Morgunblaðið - 06.09.1961, Page 12

12
MORGVNBLAÐ1Ð
Miðvilöídagur 6. sept. 1961

Otgefandi: H.f Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Lesbók: Arni Óla, sími 33045.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: ,\ðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: A.ðalstræti 6. Sími 22480.
Áskriftargjald kr. 55.00 á mánuði innanlands.
1 lausasölu kr. 3.00 eintakið.
MERKILEGT SPOR í RÉTTA ÁTT
l?rá því var skýrt hér í blað
inu í gær, að tvö iðnfyrir-
tæki í Reykjavík, Ofnasmiðj-
an hf. og Vefarinn hf., hefðu
tekið upp svokallað „premíu“
fyrirkomulag á kaupgreiðsl-
um til verkamanna sinna.
Fyrirkomulag þetta er í því
fólgið, að verkamennirnir fá
auk fasts vikukaups fram-
leiðsluuppbót eða „bónus“ á
4ra vikna fresti eftir heildar-
afköstum. Munurinn á þessu
fyrirkomulagi og ákvæðis-
vinnu er sá, að vinnulaun í
ákvæðisvinnu eru miðuð við
hvern einstakling, en hér eru
þau miðuð við afköst heild-
arinnar.
Samkvæmt upplýsingum
trúnaðarmanns starfsmanna
á vinnustað í fyrrgreindum
fyrirtækjum hefur þetta
nýja fyrirkomulag haft þau
áhrif, að laun starfsmann-
anna eru yfirleitt 20—25%
hærri en þeirra, sem vinna
sama vinnutíma samkvæmt
Iðjutaxta. Trúnaðarmaðurinn
komst m.a. þannig að orði í
samtali sínu við Morgun-
blaðið, að hann teldi „mikla
bót vera að þessu, einnig að
öðru leyti Áhugi starfsmann-
anna á góðum rekstrifyrirtæk
isins eykst stórlega við það,
að þeir fá þannig hlutdeild í
rekstrinum. Þeir finna að
hagsmunir þeirra sjálfra og
fyrirtækisins fara beinlínis
saman".
Verkstjóri Ofnasmiðjunnar
komst einnig þannig að orði,
að með „slíku samstarfi
verður andrúmsloftið á
vinnustaðnum miklu betra,
bæði meðal starfsmanna inn-
byrðis og gagnvart stjórn-
endum fyrirtækisins“.
★
í fyrrgreindu samtali við
blaðið, létu framkvæmda-
stjóri og stjórnarformaður
Ofnasmiðjunnar hf. einnig í
Ijós ánægju sína með þetta
fyrirkomulag. Þeir skýrðu
einnig frá því, að þeir hefðu
tekið upp það nýmæli að
halda fundi einu sinni í viku
með verkstjórum fyrirtækis-
ins og trúnað«armönnum
verkamannanna. Á þessum
fundum eru rædd ýmiss kon-
ar vandamál, sem sérstak-
lega varða samskipti starfs-
manna og fyrirtækisins. Telja
þeir, að þessi ráðstöfun hafi
gefizt mjög vel og þessum
tíma til fundanna sé mjög
vel varið.
Óhætt er að fullyrða, að
hér sé um að ræða merki-
legt spor í rétta átt. Morgun-
blaðið hefur oftsinnis lagt
áherzlu á, að brýna nauðoyn
beri til þess að fara nýjar
leiðir til að tryggja launþeg-
um kjarabætur með öðrum
hætti en beinum kauphækk-
unum. Reynslan á síðustu ár-
um hefur sýnt, að þær eru
engan veginn einhlítar til
þess að skapa raunverulega
bætt lífskjör. Þvert á móti
hafa þær oftlega leitt til
kapphlaups milli kaupgjalds
og verðlags, aukinnar verð-
bólgu og dýrtíðar ,sem harð-
ast hefur bitnað á launþeg-
unum sjálfum, sem þó vildu
bæta kjör sín með þeim. Að-
alatriðið er, að auka fram-
leiðsluna og heildarafrakst-
urinn af starfi fólksins. Það
á ekki aðeins að verða eig-
endum fyrirtækjanna til góðs
heldur einnig fólkinu, sem
starfar við þau.
TILLÖGUR
SJÁLFSTÆÐIS-
MANNA UM
ÁGÓÐAHLUT-
DEILD
CJjálfstæðismenn hafa hvað
^ eftir annað flutt á Al-
þingi tillögur um ágóðahlut-
deild og arðskiptifyrirkomu-
lag í atvinnurekstri. Það fyr-
irkomulag hefur verið tekið
upp í mörgum öðrum lönd-
um og gefizt mjög vel. í raun
og veru hafa þau tvö fyrir-
tæki, sem minnzt var á hér
að framan, tekið upp slíkt
fyrirkomulag. Með það ríkir
almenn ánægja, bæði meðal
starfsmannanna og stjórn-
enda fyrirtækjanna.
Við íslendingar verðum að
gera okkur það ljóst, að ef
áframhaldandi ófriður og
stórátök haldast milli verka-
lýðs og vinnuveitenda þá er
voðinn vís í þjóðfélagi okk-
ar. Við höfum ekki efni á að
greiða þann herkostnað, sem
langvarandi verkföll með
stuttu millibili krefjast. Við
verðum að sætta vinnu og
fjármagn. Það er þýðingar-
mesta verkefnið í hinu ís-
lenzka þjóðfélagi í dag.
REYNSLAN AF
ERLENDU FJÁR-
MAGNI
jPyrirlestur Eriks Brofoss,
* aðalbankastjóra Noregs-
banka, er hann hélt í Háskól-
anum í fyrrakvöld, var hirm
athyglisverð«asti. — Fjallaði
hann eins og kunnugt er um
erlent fjármagn og fól í sér
margs konar upplýsingar um
Fjórir starfsmenn Dagens Nyheder hlusta á útvarpið, þegar verið er að lesa upp fréttina um '
að blað þeirra sé hætt að starfa. Fremst á myndinni til hægri er Skytte-Rasmussen, frétta-
stjóri, og næstur honum Bent Jensen, ritstjóri.
Dagens INiyheder
hætt að koma út
ÞAÐ var ekki laust við að
blaðalesendur í Kaupmanna-
höfn rækju upp stór augu,
þegar þeir litu á forsíðu
Dagens Nyheder sl. sunnu-
dagsmorgun, þar sem stóð
með stærsta letri yfir þvera
forsíðuna: „Vor blads död“
(Andlát blaðs okkar). Dag-
ens Nyheder hefur starfað
um 93 ára skeið, og þó það
hafi verið í kröggum sein-
ustu tuttugu árin, áttu menn
ekki von á að það syngi nú
sitt síðasta vers. Starfslið
blaðsins, sem er um 250
manns, missti atvinnu sína
án fyrirvara.
Fjárhagsörðugleikar
Orsakir þess að blaðið
hætti göngu sinni voru fjár
hagsörðugleikar fyrst og
fremst og stöðugt minnkandi.

sala blaðsins. Blaðið var rek-
reynslu frænda okkar Norð-
manna í þessum efnum. —
Heildarniðurstaða bankastjór
ans var sú, að notkun erlends
fjármagns í Noregi hefði átt
stórkostlegan þátt í efnahags
legri uppbyggingu landsins.
Hann taldi einnig, að inn-
flutningur erlends fjármagns
til Noregs myndi í framtíð-
inni verða þýðingarmikill
liður í efnahagsmálastefnu
norsku þjóðarinnar. Sprytti
þetta m.a. af því, að Noreg-
ur væri land mikilla náttúru
auðlinda, sem aðeins væri
hægt að hagnýta með miklu
framlagi fjármagns og tækni
þekkingar.
Brofoss kvað það reynslu
Norðmanna af erlendu fjár-
magni sl. 50 ár, að þeir
þyrftu ekki að óttast pólitísk
áhrif eða íhlutun þeirra er-
lendu fyrirtækja, sem fjár-
magn hefðu fest í landinu.
Undir þann leka hefði verið
sett með ýmiss konar laga-
ákvæðum, án þess þó að fæla
erlend fyrirtæki frá því að
beina fjármagni sínu til
Noregs.
Ar
Okkur Islendingum er það
mjög mikils virði að heyra
álit þessa merka norska fjár-
málamanns. Hjá okkur stend
ur að mörgu leyti svipað á
og í Noregi. Við eigum ótak-
markaða orku, sem við ekki
höfum efni á að hagnýta án
erlends fjármagns.
Við
bú-
eigum að geta
ið eins um hnútana og
Norðmenn, þannig að efna-
legu sjálfstæði okkar þurfi
síður en svo að vera nokk-
ur hætta búin af hinu er-
lenda fjármagni.
Umræður um þetta mál
eru einkar tímabærar nú.
Núverandi ríkisstjórn hefur
sýnt mikla framsýni og stór-
hug með undirbúningi fram-
kvæmdaáætlunar sem hefur
það markmið að hagnýta auð
lindir landsins, gera atvinnu-
líf þjóðarinnar fjölbreyttara
og efnahagslegan grundvöll
hins íslenzka þjóðfélags
traustari. Við eigum ekki að
hika við að fara svipaðar
leiðir og frændur okkar Norð
menn. Erlent fjármagn til
stórframkvæmda í þágu ís-
lenzkra bjargræðisvega er
þjóðarnauðsyn.
ð af Sambandi danskra at-,
ýinnurekenda og Iðnaðarráð-
inu og það kom sem reiðar-
lag yfir aðalritstjóra blaðs-|
ins, J. Söltoft-Jensen og Eigil
Steinmetz, þegar þeim var
skipað að „sála“ blaðinu
Íftir mánuð. Þeir ákváðu að
eita blaðinu banastunguna
þegar í stað og því var
sunnudagsblaðið seinasta tölu
blaðið sem kom út af Dagens
Nyheder.
-K
þlað“.
kvöldii
ÍViðbrögð starfsfólkslns
Einn blaðamaður. Dagens
Nyheder, Poul Martinsen, rit-'
}aði grein í Extrablaðið, sem
nefnist: „Þannig dó mitt
Lýsir hann seinastai
völdinu. sem unnið var að
blaðinu, viðbrögðum starfs
ólksins yfir því að vera all
teinu orðið atvinnulaust,
umir óku heim með tár i
augum, aðrir urðu þögulir og
nokkrir létu sem þetta kæmi
þeim ekkert við. Einn blaða-
haannanna kveikti bál í mat-
iál blaðsins, — það var sein-|
• -
sta eintakið af Dagens Ny-
eder, sem hann brenndi.l
annig kvaddi hann blað-
ið.... !
I