Morgunblaðið - 19.08.1961, Blaðsíða 16

16
MORCIJNBLAÐIÐ
Laugardagur 19. ágúst 1961
ég hélt áfram að betla vinnu.
Loks vorkienndi píanóleikarinn
mér, drap í sígarettunni og
spurði: ,,Geturðu sungið, stelpa?“
„Auðvitað get ég sungið," svar
aði ég, „er það til nokkurs??“ Ég
var búin að syngja alla æfi, en
mér þótti alltotf gaman að því
til að láta mér detta í hug, að
nokkuð væri upp úr því að hafa.
I'ar að auki var þetta á velmekt-
ar dögum Cotton klúbbsins, og
allra þessara kynbombukettlinga,
sem ekkert gerðu, nema líta vel
út, hrista sig svolítið og tína
peninga af borðum.
Ég hélt, að það væri eina leið-
in til að öðlast peninga, og ég
þurfti að þéna átjánhundruðkall
áður en dagur ryinni. (Ég hef
fylgt þeim sið, að nefna allar upp
hæðir í krónum, til að lesendur
eigi hægra með að átta sig á
þeim. Þýð.) Söngvarar heyrðust
aldrei nefndir, nema þá helzt
Paul Robeson, Julian Bledsoe,
eða aðrir jafn virðulegir.
Ég bað hann að leika „Einm á
ferð“. Það líktist meir tilfinning-
um mínum m en nokkuð annað
lag. Og eitthvað hlýtur að hafa
komist til áheyrenda. Allir stein-
þögnuðu. Nálarfall hefði hljóm-
að eins og sprenging. Þegar ég
var búin var hver maður í saln-
um skælandi ofan í bjórinn sinn,
Og ég safnaði fimmtánhundruð-
kall saman af X>orðunum. Þegar
ég fór heim um kvöldið og var
búin að skipta milli mín og píanó
leikarans, átti ég enn rúm tvö
þúsund eftir. ,
Ég fór út og keypti heila hænu
og ristaðar baunir, mamma var
gráðug í ristaðar baunir. Svo
hijóp ég í spretti upp Sjöundu
breiðgötu og heim. Þegar ég sýndi
mömmu peningana fyrir húsa-
leigunni og sagði heni, að ég
hefði fengið vinnu með fimm
hundruð á viku, gat hún varla
trúað sínum eigin eyrum.
Jafnskjótt og hún gat kom-
ist úr rúminu kom hún niðureft-
ir, svo að hún gæti séð þetta und-
ur með eigin augum, og hún
hjálpaði mér prýðilega. Siður
var, að í hverju húsi voru fimm
eða'sex söngkonur, og var talað
um, að þær væru „teknar upp“.
Sú, sem var ,,uppi“ gekk á milli
borðanna og söng. Svo tók sú
næsta við. Ég var uppi frá mið-
nætti og fram undir þrjú en þá
fóru tekjurnar að minnka.
Einnig var siður þá, að stelp-
urnar tóku peningana af borð-
unum, en ég batt enda á það.
Fyrir fyrstu peningana keypti
ég meðal anars sallafínar bræk-
ur ísaumaðar með rínarsteinum.
En mér geðjaðist ekki að því að
eiga að sýna á mér skrokkinn.
Það var ekkert að honum, mér
féll þetta bara ekki í geð. Þegar
að því kom, að taka peningana af
borðunum fór allt í handaskol-
um hjá mér.
Kvöld eitt var milljóneri við-
staddur og lagði fimmtánhundruð
á borðið. Mig langaði mikið í
þann seðiL Ég reyndi mikið, en
missti hann svo oft, að honum
ofbauð og varð að orði: „Hvers
konar krakkaasni ertu, pillaðu
þig burt.“
Þegar ég hætti „uppi“ hlýtur
hann að hafa vorkennt mér. Að
minnsta kosti bauð hann mér að
koma aftur og drekka eitt glas
með sér. Ég gerði það, og hann
rétti mér seðilinn. Mér fannst,
að úr því að milljóneri gat gefið
mér peninga á þennan hátt, gætu
allir það. Þaðan í frá hætti ég
að taka peninga af borðum. Þeg-
ar ég kom til vinnu, stríddu hin-
ar stelpurnar mér, og kölluðu
mig „greifynju" og sögðu: „Lít-
ið þið bara á, hún þykist vera
hefðarfrú!"
Ennþá hafði ég ekki fengið
gælunafnið ,Lady Day“, en þetta
var upphafið að þvi, að fólk fór
að kalla mig „Lady“.
Ef mamma var viðstödd til að
hlusta á mig syngja, byrjaði ég
alltaf ferðina við borðið hennar.
Þegar ég var búin að fá eitt eða
tvö hundruð í þjórfé, fór ég
og skipti með píanóleikaranum
og lét svo mömmu geyma af-
ganginn. f fyrsta skifti, sem ég
gerði þetta, ákvað hún að taka
þátt í leiknum og bæta við skild-
ingana. í næstu umferð hagaði
hún sér eins og ríkisfrú og gaf
mér hundrað kall. Það fékk aðra
til að gera eins. Ég tók það með
hinum peningunum, og þegar ég
var búin með umferðina skipti
ég aftur milli mín og píanóleik-
arans. Hún ruglaði svo öllu kerf
inu með því að sitja þama og
leika hefðarfrú og gefa mér mína
eigin peninga, og ég lenti í hörku
rifrildi við píanólekarann.
Þegar að því kom, að gera upp
reikningana fyrir kvöldið, reyndi
ég að fá mína peninga aftur. Ég
hafði fengið mömmu þá, hún gaf
mér þá aftur og ég var þannig
búin að deila með píanóleikar-
ainum fjórum eða fimm sinnum.
Þegar ég reyndi að segja hon-
um, hverju mammá hafði fundið
upp á, leit hann á hina ungu
konu við borðið og varð fok-
vondur.
„Þú ert skepna," sagði hann,
„þessi þama getur ekki verið
mamma þín.“ Við hnakkrifumst
þanna en að lokum gat ég þó
sannfært hann um að mamma
væri móðir mín og hefði ein-
u.igis verið að reyna að hjálpa
okur. Seinna fékk ég vinnu handa
mömmu í eldhúsinu í Log Cabin.
Við vorum þá búnar að koma
okkur þar fyrir.
Bannið var þá í andarslitrun-
um, sömuleiðis leynisalamir,
bruggaramir, ólöglegir barir og
næturkrár, sem bannið bar á-
byrgð á. Ýmsir héldu, að svona
myndi þetta verða að eilífu. En
ég man eftir löngum lista af
dásemdar krám, sem þrifust vel
áður en bannlögin voru numin úr
gildi 1933 — en flestar eru þær
komnar undir græna torfu núna.
Basement Brownies, Yea Man,
Alhambra, Mexico, Next, Clam
House, Shim Sham, Cowan,
Morrocco, Spider Web.
Á hverri nóttu héldu lúxus-
bílarnir til úthverfanna. Mink-
arnir og safalaskinnin ruddust
hvert um annað þvert til að kom-
ast á undan hinum gegnum kola-
kjallara eða yfir sorptunnur inn
í nýjustu krána, þar sem „allir
voru“.
Ferill minn byrjaði eiginlega
þarna í Log Cabin. Fjöldi ^hinna
stóru“ sóttu staðinn. Eitt kvöld-
ið kynnti forstjórinn mig fyrir
Paul Muni, sem stóð þar við bar-
inn. Annað skipti man ég eftir
John Hammond, sem þá var að
verða stjama í tónlistarviðskipt-
um. í næsta skipti kom hann með
Red Norvo, Mildred Bailey og
ungan, laglegan og alvarlegan
náunga, sem hét Benny Good-
man. Mildred var hin fræga
Rocking Chair Lady. Red var vel
þekktur tónlistarmaður og eigin
maður Mildred. Og Benny spil-
aði í útvarpshljómsveit, hann
talaði oft um, að hann ætlaði
einhverntima að stofna sína eigin
hljómsveit. Þessi þrjú komu oft.
Eitt kvöldið gaf Mildred Red
Norvo utan undir og gekk út. Á
eftir var mér sagt, að hún væri
afbrýðissöm vegna mín og Red.
Ég hafði ekki eirru sinni hugmynd
um, að hann hefði litið til mín
hýru auga.
Bobby Henderson lélk þá á
píanó með mér. Ég álít enn, að
hann hafi verið þeirra X>eztur.
Seimna kom John Hammond
með Joe Glaser, hinn fræga um-
Xxjðsmann. Hann sá um Ia>uis
Armstrong, Mildred Bailey og
yfirleitt alla, sem komist höfðu
áfram. Glaser gerði samning við
mig á staðnum.
Þá fór ég að flakka milli
skemmtistaðanna í Harlem. Hvar,
sem ég kom, var allt á ferð og
flugi. Af öllum þeim frægu
mönnum, sem komu til að Iilusta
á mig syngja, kunni ég t>ezt við
Bemie Hanighen. Hann var frægt
sönglagaskáld. Ég hélt mikið
upp á lögin hans og hann líka.
Ég söng að jafnaði „When a
Woman loves a Man“ (þegar
kona elskar mann) og „When the
Moon Turns Green“ (Þegar mán
inn gerist grænn), hvorttveggja
lög eftir hann. Bernie sat oft
tímunum saman inni og hlustaði
á mig, og gaf mér stórar fúlgur
í þjórfé, þegar ég söng lög eftir
hann. En ég hefði með ánægju
sungið fyrir hann fyrir ekki
neitt. Mér þótti vænt um þann
kall.
Benny Goodman kom líka oft,
og lolrs Kom að því, að hann bauð
mér að syngja inn á fyrstu plöt-
una mína með sér. Ég gleymi því
aldrei. Benny kom og sótti mig
og fór með mig niður í upptöku-
salinn. Þegar þangað kom, og ég
sá hljóðinemaferlíkið varð ég
dauðhrædd. Ég hafði aldrei sung-
ið inn í svona tæki, og það
skelfdi mig. Enginn hafði hug-
mynd um ótta minn, nema Buck,
úr hinu fræga pari Buck og
Bubbles. Buck skildi, hvað að
mér var, og reyndi að herða mig
upp.
„Láttu ekki alít þetta* hvíta
fólk sjá, að þú sért Xrrædd,“ bað
hann mig,“ það fer að hlæja að
þér.“ Hann gat loks fengið mig
til að standa í námunda við hljóð
nemann, með því að segja mér
að ég þyrfti hvorki að horfa á
hann né syngja inn í hann, X>ara
standa rétt hjá homum. Það þýddi
þó ekkert fyrr en hann fór að
brýna mig, og sagði, að ég mundi
aldrei hafa mig upp í að koma
nærri appara-tinu.
Það dugði. Ég sýndi hljóðnem-
anum bara algera fyrirlitningu
og við lékum tvö lög. Ég fékk
fimmtán hundruð fyrir upptök-
É >_ Ég vona að ekki hverfi
Oeiri dýr í nótt Markús.
— Ég ætla að vera í felum
við stíurnar i nótt .... Yonandi
kemst ég að því hvað hefur kom
ið fyrir.
— Gangi þér vel Markús!
— í þessu tunglskini ætti ég
að geta fylgst með öllu héðan.
una, en plöturnar seldust ekki.
Seinna lét John Hammond mig
syngja við aðra upptöku með
Teddy Wilson og hljómsveit hans.
í þetta skifti félck ég tólf hundruð
fyrir þrjár plötusíður, þar á með-
al ,,I Only Have Eyes for You“,
„Miss Brown to You“ og „I
Cover the Waterfront". Þá vissi
ég ekki einu sinni, hvað „prósent
ur“ voru. Ég var dauðfegin að
fá einhverja jæninga. Ég var
kynnt sem söngvarinn með
hlj óms veit Teddys, og ekkert
meir. Efitir árið fóru þessar plöt-
ur að renna út, og ég gerði ráð
fyrir, að þær hafi selzt eins mik-
ið út á mitt nafn, sem þá var að
verða þekkt, eins og Teddy. Ég
reyndi því að fá meira út á þær,
en það reyndist ómögulegt.
Þá var það, að Bernie
Hanighen reyndist mér sverð og
skjöldur Hann var tónlistarstjórj
hjá Columbia. Þeir framleiddu
lika fimmtán krónu plötur með
Vocalion-merki. Bernie um-
turnaði öllu á skrifstofunum,
unz þeir X>orguðu mér þrjú þús-
und fyrir tvær síður. Á þeim ár-
um varð maður amnaðhvort að
taka við því eða engu. Það var
sama þó að útgefandinn græddi
tugþúsundir á plötunni seinna,
maður fékk ekki svo mikið sem
fimmeyring til viðbótar. Þessi
þrjúþúsundkall var stundum
I>orgtm fyrir lög, sem ég hafði1
samið sjálf. Ég fékk elflkert fyrir
það.
Bemie hafði næstum lisst
stöðuna hjá Colaumbia
í þessum bardaga. Fjöldinn allur
af þessum köllum gáfu þjórfé
uppi í Harlem, en þegar þurfti
að rífast fyrir manni inni í borg-
inni fundust þeir hvergi. Bernie
var öðruvísi.Það var honum að
þakka, þegar ég söng inn á fyrstu
plötunnar undir mínu nafni, ekki
sem söngkona hjá einhverjum
skröttum, heldur Billie Holiday
— bil — og síðan listi yfir hljóð-
færaleikarana, sem léku með.
Bemie Hanighan er góður
drengur.
★ ’
Ég fór frá Log Cabin til Hotcha
Club. Og þar var líf í tuskun.
um. Þeir höfðu Billy Daniels,
og mig, og í hléunum lék Gar-
land Wilson á píanó uppi á svök
um. Það myndi kosta tugþúsunó
ir á viku að halda uppi svona
skemmtiatriðum nú á dögum. En
þarna var þetta allt X>orið uppi
af fimmtíú króna miðdegisverði,
Fólk kom þangað líka vegna
matarins. Þeir voru með kjúkl-
inga cacciatore, sem hafði mikið
aðdráttarafl. Meðan menn biðu
eftir því, söng ég fyrir þá. Það
varð enn nokkur bið á því, að
þetta snerist við.
Svo fór fólfc að koma aftur til
að hlusta á mig. Franchot Tone
og hii fagra móðir hans
komu á alla þá staði, sem ég
vann á, allt frá Pods og Jerry’s
til Dickie Wells. Frú Tone hafði
fádæma dálæti á mér, og sömu-
leiðis á Billy Heywood og Clifí
AJlen, sem voru með dásamleg-
an þátt á Basement Brownies. Á
Hotcha hitti ég Ralph Cooper.
Hann var mikill maður, hafði þá
þegar komið fram í kvikmynd-
gHUtvarpiö
Laugardagur 19. ágúst
8:00 Morgunútvarp (Bæn. — 8:05 Tón
leikar. — 8:30 Fréttir. — 8:35
Tónleikar. — 10:10 Veöurfr.).
12:00 Hádegisútvarp (Tónleikar. «*•
12:25 Fréttir og tilkynningar).
12:55 Oskalög sjúklinga (Bryndís Sig-
urjónsdóttir).
14:30 i umferðinni (Gestur Þorgríms-
son)
14:40 Laugardagslögin. — Fréttir kL
15:00 og 16:00).
16:30 Veðurfregnir.
18:30 Lög leikin á ýms hljóðfæri. '
18:55 Tilkynningar. — 19:20 Veðurfr*
19:30 Fréttir.
20:00 Leikrit: „Við sem erum skáld**,
ellefu samtöl í síma, eftir Soya,
Þýðandi: Aslaug Arnadóttir.
Leikstjóri Gísli Halldórsson.
20:45 „Kvöld í Vínarborg**: Robert
Stolz og hljómsveit hans leika
létt lög.
21:20 „Píus páfi yfirgefur Vatíkanið'%
smásaga eftir Olaf Jóhann Sig-
urðsson. (Höf les).
22:00 Fréttir og veðurfregnir.
22:10 Danslög.
24:00 Dagskrárlok.