Morgunblaðið - 09.09.1961, Blaðsíða 16

16
MORGVNBLAÐIÐ
Laugardagur 9. sept. 1961
annar handleggur.
Fólk á erfitt með að gera sér
í hugarlund, hvílíka baráttú það
kostar að syngja uppáhalds-
Böngva sína inn á plötu á réttan
hátt. Ég hef staðið í stríði í allt
að 10 ár til að fá að syngja inn
lag sem mér þótti vænt um. Oft
kemur fyrir, að komið er með
lög til mín. Mér finnast þau góð
og segi höfundunum það. Svo
skeður ekki neitt. Ég hef ennþá
í fórum mínum lög, sem ég berst
við að fá inn á plötur.
Stundum er verra að vinna
fcardagann en að tapa, því ef þú
vinnur, lagið kemst á markaðinn
og selst ekki, dingla fyrirtækin
'því yfir höfði þér árum saman
til að koma í veg fyrir að þú
hafir þitt fram.
Þannig fór fyrir „Some Other
Spring“. Það var fallegt lag og
bar vott um sorg Irene Wilsons
vegna Teddy. Hún var sjálf
frægur píanóleikari og John
Hammond hafði uppgötvað hana
löngu áður en þau kynntust
Teddy. Hann var ekki annað en
strákur, þegar hún kynntist hon-
um, kenndi honum og giftist
honum. Seinna féll Teddy fyrir
beztu vinkonu hennar, sem bjó
hinumegin við ganginn, og yfir-
gaf Irene. Aumingja Renie dó
næstum. Eitt kvöldið fór ég út
með henni, Benny Webster og
Kenny Klook Clark til að reyna
að hressa hana við. í veitinga-
húsinu var hávaðasöm vifta og
einhver sagði, að hávaðinn
minnti á lag. Við vissum ekki
fyrr en lagið var komið alskap-
að. Arthur Herzog og Danny
Mendelsohn lögðu einnig hönd
að verki, og loks fór ég með það
til Benny Goodman.
Benny leizt vel á það. Sagði
það væri meira að segja of
fallegt, það myndi ekki seljast.
'Um þetta leyti varð allt að vera
fjörugt. Benny sagði, að enginn
myndi kaupa það. En ég fór
samt og söng það inn á plötu.
Hann hafði rétt fyrir sér, það
seldist ekki.
„Travellin’ Light“ var ein af
þeim plötum mínum, sem bezt
seldust. Hun varð til á Vestur-
ströndinni 1944. Það átti að fara
að henda hinum fræga trombón-
'leikara Trummy Yuung og mér
út úr hóteli í Los Angeles af
þessari venjulegu ástæðu. Við
vorum bæði farin að hugsa um
tað renna okkur niður brunastig-
ann, þegar Jimmy Mundy kom
til mín og spurði, hvort ég vildi
■syngja þetta lag með hljóm-
sveit Paul Whitmans.
Ég sagði Jimmy, að ekki mundi
standa á því.
Trummy var höfundur lagsins.
Ég hafði aðeins breytt því svo-
lítið til þesg að það hæfði mér.
Sama daginn og ég söng það
inn með hljómsveit Whitmans
voru Johnny Mercer og Martha
Tilton að syngja sama lagið inn.
Þetta varð til þess, að við héld-
um að eitthvað mikið yrði úr
þessu. Trummy fékk þrjú þús-
.und fyrir lagið, og ég fékk það
sama fyrir að syngja það.
Við íirtum peningana, borg-
uðum leiguna og fórum út til að
skemmta ok'kur. Við borðuðum
á kínversku veitingahúsi og á
endanum áttum við ekki nema
tvö hundruð kall meira en við
'byrjuðum með. Ég varð að senda
mömmu skeyti og biðja um pen-
inga til þess að við Trummy
’gætum tekið áætlunarbíl austur
á bóginn.
Hvorugt okkar Trummy fékk
'krónu rneira. Pfósentur höfðu
þá ekki enn heyrzt nefndar. Ég
vissi ekki einu sinni uð neitt
slíkt væri til.
14
Ég hristi af mér hlekkina
Það sem eftir var stríðsins hélt
ég mig á 52. götu og þar í
grennd. Ég gekk í hvítum kjól-
um og hvítum skóm. Á hverju
'kvöldi var komið til mín með
hvíta gardeníu og hvítt duft.
Meðan ég tók það skipti eng-
inn sér af mér, hvorki lögreglu-
menn, skattnjósnarar eða aðrir.
Vandræði mín byrjuðu, þegar
ég reyndi að hætta.
Það var um stríðslokin, að ég
fór til Joe Glaser og sagði hon-
um að ég vildi hætta og þarfn-
aðist hjálpar. Ég fór til atvinnu-
veitanda míns í Famous Door,
Tony Golucci, og sagði honum
það sama. Tony hafði reynzt mér
'haukur í horni áður, en í þetta
skipti var hann mér svo góður,
að ég vona að guð blessi hann
alla hans ævi. Ég néfndi þetta
ekki við neina aðra.
Tony gaf mér kost á vinnunni
aftur. Hann bauðst til að hjálpa
mér um þá i>eninga, sem ég
þyrfti. Og ég gleymi aldrei,
'hvernig hann gerði það: með
vináttu og virðingu eins og
manneskja, sem réttir nauð-
stöddum höndina.
Við leituðum uppi bezta einka
sjúkrahúsið sem völ var á.
Kostnaðurinn skipti engu máli.
'Þegar við að lokum fundum það,
- _ Kannastu ekki við peysuna? Alveg eins og sú sem
J farilyn Monroe var í síðast þegar við fórum í bíó!
reyndist það vera á sjálfri Man-
hattan. Þeir lofuðu að taka mig
og verðið var áttatíuþúsund fyr-
ir þriggja vikna dvöl. Þetta var-
'hreinast: rán, en samt var það
ódýrt ef ég mætti treysta því,
að dvöl mín þar væri algert
einkamál.
Joe og Tony sögðu öllum, að
ég væri með taugaáfall. Þau
voru svo algeng, að allir trúðu
þessu. Dagurinn var ákveðinn
og ég lögð inn.
★
Þetta tók næstum þrjár vikur.
Joe Glaser send. mér blóm og
allt mögulegt. En fegin var ég
þegar því var lokið. Ég var viss
um að þetta myndi heppnast, og
var reiðubúin að byrja að vinna
aftur. Staðan beið mín. Þetta
’var í fyrsta sinn, sem ég reyndi
að halda mér á réttum kili af
sjálfsdáðum, og ég var viss um
að það myndi ganga vel.
Ég gekk niður þrep spítalans,
bíll beið eftir mér og í honum
var ungfrú Ohurch, einkaritari
Joe Glasers. En ég fylltist ör-
væntingu áður en ég komst inn
f bílinn. Ég sá þarna mann, vissi
að hann var spæjari og að hann
elti mig.
Ég gat varla trúað þessu. Eng-
ir aðrir en Joe og Tony vissu
að ég var þarna, o„ ég vissi að
þeir höfðu ekki sagt neinum frá
þvL Spítalinn hlaut að hafa
'kjaftað. Mig langaði mest til
þess að snúa við og gera allt
vitlaust þar inni. Þetta hafði
kostað mig áttatíuþúsund og mér
'hafði verið lofað algjörri þögn.
Hefði þetta frétzt, hefði ég verið
búin að vera sem skemmtikraft-
ur. Ég hafði treyst læknunum og
hjúkrunarkonunum. Ég neyddist
til þess, en einhver hafði svikið
mig. En hver, og hversvegna?
Ég var svo sikelfd þá, að ég
gat ekkert um það hugsað. En
ég hef oft hugsað um það síðan,
og ég hef haft nægan tíma til
þess.
Á þriðja tug aldarinnar varð
ógurlegt hneyksli í New York
yfir löggunni og eiturlyfjaeftir-
'litinu. Nokkrir mer.n voru rekn-
ir, þegar upp komst hvað þeir
'höfðu haft fyrir stafni. Þeir
'höfðu þrengt að auðugum eitur-
'lyfj aney tendum. Þeir hótuðu
þeim handtöku, en slepptu þeim
’svo aftur, ef þetta fólk sam-
þykkti að fara á einkaspítala,
sem glæpafélagið benti þeim á,
til að láta „lækna“ sig. Þetta
ríka fólk lenti í gildrunni. Það
fór á staði eins og þann, sem ég
ihafði verið a, greiddu offjár og
lögreglumennirnir fengu stóran
ágóðahlut.
Það var gerð hreinsun hjá lög-
reglunni og eiturlyfjaeftirlitinu
og glæpastarfsemin átti að hafa
verið stöðvuð. En svona starf-
semi er aldrei hægt að koma í
veg fyrir.
Þessir spítalar verða að treysta
á lögregluna til að geta starfað.
Þeir geta átt á hættu að verða
lokað hvenær sem er, ef eitur-
'lyfjaeftirlitið vill svo vera láta.
Læknar eiga að varðveita trún-
Meðan Markús heldur vörð fyr ir norðan dýragirðingarnar í Týnda skógi, verður Aandy var við mannaferðir að sunnanverðu.
aðarmál sjúklinga sinna, og ég
treysti þessum læknum og hjúkr
unarkonum. En eitthvert þeirra
'hafði svikið mig. Það getur vel
verið, að lögreglan hafi bara
ruðzt inn og hafið yfirheyrslur
og að einhver hafi ekki gætt
tungu sinnar. Kannski hefur lög-
reglan aðeins stöðugt varðmann
við spítalann til að elta uppi þá
«em líklegir þykja. Ég veit það
ekki.
Hitt veit ég, að meðan ég not-
aði duftið skipti enginn sér að
mér, hvorki löggan né sambands
stjórnin, og enginn fylgdi mér
eftir. Eg fékk ekki að kenna á
því fyrr en ég gerði heiðarlega
tilraun ti'l að hætta. Hver sem
’hefur gert mér þetta, breytti öll-
um æviferli mínum. Það get ég
ekki fyrirgefið.
Það er nógu erfitt að hætta,
þegar einhver sem elskar mann
og treystir manni, bíður fyrir
utan. Ég átti engan að. Enga
fjölskyldu, engan mann sem
elskaði mig, engan, sem trúði á
mig, nema Tony Golucci og Joe
Glaser.
Og gegn þeim stóð hið opin-
bera, sem hafði veðjað tíma sín-
um, skósólum og peningum um
að þeir myndu ná mér á endan-
um. Enginn getur lifað við slíkt.
15
Sama gamla sagan
Sért þú einn af íbúum Banda-
ríkjanna, er líklegt að þú sjáir
mig eittbvert kvöldið í nætur-
'dagskránni í kvikmynd, sem ég
’lék í íHolly_wood 1946. >ar var
fyrsta Hollywood-myndin mín
og einnig hin síðasta.
Ég vann í klúbb í Hollywood,
þegar Joe Glaser gerði samning-
inn. Þetta var sjálfstæð mynd,
stjórnað af Jules Levy. Hún
bét „New Orleans“ og átti víst
að vera um þá borg.
Ég hélt, að ég ætti að leika
sjálfa mig í henni. Ég bjóst við,
að ég ætti að vera Biliie Holi-
day og syngja örfá lög innan urn
næturklúbbsleiktjöld eða í næt-
urklúbbsatriði, og síðan ekki
söguna meir.
Ég ætti að hafa vitað betur.
Þegar ég sá kvikmyndahandrit-
ið, komst ég að raunveruleikan-
um. Getið þið bent mér á nokkra
■negrastúlku, sem komið hefur
fram í kvikmyndum án þess að
leika vinnukonu eða vændis-
konu. Ég veit ekki um neina.
Ég komst að, að ég átti að syngja
svolítið, en eigi að síður leika
vinnukonuh’lutverk.
Ég var Joe Glaser gröm fyrir
að hafa lofað mér í hlutverkið.
Alla ævi mína var ég búinn að
berjast við að þurfa ekki vera
vinnukonuræfill hjá tinbverjum.
Það var hart að eiga að fara til
Hollywood og vera þar gervi-
vinnukona, eftir að vera búin að
vinna sér inn fimmtíu milljónir
og fá orð á mig fyrir að vera
SBUtvarpiö
Langardaginn 9. september.
8:00 Morgunútvarp (Bæn. — 8.0Í
Tónleikar, —■ 10.10 Veðurfregn-
ir).
12:00 Hádegisútvarp (Tónl. — 1225
Fréttir og tilkynningar).
12:55 Oskalög sjúklinga (Bryndís Sig*
urjónsdóttir).
14:30 Laugardagslögin. — (Fréttir JU.
15.00 og 16.00).
16:30 Veðurfergnir.
18:30 Tómstundaþáttur barna og ungl
inga (Jón Pálsson).
18:55 Tilkynningar. —- 19:20 Veður*
fregnir.
19:30 Fréttir.
20:30 Tónleikar: Tvö fiðlu- og hljóm-
sveitarverk eftir Saint-Saena
(Aaron Rosand og hljómsveit
útvarpsins í Baden-Baden leika,
Rolf Reinhardt stj.)
a) Havanaise op. 83.
b) Introduktion og Rondo
Capriccioso op. 28.
20:20 Upplestur: „Blautu engjarnar i
Brokey“, smásaga eftir Jón Dan
(Brynjólfur Jóhannesson leik«
ari).
20:35 Laugardalstónleikar:
a) Konsert fyrir básúnu og
hljómsveit eftir Tibor Serlo
(David Shuman og hljóm*
sveit leika undir stjórn höf*
undar).
b) Memphis-kvartettinn syngur
negrasálma.
21:10 Leikrit: „Harmonikan", gaman*
leikur með söngvum eftir Osk-
ar Kjartansson. — Xæikstjóris
Helgi Skúlason.
22:00 Fréttir og veðurfregnir.
22:10 Danslög. — 24.00 Dagskrárlofc.