Morgunblaðið - 19.08.1961, Blaðsíða 19

Laugardagur 19. ágúst 1961
MORGVNBLAÐih
19
Samkomulag 20 Ameríkuríkja undirritað
Þátfaskil i efnahags
lífi Ameríkurikja
Punta Del Este, 17. ágúát.
(Reuter).
í DAG var undirritað í Punta
Del Este samkomulag tuttugu
Ameríkuríkja um efnahagsáætl-
un fyrir þessi ríki á grundvelli
xnikillar efnahagsaðstoðar frá
Bandaríkjunum. Kúba undirrit-
aði ekki samkomulagið — eitt
landa á ráðstefnunni.
Hátíðahöldin
í dag
HELZTU atriði í dagskrá há-
tíffahaldanna í dag fara hér
á eftir. — Klukkan 14 verffur
sýningarsvæffiff opnaff. Lúffra
sveitin óvanur leikar. Klukk-
an 15.30 verffur tízkusýning í
Hagaskóia, o>g klukkan 21.40
skemmtiþáttur í umsjá Svav-
ars Gests í Hagaskóla. Klukk
an 22 hefst dans viff Mela-
skólann og verffa þar stignir /
bæffi nýju og gömlu dans- 1
arnir'. — Sjá nánar í auglýs-4
ingu á bls. 9. t
Samkomulag þetta er árangur
viðræðna sem staðið hafa síð-
ustu vikur um áætlun Kennedys
Bandaríkjaforseta um efnahags-
aðstoð við Suður- og Mið-Am-
eríkuríki til langs tíma. Nemur
sú aðstoð tveim milljörðum
bandarískra dala á næstu tíu ár-
um.
•
• Þáttaskil
Samkomulagið 1 Punta del
Este þykir marka þáttaskil í
efnahagslífi hlutaðeigandi S- og
M-Ameríkuríkja. Samkvæmf á-
ætluninni er gert ráð fyrir, að
árið 1970 hafi börnum í skólum
landanna fjölgað um 45 milljón-
ir og a. m. k. sex ára skyldunám
verði hverju barni veitt án end-
urgjalds. Barizt verður gegn fá-
fræði og æðri menntun aukin.
Ennfremur standa vonir til þess,
að á þessu tímabili takizt að
hækka meðalaldur í viðkomandd
löndum um fimm ár. Loks skulu
gerðar ítarlegar ráðstafanir til
þess að berjast gegn ýmsum
sjúkdómum t. d. berklaveikinni,
Malaríu, o. fl. og ráðgerðar eru
viðamiklar endurbætur í land-
búnaði ríkjanna.
— Berlin
Framhald af bls. 1.
sama fundi hvatti Willy
Brandt, borgarstjóri Vestur
Berlínar, til þess aS Berlínar-
málið yrði lagt fyrir Samein-
uðu þjóðirnar. Sagði hann
ákvörðun Austur-þjóðverja
um að loka landamærunum í
Berlín freklegt hrot á mann-
réttindum.
fr '
• JOHNSON.
Samkvæmt frétt frá Washing-
ton kemur Lyndon Johnson
varaforseti til Vestur-Berlínar
eftir hádegi á laugardag. Kem-
ur hann þangað sem sérstakur
fulltrúi Kennedys forseta til að
ikynna sér ástandið í borginni. í
iför með varaforsetanum verður
t Lucius Clay hershöfðingi, sem
var yfirmaður bandaríska hers-
ins í Þýzkalandi 1949 þegar
Rússar bönnuðu alla flutninga til
Berlínar.
1 í Washington er litið á heirn-
sókn Johnsons sem yfirlýsingu
af hálfu Bandaríkjanna um full-
an stuðning við Vestur-þjóð-
verja í Berlínarmálinu.
Willy Brandt borgarstjóri lét
í dag í ljós ánægju sína yfir
væntanlegri heimsókn varfor-
Setans og sagði að Berlínarbúar
mundu fagna Johnson þannig að
ekki færi á milii mála hve vel-
bominn gestur hann væri. John-
eon mun einnig koma við í Bonn
og ræða við Adenauer kanzlara.
I
• VIÐBÚNAÐUR FYRIR
AUSTAN.
« Þrátt fyrir manneklu í Aust-
wr-Þýzkalandi er nú reynt að
etækka her landsins. Áskoranir
voru í dag sendar til venksmiðja
og búgarða þar sem, menn á
aldrinum 18 til 23 ára eru hvatt-
ir til að ganga í herinn. Allt er
hú gert til að reyna að stöðva
(lóttamannastrauminn til Vest-
iur-Berlínar. Auk gaddavírsgirð-
inga og steyptra víggirðinga
xneð áföstum oddhvössum jám-
spjótum, sem Austur-þjóðverjar
ttiafa komið fyrir á landamærun-
um í Berlín, er nú tekið að rífa
upp járnbrautateina er tengja
Iborgarhlutana. Þeir sem leyfi
hafa til ^Eerða milli borgarhlut-
anna, skýra frá því að mjög hafi
verið hert á öllu eftirliti í Aust-
ur-Berlín, og að tollverðir hafi
fyrirskipað ferðamönnum að
enúa við vösum á fötum sínum,
eýna veski sín, hsudlöskiur og
farangur.
Vestur þýzka þingið var kvatt
saman til aukafundar í Bonn í
dag, en þingmenn hafa verið í
sumarleyfum undanfarið. Aden-
auer kanzlari og Willy Brandt
borgarstjóri tóku til máls á fund
inum í dag, sem boðað hafði ver-
ið til eingöngu vegna ástandsins
í Berlín.
• HRUN EINRÆÐISINS.
Adenauer tilkynnti á fundinum
að Vestur-þjóðverjar mundu
auka framlag sitt til herstyrks
Atlantshafsbandalagsins. Hann
gaf ekki frekari útskýringar á
því á hvern hátt það aukna fram
lag væri hugsað en sagði að fram
tíð Berlínar væri í húfi og að
Vesturþjóðverj ar yrðu að grípa
til viðeigandi gagnráðstafana til
að styrkja aðstöðu Vesturveld-
anna í Þýzkalandi. Hann sagði
að með lokun landamæranna í
Berlín sýndi Walter Ulbricht leið
togi austuriþýzkra kommúnista
umheiminum ljóslega stjórnmála
legt hrun 16 ára einræðisstjórn-
ar í Austur-Þýzkalandi. Sagði
Adenauer að stjóm Vestur-
Þýzkalands hefði áhyggjur af og
viðbjóð á þessum aðgerðum Aust
ur-Þjóðverja. Þetta væru verstu
og grimmilegustu aðgerðir kom-
múnista til þessa og augsýni-
lega uphpaf tilrauna til að úti-
loka hinn frjálsa hluta Berlínar
frá sambandi við hinn frjálsa
heim. Þegar Sovétríkin viður-
kenndu aðgerðir Austur-Þýzka-
lands brytu þau yfirlýsta stefnu
sína um að leysa beri Þýzka-
lands og Berlínarmálin með
samningum. Adenauer sagði að
samt sem áður mundu Vestur-
Þjóðverjar ekki gefa upp alla
von um að unnt verði að leysa
málin með samningum.
• SÞ RÆÐI BERLÍN.
Willy Brandt bongarstjóri réð-
ist í ræðu sinni harkalega á að-
gerðir kommúnista í Berlín og
kvatti til þess að málið yrði tek-
ið til umræðu hjá Sameinuðu
þjóðunum. Sagði Brandt að
Krúsjeff forsætisráðherra hefði
nú fengið hekningi krafa sinna
varðandi Berlín fullnægt. Slík-
ur hálf-sigur hlýtur að auka
græðgi sérhvers einræðis, sagði
borgarstjórinn, og þar leynist
hin raunverulega hætta. Taldi
Brandt nauðsynlegt fyrir Vest-
urveldin að grípa til ákveðinna
gagnráðstafana og varaði við
vægum gagnráðstöfunum, sem
eingöngu mundu vekja hlátur frá
Potsdaimer Platz til Vladivostok,
eins og hann orðaði það
Margt fjölbreytt og glæsi-
legt gat aff líta á afmælissýn-
ingu í Melaskólanum, þegar
hún var opnuff í gær. Sér-
staka athygli vaktj sýningar-
deild pósts og síma, og þar
er þessi mynd tekin. Sýnir
hún nokkra forngripi úr sögu
símans hér landi. Lengst til
vinstri er skiptiborð, eins og
þau tíðkuðust og tiðkast enn,
þar sem ekki eru sjálfvirkar
skiptistöffvar. Niffur undan
því er elzta símatæki, sem
sett var upp af Talsímahluta-
félagi Reykjavíkur. Þótti
tæki þetta skrautmubla, og
var komiff fyrir á áberandi
stöðum í viffhafnarstofum
heimilanna. Á veggnum lengst
til vinstri hangir elzú. síma-
tæki sem sett var upp hér í
Reykjavík, en þaff var affeins
notað í talsambandi sem var
milli húsa. Var þaff sett upp i
árið 1899, effa 7 árum úffur en I
síminn kom. Á borðinu til I
haegri á myndinni má sjá
Morse-tæki símaþjónustunn-
ar, en þau voru fyrsti tengi-
liffur okkar viu útlönd. Tal-
samband kom sem kunnugt
er ekki fyrr en áratugum sáff- 1
— Útsvarskæra
Frh. af bls. 20.
Leiðréttingartekjulið niðurjöfn
unarnefndar um of afskrifaðar
vörubirgðir taldi hún að lækka
bæri úr 1 millj. kr. i 600 þús.
Staðfesti yfirskattanefnd þannig
203.000 kr. hækkun á útsvarinu
í stað 290.800 króna frá niður-
jöfnunarnefnd.
Þessum úrskurði vildi K. S.
ekki una og kærði til ríkisskatta-
nefndar. Hins vegar kærði niður
jöfnunarnefnd úrskurðinn ekki.
Hinn 16. ágúst kvað ríkisskatta-
nefnd upp sinn úrskurð og stað-
festi úrskurð yfirskattanefndar
að niðurstöðu til en tekur fram
m. a. að samvinnuskattur skuli
skattgjaldstofn til útsvars og
fellst þannig á gerðir niðurjöfn-
unarnefndar.
Áætlun niðurjöfnunarnefndar
um 1 milljón króna óafskrifaðar
vörubirgðir var m. a. gerð til
þess að K. S. gæfi upp fullnægj-
andi upplýsingar um vörubirgð-
ir sínar, sem þó varð ekki. K. S.
gaf upp meðalálagningu 1959
17% en afskrifaði vörubirgðir
um 40%, sem samsvarar 66,7%
álagningu.
• Ríkisskattanefnd
sammála
Ríkisskattanefnd var sam-
mála um úrskurð sinn nema Páll
Zóphaníasson skilaði sératkvæði
um veltuútsvar á innlendum vör-
um, sem ekki skipti máli í þessu
sambandi.
• Söluskattur athugaffur
Eftir að útsvarsmál þetta kom
fyrir ríkisskattanefnd, var skatt-
stjóranum í Reykjavík falið að
framkvæma ath. á framtölum K.
S. til söluskatts og tók sú athug-
un yfir nokkur ár. Skattstofan
hefir nú undirbúið úrskurð sinn
til hækkunar, en þar sem beðið
er úrskurðar um nokkur vafa-
atriði, er ekki enn hægt að skýra
endanlega frá því máli.
Fiskleit við
Grænland
TOGARINN Ágúst eign Bæjar-
útgerðar Hafnarf j arðar lét úr
höfn 16. ágúst sl. í fiskileit við
Grænland. Er Jón Magnússon
fiskifræðingur leiðangursstjóri,
eneinkum verður leitað fyrir
Austur-Grænlandi, og könnuð
útbreiðsla karfans þar en ekki
mun ætlunin að leita beinlínis
nýrra miða. Leiðangurinn mun
standa í tvæi til þrjáx vikur.
Leyniskjöl
Moskva, 18. ágúst (Reuter)
f DAG voru birt í Moskvu skjöl,
sem sagt er að séu leyniáætlanir
Bagdadbandalagsins um kjarn-
orkuárásir á staði í Iran, Pakist-
an og Afghanistan til að koma í
veg fyrir gagnárásir Rússa í Asíu.
Segir Tass fréttastofan að
Bagdadbandalagið hafi ráðgert
um 40 kjarnorkuárásir á ýms
svæði í þessum löndum ef til
styrjaldar hefði dregið gegn
Sovétríkjunum.
Utanríkisráðuneyti Sovétríkj-
anna bauð erlendum fréttamönn-
um í Moskvu í dag að skoða
ljósmyndir af þessum skjölum,
sem eru vélrituð. Þau eru dag-
sett 3. febrúar 1958 og segja Rúss
ar að þau hafi verið samin í að-
alstöðvum Bagdadbandalagsins,
sem var leyst upp í ógúst 1959
þegar Miðasíu bandalagið
(CENTO) var stofnað.
— Reykjarík
Framh. af bls. 1.
• GUBSÞJÓNUSTA í NES-
KIRKJU
Mikið fjölmenni var við guðs-
þjónustuna í Neskirkju. Meðal
kirkjugesta -voru forseti íslanda
og frú, biskupinn yfir íslandi og
frú, borgarstjórinn í Reykjavík
og frú, ráðherrar og frúr þeirra,
sendiherrar erlendra ríkja, al-
þingismenn, bæjarfulltrúar, for-
stöðumenn Reykjavíkurbæjar og
bæjarstofnana og ýmsir aðrir
framámenn. í prédikun sinni
lagði séra Bjarni Jónsson út af
90, sálmi Davíðs, fyrsta Og síð-
asta versi, sem hljóða svo:
„Drottinn, þú hefir verið oss at-
hvarf frá kyni til kyns“ og „Hylli
Drottins Guðs vors, sé yfir oss;
styrk þú verk handa vorra“.
Afmælisútvarp Reykjavíkur
hófst svo í gærkvöldi kl. 8 með
útvarpi frá setningu Reykjavík-
urkynningarinnar. Að setningar-
athöfninni lokinni var sýningunni
lýst.
Ræstingakona óskast
fBoírgimM&ft ib
sími 22480
Húseigendur athugið
Óskum eftir, nú þegar eða í byrjun september,
100—150 ferm. húsnæði fyrir léttan iðnað. Helst sem
næst Miðbænum. — Tilboð leggist inn á afgr. Mbl.
fyrir 25. þ.m. merkt: „Iðnaður — 5276“.
Innilega þakka ég börnum mínum, tengdabörnum,
barnabörnum, systkinum mínum og öðrum ættingjum og
vinum er glöddu og heiðruðu mig á sextugs afmæli mínu
10. ágúst sl. meðvheimsóknum, heillaskeytum, rausn-
arlegum og dýrmætum gjöfum og gerðu mér daginn
ógleymanlegan. — Lifið heil.
Jörundur Þórðarson, Ingjaldshóli