Morgunblaðið - 11.08.1961, Page 6

6
MORt?UNBLAÐIf'
Föstudagur 11. ágúst 1961
Efla þarf markaði í
frjalsu löndunum
Rætt v/ð Hannes Kjartansson, sem
heldur vestur ásamt fjölskylau
kvöld
smm i
HJÓNIN ELÍN og Hannes
Kjartansson, aðalræðismaður
í New York, halda í kvöld vest
ur um haf ásamt börnum sín-
um þremur eftir sex vikna
dvöl á Islandi. „Veðrið hefur
verið ágætt, og ekki þarf að
tala um móttökurnar, því að
þær fær maður hvergi hetri
en hér“, sagði Hannes, er
fréttamenn Mbl. hittu fjöl-
skylduna að máli í gærmorg-
un.
Við notuðum m.a. tækifærið til
þess að rabba um ýmislegt varð
andi útflutning íslendinga til
Bandaríkjanna, en svo sem kunn-
ugt er hefur Hannes Kjartans-
son mjög komið við sögu varð-
andi viðskipti íslands og Banda-
ríkjanna. Og að sjálfsögðu barst
talið að síldinni.
Síldarsala til Bandaríkjanna.
— Eg hefi verið umboðsmaður
síldarútvegnefndar vestan hafs
frá 1947, segir Hannes. — Það eru
igerðir samningar um síldarsölu
til Bandaríkjanna svo til árlega,
en því miður hafa samningarnir
aldrei verið upþfylltir síðan 1949.
Ástæðan fyrir því er fyrst og
fremst aflabrestur ög að ekki hef
ur fengist meira af seinveiddri
síld, sem Bandaríkjamenn vilja
helzt. Heildarmarkaðurinn á sild
í Bandaríkjunum er 125—150 þús.
tunnur á ári, og þar af hefur ís-
landssíld verið 20—25 þús. tunn-
ur árlega. Bandaríkjamenn nota
að mestu norsku vetrarsíldina, og
kemur þar einkum til að hún er
nálega helmingi ódýrari en okkar
sítcL
Seld í heilu lagi.
— Hvernig er íslenzka síldin
seld á innanlandsmarkaði í Banda
ríkjunum?
— Fyrst og fremst í heilu lagi,
og þá í ýmsum sósum, sem eru
annað hvort tilreiddar af innflytj
endunum sjálfum, eða í verzlun
um þeim, sem selja síldina. Það
er lögð sérstök áherzla á, að sú
síld, sem seld er í heilu lagi, sé
stór. íslenzka síldin er anjög lítið
notuð til niðursuðu.
— Hafa verið gerðir samningar
í ár?
— Þegar eru fyrir hendi saimn-
ingar um 7500 tunnur, og ég von-
ast til að einhver viðbót fáist.
Sennilega verður úr því skorið
strax og éig kem vestur eftir
helgina.
Murtan á í erfiðleikum.
— Hvað um aðrar útflutnings-
vörur íslendinga fyrir vestan?
— Það er fyrst og fremst hrað-
frysti fiskurinn, sem líkar ákaf-
lega vel og það virðist vera vax
andi markaður fyrir hann. Þá höf
um við okkar ágæta humar og
rækjur, og einnig nokkuð af
niðursuðuvörum, t.d. murtu úr
Þingvallavatni, en hún á nú
reyndar í dálitlum erfiðleikum
um þessar mundir vegna harðrar
samkeppni frá japönskum silungi,
sam er allt að helmingi ódýrari.
— Er japanski silungirinn svip
aður murtunni?
— Nei, ég mundi segja að murt
an væri betri fiskur, en verðið er
afgerandi atriði í þessu.
— Svo eru nokkrir ungir menn
að reyna að hefja útflutning á
húsgögnum, heldur Hannes á-
fram. — Það lítur vel út með að
það ætti að geta tekizt. Þeirra hús
gögn eru fullkomlega samkeppn
isfær við skandinavísk húsgögn
bæði hvað verð og gæði snertir,
en það tekur talsverðan tíma að
komast inn á markaðinn. Það er
mikið selt af dönskum húsgögn-
um í Bandaríkjunum og Dainir
hafa komið sér vel fyrir á markað
inum.
Innkaup ísl. vestra
— Hefur útflutningur frá
Bandaríkjunum til íslands auk-
izt að undanförnu?
— Hann hefur aukizt aðallega
vegna matvöru og ávaxtakaupa,
en að öðru leyti hefur hann dreg-
izt saman, og minnkar sennilega
enn meira vegna þess hve vöru-
verð er hátt í Bandaríkjunum Og
flutningsgjöld þaðan til íslands
eru allt að þrisvar sinnum hærri
Frá vinstri: Hannes Kjartansson, Stefanía Margrét, frú Elín,
Kjartan Jónas og Anna Elín. ' (Ljósm.: K. M.)
en frá Evrópu. Þetta tvennt gerir
mjög erfitt um innkaup frá
Bandarí k j unum.
Eflum markaðina
— Álítið þér nauðsynlegt fyrir
íslendinga að reyna að vinna
markaði fyrir útflutningsvörur
sínar í Bandaríkjunum?
f — Að mínu áliti er ekki nokk-
ur vafi á því að við eigum að
reyna að hafa markaði okkar
eins víða og mögulegt er og ein-
beita okkur fyrst og fremst að
því að reyna að efla og styrkja
markaði okkar í hinum frjálsu
löndum.
— Hvað kæmi helzt til greina
að flytja út til Bandaríkjanna
annað en það, sem þegar er flutt
þangað?
— Það mætti vafalaust selja
eitthvað af niðursuðuvöru, fyrst
og fremst gaffalbitum, síldar-
flökum og fiskibollum, en þvl
miður hefur verð hjá okkur til
þessa ekki reynzt samkeppnis-
fært við það, sem t. d. Danir
og Svíar bjóða. Einnig er nú
verið að gera tilraun með útflutn
ing á niðursoðinni reyktri síldi
Það er Egill Stefánsson á Siglu-
friði, sem hefur þá framleiðslu
Og er að athuga fyrir sér um
möguleika á sölu á Bandaríkja-
markaði.
— En hvað um íslenzku ullina?
— Það hefur verið flutt af og
til eitthvað af ull vestur, sem
notuð hefur verið til teppagerðar,
og einnig hefur verið þar hrað-
fryst kindakjöt.
Yona að ekíki líði fimm ár
— Þið hafið ferðazt víða í þesa^
ari heimsókn?
— Við fórum norður á Sauð-
árkrók, Siglufjörð, Akureyri og I
Mývatnssveit. Við fórum einnig
mikið um sveitir hér sunnan-
lands.
— Hvað er langt síðan að fjöl-
skyldan var hér öll?
— Við komum síðast hér öll
1956, segir Hannes að lokum —
en ég vona að ekki líði fimm ár
þangað til við komum hingað
aftur. — hh.
Norsku síldarbátarnir
tapa hundruðum þús.
1 Verða sjálfir að sigla með síldina til
Noregs vegna skorts á flutningaskipum
NORSKA blaðið Sunnmöre
Arbeideravis í Álasundi skýrði
frá því undir stórri fyrirsögn 24.
júlí S.J., að norskir snurpibátar,
sem stunda síldveiðar á fslands-
miðum í ár, muni bíða tjón, sem
nemur hmndruðum þúsunda
norskra króna vegna þess að
bræðslusíldarflutningarnir af
miðunum séu í molum. 20 bátar
annist þessa flutninga af íslands
miðum, en langt sé frá því að
þeir anni því að flytja alla siid
ina, sem bátarnir veiða. Segir
• Reit ungt fólk
í sumar hefur Þjóðleikhús-
ið valið leikritið „Horfðu reið
ur um öxl“, til að fara með út
á landsbyggðina og hér í
Reykjavík var það sýnt lengi.
Má því reikna með að brátt
hafi þeir, sem áhuga hafa, séð
það. Enda hefi ég heyrt nokk
uð um það rætt aftur nú ný-
lega.
Það helzta sem menn hafa
á móti leikritinu, er að það
sýni okkur óskaplega reitt
ungt fólk, en geri aldrei grein
fyrir því gegn hverju reiðin
hvað það er, sem maður æsir
beinist. Jimmy segi aðeins eitt
hvað í þá átt, að það sem hann
lesi í blöðunum sé eintóm
heimska, að honum þyki leið
inlegt að hafa enga peninga,
þar sem kona hans hafði þurft
að yfirgefa ríka fjölskyldu til
að giftast honum og að hann
hafi andstyggð á ofurstum
sem hafi þjónað í Indlandi —
(ég hefi ekki textann að leik-
ritinu og þetta er því ekki til
vitnun). Sumum virðist að
þetta tai sé að vísu allt ákaf-
lega óljóst, en að það sé þó
krassandi og klóri í bansett
snobbið.
♦ Unglingurinn . t
æsir sig upp
í rauninni virðist í umræddu
leikriti aðeins sunginn gamal-
kunnur söngur, en undir nokk-
uð nýstárlegu lagi; um tvítugt
æsir maður sig gjarnanupp, án
þess að vita nákvæmlega gegn
hverju reiðin beinist. Það
skiptir ekki svo miklu máli
hvað Það er, sem maður æsir
sig upp gegn. Reiðin kemur
af vanmætti að mæta lífinu
og ótta við mistök. Síð-
an beinist þessi reiði svo
kannski að einhverju ákveðnu
FERDINAIMH

ííév-1%

.sfx —íTíTTIá
hi
r

fO. í L
blaðið að þörf væri helmingi
fleiri flutningaskipa, slíkar sem
veiðarnar hafi verið, en nú sé
hinsvegar orðið um seinan að
senda fleiri flutningaskip til ís-
lands. Snurpibátarnir verði því
að sigla sjálfir með síldina til
verksmiðja í Noregi, og tapi þann
ig mörgum veiðidögium. Nemi
tjónið vegna þessa hundruðum
þúsunda norskra króna.
marki ef maður ekki gætir
sín í tæka tíð. Ungi maðurinn
er þreyttur og leiður og feginn
að falla einhvers staðar í hóp,
verða „félagi“. Hann þarf
ekki annað en skipa sér í ein
hvern flokk fullorðinna og
beina reiði sinni í sömu átt og
þeir, til að finna að hann
stendur ekki lengureinn. Hann
getur þá sagt við sjálfan sig,
að það sem þessi hópur manna
segi og geri, sé ekki nein
heimska og hætt að hugsa um
það. Þar fær hann fast
land undir fæturna. Kannski
Osborne, höfundur „Horfðu
reiður um öxi“, eigi við
eitthvað þessu líkt, þegar
hann sýnir í dramatísku leik-
riti reiði Jimmys, sem ekki
beinist ennþá að neinu sér-
stöku. Hann hefur mikla þörf
fyrir ást, hann fyrirlítur sjálf
an sig dálítið, en er vanmegn-
ugur að gera nokkuð í mál-
inu. Vanmáttur hans og reið-
in sem af honum leiðir, á
kannski eftir að leiða hann
á einhverja tilviljunarkennda
braut, en ennþá hefur hún
ekki beinzt í eina eða aðra átt,
Þetta er sem sagt hættulegasta
stigið á þroskabraut.
9 Jiminy meðal
íslendinga
Kannski er eitthvað af
Jimmyum meðal unglinganna.
sem í vandræðum sínum og
öryggisleysi grípa til flösk-
unnar á íslenzkum skemmti.
samkomum. Það er eins og
maður kannist við suma
þeirra.