Morgunblaðið - 31.08.1961, Blaðsíða 17

Fimmtudagur 31. ágúst 1961
M ORCV TS BL AÐIÐ
17
Jóhann Axel Jós-
efsson — Minning
HINN 25. þ.m. andaðist í St.
Jósefsspítala í Reykjavík Jóhann
Axel Jósefsson fró Ormskoti í
iV estur-Ey j af j allahreppi, ef tir
langa og erfiða sjúkdómslegu, að
eins 45 ára að aldri.
Jóhann Axel var sonur merkis-
Ihjónanna Guðrúnar Hannesdótt-
ur og Jósefs Jóhannssonar, sem
<hófu búskap í Vestmannaeyjum
árið 1915, Og þar fæddist Jóhann
Axel 18. janúar 1916. Um vörið,
sama ár, fluttu þau hjónin með
[hinn unga son að Ormskoti í
[V-Eyjafjallahreppi og bjuggu þar
til ársins 1949, er þau brugðu
Ibúi og fluttust til Reykjavíkur.
í Ormskoti fæddust þeim hjón-
um 11 börn og urðu því systkinin
alls 12. f>rjú þeirra dóu í æsku,
en 9 komust á legg og ólust upp
í foreldrahúsum og dvöldu þar til
fullorðinsára.
Rómaður var dugnaður þeirra
hjóna, að koma upp þessum stóra
Kosningasvik
Frh. af bls. 13.
inu, þar sem kosningaúrslitin
hafa verið kunngjörð. Þetta
ákvæði var líka notað sem átylla
til kosningasvika.
Aðalskrifstofan getur þó
ákveðið í hverju einstöku til-
viki, hvort það skuli í raun og
veru valda ógildingu kosning-
anna, þótt kjörgögn séu send
Bkrifstofunni of sent. Og eink-
ium er tekið tillit til þess, hvort
um vanrækslu í fyrsta skipti
er að ræða, eða ekki.
Sér til mikillar undrunar
komst rétturinn í rafvirkjamál-
inu að raun um, að 217 sam-
bandsfélög voru talin hafa sent
'kosningaúrslitin of seint í kosn-
ingunum 1959, þar af var um
fyrstu vanrækslu að ræða hjá
69 félögum. Af hinum 148, sem
eftir eru, voru 109 dæmd ógild
ó grundvelli upplýsinga tveggja
kommúnista, sem eftirlit höfðu
með kosningunum, um afstöðu
þessara félaga við fyrri kosn-
ingar. Af þessum 109 höfðu 106
félög kosið John Byrne, aðal-
andstæðing frambjóðanda kom-
mmúnista. f hinum 3 hafði Hax-
ell nauman meirihluta.
Ritarar viðkomandi 106 sam-
bandsfélaga lýstu því yfir við
réttarhöldin, «að þeir fengju ekki
skilið hvernig á seinkuninni
stæði. Allir höfðu þeir einmitt
lagt sérstaka áherzlu á að senda
úrslitin í tæka tíð, þar sem
þeim var mjög umhugað um, að
Byrne bæri sigurorð af hinum
kommÚBÍska keppinaut sínum.
Þrátt fyrir þetta voru öll hin of
seint komnu kjörgögn stimpluð
rétt eftir að fimm daga frest-
urinn rann út.
f réttarhöldunum kom það í
Ijós, að sennilega hefur hátt-
settur starfsmaður sambands-
ins úr röðum kommúnista sent
bréfin. Eftir að fimm daga
fresturinn rann út hefur hann
ekið um landið þvert og endi-
langt með kjörgögnin, sem voru
komin til aðalskrifstofunnar í
tæka tíð fyrir lok frestsins og
póstlagt þau að nýju. En á að-
alskrifstofunni höfðu þau verið
sett í nýjar umbúðir.
Alls voru fimm af hinum
kommúnísku fyrirmönnum Raf-
virkja sambandsins fundnir sek-
ir um kosningasvik, þ. á m. for-
maðurinn Frank Foulkes.
Málaferli þessi munu þó ekki
leiða til breytinga á kosninga-
reglum verkalýðsfélaga í Eng-
landi, því að engin lagaheimild
er til slíkra afskipta.
En málið gefur skýra mynd af
því taumlausa ofstæki og tillits-
leysi, sem kommúnistar beita til
þess að koma málum sinum
fram. — (Stuðzt við frásögn
POLITIKEN). _
barnahópi á þeim erfiðu tímum,
er íslenzk bændastétt var að brjót
ast út úr einangrun og harðrétti
fyrri alda.
Jóhann Axel dvaldi óslitið í
föðurgarði, unz foreldrar hans
fluttust til Reykjavíkur, eins og
áður er sagt. Um það leyti höfðu
systkini hans flest fluttst til ann
ara byggðarlaga og markað sér
braut í atvinnulífinu. Jóhann
Axel hafði bundizt svo föstum
tryggðaböndum við heimasveit
sína, að hann fór baðan hvergi
Og bjó næstu árin á heimili systur
sinnar, Sigríðar og manns hennar,
Ragnars Eyjólfsson í Steinum
Austur-Eyjafjallahreppi unz þau
fluttu til Reykjavíkur árið 1952.
Flutti Jóhann Axel þá til Þór-
önnu Finnbogadóttur og Geirs
Tryggvasonar í Steinum og var
þar heimilisfastur til æviloka.
Á báðum þessum heimilum tók
hann virkan þátt í heimilislífinu
Og var því viðbrugðið hve hjálp-
samur hann var og glaðlegur,
tryggur og ötull að hverju sem
hann gekk.
Á vetrarvertíðum sótti Jóhann
Axel til fanga í Vestmannaeyjum
eins og margir sveitungar hans
hafa gert um langan aldur. Sein-
ustu árin þar vann hann ávalt
hjá sama atvinnurekanda, Fiskiðj
unni h.f. í mörg sumur starfaði
hann hjá Vegagerð ríkisins við
vegagerð í Rangárvallasýslu und-
ir stjórn Eysteins Einarssonar
verkstjóra Og var þar flokksstjóri
hin síðustu ár. Allir, sem nutu
starfskrafta hans ljúka upp um
það einum munni, að hjá honum
hafi trúmennskan Og dugnaður-
inn ávalt setið í fyrirrúmi og
stóð honum alltaf opið rúm, hvar
sem hann kom til samverka-
manna. i
Jóhann Axel kvongaðist ekki,
en gott heimilislíf var honum
kært, og meðal barnanna ungu
átti hann sínar beztu stundir og
þar beið hans ávalt opinn faðm-
ur. Hjá honum fundu hinir ungu
vinir hans yl og ást hins fórn-
fúsa og hjartahreina manns. öll
voru honum litlu börnin í Stein-
um kær, en þó bundust tryggða-
böndin fastast við Magnús litla,
sem háði sitt stranga stríð við
dauðann og lézt á 5. aldursári,
tæpu ári á undan vini sínum, Jó-
hanni Axel.
Er Jóhann Axel kom til Reykja
víkur til þess að heyja sitt langa
dauðastríð, átti hann því láni að
Danskir
ferðamálamenn
í heimsókn
FYRIR síðustu helgi kom hingað
til lands hópur danskra ferða-
skrifstofumanna í boði Flugfélags
íslands.
Danirnir, sem flestir starfa að
ferðamálum utan Kaupmanna-
hafnar, skoðuðu landið eftir því
sem tími vannst til. Þeir fóru
með flugvél til Akureyrar sl.
laugardagsmorgun og þaðan með
bíl til Mývatns. Komið var til
Reykjavíkur seint um kvöldið.
Daginn eftir, sunnudag, var ekið
austur fyrir fjall og fyrst stanzað
í Hveragerði, þar sem þau hjón-
in frú Helga og Gísli Sigur-
björnsson forstjóri Elliheimilisins
Grundar, tóku á móti hópnum.
Þá var ekið að Geysi og Gull-
fossi og komið við á Þingvöllum
á heimleið.
Á mánudag fóru ferðaskrifstofu
mennirnir út á sjó á vélbátnum
„Nóa“ RE 10 og veiddu ýsu og
þorsk á stöng.
Þá var Reykjavík og umihverfi
skoðað.
Heimleiðis hélt hópurinn á
þriðjudagsmorgun.
(Fréttatilk. frá Flugfél. ísl.).
fagna, að njóta aðhlynningar og
ástúðar á heimili Sigríðar systur
sinnar og Ragnars manns hennar
öðru sinni, á milli þess sem
hann dvaldi í sjúkrahúsum. Hjá
þeim fann hann þánn styrk og
þá mildi, sem kærleiksríkir ást-
vinir geta veitt.
Með Jóhanni Axel er genginn
góður drengur. Hann vann öll sín
verk af trúmennsku og samvizku
semi ög það væri óskandi að okk-
ar fámenna land eignaðist marga
slíka syni á ókomnum árum, og
ef svo yrði, þyrftum við ekki að
kvíða framtíðinni. Þess vegna er
ísland fátækara eftir fráfall þessa
góða drengs, sem var frá okkur
hrifinn á miðjum starfsaldri.
Ég kveð þig svo kæri vinur
hinztu kveðju og þakka þér alla
þína góðvild við mig og allt mitt
fólk og stóri barnahópurinn
Steinum og hjónin þar biðja góð-
an Guð að blessa þig og þakka
þér fyrir alla hjartahlýjuna Og
góðvildina, sem þú sýndir börn-
unum og heimilinu, þann tíma,
sem þú dvaldir þar.
Jóhann Axel þarf ekki að kvíða
heimkomunnar. Hann hafði lif-
ið í sátt og samlyndi við alla
sína samferðamenn Og litli vin-
urinn hans mun taka á móti hon-
um og leiða hann um sólarlönd-
in.
Ég og köna mín flytjum aldur-
hnignum foreldrum hans, systkin
um og venzlafólki okkar innileg-
ustu samúðarkveðjur.
Blessuð sé minning hans.
Friðrik Jörgensen.
* KVIKMYNDIR + KVIKMYNDIR * KVIKMYNDIR * KVIKMYNDIR *:
Stjörnubíó:
PARADÍSAREYJAN
ÞETTA er ensk-amerísk gaman-
mynd er jafnframt gamanseminni
fjallar á snilldarlegan hátt um
lífsvenjur Og hugsunarhátt tigins
fólks 1 Bretlandi, eins og það
gerðist um og eftir aldamót og
hið mikla djúp, sem staðfest var
(og er?) milli húsbænda æðri
stéttanna þar í landi og þjónustu
fólk þess. — Loan lávarður á
þrjár dætur, Mary, Catherine Og
Agötu. Meðal þjónustufólksins er
auðvitað „butlerinn", hinn ómiss
andi starfsmaður á hverju ensku
yfirstéttarheimili, - sérstök mann
gerð, sem Englendingum einum
hefur tekizt að hreinrækta, svo
réttisgrillur Og því býður hann
þjónustufólkinu til veizlufagnað-
ar og eiga dætur hans að ganga
um beina. Þær taka þessu uppá-
tæki föður síns illa, ekki sízt
Mary, sem er elzt systranna og
stoltust. Af vissum ástæðum fer
veizlan út um þúfur í miðjum
klíðum, en lávarðurinn fær tauga
áfall. Sex mánuðum síðar heldur
lávarðurinn á lystisnekkju sinni
til Suðurhafseyja til að jafna sig
Og tekur með sér Chrichton og
Tweeny og svo dæturnar og tvo
vini þeirra. En svo illa tekst til
að skipið laskast í óviðri og ketil
sprenging veldur því að ferða-
langarnir verða að yfirgefa skip-
ið. Loan og fylgdarlið hans lendir
sem margar skáldsögur herma.
Þessi mikilvægi Og háttvísi þjónn
á heimili Loans lávarðar heitir
Chrichton. Ein af þjónustustúlk-
unum, ung og óreynd stúlka, heit
ir Tweeny og kemur hún einnig
mjög við sögu. — Lávarðurinn er,
þratt fyrir allt, með ýmsar jafn-
fimmfugur
Sigurbergur Filipusson
Þann 26. júlí síðastliðinn, var
fimmtugur Sigurbergur Filipus-
son á Skinnastöðum í Húnaþingi.
Stóð afmælishóf hans með mikilli
rausn Og sóttu það um 80 manns,
víða úr sýslunni. Var hvergi til
sparað að gera þekn er hófið
sátu stundina ánægju- og eftir-
minnilega með hlýju viðmóti og
myndarlegum veitingum.
Af þes9u sem hér er sagt,
mætti draga þá ályktun að af-
mæli9barnið væri einn úr hópi
hinna húnvetn9ku stórbænda,
sem viða eru þekktir að rausm
og höfðingsskap, en svö var ekki.
Aftur á móti voru meðal veizlu-
gesta margir stærstu bændur og
forustumenn Húnaþings. Afmæl-
isbarnið sjálft, Sigurbergur Fili-
pusson, hefur aldrei við búskap
fengist á eigin hönd. Hins vegar
hefur hann á liðinni ævi verið
góður og ötull liðsmaður í störf-
um margra búenda og hvarvetna
reynzt það vel að hann hefur afl-
að sér verðugrar viðurkenningar
þeirra, sem með honum hafa til
verks gengið.
Sumum kann að virðast, sem
hin hversdagslega lífsframvinda
vinnandi þjóns, sé ekki stórt at-
riði og lítil uppistaða í þjóðfé-
lagsbyggingunni. En ljóst er að
þeim sem gerst þekkja og not-
ið hafa verka Sigurbergs hefur
annað sýnzt hvað störf hans
snertir. Vart mundu hyggnir
bændur, sólbjartan þerridag um
hásláttinn, hafa tekið sér frí frá
starfum, til að þrýsta hönd hams
og gleðjast með honum á þess-
um tímamótum, hefði þeim
einskis virzt hann verðugur.
Eg, sem þessar línur skrifa,
hefi af Sigurbergi styttri kynni
en flestir þeir, sem sóttu hann
heim en nægileg þó til þess að
geta heils hugar sagt það, að vilji
hans til starfa og trúmennska í
því, er honum er falið, mætti
rnörgum vera til eftirbreytni.
Síðastliðið sumar unnum við
saman nokkurn tíma og þá
kynntist ég þessum eiginleikum
hans.
Manngildi manns markast
ekki af því hvað hann vinnur,
heldur hvernig hann vinnur.
Sigurbergur er kátur og hress,
hefur yndi af góðum hestum og
á jafnan sjálfur nokkra slíka.
Fjallgöngur eru langar og erfið-
ar, um heiðar og háfjöll, inn til
jökla upp frá byggðum Húna-
þings. Þar leggur Sigurbergur
jafnan leið sína eina til tvær
vikur ár hvert og er enginn
veifiskati. Sagt er um einn ís-
lenzkan höfðingja fyrri alda að
hann vildi gjarnan eiga vináttu
konungs en hvergi þó lúta yfir-
ráðum hans. Svo er með Sigur-
berg. Hinar gullnu veigar Bakk-
usar konungs þykja honum góm-
sætar á gleðifundum, en lengra
vill hann ekki ganga til fylgis við
konung þann — og er það vel.
Það er ósk mín, Sigurbergi til
handa á þessum tímamótum æv-
innar.í að svo megi hann ganga
götuna fram eftir veg, sem hann
hefur áður gengið. Trúr og heils
hugar að hverju starfi.
Þ.
í sama báti, og verður fljótt við-
skila við áhöfn skipsins. Bátur
lávarðarins berst að strönd, sem
vaxin er pálmatrjám og er þar
stigið á land. Þetta reynist vera
eyðieyja fjarri öllum venjulegum
j'kipaleiðum. Á eyjunni verður
þetta fólk að dúsa í tvö ár við
hin frumstæðustu kjör. En þegar
frá líður fara allir að una lífinu
ágætlega. Lífskjörin þarna og ná-
býlið, kennir fólkinu þau mikil-
vægu sannindi að allir menn eru
í raun og veru jafnir þegar til
kastanna kemur og eiga sama
rétt til lífsins. Hrokinn og tildrið
hefur hrunið af hinu aðalbörna
fólki og dæminu í raun og veru
snúið við, því að Chrichton, sem
allt getur, hefur verið útnefndur
landsstjóri á eyjunni og nú er
það lávarðurinn, sem er þjónn
hans og færir honum morgun-
hressinguna á sængina. Og ástin
gegnir miklu hlutverki þarna, en
ekki verður sú saga sögð hér. —
Að lokum ber skip að eyjunni og
fara „eyjaskeggjar" með því til
Englands. Loan lávarður segir
gestum sínum frá ævintýrinu á
eyjunni Og eignar sér þá forust-
una þar. Lætur Chrichton það
gott heita. Þau Mary og Chrich-
ton höfðu fellt hugi saman á eyj-
unni, Twenny til sárrar sorgar,
en málalokin eru mannleg og
alveg eins og vera ber.
Mynd þessi er í fáum orðum
sagt, frábær að allri gerð, bráð-
skemmtileg og afbragðsvel leik-
inn. Fara þar allir ágætlega með
hlutverk sin. Einkum er þó
ástæða til að nefna Kenneth More
í hlutverki Chrichtons, hins stíl-
fágaða, dæmigerða „butler",
Cecil Parker, sem leikur lávarð-
inn af hnitmiðaðri kímni og
skemmtilegum svipbrigðum og
Diane Clinto, sem fer prýðilega
með hlutverk Twenny. Sally Ann
Howers, er leikur Mary, fer
einnig afbragðsvel með það hlut-
verk.
Er langt síðan ég hef séð jafn
vel gerða og skemmtilega gaman-
mynd.