Alþýðublaðið - 08.07.1920, Page 1

Steinolía.
(Frh.)
Af því, sem á undan hefir farið
%ér í blaðinu urrs þetta, virðist
eigi fjarri að draga þá ályktun
að olíuverð Steinolíufélagsins sé í
raun og veru of hátt, enda er það
vel skiljanlegt, að hringur sem ér
einvaldur á hvaða verzlunarsviði
sem er, hoti sér aðstöðu sína til
að raka saman sem mestu fé.
Samkvæmt frásögn framkvæmdar-
stjóra Steinolíufélagsins var inn-
flutt steinolía síðasta ár (19x9)
ca. 35 þús. tunnur. Megi gera ráð
íyrir, og það má, að steinolíu-
verðið hafi verið að meðaltali 100
kr. tunnan það ár, verður útsöiu-
verð allrar steinoliunnar 3 milj.
og 500 þús. Megi gera ráð fyrir
að innflutningur verði eigi meira
en 30 þús. tunnur í ár og meðal-
verðið á olíu þessa árs verði 140
4 tunnu (því búast má við hækkun),
verður verð allrar olíu þessa árs
4 milj. 200 þús. krónur. Þessar
tölur eru eigi svo lágar að menn
ætti að gilda einu á hvern hátt
ráðstafað er jafnmiklu af fé þjóð-
arinnar og hvort mikið eða lítið
af því rennur í vasa milliliðsins,
og hvort það fé, sem rennur í
hans vasa renni um leið í íslenzka
vasa. Ti! þess að reyna að skýra
iþetta mál til hlítar höfum vér átt
Anoað viðtal við Eskildsen
framkvæmdarstjóra Hins
ísl. Steinolíufélags.
Framkvæmdarstjórinn hyrjar á
því að biðja oss að leiðrétta þá
tnissögn er verið hefði í fyrra við-
talinu við hann að flutningsgjaldið
á olíu til Noregs væri 12 kr. á
tuanu. Það er eítir hans sögn 45
kr. á tonnið eða um 7 kr. á tunnu,
Einnig i kveður hann Steinolíufé-
^agið eigi fá andvirði olíunnar
lánað í Ameráku heldur í Dan-
^xörku. Birtum vér auðvitað fús)
"egajþessar leiðréttingar.
Síðan spyrjum vér framkvæmd-
arstjórann;
Hve mikið er hlutafé Hins ísl.
steinolíufélags?
Hlutafjárhæðin er 600 þús. kr.
Hve miklum ágóða var útbýtt
sfðasta ár?
Því get eg ekki svarað.
Hve mikill arður var borgðaður
út árið 1918?
Því get eg ekki svarað.
Er mikill hiuti hlutafjársins ís-
lenzk eign?
Þó nokkuð af hlutafénu er ís-
lenzk eign.
Er það nema að eins örlítill
hluti, og hve mikið er eign íslend-
inga?
Því getum vér eigi svarað yður
með vissu.
Þér segið að Olíufélagið fái
andvirði olíunnar eigi lánað í
Ameríku. Fær það olíuna lánaða
hjá D. D. P. A. (danska olíu-
félaginu)?
D. D. P. A. hefir einkaútsölu
fyrir Norðurlönd. Það verður að
borga olíuna í Ameríku og vér
fáum lán í Danmörku til að borga
oláuna með.
Standa D. D. P. A. og Standard
Oil ekki f þvá sambandi hvort við
annað, að danska félagið geti að
minsta kosti yfirfært peningana
með minna gengistapi, en gegnum
banka á venjulegan hátt?
Framkværadarstj. svarar að svo
sé eigi.
Borgar áslenzka steinoláufélagið
D. D. P. A. eða Standard Oil
nokkur ómakslaun (provisioner)?
Nei, það borgar hvorugu því
félagi ómakslaun.
Útvegar D. D. P. A. þá fslenzka
félaginu olfuna íyrir ekki neitt?
Það fær sín ómakslaun hjá þeim,
sem það útvegar olíuna hjá, í
Ameríku.
(Vér viljum benda á, að greiðsla
ómakslauna væri að taka úr einum
vasanum og láta í hinn, ef gróði
aljra félaganna rennur í sameigin-
legan sjóð, ef það er satt, sem
almælt er, að. Standard Oil eigi
nær öll hlutabréfin í D. D. P. A.
og D. D. P. A. nær öll hluta-
bréfin í Hinu íslenzkal steinolíu-
félagi.)
í sambandi við mismuninn á
farmgjaldi á steinolíu hingað og
til Danmerkur (mism. rúml. 20 kr.
á tunnu; þangað er olían flutt
með „tank“-skipum) spyrjum vér'
framkvæmdarstjórann:
Ætlar steinolíufélagið að setja
hér upp olíugeyma („tanka") svo
hægt sé að flytja olíuna hingað
með „tank“-skipum?
Það býst eg ekki við að hægt
verði. Vörumagnið er eigi nægi-
lega mikið til sð bera ailan þann
kostnað, er af því mundi leiða.
Hér er heldur eigi að tala um að
hægt væri að flytja olíuna út um
landið á „tank“-járnbrautarvögnum.
Eg býst þess vegna ekki við að
hægt verði að koma hér upp olíu-
geymum fyrst um sinn.
í þessu viðtali voru við framkv,-
stjórann höfum vér eigi fengið
nema litlu af spurningum vorum
beint svarað, og þykir oss það
leitt, því aimenningur á heimtingu
á að fá að vita hve mikið Stein-
oifufél. græðir á verzluninni árlega,
og sömuleiðis á því, hvort sá
gróði fari í íslenzkar hendur
eða erlendar.
En þó furðar oss á einu mest,
og það er að framkvæmdarstjór-
inn skyldi færast undan að svara
spurningunni um það hve mikið
af hlutafénu væri ísl. eign, því
alla varðar engu síður um það.
Hér á landi er enginn löggjöf að
gagni um hlutafélög, svo vér
eigum það í raun og veru undir
heiðarleik verzlunarstéttar vorrar
hvort hlutafélög eru heiðarleg eða
hreinar og beinar svikamylnur.
Lög heimta enga tryggingu fyrir
því að hin talda hlutafjárhæð sé
í raun og veru innborguð. Það er
því, því hættulegra ef félögin eru
f rsun og veru f útlendra manna
höndum. Eigi steinolíufélaginu því
að íeyfast að hafa verzlun með
(Frh, á 3. síðu.)
Alþýðublaðið
Grefið aí Alþýðnfiokknum.
1920
Fimtudaginn 8. júlí
153. tölubl.