Morgunblaðið - 06.08.1961, Blaðsíða 6

6
MORCVNpr 4n J Ð
Sunnudagur 6. ágúst 1961
f
Fleira fdlk - fleiri vandamál
— eftir Eugene
Á MÓTI hverjum fjórum jarðar-
búum árið 1950, eíu nú fimm.
Á móti hverjum fimm nú. verða
sennilega 10 innan 40 ára. Á að-
eins síðastliðinni hálfri mínútu
hafa um 90 börn verið í heim-
inn borin; aftur á móti hafa að-
eins 60 menn kvatt hann á sama
tíma, sem jafngildir 30 manna
fjölgun, eða 1 á hverri einustu
sekúndu.
Á sl. ári fjölgaði mannkyninu
með þessum hraða en samtals varð
fólksfjölgunin þá samsvarandi
allri íbúatölu Ítalíu, og enn virð-
ist hraði fjölgunarinnar vaxa. Á
þessu ári fer fóksfjöldi heims-
ins sennilega yfir 3 billjónir, og
fyrir lok aldarinnar yfir 6
billjónir.
★
Hvernig eigum við að bregðast
við þessum staðreyndum?
Sumir leggja áherzlu á, að
mikil fólksmergð þýði jafnframt
stóran markað fyrir framleiðslu
viðskiptalífsins: Unnt verði að
færa sér í nyt tækni fjöldafram-
leiðslunnar og lækka verðið. Hin
ir sömu' halda því einnig fram,
að i samræmi við þetta leiði
hinn vaxandi fólksfjöldi til þess,
að eftirspurnin fari fram úr á-
ætlunum viðskiptalífsins.
Bjartsýni manna er mikil og
framleiðslan vex- nýjum fram-
leiðsluvörum er tekið fegins
hendi, en eldri atvinnugreinar
hverfa hljóðalaust; tilhneiging
til fjárfestingar verður mikil og
ýtt er undir félagslegar breyt-
ingar.
Á hinn bóginn, segja þeir, veld
ur fólksfækkun eða jafnvel ó-
breyttur fólksfjöldi bölsýni og
kyrrstöðu í efnahagslífinu; hlut
ur einkaframtaksins verður ófull
nægjandi, og ríkið neyðist til að
grípa inn í á sviðum, sem ella
væru betur komin í höndum ein
staklinganna.
Það er hugsanlegt, að þessi
kenning reynist rétt að því er
tekur til auðugri og auðlinda-
ríkari landa. En hún á alls ekki
við um þau vandamál, sem flest
ar vanþróaðar þjóðir eiga nú við
að glíma.
Árleg fólksfjölgun í löndum
Asíu, Austurlanda nær, Suður-
Ameríku og Afríku er um 2%
— og stundum 3%%, eða jafn-
vel einn meiri. í flestum lönd-
um Suður-Ameríku er sem bet-
ur fer nóg landrými fyrir þessa
aukningu. Þegar til lengdar læt-
ur ættu einnig að verða næg
úrræðj til þess að fæða, klæða
og hý&a þessa fólksfjölgun, þótt
svo sé ekki nú.
En í stórum hlutum Asíu og
Austurlanda nær, eru auðlindir
fáar, og því fer svo fjarri, að
landrými sé nóg. Landbúnaðar-
héruð, sem áður nægðu til að
sjá sama og minni fólksfjölda fyr
ir viðurværi, hafs verið Tányrkt
og margskipt. Borgirnar eru yfir
fullar og vaxa enn.
Slík fólksfjölgun væri jafnvel
landi með sæmileg lífskjör al-
varlegt vandamál. í löndum, þar
R. Black forseta
sem tekjur eru mjög lágar og
efnahagsieg þróun knýjandi
nauðsyn, getur slík fjölgun blátt
áfram orðið óyfirstíganleg hindr
un.
★
Verði ekki hægt að auka efna
hagslega aðstoð, standa lönd í
þessari aðstöðu gagnvart hörðum
kostum. Þau verða að draga úr
sparnaði sínum eða rýra lífskjör
in — og er þó hvorugur kostur
inn. góður. Og sjálfur gerist
ég æ vantrúaðri á, að sparn-
aður heima fyrir og utanaðkom-
andi efnahagsaðstoð muni nægja
tií þess að gera verulegar fram-
farir mögulegair, ef núverandi
fólksfjölgun heldur enn lengi
áfram.
★
Það hefur verið reiknað laus-
lega út, hve mikið fé þurfi til
húsbygginga í Indlandi næsta
mannsaldur, ef fólksfjölgunin
heldur áfram með núverandi
hraða sínum, um 2% á ári. Sé
kostnaðinum við húsbyggingar í
sveitum landsins sleppt, á þeirri
hæpnu forsendu þó, að hráefni
og vinnuafl heima fyrir standi
straum af honum, mun samt sem
áður þurfa fé til húsbygginga
fyrir 200 milljónir manna, sem
gert er ráð fyrir, að muni vera
búsettar í borgum Indlands eftir
25 ár til viðbótar þeim milljón-
um, sem fyrir eru. Þar sem þessi
fólksmergð þarf ekki aðeins ný
hús, heldur einnig rúmbetra hús-
næði, er samkvæmt varlegri á-
ætlun reiknað með, að verja
* Hvað hefur gerzt
í ágúst?
mmmmmmmmmmamm
„Æ, það skeður aldrei neitt,
segir fólk stundum — og styn
ur um leið. Og einhvernveg-
inn er það svó, að flestir
vilja að helzt alltaf sé eitt-
hvað að ske. Það liggur við
að ekki skipti öllu máli, hvort
það er gott eða slæmt — bara
að það sé eitthvað. Þessari
löngun fólks til að fylgjast
með því sem gerist hér eða
úti í heimi eigum við blaða
mennirnir líka starf okkar að
þakka. Og þó að okkur —
ekki síður en öðrum — finn-
ist oft dagarnir hver öðrum
líkir, fer sjaldnast hjá því, að
hver og einn þeirra sé „full-
ur af fréttum" — að ekki sé
minnazt á öll þau tíðindi sem
gerast í heilum mánuði. Sum
skipta litlu máli og gleymast
fljótt — önnur miklu og fest-
ast okkur í minni. — Agúst-
mánuður á því herrans ári
1961 er nú nýbyrjaður. Hvað
Alþjóðabankans
Eugene R. Black
þurfi til húsbygginga á 30 ára
tímabili, milli 1956 og 1986, um
25 billjónum dollara, eða tæp-
lega 1100 billjónum íslenzkra
króna.
Þessi kostnaðaráætlun mín tek
ur ekki með í reikninginn þá
þörf, sem er á endurbótum húsa-
kynna í borgum eins og t. d.
Calcutta. Hún gerir ekki ráð fyr-
ir kostnaði vegna vegagerðar,
lagningar skolpræsa, vatnsveitna
eða annarrar þjónustu. Og þó eru
hafa ágústmánuðir liðinna ára
borið í skauti sínu?
Nú þegar vígbúnaður í heim
inum er meiri en nokkru sinni
fyrr og horfur ófriðvænlegri
en oftast áður, er ekki undar
legt, þótt einhverjum verði
hugsað til síðustu styrjaldar
og hörmunga hennar. Af henni
mættu leiðtogar heimsins
draga lærdóm, er aftraði
þeim frá að leggja út í nýtt
stríð. Það var t.d. í ágúst
1940, sem þýzku nazistarnir
hófu hinar ofsafengnu loft-
árásir sínar á Bretland; þann
18. voru 180 óvinaflugvélar
skotnar niður og aðeins þrem
dögum síðar aðrar 152. Þessar
árásir héldu áfram og gengur
kraftaverki næst, hverju
brezkir orrustuflugmenn
fengu áor’-að gegn því ofur-
efli, sem við var að etja. En
það var iíka um fraimmistöðu
þeirra í þessari þrekraun, sem
Churhill sagði: „Aldrei hafa
jafnmargir átt jafnfáum jafn-
mikið að þakka“ — ein fræg-
asta setning úr öllum stríðs-
þau vandamál, sem við er að
etja, vegna vaxtar borganna að-
eins lítill hluti þess vanda, sem
að steðjar, ef gera á tilraun til
þess að láta efnahagsþróunina
fylgja hinni gífurlegu fólksfjölg
un.
Á sviði félagsmála má enn-
fremur nefna, að brýn þörf verð-
ur á nýjum sjúkrahúsum og lækn
ingastofiun, aðeins til að halda
núveranái ástandi — ástandi,
sem almennt er þó talið hryggi-
lega slæmt. Og enn meiru fé verð
ur að verja til menntamála.
Tökum annað dæmi um Ind-
land, ekki vegna þess að vanda-
mál þess séu svo óvenjuleg, held
ur vegna þess að svo góð gögn
liggja fyrir um þau. Árið 1956
var um 31 milljón indverskra
barna við nám — innan við
40% allra barna á venjulegum
skólaskyldualdri.
Samkvæmt útreikningum er
Ijóst, að haldi fólksfjölgunin á-
fram, með þeim hraða, sem ráð
er fyrir gert, þá þurfi að þre-
eða fjórfalda fjárframlög til
menntamála, eigi öll börn að vera
við nám árið 1976.
Um fjárfestingu í atvinnulif-
inu er svipaða sögu að segja. Þar
er þörf stórkostlegrar fjárfest-
ingar. En það er ekki aðeins, að
tilhneiging sé til minnkandi fjár-
festingar, þegar fólksfjölgun er
mikil, heldur hefur hún einnig
í för með sér, að það fjármagn,
sem lagt er í atvinnulífið, hlýt-
ur að dreifast mun meira. Þetta
kemur niður á framleiðninni, og
munurinn á lífskjörum þróaðri
og vanþróaðri þjóða vex í stað
þess að minnka.
Við skulum líta raunsæjum
ræðum hans. Það var svo 5
árum síðar — líka í ágúst —
sem bundinn var endi á heims
styrjöldina með þeirri örlaga
ríku ákvörðun að varpa kjarn
orkusprengjum á Hirosima og
Nagasaki dagana 5. og 9.; í
þessum sprengingum lét lífið
svipaður fjöldi fólks og öll ís
lenzka þjóðin var á þeim
tíma. Hversu mörgum manns
lífum þær björguðu frá því
að verða styrjöldinni að bráð
verður aldrei upplýst. — Það
er einlæg von mannkynsins,
að heimsstyrjöld með slíkum
— og enn meiri hörmungum
— eigi ekki eftir að endur-
taka sig.
• Sund og sjálfstæði
En sem betur fer hafa líka
gerzt gleðilegir atburðir í á-
gúst-mánuði. Eins og flestir
vita síðan Eyjólfur sundkappi
Jónsson gerðj sínar frækilegu
tilraunir á Ermasundi, er
þe&si tími ársins heppilegast-
augum á viðfangsefnið. Það er
viðbúið, að fólksfjölgunin muni
gera að engu tilraunir okkar til
þess að bæta lífskjörin í mörg-
um hinna ftækari landa. Ástand
ið er að verða þannig, að þeir
verði að kallast bjartsýnismenn,
sem gera ráð fyrir, að núverandi
lífskjörum verði haldið. Hinir
bölsýnni gera sér ekki einu sinni
svo háar vonir.
Verðj ekki hægt að hafa hemil
á fólksfjölguninni, kann svo að
fara, að við verðum að kasta frá
okkur öllum vonum um efna-
hagslegar framfarir til handa
hinum þéttbýlu löndum Asíu og
Austurlanda nær I tíð núlifandi
kynslóðar. Hætt er við, að al-
þjóðastofnanir muni ekki fá
miklu áorkað í þessum efnum.
Hér er komið inn í verkahring
ríkisstjórnanna. Það er sannar-
lega kominn tími til, að þær
hyggi gaumgæfilega að þessari
miklu ógnun við framtíðar-
drauma þeirra.
(Einkaréttur
Mbl. — Singer).
Börn f ara í flakk
AÐFARANÓTT mánudags fóru
tveir krakkar, sem dvöldust í
sama húsi austur á Stokkseyri,
í flakk saman. Herrann var 10
ára en daman 15. Talið er, að
ævintýraþrá hafi valdið strok-
inu. Þau völsuðu um Suðurlands
undirlendið í bílum ásamt syst-
kinum, nærri tvítugsaldri, sem
þau hittu fyrsta kvöldið í Þjórs-
árveri.
Leitað var eftir unglingunum
fjórum án árangurs í þessari
viku. Til þeirra spurðist í hlöð-
um hingað og þangað, og nöfn
sín rituðu unglingarnir í gesta-
bók í Tindafjallakofa. Á mið-
vikudag hafði tíú ára drengur-
inn fengið sig fullsaddan; leit-
aði til byggða í Fljótshlíðinni,
og sagði til hinna.
ur til að reyna að synda milli
Englands og Frakklands. Sá
fyrsti, sem yfir komst var
Matthew Webb, en hann synti
25. ágúst 1865. Hálfri öld síð
ar, og ári betur, náði svo
fyrsta konan Gertrude Ederle,
alla leið; hún vann afrek sitt
einmitt á þessum degi mán-
aðarins. Fjögur grannríki í
Asíu öðluðust öll sjálfstæði í
ágúst, Indland og Pakistan
1947, Indcnesia 1950 og Mal-
aya 1957. Það eru fleiri en rí'ki
sem eiga afmæli í mánuðin-
um, þ.á.m. Margrét Bretaprin
sessa sem verður 31 árs þann
21. ágúst; móðir hennar varð
61. í fyrradag og Anna litla,
fænka hennar, dóttir Elísa-
betar og Filipusar, verður 11
ára þann 15. Þær hafa svei
mér hitt á tuginn allar.
• Hvað ber framtíðiiT
í skauti?
mmmmmmmmmmmmmm m
Hvað ber framtíðin í skautl.
Svo mætti lengi halda á-
fram upptalningunni, jafnvei
með afmælin ein saman —
og það líka þó að sleppt værl
með öllu að geta þess, að a.m,
k. einn blaðamaður Morgun-
blaðsins á afmæli í mánuðin-
um! Hér skal samt látið stað
ar numið. Ef þið, lesendur
góðir, látið hugann reika, kem
ur áreiðanlega margt upp úr
kafinu, sem gerzt hefur þessa
daga fyrir fleiri eða færri ár
um. Enn fleira á þó að öllum
líkindum eftir að ske í öllum
þeim ágústmánuðum, sem ó-
komnir eru. Ágúst stendur
líka að því leyti vel að vígl,
að enginn mánuður ársins er
lengri en hann, og aumingja
febrúar greyið nær honum t.cL
ekki nema rétt upp undir
höku, þegar hann á hlaupár-
um tyllir sér á tá og teygir
sig eins og hann mest má. —■
Vonandi verður fleira gott en
slæmt af því sem fyrir hönd-
um er.