Morgunblaðið - 12.08.1961, Side 1

20 síður
Þýzhalands-málin:
Krúsjeff segir nú að sómi
Sovétveldisins sé í húfi
Stóryrði og bliðmælgi á vixl i nýrri
ræðu hans í Moskvu
Moskvu, 11. ágúst.
( Reuter/NTB )
í D A G viðurkenndi Nikita
Krúsjeff, forsætisráðherra
Sovétveldisins, í fyrsta skipti
opinberlega, að sovétstjórnin
teldi sóma sinn í húfi í
Berlínar-málinu. En um leið
lýsti hann yfir því, að Sovét-
veldið mundi ekki verða
fyrst til að „þrýsta á hnapp-
inn“ og hefja nýja heims-
Btyrjöld.
Á vináttufunðl
' í ræðu, sem Krúsjeff hélt á
sovézk-rúmenskum vináttufundi
í Kreml, komst hann svo að orði,
að á Þýzkalandsmálunum ylti
„baráttan fyrir viðurkenningu á
stórveldi okkar“. Þá ítrekaði
hann enn einu sinn þann ásetn-
ing, að undirrita þýzkan friðar-
samning og sagði að Sovétríkin
mundu „ekki hvika fyrir ógn-
unum“.

f móttöku í Kreml í gær-
kvoldi sagði Krúsjeff, að
hann gerði ekki ráð fyrir,
að stríð brytist út vegna
j Berlinar, af því að leiðtogar
Bandarikjanna, Breta og
Frakka væru „skynsamir
menn“. Lét hann þessa skoð-
un í ljós við nokkra vestræna
sendiherra í veizlunni — og
sagði þá einnig að hann
hyggist nú við viðræðum um
Berlín.
Afstöðu Sovétveldisins lýsti
Krúsjeff ýmist með hvössum
orðum — nánast hrópum —
eða mjúkmælgi; brá svo jafn-
vel fyrir gamansemi á stund-
um þær 80 mín., sem ræðan
stóð yfir. Krúsjeff hafði uppi
á víxl aðvaranir og óskir um
samningaviðræður við vest-
ræn ríki. Þykir ræðan ekki
hera vott um stefnubreytingu
hjá sovétstjórninni í Þýzka-
lands-málunum.
/ Krúsjeff hvatti Vesturveldin
til að „setjast að samningaborði"
og reyna að finna lausn á ágrein-
ingsmálum austurs og vesturs.
„Látið nú skynsemina ráða,
herrar mínir“, sagði hann. „Þess
beiðist ég af þeim, sem ekki
hafa glatað getunni til að hugsa
í ró og skynsemi, þeim, sem þró-
un alþjóðamálanna veltur á“»
If
„Brjálæði, að hóta styrjöld"
í hinu orðinu gerði Krúsjeff
gys að hernaðarmætti vestrænna
þjóða og varaði þær við að
freista Sovétveldisins um of. „Ef
heimsvaldasinnar hleypa af stað
nýrri styrjöld", sagði hann,
„munu þeir um leið neyða okkur
itil að gera afdrifaríkar árásir
ekki aðeins á aðallöndin heldur
einnig herstöðvar innan landa-
mæra annarra ríkja, sem aðild
eiga að Atlantshafsbandalaginu".
Engu að síður sagði forsætisráð-
herra, að það væri „brjálæði, að
hóta styrjöld á atómöld“ og benti
á, að 1 hinni nýju stefnuskrá
kommúnistaflokksins væri hvatt
til friðar um heim allan. „Heims-
valdasinnar góðir!“ sagði Krú-
sjeff. „Við skulum keppa saman
án styrjaldar“.
Niður með kommúnismann
Krúsjeff sagðist fagna ummæl-
um Kennedys Bandaríkjaforseta,
er hann hefði á blaðamannafund-
inum sL fimmtudag hvatt til frið-
samlegrar lausnar á Þýzkalands-
vandamálunum. En sagðist hins
vegar halda, að vestræn ríki
stefndu enn að því að „brjóta j
kommúnismann á bak aftur“ eins
og John Foster Dulles, hinn látni
utanríkisráðherra Bandarikj-
anna, hefði barizt fyrir. Þeim
væri mikið í mun, að ráða niður-
lögum kommúnismans, og stæði
það í vegi fyrir lausn Þýzkalands-
málanna. ,
ítrekaði Krúsjeff enn einu
sinni gamalkunnar kvartanir
sínar yfir því, að vestræn ríki
vildu ekki viðurkenna Sovét-
ríkin sem jafningja. Sagði
hann, að verkalýður Sovétríkj
anna hefði tekið til sín völdin
og stofnað ríki, „sem þið, ný-
lendusinnar og heimsvalda-
sinnar, ættuð að umgangast
sem jafningja .. .“ Og enn hélt
hann áfram um þetta sama
og sagði, að Kennedy hefði
sagt við sig á Vínar fundinum
í júní sl.: „Við erum mikil
þjóð“. „Ég sagði honum, að við
værum mikil þjóð líka“, sagði
Krúsjeff hvíslandi rómi, en
lamdi um leið í ræðustólinn
til áherzlu.
Þá sagði Krúsjeff frá því í
sama sambandi, að Macmillan
hefði sagt við sig, þegar þeir
hittust skömmu fyrir Parísar-
fundinn fræga, sem aldrei varð?
„Þér verðið að skilja, herra Krú-
sjeff, að Bandaríkin eru mikil
þjóð. Þau geta ekki, þau geta
Framh. á bls. 19
Tvö herskip í
Reykjavík
BREZKA herskipið HMS
Russel kom til Reykjavík-
ur fyrir hádegið í gær til
þess að taka olíu. Síðdegis
í gær kom hér annað brezkt
herskip, HMS Jutland, einn
ig þeirra erinda að fá olíu.
Jutland ætlaði að taka oMu
á Siglufirði, en varð frá að
hverfa sökum þess, að skrúf
ur skipsins eru fyrir neð-
an kjöl, og þótti full grunnt,
á Siglufirði til þess að fara
þangað inn. — Það er ekki
oft, að tvö brezk herskip
eru samtímis í Reykjavík-
urhöfn.
í gær lá hér einnig A-
þýzki togarinn Eisenach,
en skipið kom hingað
vegna vélarbilunar á mið-
vikudagskvöldið. Togari
þessi er að sögn rannsókna-
skip. «v
Titov Itom til
í fallhlíf
IVIil íll blaðamannafundur í
Mloskvu um geimferðina
Moskvu, 11. ágúst. — (Reuter)
ANNAR geimfari Sovétríkj-
anna, Gherman Titov, sagöi
á blaðamannafundi hér í
dag, að hann hefði lent í
fallhlíf, eftir 25 stunda geim-
flug sitt sautján sinnum um-
hverfis jörðina. —- Voru um
1500 blaðamenn, stjórnarfull-
trúar og vísindamenn á
fundinum, sem haldinn var
í aðalsal Moskvu-háskóla. —
Greindi Titov þar frá ýmsu
í sambandi við för sína.
Tveggja kosta völ
Titov sagðist hafa getað valið
um, hvort hann lenti í geimfar-
inu sjálfu eða skyti sér út úr
því og f?eri síðasta spottann í
fallhlíf. „Mér var ekkert að van-
búnaði, svo að ég ákvað að taka
síðari kostinn,“ sagði Titov. „Þeg
ar skammt var eftir, þrýsti ég
á hnapp og sveif síðan til jarðar
í fallhlíf. Og geimfarið lenti heilu
og höldnu skammt frá.“ — Yuri
Gagarin, fyrsti geimfari Sóvét-
ríkjanna, var sjálfur innanborðs,
þegar farkostur hans lenti eftir
geimferðina 12. apríl.
Fá að fylgjast með
Á blaðamannafundinum var m.
a. próf. Metislav Keldysh, for-
seti sovézku vísindaakademíunn
ar. Vár hann inntur eftir því,
hvort erlendum fréttamönnum
yrði gefinn kostur á að fylgjast
með í framtíðinni, þegar sovézk
geimför yrðu send af stað. „Já,
það munu þeir áreiðanlega,“
svaraði prófessorinn. ,,Við erum
að reyna allt sem við getum, til
þess að koma því í kring.“
Fæturnir upp í loft
Titov, sem nú kom í fyrsta
sinn fram fyrir vestræna frétta-
Lydia, Marcelle og Claire eru ná-
lægt fimmtugu — allar þrjár -
en eru laglegir 17 ára þríburar.
Geimflaug
frá ísrael
TEL AVIV, 11. ágúst. (Reut-
er). — Israelsmenn áforma
að skjóta upp annarri geim-
flaug sinni síðla í næstu
viku, herma áreiðanlegar
heimildir hér. Af opinberri
hálfu er því jafnframt vísað
á bug, að flauginni hafi
þegar verið skotið fyrir
nokkrum dögum. Sagt er að
eldflaugin, sem er fjölþrepa
og nefnist „Shavit III“, sé
ferðbúin og geti farið á loft
„bráðlega eftir kosningarn-
ar“, sem verða hér á þriðju-
dag. — Búizt er við að geim-
flaugin muni ná upp í 160
km hæð eða tvöfalt hærra
en fyrirrennari hennar,
,Shavit 11“ fór hinn 5. júli
sl.
Frekari geimskot fsraels-
manna eru þegar í undir-
búningi, og segja vísinda-
menn að „Shavit IV“ muni
verða búin ýmsum tækjum,
sem hinar fyrri hafa ekki
haft.
Megnið af flotanum
úti af Langanesi
Litil veiði i gærdag
ER MBL. hafði samband við
síldarleitina á Raufarhöfn
seint í gærkvöldi, höfðu nokk
ur skip kastað 85 mílur SA
af Langanesi. Ekki var vitað
um afla, en megnið af flot-
anum virðist vera á þessum
jarðar
Titov fagnað í Moskvu.
menn, gaf ýmsar athyglisverðar
upplýsingar um hina 435,000
mílna löngu geimferð sína, hvað
hann hefði séð og reynt. Hann
Frn. á bls. 19
slóðum. Höfðu skipin Ióðað
á smápeðring, en einstaka
góðar torfur voru á milli. —
Hvítalogn var á miðunum í
gærkvöldi, en dimm doka á
köflum. Almennt var ekki
búizt við góðri veiði í nótt.
Lítil veiði var í gær, en ein-
staka skip fengu afla á Gerpis-
flaki, um 50 mílur frá landi.
í fyrrinótt fékk 41 skip afla
í Reyðarfjarðardýpi, þar af 27
skip 500 mál eða meira. Einnig
fengu nokkur skip afla austur
af Langanesi.
Tveir bátar komu til Raufar-
hafnar í gær, Haraldur með 600
mál og Höfrungur AK.
1 gær komu þrjú skip tH
Vopnafjarðar, Hugrún með 900
mál, Geir 750 og Tálknfirðingur
750 mál.
Engin skip komu til Seyðis-
fjarðar í gærdag, en í gær-
kvöldi var von á tveimur skip-
um til Haföldunnar, Dofra og
Eldborgu, með samtals 800—900
tunnur.
Til Eskifjarðar komu Guðrún
Þorkelsdóttir með 700 tunnur,
Vattarnes með 200, Einir 200 og
Björg með 500 tunnur.
Tvö slys í gær
LAUST fyrir klukkan 10 í gær-
morgun varð það slys við Bænda
höllina að maður, sem þar var
að vinna, Tryggvi Eyvindsson,
Eskihlíð 20, lenti með höndina í
vindu. Brotnaði hann illa á
vinstri handlegg. Sjúkrabíll flutti
Tryggva á slysavarðstofuna, og
þaðan á Landakotsspítala.
Klukkn eitt í gær var Þórhall-
ur Steinsson, Hólmgarði 39, flutt-
ur frá mótum Hvassaleitis og
Miklubrautar á slysavarðstofuna.
Hafði hann skorizt á höfði.