Morgunblaðið - 13.08.1961, Blaðsíða 3

Sunnu'dagur 13. ágúst 1961
MORCTJlSJiLAniÐ
8
★
KOBEitr' M. White, major
fluffher Bandaríkjanna, heitir
maðurinn, sem flýgur hinni
nafntoguðu, vængjuðu rakettlWMHHHHH
flaug, X-15 — fyrstu flugvél-
inni, sem náð hefur 60 mílna
hraða á mínútu.
Það er einmitt X-15, sem
sýnir yfirburði Bandaríkjanna
yfir Rússum í kapphlaupinu
um geiminn — því Rússar eiga
enga mannaða flaug, sem jafn
ast á við X-15. í þessu viðtali
skýrir White major frá
reynslu sinni — og því, sem
koma skal.
— Majór White, hvað hafið
þér flogið hraðast?
— Með 3.603 mílna hraða á
klukkustund. Þetta var í X-15,
23. júní. Þetta var í fyrsta
sinn, sem við komust fram úr
Mach-5 — þ. e. fimm sinnum
hljóðhraðann.
— Hraðar en mílu á sek-
úndu?
Sr. Jón Aubuns dámprófastur:
„Ókunnum Guði“
23. júní sl. setti White major nýjasta hraðametið. Mynd-
in er tekin eftir þá flugferð.
Með míluhraða
— Já, rétt rúmlega með
mílu hraða á sekúndu.
— Hvernig er að fljúga
svona hratt í rakettuflaug?
— í rauninni fann ég ekki
til hraðans meir en áður. Það
er erfitt að gera sér grein fyr-
ir þessum ofsahraða upp í há-
loftunum. Það eina, sem í raun
inni bendir manni á hraðann,
er sjálfur hraðamælirinn.
— Hversu hátt flaugstu í
þetta sinn?
— í 107,700 feta hæð, sem er
rálægt 18,5 milum.
— Hvernig lítur jörðin út úr
þessarri hæð?
— Maður sér vítt yfir land,
og sú sjón er sannarlega tign-
arleg. Það má koma auga á
staði í órafjarlægð, kannast
við ýmsa staði, sem maður
þekkir á jörðu niðri. Frá Suð-
ur-Kaliforníu sést alla leið
norður að San Francisco-flóa.
A suðurleið sést öll Suður-
Kaliiornía allt suður til
Mexikó.
— Áttir þú við nokkur sér-
stök vandamál að stríða í met-
flugi þínu?
— Reyndar. Eitt vandamálið
var klefaþrýstingurinn. Yfir-
leitt er þrýstingurinn í stjórn-
klefanum sem sva*r þrýst-
ingi í 35.000 feta hæð, í hvaða
hæð, sem flogið er. Hinsveg-
ar brást klefaþrýstingurinn í
þessarri ferð, og auðvitað verð
ur þá þrýstiklæðnaður flug-
mannsins honum lífsnauðsyn.
Klæðin tútna upp og veita lík-
amanum eðlilegan þrýsting.
— Gerði þetta þér erfitt um
vik?
— Auðvitað, en ég gat
hreyft mig lítilsháttar. Þrýst-
ingurinn í klæðunum er ná-
lægt 3,5 pundum, svo að hreyf
ingar allar verða heldur stirð-
ar.
— Varstu nokkurn tíma
hræddur um að missa stjórn
á vélinni?
— Nei, þvert á móti. Vélin
lét svo vel að stjórn, að þær
áhyggjur, sem ég hafði, voru
hverfandi.
— Hraðinn 3.603 mílur á
klukkustund — er þetta met
fyrir vængjaða flaug?
— Já.
viðnámi. Hitinn komst upp i
rúmlega 420 stig á Selcius ib]
síðasta flugi. Hitinn, sem.
myndast, þegar flogið er um,|
gufuhvolfið eða þegar komið I
er inn í gufuhvolfið á miklum,f
ÞEGAR Páll postuli kom til
Aþenu uppi úr miðri 1. öld að
kristnu tímatali, bar hún enn ægi-
ljóma yfir aðrar borgir sakir feg-
urðar og fomrar frægðar. Stjórn
málamenn höfðu Grikkir reynzt
lélegir, en svo var frægðarljómi
Aþenu mikill enn, að sigurvegar-
ar sæmdu hana stórgjöfum og
vegsemd, þótt þeir legðu aðrar
borgir í rúst.
Á Aresarhæð, þar sem
Sókrates, Plató og aðrir speking-
ar höfðu starfað fyrr og kennt,
flytur Páll rséðu. Hann segir
Aþenumönnum að trúhneigð
þeirra sjái hann af mergð goða-
myndanna í borginni, og altari
nokkurt,' „h e 1 g a ð ókunnum
Guði“, gefur honum tilefni þess
að boða þann Guð, sem hann
fór um löndin til að boða.
„Ókunnum Guði“, — er ekki
guðsleit mannanna helguð hon-
um, sem þeir þekkja ekki? Innri
rödd og þrá, sem þúsundum
kynslóða hefir fylgt, hefir knúið
mennina til að leita hans, sem
enn eftir milljónir ára er hinn
ókunni Guð. Getur takmarkað-
ur mannshugur gripið hinn ótak
markaða, stundarbarnið sjálfan
hinn eilífa anda? Mannsandinn
dýrkar hann, enþekkirhannvegu
hans? Mannsandanum eru djúp
veru hans órannsakanleg og veg
ir hans órekjandi.
Trúarleiðtogar, guðmenni, trú
arsnillingar, allir hafa þeir á inn
blásnum augnablikum fundið, að
vera Guðs er hið óræða djúp, a<5
engin orð geta lýst honum, aS
enginn þekkir huga hans, sem
hvorttveggja er í senn: leyndar
dómur leyndardómanna og veru-
leikur veruleikans.
,,Leyndardóms í dimmu skýi
Drottinn hylur sig“, — sagði
skáldið í Bólu, og svo hafa skáld
og sjáendur sagt, að engin orð
gætu túlkað Guð, og að í ná-
vist hans stæði maðurinn and-
spænis hinu óræða og ólýsan-
lega.
Hinni ótvíræðu reynslu fyr-
ir veruleika hans hafa hinir háu
andar borið vitni. Fornkínverski
spekingurinn sagði: „Tao — guð-
dómurinn — er hið ólýsanlega.
Það sem verður með orðum lýst,
er ekki Tao“. Plató segist ófær
þess að lýsa hinni æðstu reynslu,
rökvísin og tungan séu tálmanir
á þeim vegi. Origenes kirkju-
faðir segir, að túlkun hins guð-
lega veruleika sé aldrei annað
en ófullnægjandi skuggamynd.
skuggamynd. Og Aquinas, mesti
guðfræðingur miðalda-kirkjunn-
ar, lagði frá sér pennann og neit
aði að ljúka við hið stórkostlega
ritsafn sitt um guðfræði, vegna
þess að allt, sem hann hefði rit-
að, væri ekki annað en skuggi
voldugs veruleika.
— Hvernig vildirðu bera
flug þitt saman við geimskot
Shepards í Mercury?
— Ég fór talsvert miklu
hægar og lægra en Shepard.
Hinsvegar finnst mér ekki á-
stæða til að líkja þessu sam-
an.
hraða, verður alltaf vandamál,
svo að rannsóknirnar miða að
því að kynna sér hentugasta
lögun og hentugasta efnið í
siíkar flaugar.
Og auðvitað erum við að
rannsaka stöðugleika og stjórn
arhæfni — það má læra margt
á sekúndu
— Er það ekki mikiivægur
munur við X-15, að flugmað-
urinn stjórnar henni algerlega
sjálfur?
— Jú, það finnst mér. Þetta
er eitt af því mikilvægasta,
sem við erum að rannsaka.
Við fljúgum vélunum sjálfir
og stýrum þeim allt flugið.
Auðvitað erum við einnig að
rannsaka sérstakar flaugar-
byggingar, og auk þess hæfi-
leika flugmanna til þess að
stjórn flauginni við mismun-
andi aðstæður.
— Hverra hluta vegna er
X-15 mikilvægust?
— Ef hægt er að benda á
eitthvað sérstakt, verður bein-
iínis að benda á rannsóknirn-
ar í heild. Til dæmis má nefna
vandamál, sem stafar af loft-
Robert M. White, majór
af því að fljúga með slíkum
ofsahraða.
— Þegar þið fljúgið með
þessum ofsahraða, lætur þá
vélin betur að stjórn, eða er
það öfugt?
— Vélin okkar lét mjög vel
að stjórn yfir Mach 5. Það
var eins Og að stjórna venju-
legri flugvél. Hinsvegar erum
við að kynna okkur hver áhrif
lögunin hefur á flugkosti
hennar. Til allra hamingju lét
þessi sérstaka gerð afar vel
að stjórn.
— Hefur X-15 nokkurt hern
aðargildi?
— Ekki í sjálfu sér. Vélin er
einungis rannsóknatæki, og ó-
gerningur að hugsa sér hana
sem hernqjðartæki. Auðvitað
er árangur rannsóknanna
mikilvægur.
— .flsaii hún vpj-íS fvri rrpnn
ari hraðfleygra háloftavéla,
sem væru U-2 fremri?
— Ég vildi naumast segja
fyrirrennari. Ég held, að menn
líti almennt á vélina sem
rannsóknatæki en ekki frum-
drög að öðru tæki.
— Getur X-15 eða svipað
farartæki komizt á braut um-
hverfis jörðu?
— Það gæti orðið með Dyna
Soar. Það hefur verið til-
kynnt opinberlega, að ætlunin
sé að reyna að koma tilrauna-
vél á braut umhverfis jörðu.
Það er ekkert því til fyrir-
stöðu, að hægt sé að koma
farartæki á braut um jörðu,
enda þótt því sé stjórnað eins
og flugvél.
— Mun árangurinn af rann-
sóknum X-15 veita Dyna-Soar
tilraununum mikla hjálp?
— Jé. Það held ég áreiðan-
lega. Til dæmis byggingin á
stjórnklefanum. Það, sem við
lærðum á X-15, er því mikil-
vægt fyrir Dyna-Soar.
— Hver er áætlaður mesti
hraði og mesta hæð X-15.
— Mesti hraði, sem við
búumst við, er öllu meíri en
Mach 6 eða nálægt 4.000 míl-
um á klukkustund. Hæðin get-
ur orðið — samkvæmt útreikn
ingum — nálægt 50 mílum.
Nú höldum við, að ekki sé
langt í land. Ef til vill kom-
umst við enn hærra. Úr þessu
Framhald á bls. 23.
„Ókunnum Guði„ var altarið
eitt í Aþenu helgað, og það gaf
Páli tilefni þess að boða Aþenu-
mönnum sinn Guð. Hver var
hann?
Það var sá Guð, sem hafði
opinberað sig heiminum í Jesú
Kristi. Það var sá Guð, sem geng
ið hafði undir mannleg kjör í
mannssyninum og sýnt þar
mönnunum eins mikið af sér og
mannshugur getur greint, eins
mikið af ljóma sínum og dauðleg
sjón þolir að líta.
„Hver sá, sem lítur Guð, hann
deyr“, lætur Ibsen Brand prest
segja og vitna þar til helgra
orða í Gamla Testam. Dauðleg
sjón myndi blindast á einu vet-
fangi, ef sólargeisli í fullum
styrkleika félli beint á augað. En
þegar sólargeislinn hefir dofnað,
dvínað við það að fara í gegn
um þokubeltin milli sólar og jarð
ar, þá fyrst þolir mannsaugað
geislann.
Ægiljóma guðdómsfyllingarirai
ar stenzt mannlegur hugur ekki..
En allt það, sem vér þolum að
líta af þeim ljóma, sjáum vér í
Kristi, hjúpað mannlegu gerfi,
takmarkað af mannlegri mynd.
Þennan Guð þekkti Páll. Hann
sá hann í hinum upprisna Kristi.
Þar sá hann ljóma Guðs og
ímynd hans ólýsanlegu, háu veru.
í honum sá Páll krystallast altt
það, sem hann gat háleitast hug-
myndað úm guðdóminn. Og þetta
sama hafa séð göfugustu andar
meðal kristinna manna, — og
ekki aðeins þeir, heldur allir, sem
í nánustu samfélagi við Krist
hafa lifað og í einfaldleika og
auðmýkt hjartans hafa litið mest
af Ijóma hans.
Til að túlka það, sem að fullu
verður ekki túlkað, hafa menn
lýst Guði í mannlegum myndum,
hugsmíðum og máli. Og svo hlaut
að fara, að menn töluðu barna-
lega um hann, eins og þeir hefðu
þekkt hann frá blautu barns-
beini, eins og þeir vissu vilja
hans og vegi. Og þó er hann í
innsta grunni enn ~eins og á alt-
arið í Aþenu var letrað: hinn
ókunni Guð.
En samhljóða reynsla kynslóð-
anna vottar raunveruleika hans,
þótt vitnisburðurinn verði aldrei
annað en örveikt endurskin hins
ómælanlega Ijóss.