Morgunblaðið - 25.07.1961, Blaðsíða 8

8
M o r c rn\ n r 4 ð i ð
Þriðjudagur 25. júlí 1961
Með gullleitarmönnum
á Skeiðarársandi
r
Anægjuleg ferð I fögru veðri—en
ekki fannst gullið.
ÞAÐ var glampandi sólskin og
glansandi þurrkur og allt íólk
að hamast við að breiða á bæj-
Unum austur með Síðu, þegar
við ókum áleiðis í „gullgröft-
inn“ á Skeiðarársandi að
morgni föstudags 21. júlí.
„Maður hefði nú víst heldur
átt að vera í heyi, en vera að
flækjast þetta“, hugsaði frétta-
ritari Morgunblaðsins, meðan
bíllinn þaut fram hjá hverjum
bænum eftir öðrum og önnum
köfnu heyskaparfólki á öllum
tónum.
En forvitnin varð forsjálninni
•g fyrirhyggjunni yfirsterkari,
svo að áfram var haldið, í
Iwítu, sterku sólskini þessa
bezta þurrkadags, sem enn hef-
ur komið á slættinum. Máske
hefnir þetta sín í vetur, en
hvað um það. Látum hverjum
degi nægja sína þjáning. Von-
andi verður nægur þurrkur á
töður.a í sumar, þótt þessum
degi sleppi.
í Maríubakkavelli eru skrið-
bílarnir teknir af vörubílnum
og allt dótið sett á þá, sem
nauðsynlegt er talið í þennan
leiðangur. Það eru málmleitar-
tæki, sem með voru í förinni
um daginn, smájarðbor og fleiri
teeki, sem Gunnar Böðvarsson
verkfræðingur hefur með sér.
Hann er kominn í sumarfrí og
notar það m. a. til þfiss að
skreppa austur á Sand. Eins og
fleiri, langar hann til að vita,
hvort hægt er að komast að
raun um hvort það er málmur
eða hverskonar málmur þetta
er, sem vart varð við með
teitartækjunum um daginn. —
Hann hefur meðferðis smá jám-
bor og ætlar að freista þess að
grafa með honum í sandinn
Og vita hvers hann verður vísari.
Aðrir en Gunnar í þessari för
eru bílstjórarnir, þeir sömu og
áður, Pétur Kristjónsson og Jó-
hann Wolfram, Gísli Sveinsson
frá Fossi í Mýrdal og Þórarinn
Pálsson frá Seljalandi — allt
einvalalið. Bergur Lárusson
getur ekki farið með nú sökum
anna.
Þeir eru fljótir að snara fögg-
iHn sínum upp á skriðbílana og
síðan er haldið af stað. Við
förum um hlaðið á Maríubakka
og heilsum upp á fólkið, sem
stendur á hlaðinu, en höfum
þar enga viðstöðu. Við viljum
hvorki láta það tefja ferð okk-
ar né tefja það frá heyþurrkin-
um.
Strax á aurunum austan við
bæinn förum við yfir Djúpá.
Hún rennur þar í mörgum ál-
um. Svo förum við all-langan
veg yfir tærar vatnsglætur. Það
eru vötn, sem koma undan
Rauðabergshrauni og lækir of-
aa af Hverfisfjöllunum. — Síð-
an förum við yfir Núpsvötn og
Sandgýgjukvísl. Árnar eru litl-
ar móts við það, sem þær eru
vanar að vera á þessum tíma
árs. Og það er eðlilegt. Það
hefur verið svo úrkomulítið
undanfarið og frekar kalt í
veðri. Sumarvöxturinn er ekki
kominn enn í jökulvötnin.
„Það er munur eða þegar við
vorum á ferðinni hér um dag-
inn“, segja bílstjórarnir. Þá var
hlaupið í Súlu. Þá var allt á
floti allsstaðar. Þá voru þeir
samfellt í vatni á 3ja klst. og
sáu hvergi til lands. Það er
ekki von þeim finnist mikið til
um sprænurriar eins og þær eru
núna. Og ferðin gengur eins og
í sögu. Bílarnir svamla léttilega
yfir allar bleytur. Það er því
haldið áfram viðstöðulaust. Þeg
ar komið er austur fyrir Gygju-
kvísl er stefnt á suður og hald-
ið til hafs. Brátt sjáum við
húsið á Skaftafellsfjöru þar
sem það hillir uppi milli mela-
kollanna ofan við leiruna.
o—O—o
Útsýnið þarna fram á sönd-
unum er dásamlegt þennan dýrð
lega sumardag. Eins og alltaf
þegar maður kemst í námunda
við Lómagnúp heldur hann
huga manns sérstaklega fangn-
um. Hinar blásvörtu bergþiljur
vestan í honum eru sérstaklega
að þessu húsi af landi eða af
sjó. Austan undir því er hest-
hússkúr og óþiljað milli. Gerir
það allt óvistlegra.
Umhverfið er náttúrlega sand
ur. — Tómur sandur.
Nei, ekki aldeilis. Hér er
mikið graslendi, valllendisbalar
með gisnum en hávöxnum punti,
á milli eru mýrarseilur og sam-
riskja í rásum og lækjarfarveg-
um. Hér virðist vera all-margt
fé, en ekki ber mikið á því á
þessu víðlendi. Það er víst eign
Svínafellsbænda. Máske myndi
Flosi þekkja mörkin, ef hann
nú mætti ríða um Lómagnúps-
sand.
Við reisum tvö tjöld til að
sofa í, en notum húsið fyrir
eldhús og borðstofu. Við erum
ríkulega nestaðir. Fyrir því hef-
ur séð Ólína, hin ágæta hótel-
stýra á Klaustri. Hún hefur
nestað okkur eins og greifa,
sem byggju á hennar eigin
hóteli. Ekki er að spyrja að
Ólinu.
Eftir matinn segir Gísli: Jæja,
drengir, ekkert finnst með því
að sitja hér. Hann virðist vera
Hvað er á oddinum?
Framan við graslendið taka
leirurnar við, votur sandur, þar!
vætlar
o O—o víð og dreif — flöskur og kúl-
Nú er setzt upp í bílai.a og ur, körfur og tunnur og mikið
ekið fram undir sjávarkambinn. | af spýtnabraki, en fátt um góð
Um vegaverkfallið
r
Greinargerð frá forseta ASI og at-
hugasemd Morgunblaðsins
Verkfræðingurinn með málmleitartækin.
dökkar og skuggalegar í björtumikill dugmaður eins og hann á beltisfari. Það, sem sjórinn hef-
skini þessa júlímorguns. kyn til. | ur borið á land, liggur hér á
Jökultindarnir og fjallatopp-
arnir svala sínum björtu höfð-
um í himinblámans fagurtæru
lind, eins og Jónas kvað.
Ekkert fjall, sem ég þekki
tekur eins gagngerðum breyt-
ingum eftir því hvaðan maður
horfir á það eins og Lóma-
gnúpur. Hann minnir mann
helzt á risanökkva, sem er að
snúa sér á sléttum haffleti. Feg-
urstur, tilkomumestur, stórfeng-
legastur finnst mér hann alltaf
vera utan úr Fljótshverfi. Einu
sinni dv.' li Kjarval þar í
Hverfinu lt ?i sumars. Hann
var alltaf að rnála Lómagnúp.
„En suma d; na treysti ég mér
ekki til við hann“, var haft
eftir hinum mikla meistara. „Þá
gat ég ekkert gert nema horft
á hann allan daginn“.
En þegar komið er suður á
fjöru á Skeiðarársandi íer ekki
mikið fyrir Lómagnúp. Hann er
að vísu all-gjörvulegt fjall, en
hann heillar mann ekki með
sínu dökka strandbergi eins og
þegar maður horfir á hann utan
úr Hverfi.
o—O—o
Við komum í sælúhúsið á
Skaftafellsfjöru um kl. 2. Þetta
er æði myndarlegt hús, rúmgóð
stofa með glugga á vesturstafni.
Ein rúðan er brotin og fyrir
hana er negld krossviðarplata.
Þar eru borð og bekkir, elda-
vél og mataráhöld, rúm og
teppi og annað sem vegfarend-
tré. — Milli leirunnar og sjáv«
ar er sjálfur sjávarkamburinn
— breiður, ávalur hryggur með
stærðar sköflum úr hárfínum
sandi. Upp að kambinum svarr-
ar úthafsaldan og kastar löðri
sínu langt upp í aflíðandi hall-
ann. Á kambinum stendur röð
af slíkum. Þær eru allar með
einum armi, sem benda í eina
átt — að sæluhúsinu. Sorfnar
af sandveðrunum standa þær
þarna og bíða eftir því að
leggja lið sitt til að bjarga
þeim, sem í nauðir rata á þess-.
um eyðisöndum. Við ökum aust.
ur fjörurnar — ýmist eftir
kambinum eða leirunum. En
það er alveg sama hvort er,
Skriðbíllinn rennir sér jafnlétti
lega yfir hárfínan foksandinn
og sökkvandi bleytur. — Fram
undan hillir melkollana uppi
eins og fljótandi hallir. Lengst
í austri birtist Ingólfshöfði eins
og himnesk kastalaborg. Það er
staðnæmzt við háan melkoll,
10—12 km fyrir austan húsið.
Þá eru ca. 1—2 km ófarnir að
vestasta ál Skeiðarár. Framan
við kollinn standa nokkrir
hælar upp úr grunnu vatni leir-
unnar. Þama er merktur stað-
urinn, sem mælitækin sýndu
um daginn að eitthvað væri
fólgið í jörðu. Erindið með
þessari ferð nú, er að reyna að
ganga úr skugga um hvað þetta
„eitthvað" er.
Mun síðar sagt frá, hversu
þær tilraunir takast. G. B.
Herra ritstjóri!
Blað yðar hefur ritað allmikið
undanfarna daga um vegavinnu
verkfallið, og einnig birt greinar
gerð frá gagnaðila um málið.
Væntum vér því þess,! að þér
takið einnig til birtingar frá Al-
þýðusambandinu nokkur orð um
málið.
Ljóst má vera af blaðaskrifum,
að aðalágreiningsefnið er um það,
hvort vegavinnumenn skuli fá
frítt fæði, eða a.m.k. ákveðna
dagpeninga upp í fæðiskostnað
—• eða þá hinsvegar að þeir skuli
bera fæðiskostnað sinn sjálfir.
Um þetta hefur ekki samizt
milli aðila, og af þessu er deilan
aðallega sprottin. — Út af vill-
andi ummælum í greinargerð
Brynjólfs Ingólfssonar stjómar-
ráðsfulltrúa í blaðinu er þó rétt
að taka fram. að ekkert sam-
komulag hefur verið gert um
kaupgjaldið í vegavinnunni —
um hana er alls enginn samning-
ur til nú sem stendur.
En á atriðinu um fæðiskostnað
ur þarfnast, hvort sem þá berströnduðu samningaviðræður.
Nokkra furðu hefur það vakið,
að ráðherra símamála, Ingólfur
Jónsson samþykkti 30 króna dag
peninga upp í fæðiskostnað mjög
í sama mund og ekki fékkst sam-
þykki sama ráðherra fyrir svip-
aðri upphæð dagpeninga upp í
fæðiskostna vegaðgerðarmanna.
Morgunblaðið hefur tekið að
sér að skýra það fyrir lesendum
sínum, að í þessari afstöðu ráð-
herrans finnist ekkert ósamræmi.
— Um þetta atriði sagði blaðið t.
d. þetta í feitletaðri rammagrein
hinn 20. júlí s.l.
„Sannleikurinn er hins vegar
sá, að Landssíminn hefur samið
algjörlega í samræmi við samn-
inga Vinnuveitendasambandsins
og Dagsbrúnar, en krafa A. S. í.
á hendur Vegagerð ríkisins geng
ur mun lengra“.
Nú getur Alþýðusambandið að
vísu ekki fallist á, að samgöngu-
málaráðuneytið sé nein undir-
deild í Vinnuveitendasambandi
íslands og verði að lúta boði
þess og banni.
En sleppum því. — Er það hins
vegar rétt, að ekkert ósamræml
sé í afstöðu ráðherrans, af því
að kröfur Alþýðusambandsins fyr
ir hönd vegagerðarmanna gangi
mikl' lengra en samningsákvæð
in í samningi símalagningar-
manna, sem ráðherrann hefur
samþykkt — og sem gengur held
ur ekki lengra en Vinnuveitenda
sambandið getur staðfest fyrir
sitt leyti. Þess vegna geti hann
játað öðru en neitað hinu?
Bezta sönnunin fyrir þvi, að
Alþýðusambandið krefst einskis
annars af Vegagerð ríksins, en
ráðherra hefur þegar heimilað
Landssímanum að semja um, er
það, að Alþýðusambandið býður
að leysa deiluna með því að taka
hina ráðherrastaðfestu grein í
samningi Landssímans inn í vænt
anlegan landssamning við Vega-
gerðina. Og sú grein er orðrétt á
þessa leið:
7. gr. samnings við Landssím-
ann:
Landssíminn leggur sínum
mönnum, sem vinna fjarri heimil
um sínum, til tjöld, skúra, eða
annað húsnæði svo og bedda og
dýnur, matarílát og tæki til upp
hi' unar og lýsingar, svo sem
venja er til, sér um matarað-
drættj og matreiðsliu og greiðir
þeim kr. 30,00 á dag fyrir efnið
í matinn. Matreiðslustarf annast
maður eða kona, sem er vel hæf
Frh. á bls. 17. j