Morgunblaðið - 07.09.1961, Síða 3
Fimmíudagur 7. sept. 1961
MORGUNBLAÐIÐ
3
i******
X ' ’
:
ÞAÐ var komið kvöld og far
ið að kula, en íbúarnir í |
blokk nr. 26—30 við Gnoða-
vog létu það ekki á sig fá.
Þeir voru að laga lóðina um-
hverfis húsið. Aka mold í
hjólbörum, leggja ganghellur
og torfþökur. Karlarnir
þurftu ekki að fara úr vinnu
göllunum í kvöld —• raunar
ekki sl. mánuð — og konurn
ar voru jafn óhreinar og þeir,
en óhreinust voru auðvitað
börnin, sem voru að reyna
að hjálpa til í moldinni en
flæktust mest fyrir, nema þau
stærstu. Annar eins sandur
af börnum. Ef það er rétt,
„að blessun vaxi með barni
hverju“ þá þarf þetta hús
engu að kvíða.
Allar dyr á húsinu voru j
opnar upp á gátt og flestir j
gluggar. Það var eins og íbú- I
arnir hefðu allt í einu þotið
út um dyr og glugga til að
fagna einhverjum sjaldséðum
Þetta er ekki nema brot af ibúunum í blokk nr. 26—30 við Gnoðavog. Margir eru
hinu megin við hornið. Einhverjir hafa kannski stolizt af myndinni eða farið i kaffi.
(Ljósm. Mbl. KM)
„Harðsperrur
auka ánægjuna
44
gesti í hlaði, og allir viljað
verða fyrstir til að taka í
höndina á honum. Hver var
þessi ósýnilegi gestur? Faðir
allra þessara barna? Varla
blaðamennirnir. Nei, þetta er
of skáldlegt. Það var sameig-
inlegur áhugi, sem hafði knúð
á dyr og glugga þessa húss.
Löngunin til að fegra um-
hverfi sitt, og ná jafnframt
lokatakmarki: Búa í góðu
húsi með fallegri lóð. Því
flest af þessu fólki var til
skamms tíma í lélegu hús-
næði eða „ófullnægjandi“
eins og stendur í skýrslum.
„Bærinn hjálpar þeim, sem
hjálpa sér sjálfir", sagði einu
sinni gömul kona, sem bjó í
bragga. Það má til sanns
vegar færa í þessu tilfelli:
Bærinn lét m. a. byggja
blokkir inn við Hálogaland,
þar sem þetta fólk gat fest
kaup í íbúð með góðum kjör-
um og greiðsluskilmálum.
Það fékk íbúðirnar óinnrétt-
aðar í hendur. Síðan kom til
kasta þess sjálfs — fólksins
— að innrétta, setja hrem-
lætistæki o.s.frv. og nú: laga
lóðina. íbúarnir hafa stofnað
hússjóð til að standa straum
af efniskostnaði,' en vinnuna
leggja þeir af mörkum sjálf-
ir. Það hefur borgað um 130
kr. í hússjóð á mánuði frá
byrjun. íbúðimar eru 24,
tólf þriggja herbergja og tólf
tveggja. Þegar lóðafram-
kvæmdirnar hófust í vor að
vestan verðu, voru 30.000 kr.
í sjóðnum. Það var nægilegt
til að hefjast handa.
Eftir hverju var svo sem að
bíða? Baklóðin er um 1400
fermetrar. Það þurfti að
kaupa 24 bíla af mold og
síðan allar þökurnar. „Ef við
reiknum okkur 25 kr. á tím-
ann“, sagði einn íbúanna, „þá
kostaði baklóðin 109.000 kr.
Við gerum ráð fyrir, að fram
lóðin muni kosta aðeins
minna“. „Það er ekki hægt
að reikna allt í peningum",
sagði kona, sem var að moka
mold í hjólbörur. „En í harð-
sperrum?“ „Þær auka bara
ánægjuna, þá hefur maður
ekki svikizt undan. Það eru
bara „timburmenn" sem bera
vott um slæma samvizku“.
„Hvar bjóst þú áður?“ „Við
erum flest Vesturbæingar í
þessu húsi, enda er þetta
bezta húsið“. „Gott samkomu
lag?“ „Við erum eins og ein
fjölskylda og stöndum sam-
an um allar framkvæmdir",
sagði maður, sem ók hjól-
börum og var að kasta mæð-
inni. „Við vorum fyrst til að
laga lóðina, en svo komu hin
ar blokkirnar hér í kring á
eftir.“
„Hvernig líkar ykkur að
vera komin svona austarlega?"
„Er þetta pólitísk spurning?“
„Nei, átthaga spurning“. „Ja,
við erum nær sólaruppkom-
unni“, sagði konan með góðu
samvizkuna. „Það hlýtur að
vera táknrænt“. „Maður skyldi
ætla það“. Mamma af hverju
eru þessir menn alltaf að
1
spurja", sagði lítill strákur
með mold í augunum. „Þetta
er hann Moggi“, sagði eldri
strákur, „og þetta er hann
Toggi". „Moggi og Toggi,
Moggi og Toggi“, sungu krakk
arnir og sömdu lagið um leið.
Einn var alveg eins og vasa-
útgáfa af Jóni Leifs. „Hvað
eru mörg börn í þessu húsi?“
„Þau hafa aldrei verið talin“,
sagði einn mannanna, „þau
eru á of miklu iði til þess“.
„Er þá ekki ónæðisamt í hús-
inu?“ „Það þarf oft að þrífa
mikið eftir þau“, sagði vinnu-
lúin kona, „þau bera svo mikla
mold inn á gangana". „Það
lagast, þegar við erum búin
að leggja þökurnar", sagði
maðurinn með hjólbörurnar,
um leið og hann ýtti þeim af
stað fullum af þökum.
„Sumir sá bara“, sagði einn
mannanna hugsandi, „en ég
held það sé ekki eins gott, til
dæmis næsta lóð, sjáið þið, það
eru gulir blettir innan um,
illa grónir, en það lagast
kannski, ætli það ekki“. Þessi
minnti á bónda. Já, það er
margt að athuga og margar
hús- og búsáhyggjurnar. Samt
er þetta fólk ánægt. Það er
að vinna fyrir sjálft sig og
framtíðina. Eftir að hafa verið
á hálfgerðum hrakhólum um
lengri og skemmri tíma. „Ég
fer ekki héðan fyrr en ég fer
í kistuna, þessa mátulegu“,
sagði einn. En ein kona var
ekki allskostar ánægð. Hún
hafði búið í bragga, alveg
dæmalaust góðum bragga, sem
var fyrir sjúklinga á stríðsár-
unum. Þá fóru þeir að byggja
Sundlaug Vesturbæjar. Auð-
vitað endilega, þar sem bragg
inn hennar stóð. „Var hann
ekki lekur?“ ,Nei, ekki aldeil
is“. Var þá ekki hægt að hafa
hann á botni sundlaugarinn-
ar?“ „Hvernig átti hún þá að
komast út í búð?“ sagði einn
strákanna.
Það verður ekki á allt kosið,
en veðrið gæti ekki verið
betra. „Það svitnar enginn í
svona veðri“. Bráðum fer að
dimma. Þá leggst fólkið í
blokk nr. 26—30 við Gnoðavog
ánægt til hvílu að loknu
kvöldverki. „Við ætlum að
vera búin um næstu mánaða-
mót. Þá höldum við veizlu“.
i.e.s.
STMSHINKR
Kjarnorkuliign
Þjóðviljans
Það fer ekki mikið fyrir frétt-
um af kjarnorkusprengingum
Rússa í dálkum Þjóðviljans um
þessar mundir. Eindálka klausa
á öftustu síðu er lá.tin nægja til
þess að segja frá, að Rússar hafi
sprengt þriðju kjarnorkusprengj
una. Samtök kommúnista og
hinna nytsömu sakleysingja
þeirra þegja einnig þunnu hljóði.
Menningar- og friðarsamtök
kvenna, sem jafnan hafa verið
rausnarleg og örlát á yfirlýsing-
ar og samþykktir, láta ekki frá
sér minnsta kvak. „Samtök her-
námsandstæðinga“ steinsofa.
Friðardúfusamtök kommúnista
vita hreinlega ekki af því, að
Rússar sveitast blóðinu við að
sprengja atómsprengjur.
[jarnorku-
sprengirtg
Washiagton 5/9 — Bandariská
kjamorkumálaiieítidin tilkynnti
í dag að Sovétmenn hetðu
Allir, sem vettlingi geta valdið, taka þátt í starfinu.
(Ljósm. Mbl. KM)
una í Mið-Asíu. Sprengingin
háfi verið meðalsterk.
í Sovétrikjunum hefuf enn
ekki verið skýrt frá þvi að gerð.
«ar hafí verið tilraimlr með
kjarnorkuvopn siðu'stu dngana. ?
Gæti þetta ekki verið nokkur
leiðbeining fyrir íslendinga um
það, hvers eðlis „friðaráhugi'"
kommúnista er?
Hótanir
stj órnarandstæðinffa
Bjarni Benediktsson, dóms-
málaráðherra, minntist í ágætri
ræðu, sem hann fiutti á héraðs-
móti Sjálfstæðismanna í Borgar-
nesi um síðustu helgi á hótanir
stjórnarandstæðinga um áfram-
haldandi skemmdarstarfsemi í
íslenzku efnahagslífi. Komst
hann þá m. a. að orði á þessa
leið:
„Hótanir um, að þeir muni
ekki una því, sem orðið er, kveða
nú við úr röðum stjórnarand-
stæðinga. Engir vita betur en
þessir menn sjálfir að slík bar-
átta getur ekki orðið til hags
fyrir verkamenn né launþega yf-
irleitt. Þar er ekki iengur um að
ræða baráttu fyrir bættum kjör-
um, heldur um hitt, hverjir eiga
að ráða landinu: þeir sem brot-
izt hafa til valda með vafasöm-
um hætti í samtökum almenn-
ings, eða löglega kjörinn meiri-
hluti Alþingis, og ríkisstjórn.
Mennirnir, sem gáfust upp á
hættunnar stund, heimta nú, að
ríkisstjórnin fylgi þeirra for-
dæmi og hlaupist frá vandanum.
Hún mun ekki feta í þeirra fót-
spor, heldur fara með það vald,
sem henni hefur lögiega verið
fengið og Iáta kjósendur síðan
skera úr, samkvæmt þeim regl-
um, sem stjórirarskrá rikisins
segir fyrir um.“
Alþýðusambandið
eða löfflega kjörin
stjórn o£ jiingf
Þetta er visulega kjarni máls-
ins. Á Alþýðusambandið, sem
kommúnistar og Framsóknar-
menn misnota tii pólitískra
hermdarverka gagnvart bjarg-
ræðisvegum þjóðarinnar eða lög
lega kjörið löggjafarþing og rík-
isstjórn að móta stelnuna í þjóð
málum islendinga? Á „sleggju-
hausinn á axarskafti'* ‘kommún-
ismans að ráða stefnunni eða
vilji meirihluta kjósenda í lýð-
ræðisiegum kosningum?