Morgunblaðið - 02.09.1961, Blaðsíða 16

16
MORGVNBLiÐlfí
Laugardagur 2. sept. 1961
Fimmtu breiðgötu, en bin var
negrastelpa ofan úr borg. Samt
gat ég gengið um Fimmtu breið-
götu með he_nni, og enginn gerði
svo mikið sem depla augunum,
ekki einkennisklæddi dyravörð-
urinn, nágrannarnir, þjónarnir
og ekki einu sinni móðir hennar.
Hvað aðra snerti hefðum við
eins getað verið tvær skólastelp-
ur að rannsaka sambúð kynþátt-
anna eða hvað sem var.
En kæmi það fyrir, að ég
gengi út úr klúbbnum eitthvert
kvöldið með ungum hvítum
manni, hvort heldur væri John
Roosevelt, sonur forsetans, eða
Joe Blow, skrifstofumaður. Segj-
um, að vio gengjum út á næsta
horn og inn á bar, og hver ein-
asti sauðaþjófur og bróðir harus
myndu koma gjammandi, reiðu-
búnir að sverja fyrir rétti, að við
værum í ástarævintýri, og hvað
skyldi fólk hugsa?
Það er ennþá komið illa fram
við negrastelpu, sem lætur sjá
sig á götu með hvítum manni.
En svört stelpa og hvít stelpa
gætu verið giftar og búið saman,
og það myndi ekkert gera til, að
áliti hvað-ætli-að-fólk-segi mann
eskjanna.
í>etta er jafn illt fyrir hvíta
menn og svarta. Ég hef þekkt
svartar stelpur, sem stunduðu
mína atvinnu, og voru alveg
jafn miklir kvenmenn og ég, en
fóru að láta sem þær væru les-
bískar, vegna þess að það er
auðveldara, það er ýtt undir þær,
og það sparar vandræði.
En sumar stúlkur, eins og
Brenda, eiga það enn erfiðara.
Þær geta ekki hagað sér eðlilega
og elskað, hvorki karl né konu.
Þær geta ekki einu sinni verið
lesbiskar að gagni. Þær vantar
hæfileikann til að þykja vænt
um fólk, öfugt við minn galla.
Brenda var alltaf að reyna að
gera eitthvað fyrir mig, og ef
hún fann ekkert, sem hún gat
gert fyrir mig, reyndi hún
mömmu.
Mömmu hafði alltaf dreymt
um að eignast fullgilt matsölu-
hús, með leyfi frá heilbrigðis-
nefnd innrammað á veggnum.
Hana langaði til að losna við
þessa eilífu næturgesti. Allt
hverfið át hjá henni steikta
kjúklinga á nóttunni. Mamma
var alltaf að reyna að fá mig til
að festa fé í þessu fyrirtæki, en
mér þótti það ekki gróðavæn-
legt, og auk þess átti ég aldrei
nóg fé til þess. Hún hafði geymt
talsvert af peningunum, sem ég
hafði haft forðum af Basie-
hljómsveitinni, með því að spila
teningaspil í bílnum, en það var
ekki nóg.
Eina nóttina, þegar mamma
var með áróður fyrir þessari
veitingahússholu sinni, var
Brenda viðstödd. Hún bauðst
þegar í stað til að leggja fram
fé til viðbótar.
Þetta var hennar aðferð til að
geta elt mig ,en það var líka ein-
mitt það, sem mömmu langaði
til. Hún fór því að semja áætl-
anir, og endirinn varð sá að hún
átti veitingahús, Mom Holiday’s
við 99. götu, rétt hjá Columbus.
Ég reyndi ekki að malda í mó-
inn, af því að þetta gerði mömmu
ánægða og gaf henni minni tíma
til að hafa áhyggjur af mér.
En það leið ekki á löngu, þang
að til ég sá eftir því. Greifaynjan
breyttist ekki hót við að setja
upp veitingahús. Enginn var
bara viðskiptavinur, allir voru
líka menn, og hún kenndi í
brjósti um alla. Brátt var allt
hverfið farið að hanga þarna, og
ekki þurfti annað en að segjast
vera í kröggum, eða vera vinur
minn, og hún var reiðubúin að
gefa þeim allt, sem til var.
Allskonar strákar áttu til að
koma inn og biðja um stóra mál-
tíð, svo röktu þeir raunir sínar
í staðinn fyrir að borga. Oft kom
svo fyrir, að mamima gæfi þeim
til baka, þegar þeir fóru. Hún
var alltaf að gefa til baka af
peningum, sem hún aldrei sá.
Bezti viðskiptavinur hennar
var ég. Ég borgaði fyrir eitthvað
í hvert skipti, sem ég kom til
hennar.
Eitt sinn beið hún eftir mér,
æði langleit á svip.
„Heilbrigðisyfirvöldin komu í
dag. Þeir segja, að ég verði að
hafa tvö salerni.“
Það var eftir heilbrigðisyfir-
völdunum að ganga fram hjá
þúsundum húsa í Harlem, sem
höfðu alls engin salerni, og ráð-
ast síðan að henni, og skipa
henni að hafa tvö.
Það kostaði mig þó nokkur
þúsund. Skömmu seinna var
heilbrigðisnefndin aftur á ferð,
og þá mátti hún ekki steikja
hamborgara lengur á pönnu, hún
var að fá sér plötu. Aftur varð
ég að borga brúsann. Tvö þús-
und fyrir þetta, fimmtán hundr-
uð fyrir hitt. Ég veit ekki, hvað
það kostaði mig mikið að halda
heilbrigðisyfirvöldunum í góðu
skapi, en það var ekki lítið. Og
ég fékk aldrei krónu aftur af
því.
Ég reyndi aðeins einu sinni.
Og hvorug okkar gleymdi því
nokkru sinni. Kvöld eitt vantaði
mig svolítið af peningum, og ég
vissi, að mamma mundi hafa
eitthvað handbært. Þessvegna
fór ég til hennar, eins og hver
annar hluthafi, og bað um þá.
Mamma harðneitaði. Hún vildi
ekki láta mig hafa fimmeyring.
Við urðum báðar fokvondar, og
það kom til orðahnippinga á
milli okkar. Síðan sagði ég: „Guð
hjálpi börnunum, sem vantar
brauð,“ og gekk út.
Ég var reið við hana í þrjár
vikur. Ég var alltaf að hugsa um
þetta. Dag nokkurn kom mér
heill söngur í hug. Ég stökk
beint niður í listamannahverfið
og hitti þar Arthur Herzog.
Hann settist niður við píanó og
skrifaði lagið niður, nótu fyrir
nótu, um leið Og ég söng það
fyrir hann.
Ég gat varla beðið eftir að
koma því á plötu eða skrifa það
niður. Ég sagði honum frá rifrild
inu við raömmu, og að ég ætlaði
að ná mér niðri. Við breyttum
textanum á stöku stað, en ekki
mikið.
Þetta á eftir að koma við
— Þetta er hádegisverðurinn — en hvað eigum við þá að
hafa í kvöldmat?
Mynd af Billie Holiday, þegar hún stóð á hátindi frægðar
sinnar. Þá söng hún undir nafninu Lady Day. Hún bar alltaf
hvítar orkideur I hárinu þegar hún kom fram.
a
r
í
/
u
ó
IT WON'T BE DIFFICULT TO FIND
OUT IF THEY'RE OUR STOLEN
ANIAAALS...VOU SEE, WILL, DR. DAVIS
TATTOOED THEIR BIRTHDATE ON
^ ^ THEIR EARS / .
Mark TRAIL HAS LEARNED THAT THE
TOURISTS' ROADSIDE ZOO HAS JUST
ACOUIRED TWO NEW GRIZZLY BEAR
CUBS, SO HE HURRIES TO LEARN IF
THEY ARE THE ANIMALS STOLEN
FROM LOST FOREST
YES, MARK, X GOT THE CUBS
FROM AN OLD TRAPPER WHO
CAME HERE LAST WEEK / 1
Markús hefur frétt að Ferða
dýragarðurinn hafi nýlega náð í
tvo skógarbjarnarhúna, svo hann
flýtir sér þangað til að athuga
hvort þetta séu húnarnir, sem
rænt var frá Týnda-skógi.
— Já. Markús, ég fékk húnana
hjá gömlum veiðimanni, sem kom
hingað í síðustu viku!
— Það verður auývelt að kom
ast að því hvort þetta eru stolnu
húnarn^r, því Davíð hefur merkt
bá á eyrunum.
greifynjuna, hugsaði ég. Og það
reyndist orð að sönnu.
. ★
Ég var við Café Söciety óslitið
í tvö ár, hvern einasta dag, fyrir
þrjú þúsund á viku.
Eitt kvöldið kom lítil stúlka
inn með mömmu sinni, og vildi
fá að reyna sig. Barney hafði
sent hana frá sér, þegar ég
heyrði um hana. Við bitumst
svolítð út af þessu í búnngsher-
berginu mínu. Ég sagði honum
að gefa stelpunni tækifæri,
hverju hefði hann að tapa?
| Barney neitaði, sagði að hún
væri ólagleg — of dökk.
„Of dökk?“ spurði ég. „Á
þetta ekki að vera staður með
heimsborgarasniði. Hvað kemur
kemur þér við, hvernig hún lítur
út, ef hún hefur hæfileika?"
„Þar að auki,“ hélt ég áfram,
„þarf ég að fá frí, og ég ætla að
fá það.“
Það varð úr, að Barney lofaði
þesari stúlkukind í bleika,
heimasaumaða kjólnum að reyna
sig. Hún var ágætur píanóleik-
ari. Ég fékk fríið, og ungfrú
Hazel Scott atvinnu.
10
Gleiður máninn
glottir niður
Ég byrjaði óþekkt í Café
Society. Þegar ég fór þaðan,
tveim árum seinna, var ég
stjarna. En það var engin leið
að greina muninn á því, sem ég
fékk í laun. Ég hafði ennþá
sðmu gömlu þrjú þúsundin á
viku. Ég hafði fengið meira en
það í Harlem, en ég þarfnaðist
bæði frægðarinnar og auglýsing*
anna en enginn borgar húsaleig*
una með þeim. Joe Glaser átti
að vera framkvæmdastjórinn
minn og heimta inn meiri pen-
inga, en það varð nú lítið af þvi.
Þessvegna setti ég honum stól-
inn fyrir dyrnar, þegar ég hætti,
og heimtaði tíu þúsund á viku i'
leikhúsum, og átta þúsund á veit
ingahúsum. Fyrsta starfið, sem
ég fékk eftir þetta, útvegaði ég
mér sjálf í nýju veitingahúsi í
San Fernando dalnum. Það var
í fyrsta sinn, sem ég fór til Kali-
forníu.
Red Colonna, bróðir Jerry’s,
átti þennan stað. Jerry hafði séð
um fjárútvegun, og þeir nefndu
staðinn Café Society. Þeir höfðu
engan rétt til að nota þetta nafn.
Barney hafði fengið einkarétt á
því, og eftir deilur lögfræðinga
um nafnið var lokað á Okkur í
þriðju viku. En Red var enginn
meðalmaður, og ég hafði gaman
af þessu, meðan á því stóð.
Um þetta leyti var Martha
Raye gift David Rose, og þau
komu þarna á hverju kvöldi til
að rífast. Henni þótti afar vænt
um hann, en þeim gat aldrei
komið saman. Mörthu þykir gam
an að skemmta sér, og mér féll
vel við hana.
aBUtvarpiö
Laugardagur 2. september
8:00 Morgunútvarp (Bæn. — 8:05 Tón
leikar. — 8:30 Fréttir — 8:35 Tón-
leikar. — 10:10 Veðurfregnir).
12:00 Hádegisútvarp (Tónleikar..
12:25 Fréttir og tilkynningar).
12:55 Oskalög sjúklinga (Bryndís Sig
urjónsdóttir).
14:30 I umferðinni (Gestur Þorgríms*
son)
14:40 Laugardagslögin. — (Fréttir kL
15:00 og 16:00).
16:30 Veðurfregnir.
18:30 Tómstundaþáttur bama og ungN
inga (Jón Pálsson).
18:30 Tónleikar: Harmonikulög.
19:30 Fréttir
20:00 Tónleikar: Forleikur að óperunnl
„Parsifal'* eftir Wagner (NBC*
sinfóníuhljómsveitin í New Yorlf
leikur; Arturo Toscanini stj.).
20:20 Upplestur: „Addisabeba", smáf
saga eftir Jökul Jakobsson (Gisll
Halldórsson leikari).
20:45 Laugardagstónleikar;
a) Licia Albanese syngur ítölslí
lög.
b) Hornakonsert nr. 2 í Es-dúr
(K417) eftir Mozart (Dennig
Brain og hljómsveitin Phil«
harmonia í Lundúnum leika,
Stjórnandi: Herbert von Kar«
ajan).
21:20 Leikrit: „Róðraferð á Signu“ ef|
ir Morvan Lebesque, í þýðingi*
Hjartar Halldórssonar. — LeiJc*
stjóri: Indriði Waage.
22:00 Fréttir og veðurfregnir
22:10 Danslög. — 24:00 Dagskrárlok.