Morgunblaðið - 19.08.1961, Blaðsíða 11

Laugardagur 19. ágúst 1961
MORGVNBLAÐIÐ
11
Jóhann Hannesson préfessor
Fréttir frá
P Haustið er að hefjast hjá skóla
börnunum hér í landi. Barnaskól
arnir byrja þann 17. ágúst og
margir hinna æðri skóla hefja
kennslu nokkruan döguim síðar.
Þetta setur svip á bókabúðirnar,
því mikil fjölbreytni er hér í
gerð kennslubóka. í einum
glugga sá ég t.d. kennslubækur
í söng eftir 6 höfunda og í kristn
um fræðum eftir 9 höfunda.
Þannig er stöðug þróun í kennslu
og kennsluaðferðum.
Sú tízka að láta börnin hefja
skólagöngu mjög ung, t. d. 6 ára,
er hér í rénun. Margir spyrja
skólasálfræðinga ráða varðandi
skólaþroska barna. Er það gert
í þeim tilgangi að ofbjóða börn-
— Utan úr heimi
Fhr. af síðustu síðu
sem er nyrzta stórvatn Svíþjóð-
ar. Stærri og minni klettaeyjar
rísa upp úr tæru vatnsborðinu,
en vatnið er sums staðar 170 m
djúpt. Það lokkar mann til róðra
og siglinga á öllum stundum dags
ins. Stórfenglegust er samt reynsl
an þegar róið er um vatnið á
bjartri júlínótt, í gullnu skini
oniðnætursólarinnar. Landið er
klætt mjúkum pastellitum. Fín-
gerð þoikuslæða yfir vatnsborð-
inu myndar skarpa andstæðu við
Ihið heiðskíra andrúmsloft fjall-
anna, án þess þó að rjúfa heildar-
svip myndarinnar. Milli nakinna
fjalla, sem víða eru typpt snjó-
Ibungum og vatnsins liggja mjó
Ibelti af lágvöxnum birkigróðri.
Garg nokkurra máva bergmálar
í kyrrðinni milli fjallahlíðanna.
ILitbrigði himinsins speglast í
valnsborðinu.
Milli Abisko-östra og hins ný
tízkulega ferðamannahótels ligg
ur rannsóknarstöð sem fylgist
með lífinu hérna norður frá, lífi
gróðurs og dýra. Við tökum okk
ur göngu um skógarsvæðið. Fyr
ir augu ber liggjandi, krjúpandi
og uppistandandi bjarkir. Þær
eru síðustu trén í fjallahlíðum
Iheimskautssvæðisins. Vesaldar-
legt vaxtarlag þeirra gefur til
kynna hina hörðu og næstum von
lausu baráttu þeirra fyrir tilver-
unni. Kuldar og hríðarveður vetr
arins, langar vetrarnætur, síð
Ibúin hláka vorsins, stutt og þurrt
vaxtarskeið, þetta eru lífsskilyrð
in, enda ná bjarkimar ekki mikl
um vexti.
En enginn skyldi hætta sér út
í skógana hér án þess að vera
vel smurður til varnar gegn mý
bitinu. Milljónir suðandi og sting
andi mýflugna eru stöðugt föru-
neyti okkar. Alls staðar í Lapp
landi er þessi mývargsplága land
læg. Einnig í finnska Lapplandi.
(Þar átti ég líka ógleymaníega
daga við Inari-vatnið í Norður
ÍFinnlandi. Sólin hékk á himnin
um dag og nótt meðan við dorg
luðum á spegilsléttu vatninu. Hug
ítakið „tími“ virðist ekki vera
til í Lapplandi. Hér hefur maður
tíma til að lifa. Tíma til alls.
Leyndardómsfullir „skógarnir“
laða mann til sín. Eftir langa
göngu komum við allt í einu að
læk eða fljóti og tökum fram
veiðarfærin sem við skiljum al
drei við okkur. Við erum kannski
dálítið kvíðin, því hver veit
nema skógarbjörn leynist bak við
Stóra steininn þarna. Það er
ekki óalgengt. Óttinn við björn-
inn yfirgefur mann aldrei á þess-
um slóðum. Finnsk hjón sem
voru hér á skógargöngu stóðu
allt í einu, andspænis gríðarstór
um bangsa, en til allrar lukku
reyndist hann gæflyndur.
Þannig eru leyndardómar norð
ursins, töfralandsins handan við
heimskautsbaug, sem er síðasta
ósnortna auðn Evrópu.
Evelyn Thomas.
unum ekki — og eins til að finna
hvort þau eigi við einhverja sér
staka örðugleika að stríða. —
Annars hafa hin svonefndu gáfna
próf verið í deiglunni og yrði of
langt mád að ræða þau hér, en
svo er að sjá sem þau gefi alls
ekki allar þær leiðbeiningar sem
menn áður væntu sér af þeim.
Sér í lagi kunna þau að villa um
þar sem í hlut éiga óvenju bráð-
þroska börn (þau verða ofmetin)
eða óvenju seinþrbska börn
(þau verða fyrir vanmati). Og
síðast, en ekki síst, þá þarf barn-
ið og unglingurinn ekki síður á
öðrum gáfum að halda í lífinu
en námsgáfum, t. d. siðgæðileg-
um og félagslegum gáfum. Þessu
gefa menn nú meiri gaum en áð-
ur.
f barnaskólum Oslóar eru nú
um 38.000 börn og fer þeim held-
ur fækkandi. En í æðri skólum er
mikil þröng á þingi og geta þeir
engan veginn tekið við öllum,
sem sækja. — Til þess að bæta
nokkuð úr vandræðum þessum,
hefir ríkið komið á fót bréfaskóla
svo unglingarnir geta nú lært
það sem læra þarf til realskóla-
prófs hvar sem þeir eru — og
þar á eftir haldið áfram til stú-
dentsprófs. — Þetta var að vísu
kleift áður, í einka-bréfaskóla,
sem áður var að góðu kunnur, en
nú notar ríkið sér reynslu hans
og starfrækir aknennan bréfa-
skóla.
II.
Kosningar þær til Stórþings-
ins, sem fram eiga að fara í næsta
mánuði, draga auðvitað að sér
athygli manna. Ekki er þó búizt
við neinum stórfelldum breyt-
ingum. Verkamannafloikkurinn
hefir jafnan aukið atkvæðatölu
sína s.l. 30 ár í kosningum,
Vinstri- og Bændaflokkunum
hefir heldur farið aftur eftir
stríðið en Hægri- og Kristilegi-
flokkurinn hafa nokkru bætt við
sig að atkvæðamagni. í nokkr-
um kjördæmum hafa Vinstri- og
Bændaflokkurinn kosningabanda
lag, þó fremur til að verja sig en
til að sækja fram. Aftur á móti
veit enginn með vissu hve mörg
atkvæði hinn nýi flokkur Social-
istisk Folkeparti, kann að draga
frá Verkamannaflokknum. Að
vísu gera menn ekki ráð fyrir að
hinn nýi flokkur fái neinn mann
kjörinn, en áhrifin veröa ‘þó
sennilega þau að hann öregur
nokkuð til sín af atkvæðum
verkamanna í þeim 6 kjördæm-
um, sem hann býður fram. Á-
greiningurinn milli hins nýja
flokks og hinna er einkum á
sviði utanríkismála. Vill flokk-
urinn að Norðmenn taki upp hlut
leysisstefnu. — En síðasta stríð
er Norðmönnum í svo fersku
minni að ólíklegt er að margir
þeirra beri nokkurt traust til
hlutleysisstefnunnar, eins og nú
er komið þeim málum.
Stjórnmálaumræður eru i
þann veginn að hefjast í sjón-
varpi og útvarpi. Fokkarnir kepp
ast um að þjappa fylgjendum
sínum þétt saman og minna þá
á að í mörgum kjördæmum er
svo ástatt að lítil atkvæðabreyt-
ing getur valdið mikilli breyt-
ingu á hlutfalli milli flokka. Við
sjónvarpsumræður vandast mál-
ið hjá frambjóðendum; nægir þá
ekki að ræðurnar séu vel samd-
ar, úieldur verða menn einnig að
koma vel fyrir sjónir — og verða
ræðumenn því að fegra sig, líkt
og leikarar. Annars hefir Sjón-
varp- ýmsa möguleika, sem auð-
velt væri að nota, t. d. með því
að sýna ýmis línurif og teikn-
ingar. Þarf þá á prikum að
halda til þess að skýra línurit-
in o. fl. Henda menn gaman að
því hvernig nota má þessi prik,
ef andstæðingarnir halda sér
ekki að efninu.
III.
Vandamál daglegs lífs eru
mörg hin sömu hjá Norðmönnum
og oss. Þar á meðal eru umferða-
slysin. E. t. v. eru þeir lengra
komnir en vér í því að draga úr
þeim. Öryggisbelti eru í mörg-
um bílum. Þeir, sem bifhjólum
aka, hafa flestir hjálma á höfði
— ekki aðeins lögreglumenn,
heldur nálega allir, yngri og
eldri. Það er almennt fullyrt að
þessir hjálmar dragi verulega úr
slysunum, svo þau verða miklu
vægari en ella.
„Sjoppurnar" hér í Osló eru með
öðru móti en heima. í fyrsta
lagi eru þær miklu færri og þar
að auki er þeim lokað kl. 9 eða
kl. 10 að kveldi. Ekki er hægt
að „hanga" inn í þeim því að við
skiptavinirnir komast ekki inn
í þær, heldur aðeins sá sém af-
greiðir — og hann afgreiðir gegn
um lítinn glugga. — Eg gekk eitt
kvöld í heila klukkustund um
íbúðarhverfin hér milli kl. 9 og
10 að kveldi og fann ebki eina
einustu „sjoppu“ opna. En við
kvikmyndahúsin eru þær opn-
ar nokkru lengur en annars
staðar.
Veðráttan hefir verið misjöfn
hér. í Suðvestur-Noregi urðu
bændur að henda talsverðu
heyi, sem var orðið svo hrakið
að það var talið ónýtt með öllu.
— Hér eystra hefir verið með-
alár hvað útkomu og hita snert-
ir; þá er aftur útlit fyrir meira
en meðalár varðandi ávaxtaupp-
skeru — og í skógum er mjög
mikið af bláberjum. í Norður-
Noregi hefir viðrað vel Og fjöldi
manns hefir farið þangað í sum-
arleyfi.
Meðan þetta var ritað, bar svo
við að einkennilegt hljóð kvað
við um borgina og heyrðist inn
í hvert hús. Hvað var það? Loft-
varnaræfingar, því nú er tekið
að venja menn við að þekkja þa«
hljóð, sem notuð verða til að
gefa til kynna ef loftárás skyldi
verða gerð á borgina. Þetta og
annað fleira bendir til þess að
Norðmenn hugsa sér hættuna á
nýrri styrjöld meiri en vér ger-
um heima .
Með kærum kveðjum til les-
enda.
Osló, ágúst 1961.
Jóhann Hannesson.
Fékk krók í augað
AKRANESI, 17. ág. — Það ó-
happ varð á síldarmiðunum ausit
ur frá á mb. Fiskaskaga, að skips
maður hélt í stóra krókinn, sem
síldarháfurim. er festur á, en
missti taksins, svo að krókurinn
slöngdist í andlit eins hásetans
og kom á augað. Blæddi inn á
það, og er hætt við, að hann
missi sjón á því. Hásetinn, sem
meiddist er þrítugur og heitir
Júlíus Gígja Halldórsson til
heimilis hér á Suðurgötu 18.
Hann lá fyrst á sjúkrahúsinu á
Norðfirði, en kom til Reykja-
víkur með flugvél á laugardag
og líður nú skár. — Oddur.
Leikið á Hornaf.
HöFN í HORNAFIRÐI, 16 ág. —
Leikflokkur Lárusar Pálssonar
hafði Kiljanskvöld í Mánagarði
í gærkvöldi. Húsfyllir var og
undirtektir áhorfenda með af-
brigðum góðar. Flokkurinn held
ur héðan ftugleiðis í dag til
Reykjavíkur eftir mjög vel
heppnaða leikför. — Guimar.
„Spilamennirnir“ var eitt þeirra Gézanne-málverka sem stolið var
Frakklandi. —
sýningu í Sudur-
Atta máiverkum stolið
Á T T A málverkum eftir
franska málarann Paul
Cézanne var stolið af sýn-
ingu á verkum impression
istanna í Aix-en-Provence
í Suður-Frakklandi. Verð-
mæti þeirra er talið nema
um 80 milljónum króna.
Þetta er þriðji stóri mál-
verkastuldurinn á þessu
sumri. Fyrir einum mánuði
var 57 verkum nútímamálara
stolið frá listasafni í Saint-
Tropez á Ríveríunni og hinn
28. júlí sl. var málverkum
eftir nútímamálara stolið á
heimili G. David Thompsons,
fyrrverandi iðnrekanda, í
Pittsburgh, Pennsylvaníu, og
var verðmæti þeirra talið 12
milljónir króna.
★
Málverkunum var stolið úr
287 ára gömlu húsi, Vendome
Pavilion, sem byggt var fyr-
ir hertogann af Mercoeur,
sem var kardínáli af Ven-
dome á 17. öld. Bæjarstjórn-
in í Aix-en-Provence keypti
húsið árið 1958 og hefur haft
það til sýnis og í sumar var
það notað til sýninga af
ýmsu tagi.
Stuldurinn á málverkunum
í Vendome Pavilion er mun
djarfari en sá í listasafninu
í Saint-Tropez, þegar það er
haft í huga að tveir vopnaðir
lögreglumenn gæta svæðis-
ins kringum húsið og hafa
varðhunda sér til aðstoðar.
Það er ekki ljóst, hvernig
þjófunum tókst að komast
fram hjá varðmönnunum, en
talið er að þeir hafi notað
tækifærið klukkan 4 um nótt
ina, en þá fara vaktaskipti
fram.
Einnig er talið að þjófarn-
ir hafi skriðið inn um glugga
á þriðju hæð, sem var opinn
um morguninn, þegar vörður-
inn opnaði safnið. Skóför
fundust og á gluggasyllunni
og á svalahandriðinu fyrir
utan gluggann. Húsið er stað-

sett í litlum garði og er talið
að þjófarnir hafi klifrað yfir
steinvegginn frá nærliggjandi
götu, og líklega notað stiga
til að komast upp á þriðju
hæð. Möguleiki er einnig á
því að þjófarnir hafi falið
sig í húsinu rétt fyrir lokun
sl. laugardag ,en þjófnaður-
inn uppgötvaðist á sunnu-
dagsmorguninn.
★
Málverkin 8 voru öll vá-
tryggð og sérstaklega tryggð
fyrir þessa sýningu. Vegna
þess hve sérstæð og þekkt
þau eru, mun það verða
erfitt fyrir þjófana að gera
sér mat úr verðmæti þeirra.
Þessi þjófnaður er sá
sjötti sinnar tegundar á sl.
nítján mánuðum í Suður-
Frakklandi. Ekkert hefur enn
frétzt af málverkunum, sem
stolið var í Saint-Tropez, en
tekizt hefur að hafa upp á
listaverkunum, sem stolið var
í hin fjögur skiptin.