Morgunblaðið - 26.08.1961, Blaðsíða 10

10
MORGVNBLAÐ1Ð
Laugardagur 26. ágúst 1961

Otgefandi: H.f Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Lesbók: Arni Óla, sími 33045.
Auglýsingar: A.rni Garðar Kristinsson.
Ritstjóm: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og avgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargjald kr. 45.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 3.00 eintakið.
„BLOMLEGT BU"
TkAGLEGA lesa menn það
" nu í blöðum stjórnarand-
stöðunnar, að efnahagsástand
á íslandi hafi í sumar verið
orðið þannig, að atvinnuveg-
irnir gætu auðveldlega stað-
ið undir allt að 20% kaup-
hækkun. Því er sem sagt
haldið fram, að á aðeins einu
ári hafi orðið sú gjörbreyt-
ing á efnahag landsmanna
vegna viðreisnarráðstafan-
anna, að hægt hafi verið að
bæta kjörin um Vs. í gær
ræðir Þjóðviljinn um hinn
góða síldarafla og segir síð-
an:
„Þegar slík höpp gerast á
búi, sem er blómlegt fyrir,
ætti að vera auðvelt og á-
nægjulegt að stjórna land-
inu.
Skömmu eftir að viðreisn-
arráðstafanirnar voru gerðar
fyrir einu og hálfu ári sögðu
stjómarandstæðingar að við-
reisnin væri hrunin. Nokkr-
um mánuðum síðar sögðu
þeir að hún væri að hrynja,
en þegar leið á fyrsta við-
reisnarárið, sögðu þeir að
viðreisnin mundi hrynja. Nú
er dómur þeirra um viðreisn-
ina orðin sá, að hér hafi ver-
ið „blómlegt bú“.
Stuðningsmenn ríkisstjórn
arinnar hafa að vísu verið
sannfærðir um, að hér
mundu blómgast atvinnu-
vegir, ef viðreisnin fengi að
ríkja. Þeir hafa þó ekki ver-
ið bjartsýnni en svo að telja,
að raunhæfar kjarabætur
gætu orðið sem næmi 3% á
ári, eins og annars staðar,
þar sem framfarir eru mest-
ar. — Stjórnarandstæðingar
segja nú aftur á móti, að
þjóðarbúið hafi blómgazt
svo, að á einu ári hefði átt
að vera hægt að bæta kjör-
in um allt að 20%. Því mið-
ur er þetta ekki rétt, en hins
vegar allra skemmtilegasti
hringsnúningur í málflutn-
ingi.
Þjóðviljinn tekur svo til
við að skýra það, að hagur
landsmanna í ár eigi að
verða 500 -milljónum króna
betri en í fyrra vegna þess
að verðlag hafi hækkað og
afli aukizt.
Morgunblaðið mun síðar
gera nákvæma grein fyrir
því, hvað satt er og hvað
ósatt í þessum fullyrðing-
um kommúnistablaðsins, en
þegar er rétt að benda á
nokkrar veilur.
Þjóðviljinn telur okkur
réttilega til tekna aukningu
á síldarvertíð, en gleymir
hins vegar minnkandi afla á
vetrarvertíð og aflabresti tog
aranna. Þá er verðlag ársins
í ár borið saman við verð-
lagið í fyrra. En hafa verður
í huga, að í fyrra var verð-
lag mjög óhagstætt, eins og
almenningi er kunnugt, þó að
stjórnarandstæðingar vildu
aldrei viðurkenna það. Þó að
mjölverð hafi hækkað lítils-
háttar frá í fyrra, nemur sú
hækkun naumast helmingi
þess sem mjölið hafði lækk-
að frá 1959. Og um lýsisverð-
ið er það að segja, að það
hefur líklega aldrei verið
lægra en einmitt nú.
Það er árátta á stjórnar-
andstöðublöðunum að slá
fram órökstuddum tölum og
styðjast aldrei við opinberar
og réttar heimildir. Morgun-
blaðáð vill aftur á móti reyna
að gera landsmönnum sem
sannasta og gleggsta grein
fyrir raunverulegu efnahags-
ástandi, enda hefur það eng-
an hag af því að blekkja
menn. Þess vegna mun blað-
ið að sjálfsögðu birta það
sem rétt er í þessu máli, þeg
ar fullnaðaryfirlit liggur fyr-
ir. —
NÝJAR
ÓGNANIR
VERÐ UTFLUTN-
INGSAFURÐA
að er eins og við manninn
mælt, að í hvert skipti
sem verðlækkun verður á
útflutningsafurðum, þá rjúka
stjórnarandstæðingar upp til
handa og fóta og fullyrða að
afurðaverðið fari hækkandi.
Þannig fór Eysteinn Jónsson
beint af fundi síldarútvegs-
nefndar, þar sem kunngert
var um nýja verðlækkun á
lýsi og mjöl og lét samþykkja
í Framsóknarflokknum að
verð færi hækkandi og þess
vegna væri allt í stakasta
lagi.
FNN sýna Hússar tennurn-
^ ar. Nú hóta þeir því að
loka samgönguleiðum til
Berlínar til að reyna að
svelta inni frjálsa íbúa borg-
arinnar.
Frá styrjaldarlokum hefur
Rússum tekizt að rjúfa einn
þátt samkomulagsins um
dvöl herliðs í Berlínarborg
af öðrum og síðast rufu þeir
freklega gerða samninga
með fangelsun Austur-Berlín
arbúa sem alkunna er. Krús-
jeff kann að hafa álitið, að
honum mundi haldast uppi
að ganga skrefi lengra og
einangra borgina, með því
að leggja hömlur á samgöng-
ur þangað. Vesturveldin hafa
uzYtAim. áŒ&i
f

SL. MÁNUDAG fóru fram
kosningar í Brezku Gui-
ana, einustu nýlendu
Breta í Suður-Ameríku.
Lauk þeim kosningum
með yfirgnæfandi sigri
„þjóðlega framfaraflokks-
ins“, eða PPP flokksins,
sem er róttækur vinstri
flokkur undir forustu dr.
Cheddi Jagan. Hlaut PPP
flokkurinn 20 þingsæti af
35. —- Samkvæmt nýrri
stjórnarskrá Brezku Gui-
ana á landið nú að fá
Dr. Cheddi Jagan (til vinstri) og L. F. Burnham.
Nýr Castro í Ameríku
fulla sjálfsstjórn, nema í
utanríkis- og varnarmál-
um, sem Bretar munu
annast enn um hríð. —
Seinna er ætlunin að land
ið fái fullt sjálfstæði, en
ekki ákveðið hvenær.
Dr. Cheddi Jagan sem nú
verður forsætisráðherra Gui-
ana er 43 ára og tannlæknir
að mennt. Hann hefur tvíveg-
is áður gegnt embætti for-
sætisráðherra í nýlendunni,
fyrst árið 1953. Sú ríkisstjórn
varð þó skammlíf því Bretar
settu hana fljótlega af vegna
kommúnisma. Fjórum árum
hins vegar brugðizt svo karl-
mannlega við í Berlínardeil-
unni, að ofbeldismönnunum
ætti að fara að verða það
ljóst, að héðan í frá mun
ekki verða hopað um hárs-
breidd.
Hinar nýju hótanir Krús-
jeffs munu líka jafnframt
vera gerðar til þess að bæta
áróðursstöðu kommúnista-
ríkjanna síðar í væntanleg-
um samningaumleitunum. —
Með fangelsun Berlínarbúa
var svo langt gengið að Krús
jeff hefur ekki talið mikið
um það muna, þótt líka yrði
hótað að teppa samgönguleið
ir. Hins vegar mun hann
telja gott að geta látið af
þeim ógnunum við samninga
borð og síðan þótzt vera hinn
sanngjarni aðili.
Yfirleitt eru menn sam-
mála um það, að Krúsjeff
óski ekki styrjaldar enda
væri slíkt óðs manns æði.
Hann mun því ekki ganga
lengra en hann telur hætt-
andi á án þess að til vopna-
viðskipta dragi. Þess vegna
mun festa Vesturveldanna
bjarga frelsi Berlínarbúa og
jafnframt gera ofbeldismönn
unum það skiljanlegt að út-
þenslustefna þeirra mun
annars staðar mætt, ef áfram
verður reynt að undiroka
þjóðlönd.
síðar varð Jagan enn forsætis
ráðherra, en brezki landstjór-
inn hafði þá neitunarvald í
ríkisstjórninni.
RAUÐA JANET
Jagan er af indverskum ætt
um, kvæntur bandarískri
konu, Janet, sem nefnd er
„Rauða Janet“ Jagan. Konu
sinni kynntist hann þegar
hann var við tannlæknanám
í Chicago og það var hún, sem
kom honum í tengsli við
'kommúnista. Hún er aðalrit-
ari PPP flokksins og hefur
verið ráðherra í ríkisstjórn
manns síns.
Jagan viðurkennir ekki að
hann sé kommúnisti. Kveðst
hann vera sósíalisti og hlut-
leysissinni. En hann er miki-11
aðdáandi Castros á Kúbu og
telur að Kúba sé einasta lýð-
ræðislandið í Ameríku.
Brezka Guiana er fátækt
land um 215 þúsund ferkíló-
metrar að stærð og þar búa
um 550 þúsund manns aðal-
lega a-f afrísk-um, evrópskum,
indverskum og kínverskum
uppruna. Þjóðin lifir aðallega
á 1-andbúnaði, en -helztu ú-t-
flutningsvörur eru sykur og
romm.
ENGIN SAMVINNA
í nýafstaðinni kosningabar-
áttu kepptust a-ndstæðingar
PPP flokksins um að ráðast
Íá dr. Jagan fyrir kom-mún-
isma. Andstöðuf-Iokkarnir eru
tvei-r, sósíaliski þjóðþings-
flokkurinn undir forustu
L. F. S. Burnham sem hlaut
11 þingsæti og hægri flokkur
undir forustu Peter d’Aguiar
með 4 þingsæti. En þeir
Burnham og d’Aguiar létu
sér ekki nægja að ráðast á
PPP flokkinn, h-eldur einni-g
ha-tramlega hvor á annan.
Hafa þeir báðir lýst því yfir
að samvinna andstöðuflokk-
anna sé útilokuð.
Aðspurður hvort hann gæti
ekki -hugsað sér samvinnu við
'hægrimenn u-m andstöðu
gegn kommúnisma, sagði
Burn-ham: Sósía-listi getur
aldrei unnið með fasista.
hans verður að hefja sámn-
ingaviðræður við Bandarí-kin
um fjárhagsaðstoð. En í kosn-
ingabaráttunni lýsti dr. J-agan
því yfir að ef hann sigraði
mundi hann fa-ra fra-m á við-
ræður við Kennedy Banda-
ríkjaforseta.
Sa-mkvæmt kosningaloforð-
um liggur næst fyrir dr.
J-agan að f-ara til Bretlands og
krefjast þess að nýlendunni
verði nú þeg-ar veitt fu-llt
sjálfstæði.
Á fimmtudag kom dr. Jag-
an til Georgetown, höf-uð-
borgar Brezku Guiana til við-
ræðna við sir Ra.ph Grey,
landstjóra Breta, en Jagan
býr í 180 kílómetra fjarlægð

FULLT SJÁLFSTÆÐI
Eitt fyrsta verk dr. Jagans
og hinnar nýju ríkisstjórnar
„Rauða“ Janet Jagan
frá höfuðborginni. Va-r hon-
um ákaft fagnað af borgar-
búu-m, sem stráðu blórnum á
braut hans. Á út-ifundi í borg-
inni hvatti dr. J-agan þjóðina
til einingar „svo að ég geti,
þegar ég fer til Bretlands eða
Bandaríkjanna, sa-gt að ég
ta-li fyrir mu-nn þjóðarinnar í
Guiana“. Hét hann löndu-m sín
um því að áður en árið væri
liðið hefðu þeir fen-gið eigið
dagblað og eigin útva-r-psstöð
og hvatti þá til að ka-upa
hlutabréf í félagi, sem stofn-
að yrði í þessu-m til-gangi.