Morgunblaðið - 26.08.1961, Blaðsíða 11

I4augardagur 26. agúst 1961
MORGUNBLAÐIÐ
11
Þetta stdrkostlega
þessir fallegu litir
Samtal v/ð Júlíönu
Sveinsdóttir
listmálara
— MÉR finnst eiginlega að
ég hafi séð Vestmannaeyjar í
fyrsta skipti sem málari, þeg
ar ég kom þangað árið 1946.
Allt þetta svarta grjót, sem
veltur út í sjóinn, stóru klett
ana á bak við og fjöllin uppi
á landi. Allt sem ég hafði
málað áður þaðan — það
Voru hara ljósmyndir. Mér
fannst, að bak við það lægi
ekki nægileg meðvitund um
þetta stórbrotna, hrífandi og
grípandi landslag.
Þanni? komst Júlíana Sveins-
öóttir, listmálari, einn sannasti
listamaður, íslands í dag, m. a.
að orði, þegar Mbl. hitti hana
að máli hér heima í fyrradag.
Hún hefur dvalið hér í mánaðar-
tíma, verið að mála úti í Vest-
mannaeyjum og vestur á Snæ-
fellsnesi. I dag siglir hún enn
einu sinni áleiðis til Danmerk-
ur, en þar hefur hún lengstum
dvalið síðan hún fór kornung
stúlka árið 1009 til Kaupmanna-
ihafnar til þess að læra að mála.
Nú er Júlíana Sveinsdóttir einn
af þekktustu listamönnum, sem
ibúsettir eru í Danmörku. Hér
heima í sínu eigin landí nýtur
hún ástsaeldar og virðingar sem
fjölhæ-fur og sannur listamaður.
■— Rótarslitinn visnar vísir . . .
— Hvernig stóð á þessari
breyttu afstöðu þinni til Vest-
mannaeyja, þegar þú komst þang
að árið 1946?
■— Ég hafði vaknað og þrosk-
azt sem listakona. Ég hafði verið
úti í heimi, m. a. á Italíu, og séð
hvað þeir höfðu gert ítölsku
meistararnir á 12. og 13. öld, á
undan renaissansanum. Reyndu
að fara og sjá það sjálfur.
Þegar ég er í Danmörku segi
ég oft við sjálfa mig.
Ég verð að kornast til íslands.
Afmæliskveðjur
'A 175 ára afmæli Reykjavíkur-
ikaupstaðar bárust borgarstjóra
og bæjarstjórn kveðjur frá ríkis-
etjórn íslands, bæjarstjórnunum
í Kaupmannahöfn, Osló og Var-
sjá, fjölmörgum bæjarstjómum,
sýslunefndum og hreppsnefndum
innanlands, opinberum stofnun-
un., félagssamtökum og einstak-
lingum.
Starfsmannafélag Reykjavíkur
bæjar afhenti borgarstjóra að
Igjöf innsigli bæjarins úr silfri
og 27 félagssamtök kvenna af-
hentu veggteppi, sem afhjúpað
var 18. ágúst í fundarsal bæjar-
Btjómar, svo sem áður hefur ver-
ið skýrt frá.
(Frá skrifstofu borgarstjóra).
Be Gaulle boðar
blaðamannafund
París, 24. ágúst (NTB-Reuter)
DE G-AULLE forseti hefur boðað
blaðamannafund hinn 5. septem-
ber n.k. Ekki hafa verið gefnar
neinar upplýsingar um, hvaða
xnálefni hann muni ræða um á
fundinum. Líklegt er hins vegar
talið, að hann muni þar skýra frá
afstöðu sinni til Berílnar-málsins
Og.Bizerta-deilunnar svo Og gera
grein fyrir áformum sínum um
lausn Alsír-vandamálsins
Þá fer penisillinn af stað af sjálfu
sér.
Grímur Thomsen segir:
í átthagana andinn leitar,
þó ei sé loðið þar til beitar,
og forsælu þar finnur hjartað
þótt fátækt sé um skógarhögg.
Sá er beztur sálargróður,
sem að vex í skauti móður,
en rótarslitinn visnar vísir,
þótt vökvist hlýrri morgundögg.
Hann hefur fupdið til þess,
hann Grímur, að hann var svo
lengi úti. Annars er þetta í
Eyjum áframhaldandi eins og
það var, þetta stórkostlega, þess-
ir fallegu litir.
Erfið vinnuskilyrði
— Ertu ekkj að hugsa um að
flytja heim alkomin?
— Jú, ég vona að það verði úr
því. En vinnuskilyrði eru hér
bara svo erfið. Það er svo vont
fyrir listafólk að fá hentugt hús-
næði hér til starfa sinna. Ég
finn til þess að hafa hvergi fast-
an verustað hérna heima. Það
væri ákaflega æskilegt að starfs-
skilyrði listamanna hér heima
yrðu bætt með aðstoð góðra
manna, sem hafa áhuga á starfi
þeirra og kunna að meta það.
— Hvað er nýjast að frétta af
starfi þínu í Danmörku?
— Mér var nýlega boðið að
gerast meðlimur í listafélaginu
Kammeraterne. Tók ég í fyrra
í fyrsta skipti þátt í sýningu
með þeim. Hafði ég þar tvær
myndir frá Vestmannaeyjum,
tvær frá Búðum á Snæfellsnesi,
eina konumynd og eina uppstill-
ingu.
— Dönsku blöðin fóru ákaf-
lega lofsamlegum orðum um,
þessi listaverk, minnir mig?
— Jú, ég fékk ágæta dóma og
Carlsbergsfondið keypti aðra
myndina frá Búðum. Ennfremur
hefur listasafnið í Kolding
seinna keypt eina af þessum
myndum.
Fjöllín minnka í sólskininu
— Hvað ertu að vefa núna?
— Ég er að undirbúa stórt
veggteppi fyrir opinbera stofn-
un í Danmörku. Það er margra
ára viðfangsefni. í sumar hef ég
verið að mála hérna heima, úti
í Vestmannaeýjum og vestur á
Búðum. Þau eru einkennileg
fjöllin á Snæfellsnesinu. Það er
eins og þau minnki í sólskininu.
En þegar himininn er grár og
skuggar falla á þau, þá verða
fjöllin oft djúpblá. Þá er eins
og þau stækki og verði svip-
•meiri. Snæfellsnesið er stórbrot-
ið. Ég kann vel við mig á stöð-
u-m, sem ég þekki fyrirfram.
— Hvernig gebk með múr-
steinsmyndirnar sem þú gerðir
fyrir nokkrum árum í Dan-
mörku?
— Um þær er svo sem ekki
mikið að segja. Steen Ejler-
Rasmusen, arkitekt, gem er einn
af þekktari arkitektum Dana sá
teppin mín og vildi endilega fá
mig til þess að gera múrsteins-
myndir á tvo húsgafla. Ég gerði
fyrst uppdrátt af þessum mynd-
um, og svo fór ég út að skoða
steinana í múrsteinsverksmiðj-
unni. Þessi hús eru bæði gul á
litin og snúa stöfnum út að göt-
unni.
Önnur þessara mynda eru
þrjár kúlur, ein stór og rauð. og
tvær minni, gráar. Eru þær
bundnar saman með þverlínum.
Allt er þetta að sjálfsögðu byggt
upp með múrsteinum.
Svo vildi arkitektinn fá fugls-
væng á hinn gaflinn, vegna þess
að gatan hét „Vængjagatan". Ég
kannaðist auðvitað við vængi
frá æskuárum mínum. Teiknaði
ég svo lokaðan væng og er nann
byggður upp á húsgaflinn úr
steinum, sem eru grágulir. Það
er svo einkennilegt, að þegar ég
fór að velja steina í þessa mynd,
þá hentuðu mér bezt allir mis-
heppnuðu steinarnir, það er að
segja þeir steinar, sem litunin
hafði mistekizt á.
Þessi hús, sem múrsteins-
rnyndir mínar eru á, eru á Ting-
bjerget, sem er á milli Bispe-
bjerg og Bellahöj.
Júlíana Sveinsdóttir listmálari: — Þá fer pensiilinn af stað
af sjálfu sér.
Að feomast eitthvað lengra
— Hvað myndirðu telja skipta
mestu máli í starfi listamannsins
í dag
— Ég er nú orðin gömul, en
það er sannfæring mín, að ef
maður er ekki eðli sínu trúr, þá
geti þessi list, sem maður er að
skapa ekki orðið sönn og lifandi.
Maður þarf alltaf að reyna að
komast eitthvað lengra. Ef mað-
ur ekki reynir það, þá er öllu
lokið, þá er eins hægt að leggja
árar í bát. Mér finnst ég aldrei
ná takmarkinu, og það er líka
hættulegt að vera ánægður með
sjálfan sig. Óánægjan og sjálfs-
gagnrýnin heldur manni lifandV
Þetta sagði Júlíana Sveinsdótt-
ir, hin ágæta og fjölhæfa lista-
kona, sem nýtur ekki aðeins
frægðar og viðurkenningar hér
í heimalandi sínu heldur víða á
Norðurlöndum. Hún fer í dag til
Danmerkur, þar sem mörg og
stór verkefni bíða hennar. Hún
sagðist ekki vera viss um, að
hún kæmist hingað til íslands
næsta sumar, sökum anna. En
vonandi á hún eftir að öðlast hér
fastan samastað og halda áfram
að mála og vefa yndislegar
myndir hér heima á Fróni.
S.Bj.

Kennslan er ðnnur nú
MIKIL byiting á sér nú stað í
kennslu í náttúruvisindum og
stærðfræði í framhaldsskólum
Bandaríkjanna.
Náttúruvísindin hafa gjör-
breytt veröldinni á tiltölulega
stuttu tímabili, en á sarna
tíma hefur kennsla í stærð-
fræði og náttúruvísindum
staðið í stað. Á þessari visinda
ug tækniöld eru víðast hvar
notaðar kennslubækur í fram
haldsskólum, sem aðallega eru
byggðar á vísindum 19. ald-
arinnar.
Þetta hefur orðið til þess,
að hafin er herferð um ger-
vallt landið fyrir því, að
gömlu kennslubækurnar verði
endurskoðaðar og nýrri og lii
andi hugmy nd hleypt. inn í
framihaildsskóla landsins, sem
miðar að því að færa þessar
námsgreinar nær nemendun-
um og gera þær þátt í dag-
legu lífi þeirra, en verði ekki
dauður bókstafur, sem lærð-
ur er utanbókar og síðan
gleymdur.
Við Johns Hopkins háskóla
er nú gerð tilraun með
kennslu, sem byggist á þess-
um hugmyndum. Umsjón með
kennslu og skipulagningu hef-
, ur dr. George Owens, 38 ára
prófessor í eðlisfræði.
Upphaf þessa máls var það,
að kennarar tóbu eftir því, að
margir stúdentar, sem að öðru
leyti voru góðir námsmenn,
áttu i erfiðleibum með eðlis-
og efnafræði, þegar í háskóla
kom, vegna þess að þeir gerðu
sér ekki fulla grein fyrir sam.
bandinu milli stærðfræði og
náttúruvísinda.
Það sem gera þurfti, var
því að skrifa algjörlega nýjar
kennslubækur og „gefa sam-
an“ náttúruvísindi Oig stærð-
fræði, ef svo má segja, og leið
beina jafn'framt framhalds-
skólakennurum í að kenna
efltir þessum nýju aðferðum.
Árangurinn varð sá, að kom
ið var á fót kennsludeild í
þessu efni fyrir framhalds-
skólakennara. Valdir voru 50
kennarar úr skólum viða í
Marylandfylki, og sóttu þeir
tvo tíma á viku á laugardags-
morgnum, og þurftu sumir að
aba á þriðja huindrað km.
vegalengd í skólann.
Kostnaður við kennsluna
var allur greiddur úr fræðslu-
sjóði Esso. Hin nýja kennslu-
bók eftir dr. Owens, sem farið
er eftir, er 200 biaðsíður að
stærð. Hann er ágætur teikn-
ari og hefur sjálfur gert teikn
ingarnar, sem skýra efnið og
gera það lifandi og aðgengi-
legt. Dr. Owens forðast það,
sem hann nefnir „glæsileik"
hins eldri og hefðbundnari
texta, og beittur penni hans
og blebteikndngar lífga upp
blaðsíðurnar og gegnia jafn-
framt því mikilvæga hlut-
verki að útskýra hið tækni-
lega efni.
í bók hans táknar td. skopp
arakringlia náttúrufyrirbæri-
á jörðinni og í geimnum.
Teikningar tákna stærðfræði-
legar gátur og einföld teikn-
ing táknar atriði í aÆstæðis-
kenningunni.
„Ég sé enga ástæðu til þess
að álíta, að þetta efni megi
ekki skýra á léttan otg leik-
andi hátt“, segir dr. Owen.
„Ég held, að það verði til
bóta að láta hina glæsilegu
deyfð sumra eldri textanna
hverfla." Hann bendir einnig
á, að hinir miklu stærðfræð-
ingar og vísindamenn 18. og
19. aldarinnar hafi hugsað í
myndlíkingum.,, Ég held, að
við ættum að taka aftur upp
þeirra hætti,“ segir hann, og
er kennslubók hans rituð með
þetta í huga.
Þetta er annað árið, sem
kennslunámsikeið þessi eru
haldin við Johns Hopkins há
skóla. Kennarar, sem þau hatfa
sótt, kenna um 88,000 nemend
um árlega. En kennslubók dr.
Owens hefur og komið mörg-
um öðrum kennurum að not-
um. Víða stendur nú yfir end-
urskoðun á kennslubókum í
þessum greinum og mörgum
kennurum, sem sótt hafa þessi
námskeið háskólians, hefur
verið falin umsjón með því
starfi.
The Johns Hopkins
University