Morgunblaðið - 10.09.1961, Blaðsíða 8

8
MORCVNBL4Ð1Ð
Sunnudagur 10. sepí. 1961
SUMARIÐ 1899 heimsótti fsland
ungur danskur menntamaður,
sem átti eftir að verða frægur rit-
höfundur í landi sínu, Konrad
Simonsen. Hann skrifaði Politik-
en nokkur bréf frá íslandi, þar
á meðal eitt frá „eyjunni Vigur í
Xsafirði", sem hann heimsækir
með sýslumanninum, Hannesi
Hafstein. Simonsen hefur lesið
kvæði eftir Hannes í þýðingum,
langað til að kynnast honum, en
skáldinu þótt gaman að fá ungan
danskan menntamann í heim-
sókn. Hann tekur gest sinn með í
þingaferðir. Séra Sigurður Stef-
ánsson og Hannes eru gamlir
skólabræður og góð vinátta með
þeim, þótt á öndverðum meið séu
í stjórnmálum. Hannes kom oft
í Vigur, og til er þar enn bátur,
sem sú saga gerðist urti, að sýslu-

Vigur á ísafjarðardjúpi. Teikninguna gerði Halldór Pétursson listmálari.
Hannes Hafstein á Isafirði
Bréf frá
Vigur 1899
maður sté einu sinni út í hann
með þeim þunga, að eitt borðið
brast og sjór fossaði inn — svo að
fara varð á öðrum bát. Hér fer
á eftir í þýðingu bréf Konrad
Simonsens frá Vigur, sem birtist
í Politiken í ágúst 1899.
mannahöfn, kynntist þar Georg
Brandes, sem fékk mætur á hin-
um stórgáfaða unga íslendingi,
sem hafði meiri ást á bókmennt-
unum en á lögfræðinni. Brandes
hafði mikil áhrif á þroska unga
skáldsins, og þeir halda áfram að
skrifast á. Af skáldum varð Haf-
stein fyrir mestum áhrifum af
Heine og Drachmann. Fyrstu
ljóðaflokkar hans birtust 1882, en
síðan urmull af kvæðum, s-vo
nafn hans varð frægt líka í útlönd
um. 1893 gaf hann út kvæðasafn
sitt.
Hann hefur líka getið sér mikið
orð sem þýðari á kvæðum
Goethe, Schillers, Heine og Drach
manns. f>að er gaman að taka
eftir þvi, hve íslenzka þjóðin hef-
ur mikið yndi af ljóðum Heine,
— alls hafa verið þýdd eftir hann
50 kvæði.
Síðan Hafstein varð sýslumað-
ur 1896, hefur hann hvorki haft
tíma né þörf til að skrifa bækur
— en blöðin birta stundum kvæði
eftir hann. Það hefur farið fyrir
hönum eins og Kielland, sem borg
arstjórastaðan gerði ófrjósaman.
En bæði skáldin hafa haft góð
Hannes Hafstein
Eyjan Vigur í ísafirði.
Einhver þunglyndisblær er yfir
ísafirði, næststærsta bæ íslands.
Hin ljósgráu, tilbreytingarlausu
hús liggja á mjórri eyrarræmu
djúpt undir fjöllunuin, en langt
í fjarska er Snæfjallaströndin
með ískápu um herðarnar, og frá
faenni stafar hressandi birtu úr
norðri. íslenzku bæirnir, þar sem
einlyft og tvílyft hús dreifast um
mölina út frá einni götu, og
favergi torg, líkjast engum öðr-
um bæjum í Evrópu, og vekja
furðu. Við höfnina úir Og grúir af
fiskimönnum í sjóklæðum, það
er mjög fjörlegur bragur á bæjar
lffi og tugir af þorsknausahrúgum
gefa til kynna á hverju hinir
1100 íbúar lifa, og hvað þeir
verzla með. Framhjá þing-
húsinu, sem er aðeins einn salur,
leikhúsinu, spítalanum, hinum
miklu verzlunarhúsum Á. Ásgeirs
sonar og Tangs. og íramhjá Hótel
Norðurpól, liggur leið vor að
faeimili skáldsins, sýslumannsins
Og bæjarfógetans Hannesar Haf-
Steins. Það er að utan eins og
hin húsin, en þegar inn fyrir
kemur gæti maður verið hvar
scm er á evrópsku nútíðarheimili.
Þó er útsýnið úr gluggunum ís-
ienzkt Og dapurlegt, út dimman
fjörðinn, milli hárra fjalla með
fönnum.
Matthías Jochumsson er tví-
mælalaust mesta skáld íslands,
enda nýtur hann nú á efri árum
skájdlauna frá alþingi. En fremst-
ir hinna yngri eru Hannes Haf-
stein og Þorsteinn Erlingsson,
báðir einkum ljóðskáld.
Hafstein er fæddur 4. des. 1861
* nálægt Akureyri á Norðurlandi,
þar sem faðir hans var amtmað-
ur. H-’nn tók lögfræðipróf í Kaup
Sr. Sigurður Stefánsson
not af mannþekkingu sinni í
starfi sínu — en oft er ekki hægt
að segja slíkt um danska lög-
fræðinga.
Hafstein er mjög fallegur, þung
lyndislegur maður, með djúpa
viðkvæma rödd. Allir, sem kynn-
ast honum, elska hann. Hann áfell
ir harðlega laganám og lögfræð-
ingahegðun í Danmörku, og er
með lífi og sál í embættisstarfi
sínu, sem hann segir að öllum
störfum fremur byggist á skiln-
ingi á mannlegu eðli — Og þetta
tvennt skýrir hinar miklu vin-
sældir hans sem sýslumanns.
Ég sat með Hafstein og konu
hans við vín og vindla langt fram
á nótt, í dagbjörtu sólskini lang-
degisins, og við ræddum um list-
ir og bókmenntir: um Ibsen, sem
er orðinn gamall, um Brandes,
sem er síungur, og um hinar ungu
hænsnabókmenntir í Danmörku.
Loks varð ég að fara í háttinn,
því næsta morgun átti ég að
leggja af stað í þingferðir með
sýslumanninum.
Við ríðum frá Arnardal, hinum
fagra stað þar sem unnusta Þor-
móðar Kolbrúnarskálds bjó, og
stundum saman förum við gíf-
urlega háskalegan veg eftir næst
um þverhníptri fjallshlíð með-
fram ísafjarðardjúpi. Útsýnið var
yndislegt, en ég varð að hafa all-
an hugann við að gæta þess að
hesturinn hrasaði ekki og
steyptist með mig langar leiðir
ofan í djúpið fyrir neðan, svo
ég átti engan kost á að njóta feg-
urðarinnar.
Við þinguðum í Súðavík, sát-
um síðan veizlu hjá hvalveiða-
manni, þar sem skál íslands var
drukkin, en síðan var róið með
okkur í lygnu kvöldveðri út I
Vigur, fagurgræna æðarfugla-
eyju. „Presturinn á eynni“, sagði
Hafsteinn, „er gáfaður, frjáls-
lyndur guðfræðingur og alþing-
ismaður, sem þér munuð hafa á-
nægju af að kynnast. Hann hefur
líka æðarvarp, og aðaltekjur hans
eru sala á hundruðum punda af
æðardún. Nú getið þér heyrt háv-
aðann í fuglinum, allt þetta snjó-
hvíta sem þér sjáið yfir eynni eru
blikar sem láta sólina skína á
sig í grasinu."
Við stígum í land á eyju, þar
sem spakur æðarfugl lá á eggj-
um í hreiðrum sínum, næstum
við hvert fótmál, alla leið upp
að prestsetrinu.
Við fengum líka æðar-, anda-
og kríuegg, ekki vantaði matinn,
og drukkum whisky, brennivín,
öl Og vín langt fram á nótt.
Presturinn var glaður í bragði,
og við ræddum bókmenntir. Loks
fór hann með mér um eyjuna,
sem hvíldi í skini miðnætur-
sólarinnar, ilmaði af litríkum
blómum, en yfir sveif æðardúnn-
inn, og fuglinn flaug kvakandi
í þéttum hópum. Það glitraði á
silfurkjól Snæfjallastrandarinn-
ar, fossar dunuðu, skriðjöklar
teygðu fram í hafið, lundar sátu
á sjónum eða lyftu sér til flugs,
selir lágu á ströndinni og grétu.
Ógleymanlegar stundir, mildar
eins og dönsk sumarnótt, en
miklu fallegri!
Kristján Albertsson
þýddi.
Magnús Th. S. Blöndahl
úfgerðarmaöur - aldarminning
í DAG eru liðin hundrað ár frá
fæðingu Magnúsar Th. S. Blön-
dahls, sem var m. a. einn af
frömuðum stórútgerðar hér á
landi, en hann andaðist árið 1932.
Mbl. þykir hlýða að minnast
þessa merka ágætismanns á
hundrað ára afmæli hans.
Magnús Þorlákur Sigfússon
Blöndahl fæddist 10. september
árið 1861 að Tjörn á Vatnsnesi.
Foreldrar hans voru séra Sigfús
Jónsson, sem var prestur að
Tjörn, og kona hans Sigríður
Oddný Björnsdóttir, sýslumanns
Blöndahl. Albróðir Magnúsar var
Björn fv. alþingismaður á Korns-
á.
Magnús nam trésmíði heima og
í Danmörku. Eftir að hann kom
heim frá Danmörku lagði hann
stund á margt, því hann var ó-
venjulega starfsamur maður Og
kom mörgu í framkvæmd. í
fyrstu lagði hann m. a. stund á
trésmíði og sjómennsku, en stund
aði síðan jöfnum höndum smíð-
ar, þilskipaútgerð og verzlun í
Hafnarfirði 1884—1900. Var hrn.
cddviti lAn hríð o. fl.
En gáfur hans lágu ekki ein-
göngu á sviðum athafnalífsins.
Hann var einnig mikill áhuga-
maður um söng og hljómlist og
Magnús Th. S. Blöndahl
var lengi organisti í Garðakirkju.
Þá stofnaði hapn söngflokk í
Hafnarfirði Og stjórnaði honum
um skeið og kenndi jafnframt
söng og hljóðfæraslátt.
Aldamótaárið fluttist hann frá
Hafnarfirði til Reykjavíkur og
lagði þar stund á stórútgerð og
húsasmíði. Hann var hvatamað-
ur um stofnun timburverksmiðj-
unnar Völundur og forstjóri frá
stofnun hennar 1903 til 1911, og
hann ræktaði mikinn hluta Eng-
eyjar og mikið land við fiskistöð
sína í Haga.
Frá 1911 fékkst han einkum
við togaraútgerð, en rak þó jafn-
framt stórverzlun Og verksmiðju-
iðnað ýmiss konar, t. d. brjóst-
sykursgerð frá 1912. Síðari árin
var hann aðaleigandi og stjórn-
andi útgerðarfélagsins Sleipnir,
en það félag var talið meðal
fremstu togarafélaga hér á þeim
tímum. Átti það m. a. stóra fisk-
verkunarstöð í Haga með öllum
nýtízkuútbúnaði þá og tögarana
Gylli og Gulltopp, sem Kveldúlf-
ur keypti síðar.
Eins þáttar er enn ógetið á
langri starfsævi Magnúsar Blön-
dahls. Hann var fulltrúi á Þing-
vallafundinum árið 1895 og al-
þingismaður fyrir Reykjavík 1908
—1911. Bæjarfulltrúi var hann í
samfleytt sex ár, 1906—1912.
Magnús var kvæntur Guðrúnu
Gísladóttur, bónda í Laugardæl-
um Þormóðssonar. Er hún látin
fyrir allmörgum árum. Börn
þeirra hjóna voru: Sigfús, fyrrv.
aðalkonsúll, Sigfús, cand. jur.,
sem er nýlátinn, Kristjana, ekkja
Kjartans Ólafssonar, augnlæknis
og Sigríður, ekkja Andrésar
Fjeldsteds, læknis.

Qr%Qr%%QrQtQr%Qf%Qi
Fischer — Reshewsky:
BOTNINN hefur nú verið sleg-
inn í einvígi þeirra. Þegar Fisch-
her mætti ekki til leiks í 13.
skákinni (Honum hafði verið
dæmt tap í þeirri 12), þá kvað
forseti bandaríska skáksam-
bandsins W. J. Fried upp þann
úrskurð, að Fischer hefði tapað
einvíginu með 5%—TVz. Þessi
málalok voru óneitanlega hálf
snubbótt fyrir Fisdher, því, að
samanlögð upphæð $8.000 átti að
skiptast í hlutföllum 65% fyrir
sigurvegarann, en 35% fyrir
þann sigraða! Ekki vill þáttur-
inn leggja neinn dóm á þessi
málalok, en óneitanlega virðist
illa á málum haldið varðandi 12.
skákina, og þá náttúrlega niður-
stöðu skáksambandsins.
Graz:
Daganna 13.—25. ágúst fór
fram 12 manna alþjóðlegt skák-
mót í þessari Austurrísku borg.
Sigurvegari varð L. Pachmann 9;
2. K. Darga 8; 3. V. Pirc 7;
4. Dúckstein 6%; 5. Robatsch 6.
Rostow:
Taimanov sigraði á alþjóólegu
skákmóti í Rostow 8; 2. Njemetd-
inow og Tarasow 7 Yz.
Fréttir af skákmótinu í Bled
hafa ekki borizt til landsins,
þegar þetta er ritað, og virðist
sem einhver seinkun hafi orðið
á mótinu.
★
Hér kemur svo 7. s'kákin úr
einvígi þeirra Fischers og Resh-
ewsky.
Hvítt: S. Reshewsky
Svart: B. Fischer
Nimzo-indversk vörn
1. d4 d5
2. Rf3 Rf6
3. c4 e6
4. Rc3 Bb4
5. e3 0-0
6. Bd3 Rc6
7. a3 BxC3f
Fischer fetar ekki í fótspor Tals
með 7. — dxc4. 8. Bxc4, Bd6
sem reyndist Tal illa, þó ekki
Framh. á bls. 23