Morgunblaðið - 17.08.1961, Blaðsíða 6

6
MORGVNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 17. ágúst 1961
Rætt um helztu virkjanir
sem til greina koma
a
ársþingi Sambands islenzkra rafveitna
NÍTJÁNDA ársþing Sambands
xslenzkra rafveitna var haldið að
Laugarvatni dagana 9.—13. ágúst
1961.
Þingið sóttu fulltrúar 20 raf-
veitna þeirra tuttugu og tveggja,
isem eru meðlimir sambandsins.
Þingið sóttu og margir aðrir for-
ustumenn raforkumála og raf-
veitna í landinu, og konur margra
þeirra, er þingið sdttu. Alls voru
þátttakendur 85.
Raforkumálaráðherra Ingólfur
Jónsson, ýmsir alþingismenn
Suðurlandskjördæmis og forustu-
menn þar í héraði voru gestir
rafveitnasambandsins, er aðal-
fyrirlestrar þingsins voru fluttir.
Á þinginu voru alls fluttir 10
fyrirlestnar um virkjunarmál og
raffræðileg efni. Er þar fyrst að
nefna mjög merka yfirlitsfyrir-
lestra um framtíðarvatnsafls-
virkjanir á Suðurlandi, er þeir
fluttu Sigurður Thoroddsen, verk
fræðingur, og Jakob Gíslason,
raforkumálastj ór i.
Rafor k um á la sk r i fs tof an hefur
imdanfarin ár, sem kunnugt er,
haft með höndum mjög um-
íangsmikil rannsóknarstörf varð
andi vatnsaflsvirkjanir, er til
greina kæmi að ráðast í til þess
a@ fullnægja raforkuþörfinni á
Suðvesturlandi áratuginn 1960—
l&JO. í erindum þessum var rætt
um helztu virkjanir, er til greina
fcæmu.
Sveinn Einarsson, vélaverk-
fræðingur, flutti á þinginu fyrir-
lestur um virkjun hveragufu til
raforkuvinnslu, og þá sérstak-
lega með tilliti til byggingar
30.000 kw gufuaflsorkuvers í
Hveragerði. Það kom mönnum
nokkuð á óvart um hve mikla
orku hér er að ræða í þessum
énumdu orkulindum landsins,
sem jarðhitasvæðin eru, en mæl
ingar í nýju borholunum í Hvera
gerði hafa sannað. að þar er fyr-
ir hendi ótrúlegt orkumagn,
sem hægt væri að nýta bæði
sem gufu til orkuvinnslu og
heitt vatn til iðnaðarnota o. s. frv.
Eiríkur Briem, rafveitustjóri
ríkisins, flutti erindi um sæ-
streng til raforfkuflutnings frá
kerfi Sogsvirkjunarinnar til Vest-
mannaeyja, en fastráðið mun
Síldarflutninga-
skip til
Neskaupstaðar?
NESKAUPSTAÐ, 15. ágúst. —
Allháværar raddir eru hér uppi
um það meðal útgerðarmanna
og sjómanna að eitthvað af síld-
arflutningaskipunum verði látið
koma hingað og látin taka síld
hé,. Virðast líka flest rök hníga
að því að svo verði gert þar
sem ekkert er lengra fyrir síld-
arflutningaskipin að sigla hing-
að til Neskaupstaðar en til Seyð
isfjarðar en aftur á móti er tölu-
vert styttra hingað af miðunum
fyrir síldveiðiflotann. Síldveiði-
skipin myndu því bæði spara
tíma og eldsneyti ef þau gætu
landað hér og það án þess að
síldarflutningaskipin t ö p u ð u
nokkru við þá ráðstöfun.
vera að leggja hann á næsta ári.
Þá voru flutt erindi um flutn-
ing og dreifingu raforku um Suð-
vesturland frá fyrirhuguðum stór-
virkjunum í Hvítá og Þjórsá.
Margvísleg almenn rafveitna-
málefni voru einnig rædd á fund
um þingsins, svo sem samrekstur
aflstöðva í eigu ríkis og bæja,
t. d. á Vesturlandi, gjaldskrár-
mál, fjárfestingarmál, skipulags-
mál eða stjórnunarmál rafveitna,
rafmagnseftirlits- og reglugerð-
armál, norrænt samstarf á sviði
rafmagnsmála o. fl.
Þingfulltrúar fóru í langar ferð
ir að skoða virkjunarstaði í stór
ánum Hvítá og Þjórsá, svo sem:
í Hvítá við Hestvatn.
í Hvítá við Hvítárvatn. ÍH|
í Þjórsá við Urriðafoss. 'iljf
í Þjórsá við Búrfell.
Á síðasta degi þingsins var
kosin stjórn rafveitnasambands-
ins fyrir næta starfsár. Kosningu
hlutu:
Steingrímur Jónsson, fyrrv.
rafmagnsstjóri, formaður og aðr-
ir í stjóm: Jakob Guðjohnsen,
rafmagnsstjóri; Eiríkur Briem,
rafveitustjóri ríkisins; Helgi Hjart
arson, rafveitustjóri í Grindavík;
og Knut Otterstedt, rafveitustj.,
Akureyri.
Tilkynning frá stjórn
! Samb. ísl. rafveitna.
Nehru ræðir
vopnakaup
Nýju-Dehli, 14. ágúst - (Reuter)
NEHRU, forsætisráðherra Ind-
lands, sagði hér í dag, að stjóm
sín mundi taka til athugunar,
að kaupa nýtízku vopn erlendis
frá, ef framhald yrði á vopna-
sendingum til Pakistan frá
Bandaríkj unum.
1 KVÖLD verður leikritið |
„Horfðu reiður um öxl sýnt
í 75 sinn og verður sú sýning 1
í Bæjarbíói í Hafnarfirði.
Þessari leikferð Þjóðleik-
hússins fer nú senn að Ijúka
þvi æfingar hefjast í leikhús-
inu í næstu viku og þurfa þá
allir leikarar stofnunarinnar
að vera mættir tii starfa.
Leikurinn verður sýndur
í Vík í Mýrdal, Kirkjubæjar- |
klaustri og í Hveragerði um
næstu helgi.
SKAKIIM
ELLEFTA umferð á svæðamót-
inu var tefld í gær. Úrslit urðu:
Filip vann Sliwa, Uhlmann vann
Blom, Ciric vann Ljungkvist,
Gitesku vann Gragger, Baren-
dregt vann Nimela. Friðrik og
Szabo jafnt, Perez jafnt. Milic. —
Biðskák hjá Bobosov og Jo-
hannessen.
Biðskákir úr 9. umf. Friðrik
vann Milic, Uhlmann vann Bobo
sov. Skák Bloms og Graggers
fór aftur í bið.
Biðskákir 10. umferðar: Frið-
rik vann Perez, Filip vann Mil-
ic, Johannessen vann Szabo.
Sfeák Uhlmanns og Barendregts
fór aftur í bið og hefir Uhl-
mann betri stöðu.
Friðrik er' efstur með 9)4 v.
Filip með 9.
• Um gaddavír
Það er enginn vafi á því,
að gaddavír er mikið þing í
sjálfu sér, enda hefur hann
oft komið að góðum notum.
íslendingar urðu snemma
skeleggir í gaddavírsmálum
og höfðu mikla ást á honum
lengi vel, en eru nú hófsmenn
á vír að kalla. Þessi mikli
gaddavírskippur, sem landinn
tók, þegar fyrstu rúllurnar
voru fluttar inm, stafar senni-
lega af langvinnum bakverk
við torfhleðslu og grjótburð.
Gaddavírinn gegnir nú hlut
verki sínu með prýði hérlend
is, og ver tún gegn rollum og
skiftir landinu í hólf með
mæðiveikigirðingum, en á
þeim eru hliðin, sem svo
Skemmtilegt er að opna uppi
á heiðum.
Margt Ijótt hefur þó verið
sagt um blessaðan gaddavír-
inn, enda hefur hann oft ver-
ið misnotaður, eins og aðrir
gagnlegir hlutir. Óhugnarleg-
asta dæmið u-m þá misnotkun
er vafalaust, þegar gaddavír
er notaður til þess að stía af
fólk, eins og tíðkaðist í fanga-
búðum nazista á stríðsárun-
um og nú í vinnubúðum „al-
þýðunnar", austur á sléttum
Síberíu.
• Gaddavír sem meðal
gegn frjálsri hugsun
Stjórnvöld, sem ekki styðj-
ast við fólkið í landinu, ein-
ræðiskerfi, sem pína alþýðu,
hafa oft þurft að grípa til
gaddavírsins gegn frelsisþrá
og frjálsri hugsun þegna sinna.
Jámtjaldið er ein samfelld
gaddavírsgirðing, sem austræn
ir hafa komið upp til vernd-
ar þegnum sínum. Þeir mót-
mæla því raunar hraustlega,
að þeir séu jafn míklir vinir
gaddavírsins og þeir virðast
vera.
Velvakandi sá það eitt sinn,
hvernig þeir kumpánar reyna
að fela gaddavírinn, eins
og Eva óhreinu bömin.
Þegar hann ók yfir landa-
mærin frá Austurríki inn
í Tékkóslóvakíu, þá sá
hann engan gaddavír á
sjálfum landamærunum, og
hann hugsaði ljótt um lygina
í auðvaldsblöðunum, eins og
Þjóðviljinn kallar það. Þegar
ekið hafði verið um tíu mín-
útur inn í sælulandið, þá
blasti við rammefld gaddavírs
girðing, og varðturnar með
stuttu millibili, mannaðir vörð
um, gráum fyrir járnum.
Og nú hafa þeir sett gadda-
vír í eina opið á járntjaldinu.
Jafnvel þetta litla gat á því
var orðið þjóðskipulag-
inu hættulegt. Það er gert, að
sögn herranna austanmegin,
handhafa gaddavírsins, til þess
að hindra saklaust fólk í þeim
mistökum að flýja úr sælurík-
inu í svínaríið vestanmegin.
• Skítt með gaddavír-
inn, ef þeir kæmust
ekki sjálfir yfir hann
Það vill oft fara svo, að
þeir sem girða með gaddavír
til þess að loka löndum sín-
um, áskilja sér svo einum rétt
tii þess að valsa óhindrað uin

FERDINAMR
☆

lönd annarra manna. Það
mundi sjálfsagt enginn amast
við gaddavír kommúnista, ef
hann væri jafn heldur á her-
menn þeirra og undirróðurs-
menn og hann er á saklaust
flóttafólk. Og menn mundu
efiaust varpa öndinni léttar,
ef þessar gaddavírsfram-
kvæmdir tryggðu okkur frið
fyrir vígaþórum austanmanna.
En svo er því miður ekki. Það
hefur sýnt sig allt of oft. að
þeir virða ekki einu sinni
sínar eigin gaddavírsgirðingar,
Áhangendur kommúnista
hér á landi óska þess líka af
heilum hug að þeir láti ekki
staðar numið með vígaferli
sín við gaddavírinn. Austan-
menn hafa oft reynt að senda
berserki sína yfir vírinn,
stundum með nokkrum ár-
angri, en oftar hafa þeir snú-
ið aftur með rifinn rass, eins
og rabarbaraþjófar.
• Einn fékk ekki orða
bundizt
Kommúnistar hér á landi
hafa oftast reynt að dylja ósk
sína um, að ástvinir þeirra
fyrir austan klofi yfir gadda-
vírinn og arki hingað til
þess að taka í taumana. Einn
gat þó ekki orða bundizt,
þegar rauði herinn drýgði þá
dáð að undiroka Ungverja
fyrir fjórum árum. Hann,
mælti óstöðvandi af tungu
fram lofkvæði um rauða her-
inn og hvetur hann til frek.
ari dáða. Kvæðið birtist ný-
lega í Eimreiðinni og segir í
því m. a.:
Svo æddu þá vinur yfir
álfuna vestanhallt,
ástvinur okkar hinna
ætíð þú vera skalt,
þrátt fyrir þessa daga —
þrátt fyrir allt.
Þessi herhvöt ungkommún-
istans finnst Velvakanda sýna
litla virðingu fyrir gaddavírs-
framkvæmdum austrænna, en
hún sýnir þó ljóslega hugar-
far vina girðingareigenda hér
á landi og það skyldi þó ekki
vera hið sama og húsbænd.
atma eystra.