóðir. Telja menn að þessi
nýju ríki mundu hafa áhuga
á að kynnast því, hvernig
hægt er að byggja upp sjálf-
stætt og óháð ríki 170 þús.
manna þjóðar, sem áður var |
nýlenda. Jafnframt er þess
að gæta, að nýju ríkin eru
að vonum tortryggin í garð
gömlu nýlenduveldanna. Er
líklegt, að þau mundu betur
treysta íslendingum, sem
sjálfir hafa verið nýlenda.
En auk þess fer varla á milli
mála, að við munum betur
skilja ýmis þeirra vanda-
mál en þeir, sem ekki hafa
átt við þau að stríða.
Samtökin Frjáls menning
eru mjög merkur félagsskap-
ur, sem ástæða er til að ís-
lendingar styrki.
RÍKISÁBYRGÐ ?
CÍLDARSALTENDUR hafa
^ farið fram á, að ríkis-
ábyrgð verði veitt fyrir á-
framhaldandi söltun, eftir að
lokið er söltun upp í samn-
inga. Við þessa ósk er ýmis-
legt að athuga. í fyrsta lagi
hafa söltunarstöðvar nú feng
ið meiri síld en dæmi eru
til um langt árabil, þannig
að hagur þeirra ætti að vera
Málverkum fyrír
80 millj. stoljö
Interpol leitar listaverkaþjófa
grenni, hefur skýrt frá því,
að það hafi heyrt bifreið aka
frá safninu um kl. þrjú. —
Sögðu vitnin, að þau hefðu
haldið, að hávaðinn væri frá
fólki, sem verið hefði úti að
skemmta sér.
Þjófarnir vandlátir
Athugun hefur leitt í Ijós,
' að þjófarnir höfðu aðeins á
brott með sér dýrustu mál-
verkin í safninu en skyldu
eftir 134 myndir, sem voru
eftir hina lítt kunnari mál-
ara 19. og 20. aldarinnar. —
UM SIÐUSTU helgi var
framinn í bænum Saint
Tropez á Riviera-strönd-
inni listaverkaþjófnaður,
sem talinn er vera sá
mesti, síðan málverkinu af
„Monu Lísu“ var stolið frá
Louvre-safninu fyrir hálfri
öld. Málverk þau, sem nú
voru numin á brott, eru
eftir ýmsa kunnustu mál-
ara síðari tíma og verð-
mæti þeirra áætlað um 80
milljónir íslenzkra króna.
★
Þjófarnir, sem enn hafa
ekki fundizt, höfðu á brott
með sér fimmtíu og sjö af
191 málverki, sem uppi hengu
á safninu í Saint Tropez.
Safnið var til húsa í gam-
alli kapellu, sem endumýjuð
hafði verið með það fyrir
augum, að hýsa málverkin.
En meðal stolnu listaverkanna
voru málverk eftir Matisse,
Utrillo, Vlaminck, Derain,
Dufy og Bonnard.
Þjófabjalla með haustinu
Upplýstst hefur, að ekki
var venjan að gæta safnsins
að næturlagi. Og ennfremur,
málverkin voru að vísu
tryggð fyrir bruna, en-ekki
þjófnaði. Höfðu forráðamenn
safnsins í hyggju, að láta
setja þar upp þjófabjöllu með
haustinu. Töldu þeir raunar
safnið óhult fyrir þjófum,
þar sem það verk umlukið
hárri járngirðingu, auk þess
sem stálhurð og önnur innri
hurð var fyrir safninu. —
Safnstjórinn, André Dun-
oyer de Sagonzac, sem sjálf-
ur er kunnur málari, var
staddur í Genf.
allgóður. Ættu stöðvarnar
því sjálfar að geta tekið
nokkra áhættu. Ef saltendur
telja síldina seljanlega, ættu
þeir því að geta hætt á að
salta hana. Ef þeir hins veg-
ar telja að hún muni vera
óseljanleg, er ástæðulaust að
ríkið taki á sig áhættuna.
Þegar óskin um ríkisá-
byrgðina er sett fram, hafa
síldarverksmiðjurnar ekki
fengið helming af því magni,
sem þær þurfa til að bera
síldarverð það, sem ákveðið
var, og loks er svo þess að
gæta að einnig þarf að selja
Faxasíldina, ef síldveiðar
sunnanlands eiga ekki að
leggjast niður.
Að öllu samanlögðu virð-
ist því krafa síldarsaltenda
ósanngjöm

Málverkið f Monu Lisu á Louvre-safninu er undir stöðugu
eftirliti sérstaks gæzlumanns. Þegar því var stolið árið
1911, var veggurinn látinn standa auður, meðan leitað
var að því. Og eftir næstum þrjú ár kom það fram í
dagsljósið aftur og var afhent eigendum sínum. — Nú
hefur annar stórbrotinn listaverkaþjófnaður verið framinn,
og er honum lýst hér á síðunni.
Fimmti þjófnaður á 18 Þeir höfðu m. a. á brott með
mánuðum sér 4 málverk eftir Matisse
Þetta var fimmti meiri og jafnmörg eftir Bonnard,
háttar listaverkaþjófnaðurinn tvö eftir Dufy, 10 eftir Sign-
við Riviera-ströndina á 18 ac, tvö eftir hvem þeirra Van
mánuðum. Er lögreglan þeirr Dongen, Vlaminck og Vuill-
ar skoðunar, að á bak við ard, en eitt eftir Utrillo. —
stuldina standi þjófafélag. Loks má í þessu sambandi
En þrátt fyrir, að í sumum geta þess, að þjófarnir sýndu
tilfellum hafi tekizt að hafa de Segonaz þann sóma, að
upp á þjófunum, hafa þeir taka með sér hans eigin mál-
aldrei fengizt til að segja, verk.
hvar myndirnar væru né að Þjófnaðurinn var uppgötv-
afia nokkurra upplýsinga, aður kl. 6 næsta morgun,
sem svipt gætu hulunni frá þegar frú Mary Olivares,
þessum dularfullu þjófnuð- ræstingakona safnsins, kom
um. Hafa frönsku sakamála- til vinnu sinnar. Gerði hún
yfirvöldin leitað aðstoðar lögreglunni þe^ar aðvart.
Interpol, alþjóða-leynilögregl Líklegt þykir, að þjófamir
unnar, í viðleitni sinni til muni gera tilraun til að
að leysa gátuna. Það eru smygla málverkunum úr
ekki aðeins söfn heldur líka landi, svo sem títt er í slík-
heimili listaverkasafnara, sem um tilfellum. Hefur einkum
rænd hafa verið. verið borið niður í Eng-
landi, Italíu eða Bandaríkj-
Engir viðvaningar unum við sölu á stolnum
Lögreglan segir, að þessi málverkum.
síðasti þjófnaður hafi verið
mjög listilega framinn og Safnið stofnað 1955
því engin ástæða til að ætla, Safnið, sem rænt var I
að þarna hafi viðvaningur þetta skipti, var stofnsett ár-
verið á ferðinni. Þjófarnir ið 1955, þegar Georges Gram
komu að safninu um tvö- mont, milljónamæringur og
leytið að nóttu, að því er listaverkasafnari, ánafnaði
bezt verður vitað. Brutust Saint Tropez safn sitt af
þeir í gegnum járngirðing- málverkum síðari tíma meist
una, stálhurðina og dyrnar ara franskra, ásamt fjár-
fyrir innan. Eftir það höfðu upphæð, til þess að endur-
þeir greiðan aðgang að mál- nýja kapelluna á ströndinni
verkunum, sem voru í sýn- og gera hana að safnhúsi. —
ingarsölum á tveim hæðum. Hún hafði annars staðið ó-
Telur lögreglan, að sjálfur notuð.
þjófnaðurinn hafi tekið Meðal málverka, sem safn-
skemmri tíma en klukku- ið gat státað af, var „Sígauna
stund. mynd“ Matisse, en í heild
Fólk, sem býr í næsta ná- FramJi. á bls. 22